Barcelona wordt tot een oorlogsvesting De moord te Amsterdam Noeri Said vol goeden moed Nieuwe motor vrachtschepen De besprekingen met Rublee Parijs voor een lastige keuze Het nieuws van heden BURGERS WORDEN GEËVACUEERD DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS DINSDAG 24 JANUARI 1939 - OCHTENDBLAD «UREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE. NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f 3.25. Bij onze Agenten 27M ct. per week per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21600 Nieuwe bombardementen op de stad en op Britsche schepen Rechtschen op 20 K.M. Van de stad verwijderd Evacuatie van buitenlanders De rechtsche opmarsch Martorell gevallen EFFECT EN DIEF STAL Ook de tweede verdachte heeft een bekentenis afgelegd Te Parijs zijn oefeningen gehouden in het in veiligheid brengen van burgers in tijden van gevaar. Het bleek mogelijk dat binnen een kwartier twee treinen met 2000 personen vertrekken Vlot verloop van voorbesprekingen der Palestijnsche conferentie te Londen Geen wijziging in den toestand van Danzig? De bomaanslagen op de Britsche eilanden Een Rubens ontdekt In een kerk te Brussel Noodweer op de Britsche Zuidkust Het Weer Opdracht van de Nederlandaan de Ned. Scheepsbouw Mij. Zullen deze binnenkort worden voortgezet? Memel-directorium geïnstalleerd Woensdag beginnen de Kamer debatten over de politiek tegenover Spanje Zal men de zuidgrens gaan versterken? Stemming tegen Franco gericht Denk niet te veel kwaad Roosevelt vraagt nieuwe credieten Een program ter verbetering der volksgezondheid NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen; Per lossen regel SO et Inget. nededeellngen 50 cent; Idem op psg één 65 rent per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor d® kleine annonces „Omroeoert" rte de rubriek BARCELONA, 23 Jan. (Reuter.) Barce lona biedt vandaag denzelfden aanblik als Madrid, toen de vijanden de poorten der stad naderden. Met koortsachtige haast wordt gewerkt aan de militaire versterking der stad. Het zakenleven ligt heelemaal stil en burgers van alle leeftijden arbeiden aan de verdedigingswerken. Alleen een officieel nieuwsblad is vanochtend Verschenen, hierin werd een communiqué gepu bliceerd, waarin de regeering verklaarde beslo ten te hebben in Barcelona te blijven en de stad te verdedigen, hoewel een aantal onder geschikte departementen naar elders is ver voerd en de burgers systematisch worden ge ëvacueerd. Alle bars, café's en restaurants zijn gesloten, terwijl de hotels slechts officieelen personen, mi litairen en vluchtelingen op doortocht onder dak mogen verschaffen. Inmiddels duren de aanvallen uit de lucht, welke Zaterdag zijn be gonnen, nog voort. Naar Havas meldt is een begin gemaakt met het overbrengen van archieven naar veiliger oorden. Zij, die wegens spionnage worden vast gehouden en degenen, die wegens politieke mis drijven ter dood veroordeeld werden, zijn even eens uit Barcelona verwijderd. De dertig Amerikanen, die zich te Barcelona bevinden, hebben opdracht gekregen zich ge reed te maken om te vertrekken en een Ame- tikaansche torpedojager, welke te Villefranche ligt, heeft draadloos opdracht gekregen naar Caldetas te stoomen, om hen aan boord te hemen. De Britsche gezant te Barcelona heeft de laatste hand gelegd aan de voorbereiding der evacuatie van het personeel en de Brit sche onderdanen ongeveer 200 personen indien de noodzakelijkheid zich mocht voordoen. De kruiser „Devonshire" en de torpedoboot jager „Greyhound" bevinden zich in de nabijheid om de Engelschen even tueel aan boord te nemen. Men heeft reeds den Britschen onderdanen aangeraden zich spoedig in te schepen. Verder meldt Havas uit Parijs, dat vanmid dag de Fransche minister van Buitenlandsche Zaken, Georges Bonnet, den Spaanschen minis ter van Buitenlandsche Zaken, Alvarez del Vayo, vergezeld van den Spaanschen ambas sadeur te Parijs, Pascua, heeft ontvangen. Het onderhoud handelde vermoedelijk over den toe stand in Spanje na den opmarsch van de troe pen van Franco en over het vraagstuk der Vluchtelingen. In Parijs bestudeeren de autoriteiten de maat delen, welke genomen moeten worden, wan neer talrijke vluchtelingen zich aan de grens hielden. De nationalisten rukken intusschen steeds verder op in de richting van Barce lona. Een afdeeling van de troepen van Franco heeft bericht aldus meldt Reu ter uit Lerïda dat zy Martorell nadert, aan den grooten weg van Igualada naar Barcelona, ongeveer 20 kilometer van Bar celona verwijderd. De rechtsche troepen bevinden zich, volgens een Havas-bericht uit Eurgos, op het oogenblik op 4 K.M. afstand van Manresa. De Pico del Coll is door hen bezet. Langs de kust en in het gebied van San Saturnino rukken de troe pen van Franco snel op. In het Noorden heb ben de rechtschen Fora en Biosca bezet. Omtrent den opmarsch van de troepen van Franco in Catalonië wordt door Reuter nader gemeld, dat de Maestrazco-divisie en de di visie uit Aragon vanmiddag bij Manresa stre den, terwijl aan de kust in het Zuiden de Ma- rokkaansche troepen poogden op te rukken, zoo dat Barcelona vanavond onder het bereik van de rechtsche artillerie zal komen Vanmiddag hebben, naar Havas meldt, zes vliegtuigen van Franco de havenzone van Barcelona gebombardeerd. Een uur la ter werd de aanval herhaald, terwijl de zone te half vijf voor de derde maal ge bombardeerd werd. In het geheel zijn van daag 25 menschen gedood en een hon derdtal gewond. Vandaag zijn opnieuw Britsche schepen ge troffen door bommen, welke werden geworpen door rechtsche vliegtuigen, aldus meldt Reu ter. Het schip „Dover Abbey" werd door een voltreffer geraakt en ernstig beschadigd, de „Thorpe Bay" is eveneens getroffen. Van dit schip is de halve brug weggeslagen. De „Afri can Marmer" is vermoedelijk gezonken en de „Huntress" heeft veertien gaten in den steven Op de „African Mariner" en de „Thorpe Pay'' zijn de tweede stuurlieden om het leven ge komen. Eten ander Britsch schip, de „Stan- brook" is zeven mijl uit de kust aangevallen en schijnt ook getroffen te zijn. De laatste Reuter-berichten melden, dat Martorell, op nog geen 14 mijl afstand ten Noord-Westen van Barcelona, door de rechtschen is veroverd. Wanneer dit juist is, beteekent dit, dat de rechtschen de Llobregatvallei, die naar Barcelona leidt, hebben ingenomen. PARIJS, 23 Jan. .Havas) Gisteren werd in het seminarium van St. Sülpice een belangrijke diefstal gepleegd. Er werd voor een waarde van een millioen franken aan Fransche en buiten landsche effecten ontvreemd. De nieuwe Fransche Hooge Commissaris voor Syrië is te Damascus aangekomen. Hij werd met militaire eer ontvangen. Rechts generaal Killer, de bevelvoerder der Fransche strijdkrachten in Syrië Naar wij vernemen, heeft thans ook de 25-jarige schilder, die Zondag werd gear resteerd in verband met den moord op de oude leenvrouw in de Jordaan te Amster dam, een volledige bekentenis afgelegd. Hij had het plan, de oude vrouw te berooven, besproken met F. E., den kleinzoon van de oude vrouw. Deze laatste had het plan gemaakt. Zij hebben, zoo vertelde hij verder, niet de bedoeling gehad de vrouw te dooden. F. E. had ook een sok medegenomen om hiermede de vrouw den mond te snoeren en de schilder had gezorgd voor het touw om haai te binden. Hij zeide in zijn bekentenis tegenover com missaris Schreuder, dat hij het touw toevallig by zich had. Ook houdt hij vol, dat hy van den buit slechts vijf gulden heeft gehad en niet, zooals F. E. beweert, de helft. Hiernaar wordt nog een nader onderzoek in gesteld: CAIRO, 23 Jan. (Reuter). Onmiddelhjk na zyn terugkeer uit Beiroeth, waar hij een onderhoud heeft gehad met den groot moefti, heeft de minister-president van Irak. Noeri Said, een bezoek gebracht aan de Eritsche ambassade. Hij verklaarde, dat hy de toekomst hoopvol inziet. Naar verluidt heeft Noeri Said den moefti ^verreed in te stemmen met het verzoek der eritsche regeering twee leden der oppo- Bhie van de Arabische partij aanwezig te doen ®Ün op de Palestijnsche conferentie. Er zou volledige overeenstemming bereikt zijn 'hzake de samenstelling van de Arabische de- ®gatie na een onderhoud van drie uur, dat jvoeri Said heeft gehad op de Britsche am bassade en met verscheidene Arabische lei- ö«rs. DANZIG, 21 Jan. (Havas). Dé „Danziger vorposten", het officieel orgaan der nationaal- S°cialistische party, schrijft: „Als Danzig in staat is zijn normale functie van economische schakel tusschen Duitschland en Polen te ver vullen en als Polen een volledig gebruik maakt van de economische mogelijkheden der Vrije Stad, is er geen enkel vraagstuk, dat dringend oplossing vraagt." Dit artikel, dat zoo kort voor Von Ribben- trop's bezoek aan Warschau verschijnt, maakt een einde aan de geruchten van Poolsch-Duit- sche onderhandelingen over Danzig. Blijkbaar wil men zoowel aan Duitsche als aan Poolsche zyde de kwestie van een herziening nog laten rusten. LONDEN, 23 Jan. (Reuter). Gisteravond is de minister van Binnenlandsche Zaken van Ulster, Sir Dawson Bates, na een be zoek van drie dagen aan Londen, naar Belfast teruggekeerd. Alvorens te vertrek ken zeide hij, dat alle noodzakelyke maat regelen waren genomen om den toestand, welke in Noord-Ierland is ontstaan door het optreden van het Iersche republikeinsche leger, het hoofd te bieden. De regeering is voornemens de wetteloosheid met kracht te onderdrukken. In Londen heeft Sir Dawson besprekingen gevoerd met ambtenaren van Whitehall en van Scotland Yard. Hij toonde hun een „executie- lyst", welke zou zijn opgesteld door de terro risten. De lijst is te Belfast in beslag genomen en de namen van talryke vooraanstaande per sonen in Ulster komen er op voor. Ook gaf de Iersche minister aan Scotland Yard inlichtin gen, welke in verband stonden met de jongste aanslagen in Engeland. In de St. Katherynekerk te Brussel hangt links van het hoogkoor een schilderij, voorstel lende O. L. Vrouw Hemelvaart, dat toegeschre ven werd aan Rubens, doch daar er twyfel be stond, werd de voorgenomen restaureering van het doek steeds uitgesteld. De nieuwe pastoor der kerk heeft thans evenwel in een oud boek van het kerkbestuur vermeld gevonden, dat het werk inderdaad een Rubens is, geschon ken door Francois Kint op 6 October 1820. Het schilderij is 2% meter lang en IK meter breed Men wil thans trachten uit te maken, hoe liet doek in het bezit van den schenker is gekomen. LONDEN, 23 Jan. (Reuter). Ten gevolge van het noodweer aan de Zuidkust van Engeland en Ierland zijn tien personen om het leven geko men. In de St. Ives Bay is de reddingsboot gekap seisd in een hevigen Noordwesterstorm, toen de boot was uitgevaren om hulp te bieden aan een klein stoomschip, dat tusschen St. Ives en Landsend in nood verkeerde. Zeven inzittenden zijn verdronken. Men vreest, dat ook een dei opvarenden van het stoomschip overboord is geslagen en verdronken. Verder is ten gevolge van den storm in De- vonport een huis ingestort. Twaalf personen werden onder de puinen bedolven, twee van hen zyn om het leven gekomen. VOOR DE KUSTSTROOK: Afnemend buiig, wisselende bewolking. meest krachtige Noord-Westelijke wind, EE iets kouder dan gisteren. VOOR HET BINNENLAND: Afnemend buiig, wisselende bewolking. krachtige tot matige, meest Westelijke E: wind, iets kouder dan gisteren. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinuii^ De Stoomvaart Mij. „Nederland heeft aan de Nederlandsche Scheeps bouw Mij. te Amsterdam opdracht ge geven voor den bouw van twee mo torvrachtschepen van I 2.000 ton d.w. elk.-De schepen zullen genoemd wor den „Sumatra" en „Celebes". Het eerste schip zal worden uitgerust met een Werkspoor-Sulzermotor en het tweede met een Storkmotor. De sche pen zullen worden ingericht voor 12 passagiers en een dienstsnelheid krij gen van 16 mijlen. BERLIJN, 23 Jan. Het aftreden van dr. Schacht heeft eenige onzekerheid ge wekt aangaande het verdere verloop der besprekingen met Rublee, die zich thans te Parijs bevindt. Toch wordt hier van semi- officieele zyde medegedeeld, dat de leider van de internationale vluchtelingen-com missie, Rublee, waarschynlijk nog in den loop van deze week uit Parijs zal terug- keeren. Aan Duitsche zijde zullen de besprekin gen over het probleem der Joodsche emigra tie thans door ministerial-direktor Wohl- tath, van het rijksministerie voor Economi sche Zaken, geleid worden. Zooals Havas uit Parys bericht is het be tuur der intergouvernementeele commissie voor het vluchtelingenvraagstuk vanochtend om half twaalf onder voorzitterschap van lord Winter- ton aan den Quai dGrsay bijeen gekomen, om kennis te nemen van de uiteenzettingen van Ru blee over zyn besprekingen met de rijksautori- teiten. Naar de meening van welingelichte kringen te Londen zal, zooals Reuter meldt, de vergade ring der intergouvernementeele commissie voor het vluchtelingenvraagstuk, welke Donderdag zou worden gehouden, met het oog op de jong ste gebeurtenissen in Duitschland v/efeens kun nen worden vertraagd. Men is van meening, dat de besprekingen van Rublee met Schacht geëindigd waren en niet opnieuw behoeven te beginnen. KAUNAS, 23 Jan. (Reuter). De niéuwe gou verneur van het Memelgebied, Gailius, heeft vandaag het nieuwe directorium geïnstalleerd In zyn rede wees hij op de groote offers en de vergaande concessies, welke de regeering van Litauen heeft gedaan. Hy voegde hieraan toe, dat door het getrouw naleven van het statuut het Memelland een schakel zou kunnen vor men, welke Duitschland en Litauen verbindt In zijn antwoord zeide Bertuleit, dat de grondslag voor het directorium zal zijn het Memel-statuut en het Nationaal-socialisme. Onze Parijsche correspondent seinde d.d. 23 Januari In ieder geval voor het einde van de parle mentaire week en wellicht reeds a.s. Woensdag zal de Kamer van Afgevaardigden zich hebben uit te spreken over het buitenlandsch beleid, dat zij de regeering wenscht te zien volgen. Na de afhandeling van de nog resteerenöe inter pellaties zal, minister Georges Bonnet, vermoe delijk reeds morgennamiddag, in een uitvoerige rede het standpunt der regeering uiteenzetten, terwijl men verwacht, dat bij de daarop voigen- ■de replieken de minister-president van de ge legenheid gebruik zal maken, om in het debat in te grijpen. Het standpunt der regeering is reeds afdoende bekend. Het behelst: handha- ,ving van de non-interventie en de weigering de Pyreneeëngrens weer open te stellen. Het. wordt mogelijk geacht, dat dit standpunt zat worden overgenomen in een motie, in te dienen door den voorzitter van de radicale Kamer fractie Chichery. De vraag is echter, hoe de formuleering zal ziin. In kringen, waar men tegen steun aan de republikeinen is en het zenden van een regee- ringsvertegenwoordiger naar Burgos verlangt, is men een weinig bevreesd, dat deze formuleering niet dermate categorisch en ondubbelzinnig zal ziin als wordt vereischt door Frankryks zeer de licate internationale positie, in welke huns in ziens geen foutieve manoeuvre gemaakt mag worden. Zooals opgemerkt werd zou de regeering geneigd kunnen wezen den voorstanders van hulp aan de Spaansehe republikeinen te antwoorden met een „neen" weliswaar, maar op een toon, waaruit te beluisteren valt, dat dit „neen" later een „ja" zou kunnen worden. De regeering zou ui. de meening toegedaan zijn, dat onder de hui dige omstandigheden de afgevaardigden tot uitdrukking behooren te brengen, dat de natie eensgezind achter het buitenlandsche beleid staat. Maar hiertoe zou noodig zijn, dat zoo goed als alle stemmen, of althans een overgroote meerderheid wordt uitge bracht op een tekst, welke min of meer een compromis is, dat zoowel voorstanders van voorzichtigheid of onthouding van steun aan de Republikeinen bevredigt als hen, die van meening zyn, of voorgeven te zijn. dat het hoog noodig is partij te kiezen. Dit zou noodig zyn, omdat het geen onbe kende factor meer is, welke eischen Mus solini besloten is aan Frankrijk na de de finitieve overwinning der nationalisten op de republikeinen te stellen, noch op welken steun hy daarbij van de zijde van Franco en Duitschland mag rekenen. Wanneer men echter bedenkt, dat tijdens de debatten van de afgeloopen week zoowel door Flandin, die de niet-inmenging verdedigde, ais bij monde van Blum, die steun aan de republi keinen bepleitte, de noodzakelijkheid en wen- schelijkheid werden erkend voor de Kamer, nu eindelijk zich ondubbelzinnig uit te spreken, mag men met eenige reden veronderstellen, dat het opstellen van een algemeen bevredigende compromis-formule geen gemakkelijk werk zal zijn. Het komt velen voor, dat het de regeering reeds moeilijk genoeg zal vallen een meerder heid van 400 stemmen te vinden voor een motie van vertrouwen voor het buitenlandsch beleid, terwijl dit aantal toch maar nauwelijks genoeg schijnt om de regeering, waar het nu om een kapitaal punt gaat, van het noodige gezag te voorzien. In dit verband is het van belang te herinne ren aan een manifest, dat onlangs, in de dagen vlak voor de reis van Chamberlain naar Rome, overal in de straten van Parijs werd aangeplakt, waarin 319 met name genoemde afgevaardigden (iets meer dan de helft van het totale aantal) zich in zeer heftige termen tegen het verleenen van belligerentenrechten aan Franco keerden Tot deze afgevaardigden behoorden alle com munisten, bijna alle socialisten, een groot aan tal radicalen (Daladier's eigen partij-genooten) en een aantal van Centrum en Rechts. Nu gaat het weigeren van oorlogsrechten (een negatieve maatregel) lang niet zoover als het openstellen van de grens, maar uit het manifest spreekt afdoende, dat ten gevolge van de anti-Fransche campagne in Italië de tegenstanders der Fran- cisten terrein hebben veroverd. Door de ironische redevoering van Mussolini jl. Zondag is deze stemming allerwege toege nomen. Niettemin heeft de regeering drie sterke troeven in haar hand en wel: le. Het groote prestige van Daladier. Dit zal hij zeker op het spel zetten door een motie van vertrouwen te stellen, allen bezweringen van Blum ten spijt, die de zeer vreemde meening aanhangt dat men zulks in een kwestie, die volgens hem een gewetenskwestie is, niet mag doen. 2e. De onlangs door het executief bureau van de radicale partij genomen beslissing dat in een kwestie waar het ging om de door Daladier voorgezeten regeering, in de Kamerfractie geen oneenigheid mocht bestaan, noch deserties mochten voorkomen. 3e. De entente met Engeland welke op geen enkele wijze mag worden verzwakt. Met hoeveel bezorgdheid de regeering de situatie inziet blijkt hieruit, dat de laatste dagen in kringen, die nauw met den Quay d:Orsay in verbinding staan, het oude idee onder de oogen wordt gezien van een pre ventieve versterking van de grens, met name de Spaansehe, indien Mussolini zijD belofte de Italianen na de overwinning van Franco terug te trekken niet nakomt, De rechtschen staan thans op 20 kilo meter afstand van Barcelona. De regeering van Ulster zal krachtige maatregelen tegen de Iersche terroristen treffen. Het nieuwe Memel-directorium werd ge ïnstalleerd. Volgens Noeri Said zijn de vooruitzich ten voor de Palestijnsche conferentie hoopvol. Tot coadjutor van den Apostolischen Vi caris van Llanos de San Martinos (Co lumbia) is benoemd Mgr. F. Bruis S. M. M. Inschrijvingen op de emissie 4 pet. Frankrijk zullen ten volle worden toe gewezen. Bespreking te Utrecht van de pension- neering van het spoorwegpersoneel. De Stoomvaart Mij. „Nederland" heeft aan de Ned. Scheepsbouw Mij. opdracht gegeven voor den bouw van twee mo torvrachtschepen. Ook de tweede verdachte van den moord te Amsterdam heeft een bekentenis af gelegd. Te Utrecht is do eerste der vijf voor drachten gehouden over de economi sche verdedigingsvoorbereiding. Prof. dr. J. Versluys, hoogleeraar in de dierkunde te Weenen, overleden. Felle brand te Zaandam. New-Yorksche beurs: nieuwe reactie ver oorzaakt groote koersdalingen; slot op het laagste punt. Denk niet te veel kwaad van de menschen: ze bedoelen 't zoo kwaad niet en ze zijn niet zoo boosaardig als ze soms schijnen door hunne daden. Hun daden zijn vaak ruw en wreed en doen zeer. Doch gelukkig beseffen ze maar al te vaak de uitwerking van hun handelingen niet. Heb daarom medelijden met de menschen en laat het christelijk medelijden en verge- vensgevoel de overhand krijgen over verontwaardiging en moreele pijn. Heel veel kwaadsprekerij komt uit domheid en niet-precies-weten voort. Heel veel misgrepen worden geleid door verkeerde opvattingen. Te wei nigen kunnen zaken objectief be schouwen. Menschen kunnen zoo be nepen in hun denken en opvattingen zijn. Denk daarom niet te veel kwaad van hen, maar weet met vergevens gezindheid veel te begrijpen en te vergeven. WASHINGTON, 23 Jan. (Reuter). President Roosevelt heeft heden bij het Congres ter nauwkeurige bestudeering een omvangryk rap port ingediend, waarin hij het uittrekken van credieten aanbeveelt ten bedrage van 850 millioen dollar voor een federaal en staats- program ter verbetering van de volksgezond heid. Het rapport verklaart, dat het doel van het volksgezondheidsprogram is ter beschikking te stellen van het geheele land en van alle groepen der bevolking de ter beschikking staande wetenschappelijke kennis en vaardig heid tot voorkoming en verzorging van zieken en invaliditeit, beveiliging van moeders en 1 in- deren en tot het tegengaan door sociale ver zekering van verlies van inkomsten onder ar beiders, die tijdelyk, of permanent invalide zyn. tl KVUUWMII 1 I I m i r r A/P? Stand op Dinsdag 1 uur v.m.: 739.7 Vorige stand: 7393

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1