De weg Lerida-Tarragona in
tweeën gesneden
Een beschuldiging tegen wethouder
De Miranda
Onregelmatigheden
in de hoofdstad?
Ernstig incident
bij Munkacs
Roosevelt vraagt
nog 875 millioen
Het nieuws van heden
BARCELONA ERKENT
ERNSTIGE VERLIEZEN
DE BAROMETER
SCHOENEN
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 6 JANUARI 1939 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE.
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 27lA ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21571
Linkschen trekken op
sterke linies terug
Kerstmis in Burgos
De arrestatie van Golding
Tsjecho-Slowaaksche aanval op de
Hongaarsche grensstad
De wethouder en het raadslid
Gulden gecompromit
teerd door erfpachts
handelingen?
Het Weer
Het motorvrachtschip „Flevo", voor de K.N.S.M. in aanbouw bij de N.V. Scheeps-
bouwwerf Gebr. Pot, is Donderdag te Bolnes te water gelaten. Na den stapelloop
kwam het schip in. een. ijsveld terecht
De Miranda klaagt Gulden aan
Verschafte Lindbergh aan
Washington inlichtingen
over Duitsche lucht
macht?
Beperkte immigratie
voorgesteld
Twee dooden bij brand
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
De Lek weer los
Het betere
merk
z.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen reae' SO et '"oei.
mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
4» kleine annonces «Omroepers* rle de rubriek
Het ijs op de IJsel bij Deventer is door d en sterken dooi gebroken, dreigend pas-
seeren de groote ijs-scliollen Deventer, terwijl het zich aan den walkant vervaarlijk
opschuift. Een foto van den verscholen toren der Deventer Sint Lebuinus-kerk
BARCELONA, 5 Jan. (Havas). Het minis
terie van Defensie te Barcelona deelt mede:
«Aan het Oostelijk front heeft de zeer zware
ötuk door den vijand uitgeoefend, ons genoopt
Artesa de Segre en Borjas Blancas te ontrui
men. Vandaag hebben wij energiek weer
stand geboden aan de hevige aanvallen dei
Italiaansche divisies. In Estremadura heoben wij
het vijandelijke front doorbroken in den sector
Valsequillo.
Uit Burgos wordt gemeld, dat de troepen van
Franco aan het front in Zuid-Catalonië, na
Borjas Blancas overmeesterd te hebben, de dor
pen Sudancl, Torres de Segre, Sune, Alfes, AIbi,
Gervia, Carramunabre en Vieg benevens ver
schillende bergkammen bezet hebben. Daardoor
■s de weg LeridaTarragona in tweeën ge
sneden.
De correspondent van Reuter te Barcelona
meldt, dat de val der steden Artesa de Segre
en Borjas Blancas het voor de regeeringstroe-
Pen raadzaam heeft gemaakt, zich uit het plat
te land terug te trekken langs de rivier Segre,
ten einde hun linies te versterken. De troepen
zouden teruggaan op gunstiger stellingen, wei-
ke reeds gereed zijn, daar de mogelijkheid van
oen dergelijken terugtocht reeds sedert April
°nder oogen was gezien. Men was dan ook al
overgegaan tot den aanleg van geweldige ver
dedigingslinies.
Een stroom vluchtelingen trekt uit het
door de rechtsche troepsn bedreigde dorpen.
Ouden van dagen en heel kleine kinderen zit
ten bovenop door muilezels getrokken karretjes,
tvelke tjokvol huisraad en voorwerpen voor
Persoonlijk gebruik zijn.
Een Nederlander te Burgos doet ons de vol
gende bijzonderheden toekomen over het Kerst-
teest in de nieuwe Spaansche hoofdstad:
Het Kerstfeest van dit jaar heeft in menig
Spaansch gezin een teleurstelling gebracht.
Duizenden ouders en jonge vrouwen hadden
gehoopt, dat hun zoon of echtgenoot met ver
lof zou komen om den Kerstnacht in den hui-
sclijken kring te vieren.
Maar hun verwachting werd niet vervuld.
Wel werd er regelmatig bekend, dat op vele
plaatsen aan het front een Nachtmis was op
gedragen, waarbij de soldaten met de wapenen
in de hand tegenwoordig waren geweest. Maar
nauwelijks was deze Nachtmis geëindigd, of de
Veldslag werd voortgezet.
In Burgos waren de kérken tijdens de Nacht
mis tjokvol. In de studio van Radio Nacional
Werd een Nachtmis opgedragen voor de geloo-
Vigen in het roode Spanje. Generaal Franco
Woonde de Nachtmis bij in de kapel van zijn
Paleis. Bij deze H. Mis waren naast zijn vrouw
en dochter ook enkele ministers tegenwoordig,
die den geheelen nacht met den generaal in
het paleis hadden geconfereerd.
Ikzelf had toegang weten te krijgen tot de
H. Mis in het San-José-hospitaal, waar liturgi
sche gezangen werden uitgevoerd door een koor
Van ziekenverplegers en gewonde soldaten.
De eerste Kerstdag is voor de gewonde sol
daten en de oorlogsweezen een groot feest ge
weest. De oorlogsinvaliden werden ontvangen in
Ce groote hotels, en zulks niet alleen in Burgos,
maar hetzelfde vernam ik uit Bilbao, Santan
der en Toledo, en zij werden vergast op een
kostelijk menu. Alle organisaties hadden geld
bijeengebracht en gewerkt om aan de soldaten
Pakjes te sturen met lekkernijen en kleeding-
stukken. Maar dit alles nan toch niet opwegen
tegen het geluk, dat in vele huisgezinnen zou
hebben geheerscht, wanneer een familielid was
teruggekeerd van het front. Er zijn weinig ker
ken geweest in Spanje, waar met Kerstmis niet
gebeden werd voor het einde van den oorlog.
LONDEN, 5 Jan. (Reuter). De waarnemende
Britsche agent te Burgos, Jerran, heeft opnieuw
Instructie gekregen, er bij de rechtsche autori
teiten op aan te dringen, dat dezen mededeeling
doen van hetgeen Golding ten laste wordt ge
legd en van het bewijsmateriaal tegen hem en
zijn echtgenoote, en toestemming te vragen om
zich met Golding in verbinding te stellen. Jer
ran heeft reeds verslag uitgebracht over zijn
eerste contact met de rechtsche autoriteiten,
dat verre van bevredigend zou zijn geweest. Men
aveent te weten, dat Golding en zijn vrouw thans
in de militaire gevangenis te San Sebastian zijn
opgesloten
De Britsche minister van Buitenlandsche Za
ken, Halifax, heeft de Britsche ambassade te
St. Jean de Luz opgedragen een onderzoek in
te stellen naar alle omstandigheden, verband
houdende met de beschuldigingen welke door
de rechtsche Spaansche autoriteiten zijn geuit
inzake onjuiste gedragingen door Britsche
ambtenaren, employé's en anderen te St. Jean
de Luz, San Sebastian of Burgos.
BOEDAPEST, 6 Jan. (D.N.B.) Het
Hongaarsche Telegraaf-agentschap bericht,
dat Vrijdagochtend van Tsjecho-Slowaak
sche zijde een aanval is gedaan op de Hon
gaarsche grensstad Munkacs.
Naar verluidt zou de aanval zijn geopend
door een pantserwagen, welke evenwel bui
ten gevecht zou zijn gesteld en waarvan de
bemanning gevangen zou ztfn genomen.
Het Hongaarsche bureau bericht verder,
dat de Tsjecho-Slowaaksche artillerie van
de heuvels rond Munkaos de stad onder vuur
heeft genomen.
De Hongaarsche regeering heeft onmiddellijk
geprotesteerd bij de gezanten van Duitschland
en Italië te Boedapest tegen dezen aanval van
Tsjecho-Slowaaksche troepen en Oekrainische
vrijscharen op Munkacs. Ook te Praag is ernstig
geprotesteerd. De Hongaarsche regeering wijst
iedere verantwoordelijkheid voor mogelijke ge
volgen van de hand.
Van officieuse Hongaarsche zijde wordt ten
aanzien van het incident bij Munkacs nader
gemeld, dat vanochtend te 3.40 uur Tsjecho-
Slowaaksche troepen en Oekrainsche vrijscha
ren Munkacs hebben aangevallen en het dorp
Orosveg hebben bezet. De pantserwagen, waar
van de aanvallers gebruik maakten, kon dooi
de Hongaarsche grenswachten en gendarmen
worden veroverd.
De Hongaarsche artillerie heeft tot nu toe
nog niet geschoten; de Tsjechische artillerie
heeft acht granaten doen neerkomen op Mun
kacs.
De Tsjecho-SIowaken bevinden zich nog op
Hongaarsch gebied. Zij poogden de rivier La-
toreza over te steken, doch werden teruggesla
gen. Hongaarsche officieren van de commissie
tot afbakening van de grens hebben aan den
strijd deelgenomen.
Tenslotte wordt nog van officieuse Hongaar
sche zijde gemeld, dat bij het incident negen
Hongaren werden gedood, waarvan vier officie
ren en vijf manschappen. De Tsjechen lieten
vijf dooden achter.
Het Algemeen Nederl. Persbureau
meldt: De rijks-recherche is op last
van de justitie te Amsterdam reeds
geruimen tijd bezig met het instellen
van een onderzoek naar de omstan
digheden, waaronder in de hoofdstad
erfpachtsgronden worden uitgegeven.
Dii! onderzoek wordt ingesteld op
grond van geruchten als zouden bij
de uitgifte van deze erfpachtsgron
den onregelmatigheden hebben plaats
gehad. Het onderzoek is nog in vol
len gang en in dit stadium kon de
justitie geen nadere inlichtingen ver
strekken.
In den Amsterdamschen gemeen
teraad zijn in het afgeloopen jaar
meermalen ernstige klachten geuit
over handel in erfpachtsgronden en
in raadsoverzichten is meer dan eens
bijzondere aandacht gewijd aan deze
klachten. Nog in de jongste zitting
van den raad had wethouder De Mi
randa grieven te behandelen ten
aanzien van „Bosch en Lommer
Reeds zeer geruimen tijd geleden
werden andere grieven ten aanzien
van een onbillijke behandeling ten
stadhuize bij de uitgifte van bouw
gronden in erfpacht in deze kolom
men gereleveerd. De naam van het
soc. dem. raadslid Gulden als archi
tect en lid der commissie van bij
stand werd daarbij genoemd.
Thans uit „De Telegraaf" hoogst ernstige be
schuldigingen jegens wethouder De Miranda en
raadslid Gulden, met de mededeeling, dat de
Justitie een onderzoek heeft ingesteld. Het blad
sehrjjft: „Het ligt voor de hand, dat noch de
heer De Miranda als wethouder, noch de heer
Gulden als raadslid en als lid van de Commis
sie van Bijstand der Publieke Werken langer
te handhaven is. Ten minste zullen zij zich
VOOR DE KUSTSTROOK
telijk bewolkt, mogelijk nog lichte Ej
sneeuwbuitjes, lichte dooi overdag. Des Er
nachts temperatuur om het vriespunt. Er
H VOOR HET BINNENLAND, HET
H OOSTEN EN HET ZUIDEN:
meest zwakke, Noordwestelijke tot Wes- Er
tclijken wind, helder tot licht of half
bewolkt, weinig of geen sneeuw overdag;
E: temperatuur om het vriespunt, des EE
EE nachts lichte vorst.
WAARSCHUWING VOOR HET
=j VERKEER:
Gladde wegen in het geheele land in E=
den namiddag, avond en nacht.
Zon op 8.09 - onder 16.- lacht op 16.30 EE
Maan op 17.25 onder 8.04
12 Januari L. K.
hebben terug te trekken zoolang het justitieels
onderzoek duurt."
De verhouding tusschen de hoofdambtenaren
van Publieke Werken en wethouder De Miranda
moet reeds eenigen tijd zeer gespannen zijn,
zoodat alle overleg slechte schriftelijk en niet
mondeling geschiedt. Buiten den wethouder om
zou de Dienst van Publieke Werken zich tot
Burgemeester en Wethouders hebben gewend
met grieven ten aanzien van wethouder De Mi
randa en raadslid Gulden.
De beschuldigingen, welke thans „De Tele
graaf" uit, komen op het volgende neer:
„Tegen wethouder De Miranda bestaat
o m. een goed gedocumenteerde beschuldi
ging, dat hij een stuk grond, dat vergeven
was aan de Joodsche Woningbouwvereeni-
ging en gelegen is aan de Waverstraat, bui
ten den Dienst van Publieke Werken om,
heeft toegewezen aan den auto-handelaar
F. Fuldauer, die deze terreinen weer met 'n
winst van 10.000 heeft verkocht aan de
bona fide bouwers Venemans, Kop en Vetter
te Amsterdam.
Deze transactie kwam tot stand door be
middeling van mr. A. Rodrigues de Miran
da, den zoon van den wethouder, die,
evenals de heer Fuldauer, een winst van
ƒ5000 maakte. Men neemt aan, dat mr. De
Miranda zijn vader heeft overgehaald op
onregelmatige wijze in te grijpen om aan
hem dit voordeel te verschaffen."
Om goedkoope woningen te verkrijgen had
de Regeering als voorwaarde voor een voor
schot, verlaging van den canon gevraagd, maar
door de transactie werd de grond weer met
10.000 belast.
Intusschen is wethouder De Miranda zelf bij
zijn soc.-democratische raadsfractie tegen zijn
partijgenoot Gulden opgetreden, in den vol
genden brief, welken genoemd blad publiceert:
Amsterdam, 16 November 1938
Volgens in de fractie-vergadering van 14 dezer
gemaakte afspraak laat ik hieronder een sa
menvatting volgen van de door mij genoemde
bezwaren tegen het optreden van Gulden.
I. Handel in erfpacht.
Een dergenen, wien een deel van den gron<ï
op Bosch en Lommer tegen verlaagden prijs
is toegewezen, is Elderenbosch, met wien Gul
den als architect regelmatig samenwerkt. Voor
mij staat vast, dat Elderenbosch zijn terreinen
heeft overgedragen aan Versteijne en Wijers,
waarvoor mij een bedrag van 300.per per
ceel genoemd is.
Zooals bekend is werd op den canon een re
ductie gegeven om de huren de eerstvolgende
5 jaren zoo laag mogelijk te houden.
Ik ben van oordeel, dat deze zeer afkeurens
waardige transactie niet zonder medeweten van
Gulden is tot stand gekomen; of daarbij de
bekende manipulaties hebben plaats gevonden,
ten einde de zaak formeel te dekken, heeft
geen beteekenis. In elk geval had Gulden, die
zoo vaak voor andere zaken mij weet te vinden,
zijn Wethouder daarvan op de hoogte moeten
stellen, zoodat deze dit niet uit den mond van
anderen behoefde te vernemen. Deze handel in
erfpacht, waarvan het gevolg is, dat Gulden in
feite thans als architect van den kooper op
treedt, vindt in den Raad scherpe afkeuring.
Wanneer direct of indirect de naam van een
sociaal-democraat daaraan verbonden is, zal bij
openbaarmaking van een dergelijk geval de po
sitie van de sociaal-democratie in onze stad
belangrijke schade worden toegebracht.
II. Bouwen van groote complexen in Bosch
en Lommer.
Geruimen tijd geleden heeft de bouwer Borst,
met wien Gulden als architect eveneens regel
matig samenwerkt, grond gevraagd voor 1000
woningen.
In vergaderingen, waar de voorbereiding tot den
bouw plaats had, had deze aanvraag zeer de
aandacht, omdat daaraan de naam Gulden
weer verbonden was, die aldus een tiende deel
van het architectenwerk van Bosch en Lommei
tot zich trok.
Een andere beteekenis werd aan deze aan
vraag niet toegekend, terwijl de propaganda
voor het uitgeven van groote complexen, door
Gulden gemaakt, in dat zelfde licht werd be
zien.
Van een bespreking met Borst over een ander
groot werk maakte ik gebruik om hem de vraag
te stellen, wat hem bewogen had grond voor 1000
woningen' aan te vragen, terwijl tegen het toe
gewezen geringere aantal door hem bezwaren
worden gemaakt van zoodanigen aard, dat het
nog twijfelachtig is, of door hem aan dezen bouw
zou worden begonnen.
Hij antwoordde hierop, dit te hebben gedaan
op advies van Gulden, voor wien het slechts om
het te.ekenloon ging.
Door het antwoord van Borst is het duidelijk,
dat in de sterke propaganda voor het uitgeven
van groote blokken heelemaal niet de meening
weergevende van den bouwer, een zuiver per
soonlijk belangen-element zit, dat een raadslid
sterk in opspraak brengt en als dat raadslid een
sociaal-democraat is, ook zijn partij.
III. Zaak Egeman.
Van alle grondspeculanten is Egeman wel de
hardnekkigste, die door zijn verzet vele jaren
de goedkeuring van het uitbreidingsplan van de
Watergraafsmeer in den weg heeft gestaan.
In mijn nota als antwoord op den brief, welken
door Matthijsen is rondgezonden, heb ik het
standpunt van P. W. ontvouwd, waaruit blijkt,
dat de ambtenaren sterk het belang van de ge
meente tegenover dat van den grondspeculant
verdedigden.
,Voor Egeman treedt wel is waar de architect
Van os op, doch achter dezen teekenaar van
het. bureau Gulden en Geldmaker staat, zoo
moest ik vernemen, in werkelijkheid het raadslid
Gulden.
Met p. gr.
(w.g.) S. R. DE MIRANDA
Aan den heer B. C. Francke, Seer. v. d. S.-D.
Raadsfractie.
Aldus de brief van wethouder De Miranda
aan zijn Soc. Dem. raadsfractie.
Wij verwijzen voorts naar het verweer
van Wethouder De Miranda, elders in dit
nummer opgenomen.
De Engelsche kruiser „Repulse", waarmede het Britsche Koningspaar voor het be
zoek aan Amerika den Oceaan zal oversteken, wordt te Portsmouth in gereed
heid gebracht
WASHINGTON, 6 Jan. (Reuter) Roosevelt
heeft het Congres Donderdagavond een ver
rassing bereid door het een speciale boodschap
te doen toekomen, waarin hij er op aandringt,
dat het zal toestemmen in een post van 875
millioen dollar voor de bestrijding der steun-
uitgaven voor 2.700.000 menschen tot 30 Juni.
Het tekort op de begrooting zal met dit bedrag
stijgen.
Men verwacht in het Congres strijd over dezen
post, daar de conservatieve leden een bedrag
van 500 millioen voldoende achten.
Het departement van marine heeft het Con
gres aanbevolen een wetsontwerp te aanvaarden,
waardoor de maritieme commissie gemachtigd
wordt koopvaardijschepen te vorderen „in drin
gende gevallen om redenen van nationaal be
lang". Hiervan zou sprake kunnen zijn vóór
een oorlogsverklaring.
Gezaghebbende kringen verklaren, dat
Lindbergh na zijn jongste reis door Duitsch
land aan de regeering een vertrouwelijk
verslag heeft uitgebracht over de Duitsche
luchtmacht.
Legerautoriteiten verwachten, dat het nieuwe
bewapeningsprogram aanbevelingen zal inhou
den voor de aanschaffing van een groot aantal
nieuwe vliegtuigen.
Senator Reynolds heeft bij het presidium van
den Senaat verscheidene wetsontwerpen inge
diend inzake de immigratie van vreemdelingen
in de Vereenigde Staten.
Een dezer ontwerpen beoogt met name de
voortdurende immigratie voor den duur van
tien jaren op te schorten, althans totdat de
werkloosheid in het binnenland verdwenen zal
zijn.
Generaal Hugh Johnson, de vroegere leider
van de N. R. A„ heeft gisteren de uitgaven-
politiek van president Roosevelt, zooals uiteen
gezet in diens jongste boodschap aan het Con
gres, aangevallen. In het bijzonder bestreed hij
de noodzakelijkheid om zulke enorme bedragen
uit te trekken voor de bewapening.
PARIJS, 6 Jan. (Havas) Casanova, restau
rant en nachtgelegenheid op Montmartre, is
vannacht uitgebrand. Er zijn twee dooden en
twee ernstig gewonden.
Een Kerstboom was in brand geraakt. De
vlammen deelden zich mede aan het behang
en de met zijde bespannen muren. Toen de
brandweer om half twee ter plaatse aankwam
was er van de gelegenheid al niet veel meer
over. De opwinding op Montmartre was zeer
groot. Vermoedelijke oorzaak van den brand is
kortsluiting.
Van Tsjecho-Slowaaksche zijde werd een
aanval gedaan op de Hongaarsche
grensstad Munkacs.
Daladier te Algiers aangekomen.
Burgos meldt weer belangrijke successen.
Te Rotterdam zijn vier arbeiders onder
vallende glasplaten bedolven en ge
wond.
Mededeelingen over het onderzoek naar
het zedenschandaal in Ned.-lndië.
Hoofdstationschefs zijn benoemd bij de
Ned. Spoorwegen.
Het ijs in de Lek is Donderdag losgeraakt
er. drijft snel af. Van boven af heeft een sleep
boot het ijs hier en daar gebroken, wat het los
komen sterk bevorderde.
Het water is wassende.
De overtocht gaat nog via de spoorbrug, maar
zal spoedig weer normaal zijn.
Avang
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 7634
Vorige stand: 772.2
