Hevig luchtgevecht boven Granadella Lompen- en Metaalhandel J. VAN KAMPEN Wenscht allen een Voorspoedig 1939 Wang's verklaring wekt beroering GESLOTEN VLIEGTUIGEN SLAAGS BOVEN DE LINIES DE „NIEUWE ORDE" IN CHINA NIET ERKEND Wolhandel Kaan HERSTELT FRANCO DE MONARCHIE? Het nieuws van heden DE BAROMETER BURGWAL 20 - HAARLEM - TELEFOON 10782 VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZATERDAG 31 DECEMBER 1938 - AVONDBLAD BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE NASSAULAAN 51 - TEL 13866 - CIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) vooi Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f 3.25. Bij onze Agenten 27Vi d. per week, per kwadaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21561 Regeeringstroepen trachten de sleutelpositie Sarroca te veroveren De Nadir opnieuw in actie? De José Luis Diez De Carmelieten in Spanje Opnieuw een nota der Ver. Staten aan Tokio overhandigd Nieuwjaarsboodschap van Hitier Een drietal taken blijft nog te volvoeren- Een proefballon van Tsjang Kei Sjek voor vredesonder handelingen? Het Weer Hedenavond 8 uur Gen. Cronjéstraat 129 Haarlem De „Torenvalk" heeft motorstoring Zuid-Afrika's politiek „Emoe" zal post en passagiers overnemen REIGER VLIEGT VERDER Prins Aschwin te Soestdijk Berlijn fulmineert tegen Washington Algemeene perscampagne tegen de Ver. Staten De Germania verdwijnt Mussolini zou dit nog voor Cham berlains bezoek verwezenlijkt willen zien Pro Arte Christiana Z. H. Exc. Mgr. Huibers zal de tentoonstelling openen DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN Van een keldertrap gevallen Vrouw aan de gevolgen overleden FELLE UITSLAANDE BRAND TE GRONINGEN Bovenwoning geheel uitgebrand Franco niet van plan te betalen Voor schade toegebracht aan Britsche schepen VERKEERSOBSTAKEL WORDT OPGERUIMD Teraardebestelling van den Val- kenburgschen tol bij Voorschoten Goebbels hedenavond voor de radio I NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 cl '«get. mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor do kleine annonces „Omroeoert" rle de rubriek LERIDA, 31 Dec. (Havas). Vrijdag ochtend werd boven Granadella een der be langrijkste luchtgevechten uit den burger oorlog geleverd. Om half negen vlogen 70 toestellen der regcering boven de linies der nationalisten. Hun aanval werd begunstigd door een lichten mist. Later maakten zij snel een duikvlucht om troepenconcentraties te bestoken. Twee escadrilles recntsche vliegtuigen bonden direct een hevig gevecht aan. Volgens officieele inlichtingen is het heel zeker, dat acht Curtiss- en twee Rata-vlieg- tuigen zijn omlaaggeschoten. Om negen uur kwam het opnieuw tot een gevecht, nu echter boven de stellingen der regeeringstroepen. Het hoofdkwartier van Franco meldt, dat de rechtschen Vrijdag zijn voortgegaan hun druk uit te oefenen. In den sector van Balaguer rukken zij op in de richting van Camarasa, ondanks het feit, dat de temperatuur beneden het vriespunt is gedaald. In het Zuidejijke deel van het front is de stad Bobera, ten Zuidwesten van Granadella, vanmorgen ingenomen. De rechtschen vormden een bruggenhoofd na de rivier Canas te zijn overgestoken. De regeeringstroepen verdedigden Donderdag hardnekkig de stad Granadella, doch zij werden tenslotte verdreven na een strijd van man tegen man. Men geeft in Saragossa toe, dat de regee ringstroepen Vrijdag een krachtigen tegenaan val hebben ingezet in alle Zuidelijke sectoren. Men voegt hieraan toe, dat de bataljons, die de spits afbeten van deze aanvallen, door de rechtschen zijn afgeweerd met een spervuur van mitrailleurs. De twee flanken, die oprukken na de door braak bij het bruggenhoofd van Balaguer heb ben, naar gemeld wordt, aansluiting gekregen met andere divisies en sluiten op deze wijze den zak, die zes mijl diep en vier mijl breed is. Vele regeeringssoldaten zijn gevangen genomen. Een divisie heeft den weg BenaventSeo de Urgel bereikt. Bij hun tegenaanval hebben de regee ringstroepen, volgens berichten uit Barce lona. een beweging ondernomen in de rich ting van Sarroca, een sleutelpositie ten aanzien van de wegenkruising, op nog geen drie mijl afstand van de frontlinie der regeeringstroepen Wanneer de regeeringstroepen er in mochten slagen Sarroca in handen te krijgen, zouden zij de verbindingen controleeren achter de Ita- liaansche divisies, die thans de dorpen Aspe en Cogull bezetten en volgens de regeering ern stig gevaar loopen te worden geïsoleerd. De verbindingen in deze streek loopen ten voordeele van de regeeringstroepen, welker rech terflank beschermd wordt door de verdedigings werken langs de Rio Segre en door een meer. De troepen van Franco hebben Vrijdagmid dag het dorp Pobla de Granadella genomen. Volgens een bericht uit Burgos hebben zij aan het Zuid-Catalaansche front Terms bezet. Uit Londen komt het bericht, dat even voor het vallen van den avond in het Kanaal een schip gezien is, dat beantwoordde aan de be schrijving van de „Nadir", het hulpschip van Franco's oorlogsvloot, dat eenigen tijd geleden bij Cromer een Spaansch stoomschip heeft aangevallen. Het schip werd ongeveer 8 mijl ten Zuiden van Folkestone gezien. Een communiqué der Barcelona-regeering meldt, dat de „José Luis Diez", welke met averij Gibraltar was binnengekomen, na een gevecht met de Canarias, en met eigen mid delen was gerepareerd, van de Engelsche auto riteiten mededeeling had ontvangen, dat het verblijf niet langer «kon worden verlengd. Het schip werd daardoor gedwongen de haven te verlaten, ten einde niet te worden geïnterneerd. De „José Luis Diez" heeft een blokkade ver broken, welke door vier mijnvegers werd ge vormd. In den nacht van 29 op 30 December werd de „José Luis Diez" b« het verlaten van Gibraltar, toen het schip zich nog in de En gelsche territoriale wateren bevond, gelijktijdig door verscheidene bodems, die een blokkade vormden, aangevallen. Men weet slechts, dat alleen de Jupiter is gezonken en dat de „José Luis Diez" aan den grond geraakte. Vctgens de berichten, ontvangen bij het Ge neralaat der Carmelieten, werden in het link- sche Spanje 13 priesters en 4 leekebroeders vermoord; 7 priesters, 25 seminaristen en 4 leekebroeders worden nog. vermist; 5 priesters. 4 seminaristen en 3 leekebroeders slaagden er in het nationalistische Spanje te bereiken. f» Te Montevideo hadden deze week betoogingen plaats tegen de bemanning die op bezoek waren. Onder hoede der politie zoeken de matrozen een goed van twee Italiaansche oorlogsschepen, hetnkomen naar hun schepen WASHINGTON, 31 Dec. (Reuter) Het departement van staat der Vereen. Staten deelt mede, dat de ambassadeur te Tokio, Grew, een nieuwe nota aan de Japansche regeering heeft overhandigd. Het verluidt, dat zij 'n weigering inhoudt, de Japansche pogingen, een „nieuwe orde" in China te vestigen, te erkennen. De nota is een antwoord op de Japansche nota van 18 November, waarbij Japan getracht heeft staande te houden, dat het beginsel van de open deur in China verouderd was met het oog op de gewijzigde omstandigheden. Het verluidt te Washington, dat de Ver- eenigde Staten de Japansche bewering, dat verplichtingen van verdragen, waarin de Ver- eenigde Staten partij zijn, eenzijdig zouden kunnen worden verbroken, van de hand heeft gewezen. Men verklaart slechts, dat de eenige manier, waarop de verdragen aan de toestan den van het oogenblik kunnen worden aange past, is deze door middel van een internatio nale overeenkomst te veranderen. Deze nota volgt op herhaalde protesten, stappen en nota, welke sedert den aanvang der vijandelijkheden met betrekking tot de Ame- rikaansche rechten, bezittingen en belangen tot Japan zijn gericht. BERCHTESGADEN, 30 Dec. (D.N.B.). Ter gelegenheid van de jaarwisseling heeft Rijks- r kanselier Hitier een oproep uitgevaardigd, waar in hij onder meer zegt, dat 1938 een jaar is geweest, dat sedert vele eeuwen het rijkst aan gebeurtenissen voor het Duitsche volk was. Terwijl de arbeid van nationaal-socialistische beweging en partij in de eerstê vijf jaar over wegend betrekking had op de bestrijding van binnenlandschen politieken, socialen en econo- mischen nood van het volk, zijn wij, aldus Hit- Ier, er in de afgeloopen twaalf maanden in geslaagd het grootste vraagstuk der buiten- landsche politiek op te lossen. De nationaal- socialistische beweging heeft dit wonder vol bracht. Als God dit werk liet slagen, dan was de partij Zijn werktuig. Zij heeft in vele jaren van moeilijken arbeid de eendracht in ons volk geschapen, die het mij mogelijk maakte in het beslissende uur het levensrecht van ons volk te verdedigen, ook tegenover de laatste en ernstigste consequenties. Boven alles echter breng ik dank aan het Duitsche volk. Geen der zoogenaamde democratische staatslieden heeft in dit jaar het recht gehad zoo zeer in naam van zijn volk te spreken als ik dat gehad heb. Dat heeft er toe bijgedragen, dat wij een Euro- peesche kwestie, die toch vroeg of laat gere geld moest worden, zonder oorlog konden op- lossein. De vlijt van den Duitschen boer heeft de voeding van het volk verzekerd, de Duitsche arbeider heeft de productie in buitengewone mate doen stijgen. Mijn bijzondere dank geldt den honderdduizenden, die de westelijke grens van het rijk hebben omgeven met een wal van pantser en beton, waarvan wij weten, dat geen macht ter wereld hem zal kunnen vernietigen. Eerste taak, aldus vervolgde Hitler, is en blijft de opvoeding van ons volk voor de na tionaal-socialistische gemeenschap. Tweede taak is de uitbreiding en versterking onzer weer macht. De derde zien wij in de ten uitvoer legging van het vierjarenplan, in de oplossing van het gebrek aan arbeidskrachten en vooral in de economische aanhechting der nieuwe rijksgebieden. Op het gebied der buitenlandsche politiek staat de plaats van Duitschland vast. De verplichtingen, die voortvloeien uit onze vriendschap voor het fascistische Italië, zijn voor ons duidelijk en onverbrekelijk. Ons be grip voor de historische rol, die Mussolini heeft gespeeld in den arbeid tot behoud van den vrede, dringt ons tot diepe dankbaarheid. Wij danken echter ook de andere staatsmannen, die in dit jaar met ons er naar gestreefd heb ben den weg naar een vreedzame oplossing der vraagstukken, die geen uitstel gedoogden, te vinden. In de wereld Wordt onze politieke hou ding bepaald door het anti-Kominternverdrag. Overigens echter koesteren wij als altijd slechts dezen éénen wensch, dat wij ook in het ko mende jaar er in zullen mogen slagen, bij te dragen tot de algemeene pacificatie der wereld. Moge de genade Gods daarbij het Duitsche volk op zijn weg vergezellen. HONGKONG, 31 Dec. (Havas) De „South China Daily News" publiceert in een speciale editie den geheelen tekst van het telegram, dat Wang Tsjing Wei aan Tsjang Kai Sjek heeft gezonden. Wang keurt in dit telegram de voor stellen, op 22 December door Konoje uiteen gezet, volkomen goed en dringt er slechts op aan, dat Japan zijn belofte, de troepen uit China terug te trekken, zal nakgmen. De verklaring van Wang Tsjing Wei heeft in Chineesche en buitenlandsche kringen groote opwinding veroorzaakt. Men onderstelt: 1. Dat de verklaring Wang voorstelt als leider van de oppositie in de kwomintang met een anti-communistisch program, dat met name inhoudt, dat de vrede met Japan moet worden gesloten en dat de Chineesche politiek zich moet richten naar de totalitaire landen. 2. Zekere kringen, met name Japansche, zijn van meening, dat Wang en Tsjang Kai Sjek het eens zijn en dat de verklaring een proefballon is voor vredesonderhandelingen. Tal van Chineezen spreken deze veronder stelling echter tegen. Zij wijzen op de vast beradenheid der op 26 December door Tsjang Kai Sjek afgelegde verklaring. Volgens de „Sjoen Pau" heeft Wang zich achter de nationale gemeenschap verscholen. Sommige bladen gelooven, dat Wang eventu eel de leiding der Chineesche regeering op zich zou kunnen nemen. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii Ëj VERWACHTING geldig van hedenavond j| tot morgenavond ongeveer 19 uur: VOOR DE KUSTSTROOK: afnemend buiig, wisselend bewolkt, ma- 55 tige, tijdelijk krachtige wind uit Weste- 5= lijke richtingen, weinig verandering in 55 temperatuur. 55 s= 1 VOOR HET BINNENLAND: afnemend buiig, aanvankelijk vrijwel ge- H heel opklarend, met daling van tempera- H tuur tot even onder het vriespunt; mor- Ëj gen overdag weer toenemende bewolking en geleidelijk weer stijging van tempera- jË tuur; meest matige wind uit Westelijke jË 55 richtingen. I WAARSCHUWING VOOR HET H VERKEER: gladde wegen in het midden en Oosten 55 II van het land in den avond, 's nachts en 's ochtends. Zon op v.m. 8.12 onder n.m. 3.54 uur. Ëj H Licht op n.m. 4.24. Maan op v.m. 0.01 Ij onder v.m. 1.33. Volle Maan 5 Januari. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiliiiliiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiil BUENOS AIRES, 31 Dec. (Reuter). Bij zijn vertrek naar Kaapstad heeft Reitz, de minister van Landbouw van de Unie van Zuid-Afrika, in een interview commentaar geleverd op den in ternationalen toestand. Hij zeide, dat de Engel sche en Nederlandsche goodwill de basis van de politiek van zijn regeering vormen. Volgens Reitz is men er zich van bewust, dat de eenige toekomst voor Zuid-Afrika gelegen is in een vestiging in vrede en harmonie van Engelschen en Nederlanders. Het voornaamste voor Zuid-Afrika is volgens Reitz gelegen in het bewustzijn, dat zijn veilig heid in het Britsche rijk is gelegen. Wel ge loofde Reitz. dat de wolken aan den internatio nalen hemel zullen overdrijven. BATAVIA, 31 December. (Aneta). De „To renvalk" bleef heden met motorstoring te Pe- nang. Hedenmorgen is van Tjililitan vertrokken het vliegtuig „Emoe", welk vliegtuig te Penang post en passagiers zal overnemen. t De „Emoe" vertrok met 202 kg. post, 9 kg. pakketpost en 65 kg. goederen. Te zamen met de passagiers van de „Torenvalk" hebben er 23 geboekt voor tusschentrajecten. De „Reiger" is om 7.15 uur uit Napels ver trokken op weg naar Marseille. Vrijdagavond kwam Prins Aschwin met den D-trein uit Berlijn met ruim een half uur vertraging te Amersfoort aan. Vandaar reisde de Prins per auto naar Soestdijk voor een be zoek aan het Prinselijke Paar, BERLIJN, 31 Dec. (Havas) De cam pagne in de Duitsche pers, ontketend naar aanleiding van een mededeeling van het Duitsche Nieuwsbureau, dat te Washington een Duitsch protest was ingediend wegens de redevoering van Ickes, heeft een alge meen karakter aangenomen. Op deze wijze wordt met eenige dagen ver traging ter kennis van het Duitsche publiek ge bracht, dat de Duitsche zaakgelastigde te Washington heeft geprotesteerd, waarbij zij door de Amerikaansche regeering niet ontvankelijk werd verklaard. Het rijk schijnt aan de open bare meening in de wereld te willen zeggen, niet voornemens te zijn het daarbij te laten. Toch gelooft men te Berlijn niet, dat het rijk het initiatief neemt tot een verbreking der diplomatieke betrekkingen met de Vereenigde Staten. Alle perscommentaren zijn sterk geïn spireerd door het communiqué van het Duit sche Nieuwsbureau. De aanvallen van Ickes worden voorgesteld als te zijn bewerkt door Joodsche invloeden. BERLIJN, 31 Dec. Het eens zoo belang rijke orgaan der katholieke Centrumpartij, de „Germania", houdt-op te bestaan. In het laatste nummer publiceert de oud-rijkskanselier von Papen een afscheidsartikel. ROME, 31 Dec. Van welingelichte diplo matieke zijde te Rome wordt volgens een United Press-bericht aan haar bladen me degedeeld, dat Mussolini generaal Franco ten sterkste heeft aangeraden, de monar chie in Spanje te herstellen nog voor de komst van Chamberlain in Rome. In officieele italiaansche kringen daarentegen zegt men niets van een dergelijk initiatief van den Duce te weten, terwijl de woordvoerder van ex-koning Alfonso het bericht als een leugen brandmerkt, eraan toevoegend, dat de kwestie van het herstel der monarchie onmo gelijk voor het einde van den burgeroorlog te berde gebracht kan worden. De diplomatieke zegsman van den United- press-correspondent houdt evenwel vol, dat er redenen zijn, om bovengenoemd gerucht te gelooven en verklaart, dat in verantwoordelijke kringen de laatste dagen steeds drukker ge confereerd is ovej- de kwestie van het herstel der Spaansche monarchie. Mussolini zou Chamberlain voor een fait accompli willen stellen, zoo mogelijk reeds voor midden Januari. Volgens niet bevestigde berichten zou de Duce voorts aan Chamberlain mededeelen, dat Italië alle 'vrijwilligers uit Spanje zal terug trekken, op voorwaarde dat Engeland Franco de rechten van oorlogvoerende toekent en dat het van Frankrijk de verzekering loskrijgt, dat voortaan geen Fransche vrijwilligers, noch Fransch oorlogsmateriaal meer naar Spanje zullen worden gezonden. Men veronderstelt verder, dat de Duce een beroep zal doen op Chamberlain's monarchis tische gevoelens en hem erop zal wijzen, dat het raadzaam is, Alfonso's zoon, Don Juan, op den Spaanschen troon te brengen. In Italiaansche kringen wint intusschen steeds meer de meening veld, dat het Spaan sche vraagstuk 'n groote rol bij de as. Britsch- Italiaansche besprekingen zal spelen. De tentoonstelling van „Hedendaagsche Religieuze Kunst" zal op Zaterdagmiddag 7 Januari as. om vier uur in het Stedelijk Museum te Amsterdam worden geopend door Z. H. Excellentie Mgr. J. P. Huibers, Bisschop van Haarlem, in tegenwoordig heid van Z. Excellentie Prof. Dr. J. R. Slo- temaker de Bruine. Nationalistische en regeeringsvliegtuigen in hevig gevecht boven Iran. Perscampagne in Duitschland tegen de Vereenigde Staten. Washington weigert de „nieuwe orde" in China te erkennen. Geruchten over een herstel der monar chie in Spanje. Verklaring van Wang Tsjing Wei veroor zaakt opwinding. De „Torenvalk" is met motorstoring te Penang gebleven. Vrfjdag is de 63-jarige echtgenoote van den heer F. Mulder, bakker te Nieuweschans, in haar woning van de keldertrap gevallen. Ern stig gewond bleef de vrouw bewusteloos lig gen. De ontboden geneesheer constateerde onder meer een schedelbreuk en achtte opne ming in het R.K. Ziekenhuis te Winschoten noodzakelijk. Hier is de vrouw, zonder bij ken nis te zijn gekomen, aan de gevolgen overleden Doordat kinderen met vuur speelden, ontstond hedenmorgen om zeven uur een felle brand in de bovenwoning van de familie W. Essing, aan den Achterweg te Groningen. Het vuur verbreid de zich snel, zoodat de bewoners in allerijl het brandende perceel moesten verlaten. Toen de brandweer even later arriveerde, stond de ge- heele bovenwoning in lichter laaie. De brand werd, onder leiding van den commandant van de brandweer, den heer Ploeg, met vier stralen bestreden. De bovenwoning is geheel uitgebrand. Van den inboedel is niets gered. De bewoner was niet verzekerd. De benedenwoning, vdaar de kappers zaak is gevestigd van den heer M. v. d. Wal, kreeg veel waterschade. LONDEN, 31 Dec. (Reuter) In niet- fficieele kringen te Londen wordt verno men, dat het antwoord van Franco aan de Britsche regeering betreffende schade toe gebracht aan Britsche schepen inhoudt, dat het betalen van schadevergoeding nooit in de bedoeling heeft gelegen van en nooit ter sprake gebracht is door Burg06. Er verluidt, dat het antwoord uiteenzet, dat. wanneer bij het bombardeeren van militaire doelen in havens Britsche schepen getroffen zijn, zij niet het voorwerp zijn geweest van op zettelijke aanvallen. De aanstelling van een commissie, zoo verklaart het antwoord verder, is onnoodig, aangezien die alleen zou bewijzen, dat de bombardementen niet opzettelijk ge weest zijn. Het antwoord voegt hieraan toe, dat. wanneer alle verliezen betaald moeten worden aan Britsche reeders, ze niet betaald zouden worden vóór de vijandelijkheden in Spanje ge staakt zijn. Hedenavond te half tien zal in Valkenburg (Z.H.) de teraardebestelling plaats vinden van den Valkenburgschen tol bij Voorschoten. Deze tol, een verkeersobstakel, staat in deze gemeente op den Valkenburgscheweg en zou, dit was reeds vroeger bekend, met ingang van 1 Januari 1939 worden opgeheven. Valkenburg en zijn inwoners hebben bij deze opheffing en verdwijning het meeste belang en daarom hebben de inwoners van Valkenburg besloten met een muziekkorps, om half tien 's avonds, naar den tol te gaan, dezen af te breken, en hem onder muziekgeleide naar Val kenburg te brengen, waar de tol aan den schoot der aarde zal worden toevertrouwd, in de hoop dat nooit meer een tol zal verrijzen. BERLIJN, 31 Dec. (Havas) Goebbels za1 vanavond ter gelegenheid van de jaarwisseling een radioredevoering houden. Stand op Zaterdag 1 uur n.m. 748.8 Vorige stand 748^

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1938 | | pagina 1