Sterrit naar Monte Carlo in
vollen gang
DE DUITSCHE HELD
ELF NEDERLANDS
TEAMS IN ACTIE
Kerkelijk leven
RETRAITEN
DONDERDAG 19 JANUARI 1939
bBud" haalt in Kaunas een grapje
uit, tot groote consternatie
van de officials
Uitstekend rijden
van Kruit
Rome gepasseerd
De eenling
„Wij zijn er nog niet"
DE GEWIJZIGDE DEVIEZEN-
BEPALINGEN
Steeds meer restricties
Van stationskap
gevallen
Jeugdige schildersleerling op
slag gedood
ARBEIDER VAN STAPEL
STROO GEVALLEN
In zorgwekkenden toestand naar
het ziekenhuis
Koninklijke onderscheiding
Gelukwenschen van de Koningin
Bootdienst op Lemmer hervat
Gezondheidstoestand Soesoe-
hoenan verbetert
Motorrijder op slag gedood
Lectoraatsbenoeming
- wmm
ham.
G. W. Lovendaal
overleden
Bekende volks- en kinderdichter
KANAAL GRONINGEN—IJSEL-
MEER
GOUDEN JUBILEUM
Academische examens
Inspectie-reis
Kinderlijkje gevonden
Personalia
Vijftig jaar goudsmid
R.K. Bond voor groote Gezinnen
Clearingkoersen
UIT DE STAATSCOURANT
Eervol ontslag
Onderscheiding
Posterijen
St. Jozef retraitehuis, Zenderen
Franciscanessen Elisabethgesticht
Breda
BOEK EN BLAD
Het eeuwfeest van St. Willibrord
Ernstig en plechtig, yol majesteit was zijn
Öe sterrit naar Monte Carlo is in vollen
Reeds zijn de meeste deelnemers meer
"au een etmaal onderweg en centraal-Europa
wint voor hen in zicht.
pit de berichten, welke ons, mede door be
middeling van de K.N.A.C., in den loop van
Woensdagavond bereikten, blijkt in de eerste
Maats, dat de Athene-rijders, in tegenstelling
Met de verwachtingen, nog niet met groote
Moeilijkheden te kampen hebben gehad.
Ceze deelnemers vertrokken Dinsdagavond
aat onder begunstiging van fraaie weersom-
sMndigheden uit de Grieksche hoofdstad. Dit
Kunstige weer hield op de eerste etappe, welke
"aar Saloniki voerde, aan. De wegen waren
f leeuw vrij. Toch was het voor vele deelnemers
Met gemakkelijk de verschillende passen in
^riekenland zonder vertraging te nemen. De
•Mderlandsche equipe GatsonidesBarendregt
Met Pord profiteerde natuurlijk van het feit,
"at zij op den heenweg over land was ge-
"°ttien, zoodat zij nu alle eventueele moeilijk-
"eden kon omzeilen. Alleen hieruit is het
te
de
Verklaren, dat zij nog ver voor hun tijd aan
controle te Saloniki aankwamen, als eerste
"ïuipe der 35 uit Athene gestarte teams. Ook
"e beide andere Nederlandsche equipes, Cor-
UeliusBuyze met DKW en dr. Sprenger van
^Vkir Paulen met Lancia, bereikten zonder
Mtraging de controle te Saloniki. Opmerkelijk
as, dat enkele teams den weg kwijt raakten
u slechts via een omweg Saloniki konden be
kken. Reeds viel er een slachtoffer, n.l. dr.
K. H Wessely (Duitschland) met Steyr, die
eh strijd staakte.
be volgende controle is Sofia, op 330 K.M.
ah Saloniki gelegen.
be acht Palermo-rijders, waarbij zich de Ne-
Mlandsche equipes Mutsaerts—Kouwenberg
jE' Pord, mr. Sanders—Smits met Pord en
,fiehuisen—Jacobs met Fiat bevinden, kwamen
u den loop van Woensdagmiddag te Napels
an. De etappe tusschen Reggio en Napels, on-
veer 575 K.M. lang, voerde langs kronkelen-
e bergwegen door Calabrië, maar hoewel de
eersomstandigheden gunstig waren, stelde deze
fMjhtrit hooge eischen aan de stuurkunde der
Uders Van Napels ging het naar Rome, een
Mtand van 236 K.M. Veel moeilijkheden bood
11 gedeelte niet en de drie Nederlandsche
ams, Mutsaerts, mr. Sanders en Zeehuisen
eerden resp. om 17.44 uur, 17.54 uur en
sta,? UUr de contr61e in de Italiaansche hoofd-
jr Onmiddellijk werd de reis naar het 500
Va'h verder gelegen Padua in het Noorden
n Italië voortgezet
Oorspronkelijk hadden zich voor Boekarest
Ojf startplaats vijf deelnemers gemeld, waar-
^ider de Nederlandsche teams Cornelius en
^ooides. Naar bekend kozen onze landge
noten ten slotte Athene en dit voorbeeld werd
S door twee andere teams gevolgd met het
sUltaat, dat Dinsdagavond 17 Januari, zich
l®chts één deelnemer aan de controle te Boe-
Urest meldde om de reis naar Monte Carlo
j, beginnen. De equipe bestond uit de beide
°emenen dr. E. T. Manicatide en I. Ciolaco
Met Fiat (kleine klasse).
v,®n nu bevindt zich dit team op weg naar
rUssel, een afstand van 2500 K.M.
Ongeveer twintig maal moet het een grens
Usseeren, zes maal n.l. te Boekarest, Cluj, Ko-
l).Cei Olomouc, Praag en Frankfort zal het zich
'J een verplichte contróle op tijd moeten mel-
Uep
c Als men bedenkt, dat gewoonlijk bij elke
°ntröle minstens vijf of zes officials druk in
e weer zijn om de organisatie perfect te laten
"°Pen, dan begrijpt men, dat het den Roe-
Meenschen eenling wat zonderling te moede zal
Ufden, als hij zich in die steden zal gaan mel-
vtr. Voor de circa veertig officials valt slechts
hopen, dat de Roemeen er doorheen komt en
"t hij niet ergens in Roemenië of Tsjecho-
lQWakije in de sneeuw blijft steken
*h den loop van Woensdagavond zijn de
ïalieyrijders, die te Tallinn zijn gestart, te Ko-
Ugsbergen aangekomen,
j ,®en speciale A.N.P.-verslaggever heeft in deze
ad gelegenheid gevonden den Nederlandschen
eelnemers naar hun bevindingen te vragen.
metgezel van Bakker Schut, Piet Nortier,
Stelde, dat het vertrek in de Estlandsche
"ofdstad had plaats gevonden met drie gra-
0" dooi. Plasregens vielen neer op de met ijs
dekte wegen met het gevolg, dat de opper
vlakte spiegelglad werd. De meest vreemdsoor
tige tooneelen speelden zich dan ook tusschen
Tallinn en de Letlandsche grens af. Maar ge
lukkig is alles goed afgeloopen. Alleen heeft de
equipe Stemerdink—Keizer bij Tallinn een aan
rijding gehad met een vrachtauto. De Ford
junior kwam er niet heelhuids af, want het
linkerachterspatbord werd er vrijwel afge
scheurd.
Niettemin werd de tocht welgemoed voortge
zet en kwam men op tijd aan de contróle te
Riga. Tusschen Estland en Letland is een stuk
weg, dat onder „niemandsland" valt. Hier bleek
de sneeuw decimeters hoog te liggen en aan
gezien er van verkeer in deze omgeving geen
sprake was geweest, haden de ralleyrijders de
grootste moeite er doorheen te komen.
Bakker Schut en ik, aldus vertelde Nortier
verder, kwamen ondanks dit alles nog ander
half uur te vroeg te Riga aan. Er was een aller
hartelijkste ontvangst door de automobielclub
van Letland gearrangeerd. Van Riga naar Kau
nas ging het veel beter. De wegen waren
sneeuwvrij, doch met modder bedekt, maar een
beetje modder hindert niet, vooral niet, als men
het veel zwaardere traject Tallinn—Riga ach
ter den rug heeft. De meeste rijders waren te
vroeg te Kaunas en hier kwam het tot een
vermakelijk incident.
Bakker Schut had er een behoorlijk gangetje
in gehouden en wie „Bud" kent, weet wat dit
beteekent. Eenige uren te vroeg kwamen wij te
Kaunas aan tot groote consternatie van de
officials, die daar niet op gerekend hadden.
Enkelen voegden ons toe: U bent veel te
vroeg hier.
Waarop wij antwoordden: Maar wij zijn
er nog niet.
Onzen wagen hadden wij n.l. enkele me
ters voor de streep der controle geplaatst
en de sportcommissaris der Koninklijke
Nederlandsche Automobiel Club, Van
Wickevoort Crommelin, had ons geleerd,
dat men gerust enkele uren te vroeg bij een
contróle kon aankomen, mits men den wa
gen maar een stuk voor de streep zette.
Tenslotte gaven de officials toe, dat wij er
niet waren, met welke conclusie wij ons
natuurlijk konden vereenigen
De wegen van Kaunas naar Koningsbergen
waren, zoo vertelde Nortier ons nog, zeer slecht.
Maar gelukkig lag er geen sneeuw.
Van de Lithausche grens tot Koningsbergen
zelf ging het weer veel beter en alle Neder
landsche equipes kwamen op tijd Woensdag
avond aan de contróle.
En nu gaan wij den tweeden nacht in, welke
algemeen door de rallye-rijders als de zwaar
ste wordt beschouwd. De afstand van Konings
bergen naar Warschau is meer dan 300 K.M. en
men vertelde ons hier, dat er nog al wat sneeuw
onderweg te vinden zal zijn.
De indruk, welken de Nederlandsche teams
hier maken, is uitstekend. Vooral ons kranig
dames-team, jkvr. Van Vredenburchmej. Van
Stockum staat in het middelpunt aller belang
stelling.
Opmerkelijk is ook de prestatie van de
equipe KruitVan Kampen met de Fiat 500.
Het tempo weet men prachtig te volgen en
bovendien is het enkele malen gelukt gerui-
men tijd voor de opening der contróle te arri-
veeren. Vooral de stuurmanskunst van Kruit,
die vrijwel voortdurend rijdt, dient geroemd te
worden'.
Van U m e a zijn Dinsdagavond twee equipes
gestart, n.l. een Zweed en een Roemeen
Omtrent de Stavangerroute kan nog
worden gemeld, dat de equipe Van der Hoek
Ton met Ford op tijd de contróle te Oslo is
gepasseerd. De weersomstandigheden zijn uit
stekend en thans bevinden onze landgenooten
zich op weg via Gothenburg naar Helsingborg,
waar men Donderdagmorgen vroeg hoopt aan
te komen.
Uit John o'Groats zijn 24 teams gestart. Een
deelnemer, mr. Miller, wist niet op tijd de start
plaats te bereiken. Toen besloot hij maar zich
te Glasgow aan de controle te melden om van
daar uit den tocht te maken. Hierdoor reed hij
ongeveer 600 K.M. minder, waardoor zijn pun-
tenaantal daalde van 496 tot 485.
De Nederlandsche Kamer van Koophandel
voor Duitschland te 's-Gravenhage deelt mede,
dat RE. 9/39 van de Duitsche Staatscourant een
en ander inhoudt over de gewijzigde „Richt-
linien für die deutsche Devisenbewirtschaftung".
Onder meer is nader omschreven, dat de oude
bepalingen, volgens welke deviezenvergunningen
in den regel slechts aan firma's worden uitge
reikt, die zich reeds vóór de invoering van het
vierjarenplan met den import van goederen bezig
hielden en dergelijke vergunningen hadden ver
kregen, in de nieuwe richtlijnen niet meer zijn
opgenomen, daar deze bepalingen zijn achter
haald door de speciale aanwijzingen aan de
„Ueberwachungsstellen" en door de maatregelen
tot uitschakeling der Joden uit het Duitsche
bedrijfsleven. (Hiermee zijn de desbetreffende
bepalingen uit de Re. 136/37 buiten werking ge
steld).
De uitzonderingen, volgens welke goederen, die
niet meer dan 25 RM. waard zijn en die per post,
spoor, schip of door de lucht worden verzonden,
zonder overlegging van een deviezenvergunning
of andere dergelijke papieren kunnen worden
ingeklaard, gelden niet voor de volgende goede
ren van Nederlandsche afkomst: versche moes
tuingroenten (33 a/v van de stat. goederenlijst).
Bloembollen (40 a), droge knollen, zooals be
gonia's, gloxinia's en gladiolen (40 b), „klum-
pen", „bulben", uitgezonderd de orchideeënbulben
van nr. 39 en „Rhizome", versche bloemen, bloe
sems, bloembladeren en knoppen voor bind
en sierdoeleinden (41 a/e).
Bij het verrichten van schilderwerk aan
de overkapping van het station Haarlem is
Woensdagmiddag een ernstig ongeluk ge
beurd, dat den 16-jarigen schildersleerling
S. uit Haarlem het leven heeft gekost.
De jongen stond met twee werklieden op een
steunbalk onder de overkapping. Plotseling ver
loor hij het evenwicht en stortte van een hoog
te van zeven meter, na eerst nog met de elec-
trische bovenleiding in aanraking te zijn ge
weest, met het hoofd op de rails. Hij was op
slag dood. Vermoedelijk is de dood reeds in
getreden toen de jongen in aanraking kwam
met den stroomdraad, waarop een spanning
staat van 1500 volt. Het stoffelijk overschot is
naar het ziekenhuis St. Joannes de Deo over
gebracht.
Woensdagmorgen is de 57-jarige gehuwde ar
beider J. W. te Uithuizermeeden, in dienstbe
trekking bij den landbouwer R. Siemens, in de
schuur van eenige hoog opgestapelde pakken
stroo gevallen en op den betonnen vloer terecht
gekomen, waar hij bewusteloos bleef liggen. Hij
liep een wervelfractuur op en werd naar het
academisch ziekenhuis te Groningen overge
bracht. Zijn toestand is zorgwekkend.
H. M. de Koningin heeft den heer Zegerius,
voorzitter van de algemeene Nederlandsche
Doofstommen Vereeniging „Guyot" begiftigd
met de aan de Orde van Oranje-Nassau ver
bonden gouden eere-medaille.
Kapitein W. Romswinckel, adjudant van H.
M. de Koningin, heeft Woensdag een bezoek
gebracht aan den gep. luit.-generaal S. A. Drij-
ber, die een dezer dagen zijn tachtigsten ver
jaardag vierde. Kapitein Romswinckel heeft
hem de gelukwenschen van H.M. de Koningin
overgebracht.
De directie van de Groninger-Lemmer Stoom
vaart Maatschappij heeft besloten den dienst
van Amsterdam op Lemmer te hervatten.
Hedenmorgen om drie uur zouden de stoom
schepen „Jan Nieveen" en de „Holland" van de
Holland-Friesland-Groningen lijn van Amster
dam naar Lemmer vertrekken.
Het IJsselmeer is ook tusschen Lemmer en
Urk bevaarbaar.
DJOKJAKARTA, 18 Jan. (Aneta) Naar
uit een heden uitgegeven communiqué blijkt,
neemt de Soesoehoenan steeds meer voedsel en
dranken tot zich. De algemeene toestand ver
betert dagelijks, in het algemeen bestaat er
aanleiding tot te vredenheid.
MALANG, 18 Jan. (Aneta) Hedenmorgen
is de heer Spierings, op zijn motorfiets rijden
de, met groote snelheid uit een bocht gevlogen
en met het hoofd tegen een steenen muurtje
gebotst. Hij werd op onherkenbare wijze ver
minkt en was vrijwel op slag dood.
BATAVIA, (Aneta). In de vacature van
dr. E. H. van Hasselt is benoemd tot wd -lector
voor neus-, keel- en oorziekten aan de genees
kundige hoogeschool de Indische arts, Hendar-
min Sastrosoepono, tevoren assistent aan de
centrale burgerlijke ziekeninrichting.
■■••■sasH:
Te Grave is in den ouderdom van bijna 92
jaar overleden de bekende volks- en kinder
dichter G. W. Lovendaal.
Gijsbertus Wilhelmus Lovendaal werd 11 Fe
bruari 1847 te Nijmegen geboren. Na zijn studies
in het Nederlandscsh en een drietal andere
talen, was Lovendaal achtereenvolgens onder
wijzer, schoolhoofd, leeraar aan een normaal
school en een vakteekenschool, na zijn pension-
neering in 1914 bleef Lovendaal te Grave, waar
hij zich behalve aan zijn dichtkunst, aan de
schilder- en teekenkunst en aan het boetseeren
wijdde.
Meer dan een dozijn kleine bundels gedichten
voor kinderen en kleuters verschenen van zijn
hand. Hiervan zijn te noemen Lentedagen, Lied
der Liefde, Aan moeders schoot, Magen en
Hilda, Verzen en Versjes, Roode en Witte Rozen
en Licht Geluid.
Zeer vele componisten hebben zijn liederen
op muziek gezet. Algemeene bekendheid kreeg
zijn gedicht „Hollands vlag".
De heer Lovendaal was ridder in de Orde van
Oranje-Nassau.
Woensdagmiddag hebben de Provinciale
Staten van Groningen, na een debat van eenige
uren, het voorstel van Gedeputeerden betref
fende het kanaal GroningenIJselmeer z.h.s.
aangenomen.
Vrijdag zal het vijftig jaar geleden zijn, dat
de heer P. Stuiver, algemeen procuratiehouder
bij de N.V. Nederlandsche Stoomsleepdienst
v.h. P. Smit Jr. te Rotterdam, bij deze ven
nootschap in dienst trad.
Als jongeman van achttien jaar kwam hij
in betrekking bij den heer P. Smit Jr., die naast
zijn scheepswerf te Slikkeveer toen sedert ruim
tien jaar den Slikkerveerschen sleepdienst
exploiteerde.
Kort daarna werd de administratie van werf
en sleepdienst overgeplaatst naar het oude
Hoofdplein te Rotterdam, en toen vervolgens
ook het werf bedrijf te Rotterdam werd ge
vestigd, en een scheiding in de administratie
tot stand kwam, kreeg de heer Stuiver gelegen
heid zich in het bijzonder te wijden aan den
sleepdienst. Voorts bleef hij als vertrouwens
man de particuliere belangen van den heer
P. Smit Jr. behartigen.
In 1906 nam hij met de administratie van
den Nederlandschen Stoomsleepdienst, aldus
geheeten sedert de vestiging van het bedrijf
te Rotterdam, zijn intrek in het pand aan de
Boompjes.
Nadat de heer Smit zich in 1912 uit het be
drijf had teruggetrokken, en de firma in een
naamlooze vennootschap was omgezet, volgde
in 1919 de benoeming van den heer Stuiver
tot algemeen procuratiehouder. Aldus werd
hem officieel de functie verleend, die hij in
feite reeds jaren vervulde.
Directie en personeelhopen hem Vrijdag in
verband met dit jubileum te huldigen.
Geslaagd voor het doctoraal examen genees
kunde de heeren D. Rollema te Wassenaar en
C. J. M. Berger te Leiden.
AMSTERDAM. Bevorderd tot doctor in de
geneeskunde op proefschrift mei. M Danby.
geb. te Londen.
LEIDEN. Bevorderd tot doctor fn de wis- en
natuurkunde, op proefschrift, de heer P. W. M.
van der Weyden, geboren te Oss. Geslaagd
candidaatsexamen wis- en natuurkunde letter
L„ mejuffrouw C. Scholte te Leiden, idem lett.
Het machtigste middel om Gods
rijk te bevestigen en uit te brei
den is het onderwijs, van boven
tot beneden doordrongen van een echt
katholieken geest en de onmisbare sluit
steen van dezen bouw is de Katholieke
Universiteit.
Het Hoogwaardig Episcopaat tot de
Katholieken van Nederland, 8 Sept. 1921.
K, mej. J. J. E. Wiegand Bruss, Boskoop. Doc
toraal examen wis- en natuurkunde, hoofdvak
Botanie, de heer H. L. Booy, Scheveningen,
idem, hoofdvak wiskunde, de heer R. J. Wille,
Leiden.
UTRECHT. Geslaagd voor het cand. examen
Nederlandsche letteren mej. J. Frijlink.
GRONINGEN. Candidaatsexamen genees
kunde mej. F. Smeenk te Wichtérholte gem.
Wijhe en de heeren J. F. Lange te Hoorn, K.
Kraaijenbrink te Arnhem en W. de Loos te
Groningen.
GRONINGEN. Cand. examen geneeskunde de
heeren J. de Vries te Groningen, K. Fernhout
te Zwolle, W. van Gytenbeek te Zwolle, S. J. E.
Rooda te Groningen en J. E. van der Pot te
Terwolde.
UTRECHT. Doet. ex. rechtswetenschap: J. C.
van den Berg. Aanvullend ex. art. 135 H.C.: P.
C. Kuiper. Doet. ex. pharmacïe: J. J. Donkers
(met lof). De promotie van den heer F. P. Jon
ker geschiedde met lof.
AMSTERDAM. Bevorderd tot doctor in oe
wis- en natuurkunde op proefschrift, de heer
H. J. v. d. Vliet, geb. te Amsterdam.
Geslaagd voor het doet. examen pharmaoie,
mej. H. A. Troostwijk en de heer J. J. de Bois.
BANDOENG. (Aneta). De generaal-majoor
der infanterie P. A. Cox, inspecteur van dat
wapen, zal binnenkort een inspectiereis naar
Ambon en Nieuw-Guinea maken, en wel res
pectievelijk met een Glenn-Martin- en met een
marine-vliegtuig.
Woensdagmiddag is in het z.g. Zuiddiepje te
IJselmor.de het lijkje drijvende gevonden van
een pasgeboren kind. Het kind had geen kleer
tjes aan. Het stoffelijk overschot is door de ge
meentepolitie naar het bureau van politie te
IJselmonde overgebracht.
De heer W. Dols heeft, wegens het bereiken
van den pensioengerechtigden leeftijd, met in
gang van 1 April ontslag aangevraagd als
secretaris en ontvanger der gemeente Merkel
beek.
Maandag 23 Januari zal het vijftig jaar ge
leden zijn, dat de heer C. van Zutfen te Apel
doorn, bij de firma J. W. v. d. Mey, hof
leverancier, in dienst trad als leerling-goud
smid. Hij wist zich in zijn vak zoo te bekwa
men, dat hij meermalen de bijoux van H. M.
de Koningin i» bewerking mocht krijgen
Te Venlo is gevierd het vierde lustrum van
den Bond voor Groote Gezinnen afdeeling
Venlo. Vooraf werd de algemeene jaarvergade
ring gehouden. Uit het jaarverslag bleek o.m.
dat de afdeeling 360 leden telt.
De bondsvoorzitter, de heer Van Meegeren,
sprak een feestrede uit, waarin hij het pioniers
werk der Venlosche afdeeling in een duidelijk
daglicht stelde.
Tot besluit van den avond voerden de „Ven-
lo-spelers" twee tooneelstukken op.
Koersen voor stortingen op 19 Januari tegen
verplichtingen luidende in Reichsmarken73,95.
Lires: 9,66.
Met ingang van 1 Januari 1939 is op zijn
verzoek eervol ontslag verleend als rijksland-
bouwconsulent aan dr. ir. A. Sevenster te Parijs.
Met ingang van 1 Maart 1939 is mej. J. J.
van Eelen, op haar verzoek, eervol ontslag ver
leend als leerares aan de R. H. B. S. te Hee
renveen.
Verleend is de eere-medaille, verbonden aan
de orde van Oranje-Nassau, in zilver, aan H.
K. Dinnissen, koster van de R. K. kerk te Over-
asselt (Gelderland).
Met ingang van 1 Februari 1939 is op ver
zoek aangewezen als directeur van het post-
telegraafkantoor te Wageningen de referenda
ris der Posterijen, Telegrafie en Telefonie A. C.
J. Popering, thans directeur van het post-, tele
graaf- en telefoonkantoor te Dokkum.
JANUAAI
2023 Januari: ï^öen J.B.B. (Graafschap-
O. IJsel).
2427 Januari: Meisjes.
2730 Januari: Leden A.B.T.B.
FEBRUARI
36 Februari: Militieplichtigen I.
710 Februari: Oud-leerlingen van de Land-
bouw-Huishoudschool, Zieuwent-Lichtenvoarde.
1013 Februari: Meisjes.
1417 Februari: Gehuwde Vrouwen.
1720 Februari: Militieplichtigen.
2124 Februari: Oud-leerlingen Landbouw-
Huishoudschool (Denekamp).
2427 Februari: Mannen en Jongelingen.
MAART
3—6 Maart: Heeren Koorzangers.
710 Maart: Leden Vrouwenbond.
1417 Maart Gehuwde Dames van den Mid
denstand.
1720 Maart: Meisjes.
Zaterdag 1821: K.J.M.V afd. L. T.
21—24 Maart: Gehuwde Vrouwen.
Zaterdag 2528: Verloofden (jongemannen).
Dinsdag 14—17: Kerkzangers en kosters.
Dinsdag 21—24 Verloofden (meisjes)
2528 Maart: Heeren van den Middenstand.
2831 Maart: Ongehuwde Dames van den
Middenstand.
APRIL
Vrijdag 31 Maart3 April: Meisjes.
58 April: Heeren.
8—11 April: Mannen en Jongelingen (Paasch-
retraite).
Bij de visitatie, die Z. H. Exc. Mgr. P. Hopmans,
bisschop van Breda, bij de eerw. Zusters Fran
ciscanessen van het St. Eisabethsgesticht te
Breda (Hendrikstraat), heeft verricht, is tot
algemeen Overste herkozen de Eerw. Zuster
Arsicia; tot Vicaresse zuster Wilfrieda, tot eerste
tweede en derde raadszuster respectievelijk
zuster Rosa, zuster Eustachia en moeder Se
bastians.
Bij het heuglijk feit van het twaalfde eeuw
feest van den heiligen dood van Sint Willibrord
mogen de Katholieken van ons land niet achter
blijven. Geheel het vaderland viert feest, dank
baar gedenkend, wat Willibrord aan Nederland
geschonken heeft! Het is niet meer dan een
daad van piëteit en erkentelijkheid, wanneer ons
volk zich opmaakt om hém te huldigen, die door
Gods genade werd uitverkoren om de leer van
het christendom in het grootste deel van ons
land te verkondigen. En heel bijzonder mogen wij
in deze tijden van een nieuw heidendom den
Man gedenken, die ons met het christelijk ge
loof ook de christelijke beschaving geschonken
heeft!
Onder de metgezellen van Sint Willibrord, die
in 690 op de kust van het tegenwoordige Zuid
holland voet aan wal zetten, behoorde ook Sint
Adelbert. Het terrein zijner werkzaamheden was
Kennemerland en vooral de Egmonden. waar
eenige eeuwen na zijn dood de Regale Abdij van
Sint Adelbert verrees. Gelijk te verwachten was,
wilden ook de monniken der voor eenige jaren
herstelde abdij van Egmond iets bijdragen om
hun dankbaarheid te toonen jegens den heilige,
aan wien zij in de persoon van Sint Adelbert
zooveel te danken hebben! Het is om die re
den, dat een der monniken Dom J. van Ruij-
ven in de bekende serie „De smalle boekjes"
der Kinheim-uitgeverij, Heiloo, een klein maar
fijn boekje over Sint Willibrord schreef. 1) Na
in het eerste hoofdstuk een korte, goed overzich
telijke schets gegeven te hebben van de geschie
denis der Kerk in Engeland tot aan Willibrord,
behandelt hij achtereenvolgens in een negental
hoofdstukken het leven en werken van den „pa
troon van ons vaderland". Het doel van dit
werkje is vooral om de figuur van Sint Willibrord
bij het Nederlandsche volk bekend te maken.
Naast het leven van den heilige door Pater Kro
nenburg en 't werk van den bekenden pater Wil
librord Lampen, bleef er nog plaats over voor
een eenvoudig, goedkoop boekje. Laten wij hier
echter onmiddellijk aan toevoegen, dat het
werkje wetenschappelijk volkomen verantwoord
is en men rekening heeft gehouden met de
nieuwste gegevens betreffende de persoon en
tijd van Sint Willibrord. Trouwens het feit, dat
het geschreven is onder leiding van Dom Huy-
ben, prior van Egmond, die ook „een woord
vooraf" meegaf, is daarvoor reeds een meer dan
voldoende waarborg.
Moge de lezing van dit leven bij allen een
levendige dankbaarheid en vereering opwekken
voor „den Vader van christelijk Nederland, den
grondlegger onzer eenheid".
Dom H. VAN BOVEN,
Monnik van Egmond.
1) Sint Willibrord door D. van Ruijven OSB.
Kinheim-uitgeverij, Heiloo. 70 blz.
roman van Enrica von Handel-Mazzetti
l ^essenburg wierp een blik naar het paard,
(,Q grauwe, koninklijke paard, en het deed hem
ti Met zijn scherpe oogen zag hij nauwkeu-
S het fijne, edele profiel en de witte plek voor
J den kop. .Een dergelijk paard schonk de man,
jj. dheer en vorst, hem vroeger, nadat hij den
^rmrit langs de Donau volbracht had. En mor-
qJ1 laat hij je in den dood gaan. Wat wil hij
"ter van je, nu, kort voor dat einde? Je mis-
V). ien bepreekenhij was steeds zeer god-
Chtig. probeer 't maar, Habsburger!.... De
Waarin je mijn ziel in je hand had als nu
Jn vervloekt lijf, is voorbij
'le lampen 'in de directiekamer brandden en
J"rPen hun licht in den triesten hof. Ja, ja, ze
<Wi een S°ed figuur maken, opdat men niet
"ken zou. dat zij helden der duisternis zijn.
brachten hem de trap op. Vleermuizen
t 'lachten schril boven in het gewelf van het
"Ppenhuis. En hier heeft hij Sophie voor 't
ter, Sezien Sophie die niets meer van hem we-
q" 'Wil, die hem verlaat. Ja, aartshertog, ook
t zult ge te hooren krijgen.
P stonden zii voor de iizeren traliedeur. Don-
rath, die het escorte als laatste gevolgd was,
trad nu op den gevangene toe.
„Tessenburg! Wee u, als u begrijpt me!"
Een smadelijke blik van den veroordeelde was
het antwoord.
De traliedeur, door haastige handen ontsloten,
ging open Tessenburg trad binnen, omringd
door de wacht. Binnen brandden kaarsen op
twee kandelabres met troebel-gelen schijn. Aan
de vensterzijde, waar gisteren Sophie gestaan
heeft in al haar schoonheid en met haar tranen,
stond nu, gekleed in de witte uniform, met de
hand op den degen, de veldheer van Aspern,
Karl.
Wees ferm! Wat deert 't je! Wees man, toon
hem de tanden! Groot en breed stond Tessen
burg daar, zijn hoofd nauwelijks nijgend ten
groet, het wilde bloed bruiste in zijn aderen,
slechts als van verre hoorde hij de stem van den
vorst: „Wacht inrukken! Ik spreek met hem
alleen." Dat, dan was de stem, die hij roepen
hoorde, eens bij Wagram, toen de Fransche
schutters schreeuwden: Tirez au général! En
Karl riep: God zij met ons! En dwars door den
kogelregen reed hij heen, ongedeerd.
De manschappen verlieten gehaast het ver
trek en de traliedeur werd alleronderdanigst toe
getrokken. En de beide mannen waren alleen.
Zij keken alkaar in de oogen, die van Karl wa
ren als twee blauwe zwaarden, magisch schit
terend en betooverend als vroeger; Tessenburg's
blik was somber als de dood en trotsch: jij, kijk
jij me aan zooveel als je wilt, de tijd is voorbij.
Ik haat je.
De vorst zeH
„Tessenburg! Uw arme vrouw heeft u ge
schreven en iemand gezonden en u antwoordt
haar niet. Waarom deze hardvochtigheid in het
laatste uur jegens het wezen dat u van alles op
de wereld het meeste bemint?"
Een donkere bloedgolf schoot naar het gelaat
van den misdadiger. Hij stelde je steeds voor
verrassingen zoo begint hij? niet met het
versmade sacrament en de uitgescholden biecht
vader? Het laatste uur, ja, door jouw toedoen.
„Ik ben hardvochtig zijn prachtige ge
stalte richt hij hoog op, een glimlach, als een
■grijns, vertrekt zijn gelaat.
„En u generaal, u zegt mij dat?"
„Ja, ik, die zelf hardvochtig was maar ik was
't, omdat de wet 't mij gebood," antwoordde de
aartshertog. Onbeweeglijk stond hij in den valen
schijn der kaarsen. Zijn gezicht was bleek, doch
zijn stem was vlijmscherp als een Damaceensche
kling. „Welke wet gebiedt echter, de arme
vrouw te krenken, die zich voor u opofferde?"
Tessenburg's borst zette zich uit, zijn oogen
flikkerden uitdagend. Je wilt nog een twistge
sprek met mij uitstrijden, alvorens je mij in
het graf trapt? Goed. Ik ben nog niet geheel
uitgeput, ik neem den handschoen op.
„Generaal." Magisch woord, roffelen niet van
verre gedempt de trommels? Schetteren niet
trompetten: heerlijke tijd! Voorbij.
„Had zij zich niet geofferd, dan zou ik het
laatste en ongehoordste niet hebben behoeven
te dragen," bevend van woede kneep de vuist
van den moordenaar in den paradegordel, „dat
mijn veldheer mij ten aanhoore van haar ver
loochend heeft. Ah. die vervloekte dolk! Moet
ik de hand danken, die hem mij in de borst
heeft gestooten?"
„Het was déze hand, Tessenburg." De aarts
hertog hief de bleeke, blauwgeaderde rechter
hand, waaraan hij den ring droeg, een oogen-
blik in den lichtschijn der kaarsen. Vervloek mij,
maar troost uw arme, trouwe vrouw. Tessenburg,
de tijd is kort. En uw vrouw ligt ziek in het
gasthuis en wacht op een woord van u als op
den Verlosser. Wilt ge wreeder zijn dan de dood
en het haar weigeren?"
Tessenburg kromp ineen, zijn gezicht werd
valer, zijn oogen puilden schier uit hun kassen.
„Wie heeft u dat gezegd? Zij was gisteren
hier en volkomen gezond. Steekt u den draak
met mij, wilt u den strop nog dichter vastsnoe
ren, omdat er nog leven is in den halfdood ge
folterde? U zegt, dat mijn vrouw ziek is, opdat
ik "ook die smartmaar dat zeg ik." met zijn
breede hand tastte hij naar zijn hart dat door
de razende smart als door een wild dier be
sprongen werd, en hijgde: „Als zij ziek is, dan
treft de schuld u en niet mij."
„Ik geef niemand de schuld, ik draag haar
alleen, evenals het bloed van de arme slachtof
fers der ons opgedrongen oorlogen," antwoordde
Karl. „Maar Tessenburg, u kunt heelen, waar ik
moest verwonden, benut die heilige macht,
schrijf aan uw arme, trouwe vrouw, die dag en
nacht weent en bidt. U bent nog niet met God
verzoend; hebt het Corpus Chrisi in het Hei
lig Sacrament niet ontvangen, anders zoudt u
den heiligen plicht jegens deze martelares reeds
lang vervuld hebben."
stem, de verlorene hoorde, van smart en on
machtige woede nog sidderend, den wonderen
klank, die duizenden betooverde en ook hem
eenmaal. Maar hij wil zich niet overgeven, hij
Wil Karl's gevangene niet zijn. Hij doodt je! Hij
stort je vrouw in smart en ellende! En nu
dringt hij je nog zijn God op, zijn God, die hem
overwinning en macht, jou kerker en dood geeft.
Weg! Aan hem noch aan zijn God geeft Tes
senburg zich over.
„Generaal!" De eerbied, die deze wonderbare
man in zijn somber en wild hart, dat eens ge
heel aan hem verknocht was, tegen zijn wil doet
opwellen, worstelt met den ontembaren toom;
nog eenmaal wint het de toom. maar hét is den
misdadiger, als worden de woorden van haat
en verbittering door duivels met geweld uit zijn
mond getrokken en slechts stamelend zegt hij:
„Ik zal schrijven. Goed, ik zal 't doen. Ik zal
haar zeggen: Het doet den aartshertog leed, dat
je ziek bent. Mij doodt hij uit beginsel. Jou zal
hij sparen. Wees hem dankbaar; geef mijn wee
zen zijn beeltenis te kussen en zeg hun: Dit is
jullie weldoenerEn daarna zal ik sterven.
Zonder Sacrament, heer aartshertog! Sacrament
beteekent liefde, ontferming, wie heeft ontfer
ming voor mij? God, als hij bestaat, heeft mij
geslagen met schorpioenen. En ik zou zijn hand
moeten kussen? Neen, ik ben geen slaaf. Chris
tus, waarover u mij spreekt, als hij bestond, en
was, zooals de priesters zeggen, was geduldig als
een vrouw; ik ben geen geduldige vrouw, ik ben
een man, en ik was een held eens, in vroeger
tyd toen ik in uw.... regiment diende....
en u liefhadnu haat ik u. en dat is miin
laatste troost. Als ik konals mijn arm niet
verlamd wasen ikmijn sabel had
Zijn oogen schoten vlammen purper gloeide het
litteeken op zijn voorhoofd door het verwarde
zwarte haar.... Ik zou rekenschap eischen van
u, hoewel u een vorstik een eerlooze, een
rechtlooze benboete, omdat u mijn arme
vrouw getrapt hebik zou u willen dooden
in een tweegevechtwant ik haat uik
haat u als den duivel."
Als stervende adders, stuiptrekkend, met
zwarte giftkoppen, sisten zijn zinlooze woorden,
onbeweeglijk stond de aartshertog en mat met
zijn veldheersblik den onbesuisde en dacht: eens,
eens en nuGroen was de uniform, rood de
sjerp; rood was ook het litteeken op het prach
tige voorhoofd, rood van 't opstuwende bloed en
dood slingerde de arm heen en weer, waarmee
hij eens den sabel voerde, de arm van een held,
de sabel van een held; en nu zegt hij, als hij
kon, zou hij hem door je borst stooten, jou, zijn
ouden veldheer, dooden! Verschrikkelijk einde
van een held, de dapperste van heel het keizer
lijke leger!
„Tessenburg, Tessenburg, en zoo wilt ge voor
God verschijnen? uw laatste gedachte een ver
langen naar moord op uw veldheer?"
„Ja! Geeft u me daarvoor de galg. maar 't is
mij onverschillig!"
(Wordt vervolgd.)
-L
