Regeeringsleger in Catalonië
verstrooid
1
Italië dreigt de
Franschen
Geheimzinnige ontploffingen
Londen en Manchester
te
Rijksmiddelen
Het nieuws van heden
vereenigbe katholieke pers
CERVERA DOOR FRANCO
VEROVERD
POLITIEKE AANSLAGEN?
DE BESPREKINGEN VAN
RUBLEE
DE BAROMETER
DfflSMG 17 JANUARI 1939 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATE
NASSAÜLAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
'3.25. Bij onze Agenten 27y/i ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VÖF EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 21588
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ei, Inget
«ededeeRngen 50 cent; Idem op peg één 55 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen. Voor
A» kleine annonces „Omroeoers" rle de rubriek
In allerijl mobiliseert Barcelona
nieuwe lichtingen voor de ver
dediging van het Catalaan-
sche front
Werk in Pennarroya-
mijnen ligt stil
De strijd in Estremadura
MB»
ÏSÊÉfrS; Ms SR ®Vl-
'Na den val van Tarragona richt het >echtsche offensief in Spanje zich op
de havenstad Barcelona, waar, zooals bekend, de zetel is van de republikeinsche
regeering. Hierboven twee opnamen van deze dichtbevolkte stad, welke gisteren
opnieuw door de rechtschen werd gebombardeerd
Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiHiiijg
^iiiii minimi minimum minimi min mi i minium minimi ii nullij
Felle anti-Fransche perscampagne
in de Italiaansche bladen
„Geen inmenging
in Catalonië!"
Mgr. Gerlier, bisschop van Lyon, heeft een bezoek gébracht aan het
Fransche hospitaal te Brussel
Scotland Yard ernstig
bezorgd
JOEGOSLAVIË VERWACHT
GRAAF CIANO
Aan beide zijden is men over de
eerste resultaten niet ontevreden
Op on ver licht en wagen
gereden
Voerman ernstig gewond
Over het geheele jaar 1938 bijna
f 11 millioen boven de raming
Het optreden tegen
Het Nationale Dagblad
Tenlasteleggingen tegen mr. Rost
van Tonningen
Nieuw gebouw voor een
bekeerlingen-abdij
Ongeregeldheden in de
Poolsche Oekraine
De overweg
Het proces tegen
Golding
DE REGEERING DER
KARPA THO-OEKRAINE
DUITSCH CREDIET VOOR
TURKIJE
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
LERIDA, 16 Jan. (Havas). Maandag-mid
dag tegen twaalf uur is het legercorps uit
Aragon, onder commando van generaal Cer-
Vera, Lerida binnengetrokken. De stad ligt
aan den weg naar Barcelona. De regeerings
troepen bieden aan het front nog tegen
stand.
Verder hebben de rechtsche troepen Cer-
Vera, een belangrijke plaats ten Noorden
van Tarragona, bezet.
Behalve Cervera, vielen ook de plaatsen
Claret, Pasane, Diurc en Ponfil in handen
van Franco. De opmarsch duurt nog voort.
In het hoofdkwartier van de rechtsche troe
len in Catalonië heeft men den indruk, dat
het regeeringsleger verstrooid is. Thans rijst
he vraag of het in staat zai zijn zich wederom,
te concentreeren, terwijl de rechtsche colonnes
het van alle zijden bestoken.
Vanochtend werd in het Noorden van Cata
lonië wederom fel gestreden. Ten Oosten van
hrtesa de Segre zijn de rechtsche troepen on>-
her generaal Garcia Valino vanochtend vijf
hm. opgerukt. De strijd is hier nog in vollen
Bang.
Door deze jongste nederlagen is de Barce
lona -regeering gedwongen de mobilisatie en
tailitarisatie der natie in versneld tempo voort
zetten. Van de zeven onder de wapenen ge
spen lichtingen hebben die van 1921, 1920 en
1919 zich reeds aangemeld. Vandaag roept het
°ïficieele staatsblad de lichtingen 1918 en 1917
°P om zich aan te melden. De vakvereenigingen
en organisaties der vrouwen werken samen met
he productiesyndicaten om vrouwen het werk
'e doen verrichten van naar het front geroepen
bannen. 4000 vrouwen zijn reeds begonnen te
berken De vrouwen, die niet bekwaam zijn
°bmiddellijk mannen te vervangen, zullen tech
nische opleidingscursussen volgen.
Militaire en officieuze kringen in het link-
sche kamp verhelen den ernst van den toestand
niet, doch blijven kalm. De weerstand zal vast
beraden en energiek geboden worden. Dezelfde
kringen wijzen op het gebrek aan materiaal
aan regeeringszijde. De ontzaglijke opstapeling
van materiaal en manschappen verklaart den
rechtschen opmarsch. Zij verduidelijken, dat de
rechtschen achthonderd vliegtuigen in den
strjjd brachten, terwijl de regeeringstroepen
bijna geen vliegtuigen ter beschikking hadden.
De verhouding in de geschutsterkten zou onge
veer zes tegen een zijn.
Volgens een bericht van Havas uit Burgos,
heeft de minister van Binnenlandsche Zaken
van Franco, Serrano Suner, een decreet uitge
vaardigd tot liquidatie van de regeering van
Catalonië.
De wet van 5 April 1938, uitgevaardigd na
het innemen van Lerida door de linkschen,
heeft het statuut van een autonoom Catalonië
afgeschaft.
Bij een nieuw decreet wordt nu bepaald, dat
de provinciale deputaties van Barcelona, Tar
ragona, Lerida en Gerona weer in het bezit
worden gesteld van de gebouwen waarin de
Catalaansche generaliteit haar onderafdeelingen
heeft gehuisvest. Deze gebouwen ressorteeren
in het vervolg onder het ministerie van Binnén-
landsche Zaken.
De functionarissen van de generaliteit blij
ven op hun post. Evenwel zal binnenkort een
zuivering worden doorgevoerd. Ook zij worden
afhankelijk van het ministerie van Binnenland
sche Zaken. Alle ambtenaren, die na 18 Juli
1936 werden benoemd, worden onmiddellijk af
gezet. Zij kunnen evenwel voorloopig in dienst
worden gehouden als tijdelijke krachten, op
voorwaarde, dat het onderzoek, dat naar hun
gedragingen zal worden ingesteld, gunstige
resultaten op zal leveren.
Aan het front in Estremadura zijn de pogin
gen van de troepen van Franco om den Col
Castuera, ten Zuidwesten van Monterrubio, te
heroveren, volgens berichten van linksche zijde,
niet geslaagd.
Gedurende twaalf uur werden aanvallen ge
daan, waarbij talrijke Italiaansche af deelingen
medewerkten.
Bij Pennarroya oefenen de regeeringstroepen
steeds sterker druk uit op het mijnbekken, waar
het werk geheel stil ligt na de evacuatie van
een deel der burgerbevolking.
Drie rechtsche bombardementstoestellen heb
ben vanmiddag de buitenhaven van Barcelona
bestookt. Er vielen drie gewonden. De schade
is gering.
W
VOOR HET GEHEELE LAND:
zacht weer, zwaar bewolkt tot betrokken,
ÉI met tijdelijke opklaring, nog eenige regen, j=
meest krachtige, tijdelijk stormachtige
Zuidelijke tot Zuid-Westelijke wind.
1 ALGEMEENE VOORUITZICHTEN:
aanhoudende depressieactiviteit met voor-
loopig zacht weer.
STORMWAARSCHUWINGSDIENST g
Geseind 16 Januari te 16.19 uur aan alle
H posten: „Blijft op uw hoede".
ROME, 16 Jan. (Stefani). De Parijsche
correspondenten der Italiaansche bladen
•naken Yielding van geruchten, volgens wel
ke de Fransche regeering besloten zou heb
ben eenige divisies van het Fransche leger
naar de Catalaansche grens te zenden.
De desbetreffende berichten worden in de
italiaansche bladen op opvallende wijze afge
rukt, waarbij men de zeer duidelijke waar-
^huwing naar voren doet komen, die gisteren
Begeven is in de aanteekening van de Infor-
•hazione Diplomatica, dat Italië niet zou
Aarzelen om tegenover een vergrooting van de
fransche hulp voor Barcelona onmiddellijke
^sluiten te nemen.
De Tribuna schrijft, dat Frankrijk en Europa
"lans weten tot welke consequenties iedere
°verijide en provoceerende daad van Franschen
kant in Spanje zou leiden. De oorlog in
ban je, zoo voegt de Tribuna hier aan toe,
roet zijn logische conclusie nebben binnen het
pder van de thans strijdende troepen. Zooveel
erger voor hen, die gewed hebben op de
kaart van de nederlaag. Schrijvende over
^kere uitlatingen in de Fransche pers merkt
blad op, dat het gemakkelijker is het
■^aliaansche leger in de dagbladen te belee
steen, dan er tegen te strijden op het slagveld.
Naar aanleiding van een uitlating in de
^aris Midi van 14 Januari, welk blad schreef,
slechts een dwingende noodzaak de Ita-
'aansche vloot er toe kan brengen de vader-
aftclsche kust uit het oog te verliezen, publi
eren de bladen voorts heftige replieken. De
spieraal der artillerie, Silvio Lucco, heeft den
r,lrecteur der Gazetta del Popoio in Turijn zijn
ransche oorlogsonderscheidingen gezonden,
"et het verzoek het initiatief te nemen om
e Fransche decoraties in te zamelen, teneinde
°P te sturen naar den president der Fran-
ohe republiek „die ze kan uitdeelen ondei de
^tfe lasteraars van het Italiaansche leger."
Tribuna schrijft, dat waarlijk de nood-
Zaak voor de italiaansche marine om de vader-
k-bdsche kust uit het oog te verliezen, dagelijks
dwingender wordt en dat het zooveel te erger
Zal zijn voor Frankrijk, wanneer dit een al
iening wil verhaasten. De Tevere schrijft
C lh. dat het conflict tusschen Italië en Frank-
Njk geheel gelegen is in een kwestie van po
rties en dat Frankrijk moet terugwijken naar
de
Positie, die het wordt, toesre.sta.an.
LONDEN, 16 Jan. (Reuter). In Engeland
hebben zich onder verdachte omstandig
heden een reeks van geheimzinnige ont
ploffingen voorgedaan. Bijna op hetzelfde
oogenblik werden Londen en Manchester
opgeschrikt door verschillende ontploffingen.
Bjj een der ontploffingen in het centrum
van Manchester werd een persoon gedood
en drie gewond. De ontploffingen, waar
van de aard nog niet bekend is, sloegen
gaten in het wegdek en vernielden tal-
looze ruiten.
Te Londen geschiedde de ontploffing juist
voor het gebouw van de electriciteits-centrale
waar de contrdle-kamer voor geheel Zuid En
geland is. De dienst hoefde hier echter niet
onderbroken te worden en niemand werd ge
troffen. Detectives van Scotland Yard en des
kundigen van het ministerie van Binnenland
sche Zaken stellen een onderzoek in. De amb
tenaren van Scotland Yard zijn van meening,
dat de ontploffing moet worden toegeschreven
aan een bom.
Op hetzelfde tijdstip als de ontploffing bij
de «lectriciteits-centrale van Southwark,
heeft zich een ontploffing voorgedaan op de
kabelbrug over bet Grandjunction Canal te
Harlesden bij Londen. Deze ontploffing is niet
veroorzaakt door het bestaande electriciteits-
net en moet aan invloeden van buiten af wor
den toegeschreven.
Scotland Yard is ernstig bezorgd over deze
ontploffingen. Er is een conferentie gehouden
en naar verluidt is ook de theorie besproken,
dat de ontploffingen politieke beteekenis zou
den hebben.
Een van de veronderstellingen inzake
de bomontploffingen, welke door de po
litie worden onderzocht, is, dat deze ont
ploffingen veroorzaakt zijn door het Ier-
sche republikeinsche leger, met het doel
wanordelijkheden te veroorzaken.
BELGRADO, 16 Jan. (D.N.B.). De Italiaan
sche minister van Buitenlandsche Zaken, Graaf
Ciano, wordt Donderdag a.s. des 's morgens ne
gen uur op het station Beli Monastir verwacht.
Zooals bekend, zal hij met den Joego-Slavi-
schen minister-president Stojadinowitsj drie
dagen gaan jagen op het staatsdomein Beljo.
LONDEN, 16 Jan. De Times meldt
uit Berlijn, dat George Rublee, de directeur
van het Londensche bureau der conferentie
van Evian, Zaterdag met Blessing, een
directeur van de rijksbank, en andere Duit-
sche financieele deskundigen gesproken
heeft over de financiering van Joodsche
emigratie uit Duitschland.
Het verluidt, dat deze besprekingen betrek
king hebben gehad op technische bijzonderhe
den van een plan voor de financiering van
Joodsche emigratie volgens de lijnen van het
reeds door dr. Schacht te Londen uitgestippel
de plan, zij het in bescheidener vorm.
Er wordt geprobeerd vast te stellen hoe groot
het aantal Joden is, dat onder dit plan zal
vallen.
Het zal noodig zijn het bedrag vast te stellen,
dat per hoofd zal zijn vereischt, zoomede den
aard van den uitvoer, waarmede Duitschland
verwacht de leening, welke op het Joodsche
bezit in Duitschland zal worden uitgegeven, te
kwijten.
Rublee en zijn collega's hopen, dat het moge
lijk zal zijn voor het einde van de week een
Plan uit te werken om voor te leggen aan de
belanghebbende buitenlandsche regeeringen,
hoewel de moeilijkheden, welke inhaeient zijn
aan het vraagstuk, natuurlijk niet worden ver
heeld.
Na de eerste besprekingen van Rublee met
dr. Schacht legt men aan beide zijden eer
zeker optimisme aan den dag. Volgens uit de
beste bron verkregen inlichtingen zou het plan
tot delging der leening, welke aan het lijk zou
worden toegestaan om de overdracht van Jood
sche bezittingen mogelijk te maken, voorzien
in een jaarlijkschen extra-uitvoer uit Duitsch
land van omstreeks veertig millioen mark.
De aldus door Duitschland extra-geleverde
artikelen zouden door Joodsche zaken in de
verschillende landen, die toevlucht verleeneD
aan Joodsche vluchtelingen uit Duitschland,
worden gesleten.
Van Duitsche zijde heeft men vooral belang
stelling voor den uitvoer van zekere speciale
artikelen uit het Sudetenland, oijv. Bo-
heemsch glaswerk dat sinds de inlijving vai>
dit gebied bij Duitschland groote moeilijkheden
ondervindt bij den uitvoer.
Maandagavond om kwart over vijf is een vier
wielige vrachtauto uit Warmenhuizen, welke een
geregelden dienst op Antwerpen onderhoudt,
onder Zevenbergsche Hoek op een met een paard
bespannen melkwagen, welke geen achterlicht
voerde, gereden. De bestuurder van den vracht
auto moest zijn lichten dempen voor een tegen
ligger en zag daardoor het onverlichte voertuig
niet. Met een onverminderde vaart van naar
schatting 60 K.M. vloog de auto op den wagen in.
De voerman werd van den wagen geslingerd
en bleef met zware inwendige kneuzingen op den
weg liggen. Bij omwonenden werd hij binnen
gedragen. Het paard bekwam zware wonden en
de melkwagen werd geheel vernield. De vracht
auto, welke aan de voorzijde werd beschadigd,
heeft zijn reis niet kunnen voortzetten.
De Rijksmiddelen hebben in Decem
ber opgebracht f 36.632.772, hetgeen
f 972.459 minder is dan over December
1937 en f864.022 meer dan de raming
was.
Over het geheele jaar 1938 bedroeg
de opbrengst f 440.143.673, hetgeen
f 3.307.772 meer is dan over 1937 en
f 10.918.673 meer dan de raming.
Zooals bekend, is de justitie er Vrijdagmiddag
j.l. toe overgegaan onderdeden van de pers van
Het Nationale Dagblad te Leiden in beslag te
nemen, waarmede deze onklaar gemaakt werd.
Dit justitieel ingrijpen vond zijn oorzaak in
eenige hoofdartikelen, welke in de maand De
cember in genoemd dagblad verschenen zijn en
welke een beleedigend karakter zouden dragen.
In de eerste tenlastelegging wordt vermeld,
dat mr. Rost van Tonningen in December 1938
te Leiden en elders in Nederland opzettelijk de
eer en goeden naam van den minister van
Justitie, mr. C. M. J. F. Goseling, heeft aan
gerand, door opzettelijk in het nummer van
29 December 1938 van Het Nationale Dagblad,
hetwelk in vele exemplaren te Leiden en elders
in Nederland is verspreid, gemelden minister
in een stuk, waarvan het opschrift luidde: „De
eer der Nederlandsche jeugd. Vijf minder
jarigen zijn in Oss straffeloos misbruikt", ten
laste te leggen datgene, wat nader in de dag
vaarding is omschreven. Dit stuk heeft hij,
verdachte, in dat nummer van dat blad opge
nomen of doen opnemen en hetwelk door hem
was opgesteld, althans waarvan de inhoud hem
bekend was, zulks met het kennelijk doel om
daaraan ruchtbaarheid te geven, wordende die
beleediging genoemden minister aangedaan ge
durende en ter zake de rechtmatige uitoefe
ning zijner bediening als minister van Justitie,
althans gedurende, althans terzake de recht
matige uitoefening zijner bediening als minis
ter van Justitie:
althans dat hij toen aldaar opzettelijk in
het openbaar den minister van Justitie, mr. C.
M. J. F. Goseling, bij geschrifte heeft belee-
digd, door opzettelijk toen aldaar in het bovenge
noemd, toen te Leiden en elders in Nederland in
vele exemplaren verspreid zijnd nummer van
bovengenoemd blad, het in de dagvaarding ver
melde stuk, onder meer het bovenvermelde in
houdende, welk stuk hij had opgesteld, althans
waarvan hij den inhoud kendie en hetwelk
voor genoemden minister van Justitie een be
leedigend karakter droeg, op te nemen, althans
te doen opnemen, wordende die beleediging ge
noemden minister aangedaan gedurende en
terzake de rechtmatige uitoefening zijner be
diening als minister van Justitie, althans ge
durende, althans ter zake de rechtmatige uit
oefening zijner bediening als minister van
Justitie.
In de tweede tenlastelegging wordt vermeld,
dat mr. Rost van Tonningen te Leiden en elders
in Nederland op of omstreeks 23 December 1938
zich in het openbaar bij geschrift opzettelijk
in beleedigenden vorm heeft uitgelaten over
den Centralen Raad van Beroep, zijnde een
openbaar lichaam, althans een openbare in
stelling, door opzettelijk in het nummer van
23 December 1938 van Het Nationale Dagblad,
hetwelk in vele gedrukte exemplaren in Lei
den en elders in Nederland is verspreid van
welk blad hij hoofdopsteller was, op te nemen,
althans te doen opnemen een artikel met op
schrift, welk artikel met opschrift door hem
was opgesteld, althans waarvan hij den inhoud
kende. Als opschrift stond boven de in belee
digenden vorm gedane uitlating over genoem
den Centralen Raad van Beroep: „Het hemel
tergend vonnis".
Op 3 Mei hoopt men te Prinknash in Glou
cestershire den eersten steen te leggen voor een
nieuwe abdij, die in den stijl der twaalfde eeuw
zal worden opgetrokken en waarvan de bouw
kosten honderdduizend pond zullen bedragen.
De monniken wonen momenteel in een gebouw,
dat 400 jaar geleden als abtswbning werd op
getrokken, en thans te klein voor de groeien
de kloostergemeenschap is geworden.
Prinknash Abbey is de Benedictijnsche voort
zetting van de abdij op Caldey Island voor de
kust van Wales, die ongeveer 11 jaar geleden
door Trappisten werd overgenomen. De mon
niken van Caldey waren oorspronkelijk Angli
canen, en Dom Wilfrid Upson O.S.B., de tegen
woordige abt van Prinknash, behoorde eens tot
deze communiteit, die in haar geheel tot de
Kerk overging.
WARSCHAU, 16 Jan. (P.A.T.). Op 14 Jan.
des avonds heeft in Urman, in het district
Brzezany, een groep Oekrainsche jongelieden
den chauffeur aangevallen van een auto van
het gemeentebestuur van Brzezany.
De chauffeur trok zijn revolver ter verdedi
ging en doodde een zijner aanvallers. De aan
vallers en de volksmenigte gingen toen over tot
het kapotslaan van de ruiten der plaatselijke
school, waarbij zij een agressieve houding aan
namen tegenover de poiitie-agenten, die ter
plaatse verschenen waren.
De politie was gedwongen van de wapens ge
bruik te maken. Daarbij werden eenige nerso-
nen licht gewond.
Het regeeringsleger m Catalonië ver
strooid.
Een reeks geheimzinnige ontploffingen te
Londen en Manchester.
Felle anti-Fransche perscampagne in de
Italiaansche bladen.
De Hongaarsche minister van Buiten
landsche Zaken door Hitier ontvangen.
De besprekingen van Rublee te Berlijn.
Voorloopig verslag der Eerste Kamer
over de begrooting van Buitenlandsche
Zaken.
De Rijksmiddelen hebben over 1938 bij
na f 1 1 millioen meer opgebracht dan dé
raming.
In November heeft het verkeer beduidend
minder slachtoffers geëischt dan in de
voorafgaande maand.
Het Italiaansche s.s. „Monte Santo", dat
in aanvaring is geweest met het Engel-
sche s.s. Conifer", is ter reede van Vlis-
singen in beslag genomen.
Commissie voor de bescherming van
kunstschatten in oorlogstijd geinstalleerd.
Stand der Clearing met Duitschland per
1 4 Januari.
Beurs van New York: Stemming on
regelmatig.
Weer een slachtoffer van een onbe-
waakten overweg. Het uitzicht was
onbelemmerd, den trein kon men van
verre zien aankomen. TochEr
zijn ongevallen waartegen het slacht-
offer niets heeft kunnen doener
zijn andere diverse gebeurtenissen
waarbij de dood helaas eigen schuld
is. Is er niet te veel in ieders leven
eigen schuld? Vertrouwen we niet te
veel op de zorg van anderen?, van den
staat, van de gemeente, van den even-
mensch? ,,Het zal ons niet gebeuren!"
denken te velen en gaan zonder voor
zorg den onbewaakten overweg over.
En toch zijn er zoovele gevaarlijke
overwegen in ons leven. We moeten
niet op signalen of wachters, niet op
verkeersagenten of verkeersseinen
uitsluitend vertrouwen. Zelf goed uit
de oogen zien, dient het parool van
ieder te zijn. Kijk immer goed uit bij
eiken overweg in uw leven!
LONDEN, 16 Jan. (Reuter). Binnenkort
zal het proces tegen den Britschen waarnemen-
den vice-consul in het rechtsche Spaansche ge
bied Golding, zijn echtgenoote en mevrouw
Lagarde, die zijn gearresteerd in verband met
het incident met den consulalren koffer, be
ginnen. Het proces zal in het openbaar worden
gevoerd en de beklaagden hebben juridischen
bijstand gekregen.
De beschuldiging is in groote trekken aan
Londen medegedeeld, doch een juiste omschrij
ving is nog niet bekend.
PRAAG, 16 Jan. (Havas). Op voorstel van
Mgr. Volosjin, den minister-president van de
Karpatho-Oekraine, heeft de president der re
publiek. generaal Pechala, commandant der
Slowaaksche legers, benoemd tot derde lid van
de Karpatho-Oekrainsche regeering.
BERLIJN, 16 Jan. (Havas). Te Berlijn is een
credietovereenkomst geteekend tusschen de
Duitsche regeering en een Turksche delegatie.
De Duitsche regeering kent daarbij een crediet
van 150 millioen R.M. toe aan Turkije, bestemd
voor den aankoop van Duitsche producten.
Stand op Dinsdag 1 mr v.m. 744
Vorige stand 742.1
