Rechtschen trekken bij Lerida
over de Segre
Drie schepen bekneld in
kruiend ijs
Nieuwe schietpartijen aan de
Hongaarsche grens
Koolhoven-jagers
voor Frankrijk
Vijf inlanders
gestikt
Film vatte vlam
RYNBENDE
HEIT DE KLOK
SUCCESSEN VOOR BEIDE
PARTIJEN
GRENZEN VAN SYRIË EN
LIBANON GESLOTEN
TOESTAND KRITIEK
P
TEGENSTRIJDIGE
LEZINGEN
Het nieuws van heden
FISK safti flight
Kou bij Uw kind
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Per Liierkruik f 3.75
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SP AARNEST AD, HAARLEM
MAANDAG 9 JANUARI 1939 - AVONDBLAD
VIJF EN ZESTIGSTE JAARCANG No. 21575
Advertentieprijzen: Per tossen regel 50 et.. Inget
mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 55 :ent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Aan het Estremadurafront worden
de rechtsche verbindingen
tusschen Noord en Zuid-
Span je bedreigd
Luchtaanval op
Valencia
De opmarsch der
regeeringstroepen
Het Weer
Een belangrijk succes voor de
Nederlandsche vliegtuig
industrie
HET MIJNGAS
Betoogingen tegen het opgeven
van Fransch-Syrisch verdrag
VOORLOOPIG GEEN VORST
Bemanning te voet over het ijs
naar Hindeloopen teruggekeerd
Stuurhut van dek
geschoven
De burgemeester van Baarn, jhr. mr. G. C. J. van Reenen (rechts), bood Zaterdag
aan ir. J. P. Leeuwenburg, een bekende figuur in de paardensportwereld, ter
gelegenheid van diens zestigsten verjaardag namens vrienden en clubgenooten
een dressuurzadel aan. De overhandiging
HET MEMELDIRECTORIUM
mmm
Minister-president dr. H. Colijn tijdens een wandeling te Klosters nabij Davos in
Zwitserland, waar hij thans vertoeft
Volgens Boedapest begonnen
Oekraïnsche benden den aan
val, volgens Praag Hongaar
sche terroristen
Praag stelt neutrale
zone voor
Boedapest eischt schade
loosstelling
ln een put hadden zich gifgassen
ontwikkeld
Een honderdjarige
Dr. P. v. Be^t um benoemd als opvolger
van prof. dr. A. B- A- van Ketel aan de
Katholieke Economische hoogeschool te
Tilburg-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
12 BLADZIJDEN
GROOTERE VEILIGHEID
MEER KILOMETERS
AANGENAMER RIJDEN
Bioscoopzaal te Musselkanaal
uitgebrand
ISO kinderen tijdig
gered
Dat is het signaal, waarmede om vij uur
het diner feestelijk wordt ingeluid
en neemt U het middagmaal tusschen 12.
en 2 uur, ook dan is een oude Rynbende
vooraf 'n dagelijks terugkeerende tractatie
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
De beide partijen in Spanje zetten met
succes hun offensieven voort. De rechtsche
troepen zyn in Catalonië bü Lerida over de
rivier de Segre getrokken, de linksche legers
onder generaal Miaja maakten belangrijke
vorderingen aan het Estremadura-front in
de richting van Badajoz, waar zü de recht
sche verbindingen met de Penarroya-my-
nen zouden verbroken hebben.
Zondagmiddag werd te Burgos mededeeling
gedaan, dat de rechtschen by het aanbreken
van den dag in den sector van Lerida de linie
van de Segre waren gepasseerd, zy vestigden
een bruggenhoofd op den tegenoverliggenden
oever der rivier Twee nieuwe bruggen werden
aan weerskanten der stad geslagen. De Navar-
reesche troepen van hun kant bevonden zich
midden op den dag te Albarca en Villanova de
Prades, op de zuidelijke helling van de Sierra de
La LI ana.
Hierdoor is de verbinding tot stand gebracht
tusschen de Moren onder generaal Yague en het
Navarreesche legercorps.
De rechtschen verklaren sedert het begin van
het Catalaansche offensief minstens 3.100 vierk.
kilometer terrein te hebben veroverd, en 30.000
krijgsgevangenen te hebben gemaakt. Het ver
ste punt van den opmarsch in het zuiden is
thans 8 K.M. van M'ontblanch op den weg van
Lerida naar Tarragona en hemelsbreed gemeten,
88 K.M. van Barcelona.
Het meerendeel van de 300.000 man rechtsche
troepen is thans over de Segre getrokken.
De enkele overgebleven linksche bolwerken
vallen snel in handen van Franco's strydmacht.
De infanterie heeft de steaen Villanueva en
Alcolette bestormd. De regeeringstroepen trek
ken zich terug langs den weg van Lerida naar
Tarragona.
Een vliegende colonne der strijdkrachten van
Franco heeft bezit genomen van Villanova de
Prades, dat ongeveer 30 K.M. van de Middel-
landsche Zee en ongeveer 38 K.M. van Tarra
gona ligt.
Naar volgens Beuter te Barcelona ver
klaard wordt, zijn door den opmarsch der
regeeringstroepen aan het front van Estre-
madura de verbindingen der rechtschen met
de bekende Pennaroya-mijnen, die thans half
omsingeld zouden zijn, verbroken. Als de op
marsch voortduurt, zullen de vitale recht
sche verbindingen tusschen noord- en zuid-
Spanje er door bedreigd worden.
Het offensief van de regeeringstroepen wordt
voortgezet na de doorbraak tusschen Valse-
quillo en Granjuela. Het front heeft thans een
lengte van dertig kilometer. Niettegenstaande
de troepen van Franco versterking hebben ont
vangen en hun luchtmacht voortdurend actief
is, hebben zij het offensief niet tot staan kun
nen brengen.
Zondagmorgen hebben de regeeringstroepen
den spoorweg van Belemez in de zone van Fu-
ente Ovejuna afgesneden. Een verder offensief
ten Westen van Villanueva de la Serena
heeft het mogelyk gemaakt het dorp La Coro-
nado, op 12 K.M. ten Oosten van Villanueva, te
bezetten.
De linksche troepen hebben bezit genomen
van de steden Oranje en Torre Hermos en La
Coronado.
Intusschen hebben rechtsche versterkingstroe
pen een tegenaanval op de regeeringsstrijd-
krachten ondernomen tijdens den opmarsch in
de richting van Monterubio de la Serena. De
rechtschen heroverden de Sierra de Tejonera.
Zondagmiddag om 4 uur duurde de strijd nog
voort. De Sierra de Tejonera ligt in de pro
vincie Badajoz, op 25 K.M ten zuiden van
Castuera.
Zondag hebben vijf Savoiavliegtuigen Va
lencia gebombardeerd. Er zouden 34 doo-
den en 48 gewonden zijn gevallen.
Havas meldt uit Barcelona, dat vijf driemo-
torige vliegtuigen der nationalisten gisteren de
havenwijk hebben gebombardeerd. Een persoon
werd gedood, zeven werden gewond. Geduren
de het bombardement bevonden verscheiden le
den der delegatie van Fransche parlementsle
den zich in het gebied van de haven.
De ambassadeur van Spanje te Washington
heeft, volgens een bericht van Havas, medege
deeld, dat hy verscheiden vooraanstaande
Amerikaansche Katholieken had uitgenoodigd
een bezoek aan het Spanje der regeering te
brengen om zelf te oordeelen over den tegen-
woordigen toestand op kerkelijk gebied.
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
VOOR HET GEHEELE LAND:
aanvankciyk krachtige, later tot matig
afnemende, Zuidelijke tot Zuidwestelijken
wind, aanvankelijk toenemende bewolking,
met kans op regen, later weer gedeeltelijk
|1 bewolkt met wellicht enkele lichte regen-
jË buitjes, iets minder zacht.
Zon op v.m. 8.08 onder n.m. 4.04 uur.
EE Licht op n.m. 4.34. Maan op n.m. 9.34
EE mder v.m. 9.41. Laatste Kwartier 12 Jan.
PARIJS, 9 Jan. Het Fransche luchtvaart
ministerie heeft besloten tot aankoop van
een serie van twintig Nederlandsche vlieg
tuigen, en wel van de nieuwste Koolhoven-
jagers, type F.K. 58.
Deze jagers zullen evenals de reeds door
Koolhoven gebouwde machines van dit type
worden uitgerust met motoren van 1100 P.K.,
type Hispano 14 a.a., met welke motoren de
F.K. 58 tijdens proefvluchten op het Fransche
vliegveld Villacoublay op 5200 meter hoogte een
officieel gemeten horizontale snelheid van 483
K.M. per uur haalde.
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat de
Fransche regeering na bevredigende resultaten
met deze machines later tot aankoop van een
grootere serie zaï overgaan. In ieder geval is
echter ook deze aankoop een succes voor de
Nederlandsche vliegtuigindustrie, want tot nogtoe
is de Fransche regeering slechts één maal tot
bestelling van andere buitenlandsche vliegtui
gen overgegaan, toen zy verleden jaar na am
pele overweging een serie van honderd Cur-
tissjagers in de Vereenigde Staten heeft be
steld.
CHARLEROI, 9 Jan. (Havas). Tengevolge
van het ontsnappen van mijngas zijn in een
steenkolenmijn bij Charleroi één persoon ge
dood en tien gewond.
JERUZALEM, 9 Jan. (Reuter) Officieel
wordt medegedeeld, dat de grenzen van
Syrië en den Libanon gesloten zyn en dat
tot nader order geen verkeerspassen zullen
worden uitgereikt. Geen verkeer zal toege
staan zyn naar en van Syrië en Transjor-
danië.
Duizenden personen hebben te Damascus be
toogd tegen het opgeven van het Fransch-
Syrische verdrag. In een toespraak tot de be-
toogers heeft Djemil Mardan Bey het Syrische
volk uitgenoodigd zich aaneen te sluiten ter
verzekering van de Syrische onafhankelijkheid.
In Aleppo is het weer rustig geworden. Drie
duizend betoogers hebben er een optocht door
de voornaamste straten gehouden. Te Homs
hadden de betoogingen niet den verwachten
omvang. Er waren slechts 400 betoogers en aan
het eind van den morgen werden talryfce win
kels weer geopend.
Volgens het buitenlandsch weeroverzicht ging
het indringen der warme luchtmassa's overal
gepaard met veel neerslag. Na den inval van
den dooi klaarde het weer veelal tijdelijk op en
nam de regeninval weer af. De dooi is thans
voor enkele dagen verzekerd en een terugkeer
der vorst is thans niet in zicht.
Drie tankbooten, t.w. de Leonide 7,
de Leonide 1 en de Shell 6, gesleept
door de sleepboot Tina van de Gebrs.
Wagemakers uit Groningen, hebben
op ongeveer 6 kilometer W.N.W. van
Hindeloopen op het IJsselmeer, de
reis moeten staken tengevolge van
het kruiende ijs.
Het convooi was Zaterdagmorgen om onge
veer negen uur uit Stavoren vertrokken met
bestemming Kornwerderzand. Het zou de reis
maken via een vaargeul, welke tydens de vorst
periode door een ysbreker was opengehouden.
Tevoren had men uit Stavoren Kornwerderzand
opgebeld om te informeeren of de geul nog be
vaarbaar was, waarop een bevestigend antwoord
was ontvangen.
Veiligheidshalve echter moesten de booten op
ongeveer 6 kilometer W.N.W. van Hindeloopen
de reis staken. Kort nadat de schepen gestopt
waren, werd de stuurhut van de Leonide 1 door
het kruiende ys van het dek afgeschoven. Ook
onder de twee andere tankbooten begon het ys
op te schuiven en het gevaar was niet denkbeel
dig, dat de booten in elkaar gedrukt zouden
worden. De bemanning verliet hierop de sche
pen, sprong op het ys en begaf zich aan boord
van de sleepboot. Een kwartier nadien, om on
geveer elf uur, achtte men den toestand op de
sleepboot ook niet meer veilig, zoodat men ook
deze verliet. Alleen de bemanning van de
„Tina" zelve bleef aan boord.
De uit acht leden bestaande bemanning van
de drie tankbooten, waaronder de vrouw van
den kapitein van één der booten, aanvaardde
loopend over het ys den tocht naar Hindeloopen,
waar zy anderhalf uur later aankwam. Een der
opvarenden, die invalide was, heeft men door
middel van een geïmproviseerde slee over het
ys vervoerd.
Eenige bewoners van Hindeloopen zyn de
opvarenden tegemoet geloopen, om hun een
plaats aan te wijzen, waar zy goed aan land
konden gaan.
De Tina zal trachten alleer. naar Stavoren
terug te keeren. De drie tankers blijven in
het ys liggen. Hun toestand is zeer critiek,
vooral van de Leonide 1, die reeds vry
diep ligt en haast niet meer is te zien
Er bestaat groot gevaar dat de booten
in elkaar gedrukt zullen worden.
Indien het kruien van het ys tydig op
houdt, zal de Tina zich weer naar de tan
kers begeven om ze vlot te sleepen.
De Leonide 1, metende 99 ton, was geladen
met 80.000 liter benzine, gasolie en petroleum.
De Leonide 7, metende 181 ton, was geladen
met 20.000 liter petroleum en 40.000 liter water-
ballast en de Shell 6, metende 175 ton, had
30.000 liter waterballast in.
De Leonidebooten zijn eigendom van de firma
J. Vroege te Alblasserdam en de Shellboot be
hoort toe aan de Kon. Petroleummaatschappij-
MEMEL, 7 Jan. (D.N.B.) Het onder leiding
van Baldschus staande Memeldirectorium heeft
hedenmorgen den gouverneur van het Memel-
gebied zijn ontslag aangeboden. Naar verluidt,
blijft het directorium-Baldschus in functie tot
dat een nieuw directorium gevormd is.
PRAAG, 9 Jan. In den nacht van Zater
dag op Zondag hebben zich aan de grens
van de Karpatho-Oekraine en Hongarije
opnieuw ernstige incidenten voorgedaan.
Reeds Zaterdagavond om 9 uur zouden vol
gens Hongaarsche berichten Hongaarsche
grenswachten by Nagygejoec in de nabijheid
van Ungvar door manschappen van het
Tsjecho-Slowaaksche leger en Oekrainsche
benden zyn aangevallen. Ter versterking van
de grenswacht zyn daarop militairen uit Ung
var vertrokken.
Van officieele Tsjechische zijde wordt, vol
gens het D. N. B., over het incident medege
deeld, dat Hongaarsche terroristen tegen 21
uur de op Karpatho-Oekrainsch gebied lig
gende gemeente Bouhe hebben overvallen
Deze overval is Zondagmorgen tegen 7 uur
herhaald. De schietpartijen, die met dezen
overval gepaard gingen hebben geduurd tot
tegen 11 uur, waarbij de Hongaren de ge
meente Bouhe eénigen tijd lang bezet hielden.
By de schietpartij is een politievaandrig, Ha-
cha genaamd, met drie schoten in de borst
zwaar gewond.
Van semi-officieele Karpatho-Oekraïnsche
zijde verluidt, dat, een Tsjecho-Slowaaksche
eerste luitenant en de vaandrig Hacha gepoogd
hebben als onderhandelaars in contact te ko
men met de Hongaren, doch werden bescho
ten. De vaandrig werd daarbij zwaar gewond.
Voorts wordt van Karpatho-Oekraïnsche
zijde beweerd, dat ook op andere plaatsen
Tsjecho-Slowaaksche grenswachten door Hon
garen zijn aangevallen. Er zou de Karpatho-
Oekraïnsche regeering een ultimatum gesteld
zijn, waarin geëischt wordt het op Karpatho-
Oekraïnsch gebied liggende klooster Baliiej
aan Hongarije uit te leveren.
De Hongaarsche lezing van het gebeurde
luidt als volgt:
Een Oekraïnsche bende terroristen van on
geveer tweehonderd man heeft de Hongaar
sche grenswacht aangevallen. Deze sloeg de
aanvallers af, waarop dezen terugtrokken. Aan
de grens bevond zich slechts de Hongaarsche
grenswacht.
Ook de uit Munkacz opgerukte militaire ver
sterking heeft bevel gekregen terug te gaan.
Bevoegde grenswachtofficieren hebben onder
handelingen geopend.
Ondanks de onderhandelingen wordt van
Tsjechische zyde nu en dan geweervuur gege
ven. Aan Hongaarsche zijde werd niemand ge
wond.
Intusschen worden de onderhandelingen tus
schen de beide partijen gewoon voortgezet.
By de Zondag gevoerde Tsjechisch-Hon-
gaarsche onderhandelingen over het inci
dent van Munkacz heeft de Tsjecho-Slo
waaksche delegatie, naar men te Praag
meent te weten, de instelling van een neu
trale zone aan weerszijden van de demar
catielijn voorgesteld.
Het Hongaarsche telegraaf-agentschap ver
neemt nog over het incident bij Munkacz, dat
in een buit gemaakten pantserwagen de por
tefeuille gevonden is van den commandant
van den pantserwagen, een Tsjechischen Feld-
webel. In die portefeuille zou zich een nauw
keurig opmarschplan voor den aanval op Mun
kacz hebben bevonden.
Voorts meldt het genoemde agentschap, dat
de Hongaarsche gezanten in Parijs en Londen
opdracht hebben gekregen den Franschen en
Engelsche regeering de bijzonderheden omtrent
het incident van Munkacz mede te deelen.
Uit Rome wordt gemeld, dat de Hongaarsche
gezant aldaar, Villani, door Ciano is ontvan
gen in verband met het incident en de protes
ten in Praag.
Uit Praag wordt gemeld, dat de gemengde
Tsjecho-Slowaaksch-Hongaarsche commissie
vandaag de onderhandelingen zal voortzetten.
Na het laatste incident aan de Tsjecho-
SlowaakschHongaarsche grens neemt
Hongarije verdere defensieve maatregelen
langs de Noordelijke grens.
Zondag is te Munkacz de ter aardebestelling
geschied der slachtoffers van het grensincident
van 6 Januari.
De Hongaarsche regeering werd vertegen
woordigd door minister Jaross. Het Hongaar
sche telegraafagentschap meldt, dat de afge
vaardigde van Munkacz, Vozary, in zijn grafrede
heeft gezegd, dat de aanval werd uitgevoerd
door Tsjechische geregelde troepen, die hem
stelselmatig hadden voorbereid.
De Hongaarsche regeering heeft haar
vertegenwoordiger te Praag opdracht ge
gevenvolledige schadevergoeding te eischen
voor. alle door Hongaren by de jongste ge
vechten geleden verliezen.
Politieke kringen te Boedapest hopen, dat
de regeering te Praag zal begrijpen, dat
„de, uitlokking van verdere incidenten on
voorziene gevolgen kan hebben".
BANDOENG, 9 Jan. (Aneta). In een desa
nabij Cheribon is een inlander, die in een
put was gevallen, terwijl hy een pajong (re
genscherm) wilde ophalen, door gifgassen,
welke zich in den pirt hadden ontwikkeld,
overleden. Vier andere inlanders, die achter
eenvolgens in den put afdaalden om hulp te
bieden, zyn eveneens gestikt.
Te Beuningen, by Nijmegen, is een honderd
jarige, nl. de wed. Maria Berendsen, gehuldigd
op haar verjaardag door de gemeentelijke over
heid, de geestelijkheid en een comité uit de bur
gerij. De honderdjarige, die reeds geruimen tyd
bij haar dochter inwoont, geniet nog steeds een
uitstekende gezondheid en hoopt nog vele jaren
te midden van de Beuningsche inwoners te
kunnen blijven. Namens de burgerij werd de
jubilaresse een fraaie ruststoel aangeboden.
De troepen van Franco trokken bij
Lerida over de Segre; linksche successen
in Estramadura.
Nieuwe botsingen aan d<» grens van
Hongarije en de Karpatho-Oekraine.
Daladier Zondag te Parijs teruggekeerd.
De Fransche regeering bestelt verschei
dene Koolhoven-jagers in Nederland.
Nog steeds arrestaties wegens zeden
misdrijven in Indië.
Overstroomingen in onze Oost ten ge
volge van zwaren regenval.
Vijf inlanders omgekomen in een put,
waarin zich gifgassen hadden ontwikkeld.
Werkcomité gevormd voor de actie van
Het RKWVNaar de Nieuwe Gemeen
schap.
Besprekingen tusschen het R.K. Werk
liedenverbond en den R.K. Werknemen-
den Middenstand.
Bioscoopzaal te Musselkanaal in asch ge
legd- Geen persoonlijke ongelukken.
Drie tankbooten in het IJsselmeer be
kneld tusschen kruiend ijs.
Benoemingen in het bisdom Haarlem.
Zondagavond tegen half zes heeft een felle
brand gewoed in het bekende hotel van den
heer G. de Boer, gelegen aan de Marktstraat te
Musselkanaal (gemeente Onstwedde).
De brand is ontstaan door het vlamvat
ten van een film, tydens een bioscoop-
voorstelling voor kinderen. De brand woed
de in de cabine, doch sloeg na korten tyd
naar de zaal over.
Het vuur verspreidde zich zeer snel en het
duurde slechts korten tyd of 't geheele ge
bouw, dat twee verdiepingen hoog is, stond
in lichter laaie.
De ongeveer honderdvyftig kinderen, die zich
in de by het hotel behoorende bioscoopzaal be
vonden, konden veilig het gebouw verlaten. Ook
de andere, zich in het gebouw bevindende perso
nen, bekwamen geen letsel.
De motorspuiten van Musselkanaal en Stads
kanaal trachtten 't vuur te blusschen, doch van
het redden van het hotel kon geen sprake meer
zyn: Integendeel, het vuur sloeg ook nog over
naar het aangrenzende perceel, waarin geves
tigd was de kapperszaak van den heer J. Koops.
Ook dit perceel werd een prooi der vlammen.
Slechts korten tyd geleden was de bioscoop
zaal van het hotel De Boer verbouwd en gemo
derniseerd.
Wrijf deze aangename zalf op keel, borst en rug.
Ze voorkomt dat de maag van streek raakt door
inwendige medicijnen. Geeft vlugger verlichting,
omdat ze de verkoudheid recht
streeks bestrijdt.
Stand op Maandag 1 uur n.m. 756.1
Vorige stand 756.1
