Pt
Vliegveld van Barcelona door
rechtschen bezet
Fransche Kamer
over Spanje
Spaak legt een
verklaring af
Geen Duitsche
manoeuvres
Meer dan820 K.M.
in duikvlucht
Nieuwe Japansche
troepenlanding
Een katten-plan
.r
Het
nieuws van
heden
T egemoetkoming
groote gezinnen
Stadt Schanke
Vereenigde katholieke pers
NA TIONAUSTEN STAAN
VOOR DE POORTEN
DE BAROMETER
economische bespreking
I HEERKENS THIJSSEN Co. 1
JV.
WOENSDAG 25 JANUARI 1939 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE.
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21602
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et Inget
mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel. BI] contract sterk verlaagde prijzen Voor
«i» kleine annonces „Omroeoer*" *1© de rubriek
„Het is niet mogelijk, dat altijd
Frankrijk de concessies doet"
Aan de talenkwestie zal thans
bijzondere aandacht be
steed worden
Liberalen prijzen
den premier
MET DUITSCHLAND
De opmarsch der troepen van Franco in Catalonië. Kleine troepenaf deelingen
trekken door de besneeuwde bergen in de omgeving van Pons, om de verspreide
versterkingen der regeering stroepen te overmeesteren
Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH^
COLLECTIEVE I
PERSONEELSVERZEKERINGEN
Officieele tegenspraak der buiten-
landsche geruchten omtrent
voorjaarsoefeningen
Een Curtiss-Hawk-jager slaat
alle bestaande records
Het eiland Waitsjau voor de
kust van Kwantong door
2000 man bezet
Zal Chamberlain den
Nobelprijs ontvangen?
Voorstel hiertoe ingediend
De bevolking bereidt met koorts-
achtigen ijver de verdediging
der stad voor
Spoorlijn naar het
noorden afgesneden
De toestand te Barcelona
De inschakeling van alle in het
Derde Rijk aanwezige krachten om
de nationale welvaart te vergroe
ien wordt met kracht en systema
tisch voortgezet. Zoo heeft de
Rijksduitsche Beroepsbond van
Kattenfokkers besloten, dat de
poesen „meer ingesteld dienen te
worden op het vangen van ratten
en muizen". Want laatstgenoemde
dieren richten een schade aan wel
ke zoo groot is, dat ieder jaar
150.000 personen noodig zouden
zijn om die te herstellen. Dus komt
er een katten-arbeidsdienst. Om
trent de middelen, welke men bezi
gen wil om Felis domestica op te
voeden tot haar nationaal-sociale
taak, wordt in het bericht niets
vermeld.
De nieuwste Fransche bommenwerper op het vliegveld Marignane nabij Marseille
Als een gewapend kamp
Duitsch-Spaansch cultureel
verdrag
Regeling betreffende
Joden geteekend
Poolsche Joden mogen in Duitsch
land hun zaken regelen
De Japanners hebben troepen ontscheept
op het eiland Waitsjau.
De commissie-Fleskens heeft den minis
ter rapport uitgebracht over het vraag
stuk van tegemoetkoming aan groote ge
zinnen.
o
Het domme publiek
We lazen ergens een artikel over
het „domme publiek." En 't is waar,
het publiek kan soms vreeselijk dom
zijn. Dr. Berlage gewaagde eens van
het „leuterend nabouwend or\oordeel-
kundig monster dat publiek heet".
Het is daarom goed zich niet klakke
loos aan de meening van Jantje Pu
bliek te storen doch er zijn eigen mee
ning op na te houden. Intusschen zij
men voorzichtig niet al te veel op
het „döfrïme publiek" te schelden en
het oordeel van dit publiek niet te
minachten. Publiek kan soms wat 'n
fijnen neus hebben en oordeelt meer
malen onbarmhartig scherp doch
raak. Beluister de gezegden uit den
volksmond: kernig en ad remdoe
er uw voordeel mee. Leid den smaak
van het publiek, veredel zijn zin, maar
verwerp zijn oordeel niet zonder meer
als dom. Hoevele instellingen richten
zonder het publiek niets uit. Het pu
bliek hebben velen noodig. Zonder
het in gevlei te komen dient men
goed met het oordeel van het publiek
rekening te houden.
De commissie-Fleskens heeft den
minister rapport uitgebracht
Heden diner a 1.75
Ook diners van 90 et. (4 gangen)
1.15 (5 gangen) 1.40 (5 gangen)
NIEUWE HAARLEM COURANT
PARIJS, 24 Jan. (Havas) Vanochtend zijn
te de Kamer de debatten over de buitenland
sche politiek hervat. De onafhankelijke afge
vaardigde Delaunay maakte zich ongerust over
den economischen toestand van sommige lan
den, welke naar hü zeide, tot een oorlog zou
kunnen leiden. Inzake Spanje drong hij aan op
een politiek van niet-inmenging.
Xavier Vallat zeide, dat de Fransch—Brit-
sche samenwerking haar doeltreffendheid kan
taonen bij de oplossing van het Roetheensche
Vraagstuk. Een gemeenschappelijke Poclsch
Hongaarsche grens kan de Duitsche bedoelin
gen slechts dwarsboomen. Wat het Lithausche
Vraagstuk betreft zeide spreker, dat Frankrijk
®n Engeland aan de zijde van Polen moeten
staan, dat met een omsingeling wordt bedreigd.
Wat Spanje betreft vroeg hij een Fransche
Vertegenwoordiging in Burgos. Zelfs al wordt
de niet-inmenging overtreden, dan mag toch
frankrijk zijn belangen in het rechtsche Spanje
biet verwaarloozen.
Ook de radicaal-socialist Riou drong aan op
neutraliteit van Frankrijk ten aanzien van
Spanje.
Tijdens de middagdebatten verklaarde de
Socialistische afgevaardigde Grumbach, dat de
op Barcelona gerichte kanonnen eveneens ge-
licht zijn op de Fransche veiligheid. Men kan
biet gelooven, dat de beloften van Mussolini be
treffende ontruiming van Spanje door zijn
troepen onvoorwaardelijk zijn. Spreker maakt
onderscheid tusschen het Italiaansche volk en
het fascistische regiem. De socialisten willen
een oorlog met Italië vermijden. „De gedachte
Zelf aan een oorlog met Italië is absurd."
Zijn rede besluitende verklaarde Grumbach,
dat in de onmisbare samenwerking van Frank
rijk met Engeland het niet mogelijk is, dat. al
tijd Frankrijk de concessies doet.
Wanneer Frankrijk Engeland noodig heeft,
heeft Engeland Frankrijk evenzeer noodig.
frankrijk zal niet in een formule gevangen blij
ven en even goed de eene grens als de andere
Weten te verdedigen.
BRUSSEL, 24 Jan. (Belga)De Kamer is van-
bliddag bijeengekomen voor het aanhooren van
de verklaring der regeering. De voorzitter bracht
hulde aan de nagedachtenis van Emile Vander-
Velde, waarbij Spaak zich namens de regeering
aansloot. Hun woorden werden staande door de
Kamerleden aangehoord.
Vervolgens nam Spaak het woord voor de
tegeeringsverklaring. Hij zeide, dat de politiek
der regeering niet aan een nieuwe oriënteering
onderhevig is. De regeering stelt zich voor een
Èemengde commissie in te stellen, die belast
Zal zijn met de bestudeering van de kwestie der
Politieke hervormingen. De premier sprak er
zijn voldoening over uit, dat de wet op het ge
bruik der talen in het leger aangenomen is en
dat de Vlaamsche Academie officieel erkend is
hunnen worden.
Er is een onderzoek ingesteld naar het ge
bruik der talen op het gebied der administratie.
Zonder veel inspanning zal bereikt kunnen wor
den, dat de wet op de talen eerlijk wordt toe
gepast. In 1940 zal de telling gehouden worden,
die op taalgebied de gewenschte ophelderingen
2al verschaffen.
De regeering zal de Kamer verzoeken het
Wetsontwerp over de speciale bevoegdheden, die
de tenuitvoerlegging der begrooting moeten mo
gelijk maken, aan te nemen. Het is verder vol
komen onvermijdelijk, dat de landbouw een ze
kere mate van protectie blijft genieten. De kost
prijs moet verlaagd worden en de kwaliteit ver
beterd.
Spaak sprak verder over den ernst van het
Probleem der economische politiek. De plannen,
die ten uitvoer gelegd moeten worden, hebben
betrekking op beroepsorganisatie, verplichte
Werkloosheidsverzekering, den Raad van State,
de passieve landsverdediging en de wet op den
verkoop van alcohol. Evenals in haar eerste ver
klaring zegt de regeering thans, dat zij wil la
ten arbeiden.
Spaak's rede werd langdurig toegejuicht.
De liberaal Max, minister van Staat, wenschte
®Paak geluk met den tact, dien de premier in
de politieke crisis ten toon heeft gespreid en
Plet het succes, dat hij behaald heeft. In deze
fegeering is niet alles volmaakt. Doch het goede
beeft de overhand op het minder goede. Het
Was een gelukkige beslissing, dat de functies
van eersten minister en minister van Buiten-
'pndsche Zaken van elkaar losgemaakt werden.
Ket groote talent van Janson, den minister van
buitenlandsche Zaken, wordt door ieder erkend.
De liberalen wenschen, zoo besloot Max, dat
de regeering het land een vreedzaam bestaan
verzekert.
Londen, 24 Jan. (Reuter). Voorbereidingen
gorden getroffen voor een delegatie van de
^deration of British Industries om einde Fe-
ruari naar Duitschland te gaan, ten einde be
sprekingen te voeren met de Reichsgruppe in
dustrie.
1 VOOR HET GEHEELE LAND:
Tijdelijk opklarend, overigens zwaar be-
H wolkt tot betrokken, met later op den dag
weer regen, zwakke tot matige Zuide-
ijjke tot Zuid-Oostelijke wind, weinig ver-
andering in temperatuur.
1 ALGEMEENE VOORUITZICHTEN: 1
Nog zacht weer voor den tijd van het jaar.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
1IMIIIIIIIIII11IIIIIMIIIIIMIIIIIIIIlIIII1IIIU
ASSURANTIEBEZORGERS
GEVEN U GRATIS ADVIES VOOR
1 DAMRAK 60 AMSTERDAM
Telef. 45014 45016
rmiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiimin
BERLIJN, 24 Jan. (Havas) Het groote
hoofdkwartier spreekt de geruchten tegen,
welke in het buitenland in omloop waren
over manoeuvres van het Duitsche leger
tegen 15 Februari.
In antwoord op een desbetreffende vraag
deelde de woordvoerder van het hoofdkwar
tier mede „dat de groote manoeuvres met de
deelneming van het leger, de marine en de
luchtmacht het volgend jaar zullen worden
gehouden."
Wat de manoeuvres der legercorpsen be
treft, deze zullen als alle jaren in den herfst
worden gehouden. De woordvoerder voegde
hier aan toe, dat geen enkele andere ma
noeuvre der troepen in het voornemen lag.
BUFFALO (New York), 24 Jan. (Reuter).
Alle snelheidsrecords zijn vandaag aanzien
lijk overtroffen door een Curtiss-Hawk-
jachtvliegtuig, dat in een duikvlucht een
uursnelheid van meer dan 820 kilometer
heeft bereikt.
Het vliegtuig honderd van dit type worden
voor de Fransche regeering gebouwd maakte
een proefvlucht. De snelheid was zoo groot, dat
de meter haar niet meer kon aanwijzen. Des
kundigen zyn van meening, dat het toestel mis
schien zelfs snelheden van meer dan 960 kilo
meter zal kunnen bereiken. De bestuurder ver
klaarde geen onaangename gewaarwordingen te
hebben ondervonden.
TSJOENGKING, 24 Jan. (Reuter) Uit
Zuid-China wordt gemeld, dat Japansche
troep/en het eiland Waitsjau voor de kust
van de provincie Kwangsi bij Pakhoi heb
ben bezet. Twee duizend man werden ont
scheept. Men veronderstelt, dat dit het
voorspel is voor een landingspoging op
groote schaal op deze kust, en tevens
wordt het beschouwd als een bedreiging van
het eiland Hainan.
De Chineesche militaire autoriteiten zijn
voorbereid, generaal Fai Tsjoeng Sji is aange
wezen om de operaties in Zuidwest China te
leiden en generaal Jar.g Joeng Jen, de garni
zoenscommandant van Hainan, heeft verklaard,
dat hij op alle eventualiteiten is voorbereid.
Naar het Chineesche persbureau meldt, wordt
er voortdurend gevochten in de provinsie
Kwantoeng, terwijl het op de andere fronten
rustig is.
Tweeduizend Japanners hebben een aanval
gedaan op de stad Fahsien, 40 kilometer ten
Noorden van Kanton. De Chineesche bezetting
bood hevigen tegenstand, doch moest de stad
ontruimen, wegens de overmacht aan gescnut
en manschappen van de aanvallers.
STOCKHOLM, 24 Jan. (Reuter). Twaalf le
den van den Rijksdag hebben voorgesteld den
Nobel-prijs voor den vrede voor het jaar 1938
toe te kennen aan Chamberlain.
Zij hebben dit voorstel ingediend bij de No-
bel-commissie van het Noorsche parlement,
waarbij zij de meening uitspraken, dat „Cham
berlain ongetwijfeld in September 1938 Europa
voor een ramp heeft behoed."
LERIDA, 24 Jan. (Reuter). De
rechtschen zijn vandaag het vlieg
veld van Llobregat gepasseerd en
hebben een punt bereikt op één mijl
afstand van de buitenwijken van Bar
celona.
De opmarsch werd ten uitvoer ge
legd door Marokkanen, die langs den
kustweg waren opgerukt.
De rechtsche batterijen vuren he
denavond op de havens van Bar
celona.
Zooals wij reeds in een deel onzer vo
rige oplaag meldden, hebben de Marok-
kaansche troepen van Franco het ten Zui
den van Barcelona gelegen Gava bezet.
Verder wordt officieel medegedeeld, dat
Manresa en Martorell door de troepen van
Franco zijn ingenomen.
Een der beide spoorlijnen, welke van
Barcelona naar de Fransche grens loopen,
is hierdoor afgesneden.
De rechtsche troepen zijn, zooals Havas
uit Burgos bericht, de rivieren Llobregat
en Cardoner gepasseerd. Deze worden be
schouwd als de laatste linie van tegen
stand van de regeeringstroepen. De regee-
ringstroepen hebben ook gepoogd tegen
stand te bieden, doch het heeft niet mo
gen baten. Zij moesten terugtrekken. De
achterhoede bevindt zich nog ten Zuiden
van den Montserrat.
De rechtsche troepen dalen thans af
naar de vlakte van Barcelona. In het Noor
den naderen de troepen langs den weg van
Solsona.
De opmarsch van de rechtsche troepen
wordt begunstigd door het mooie weer,
hoewel het aanmerkelijk kouder is gewor
den. Vluchtelingen moeten zich dicht in de
kens hullen om zich tegen de koude te
beschutten.
Vanochtend is het bombardement op Barce
lona wederom begonnen. Omstreeks elf uur
aldus meldt Havas verschenen de vliegtui-
gen van Franco voor den zesden keer boven cfè
stad. Vrijwel onafgebroken vliegen de toestel
len der rechtsche luchtmacht boven de stat
en steeds hoort men het vuur van het afweer
geschut.
Zooals Reuter bericht, werkt men met koorts
achtige haast aan de verdedigingswerken.
Van ochtend zijn de eerste burgerarbeiders
begonnen met het aanleggen van loopgraven
buiten de stad om te pogen de troepen van
Franco buiten de muren der stad te houden.
Alle mannen tusschen 43 en 55 jaar en vrou
welijke vrijwilligers tusschen 18 en 40 jaar,
kregen vanochtend op dun gewone werkplaat
sen bevel naar de versterkingen te gaan om
te werken. De overigen doen thans niets, aan
gezien alle r.iet-militaire werkzaamheden zijn
gestaakt.
Het geheele door de regeering bezette gebied
staat thans onder den staat van oorlog.
De constitutioneele rechten en vrijheden zijn
samengevat in vijf artikelen en de grondwet
is buiten werking gesteld.
De burgerautoriteiten blijven hun werk doen.
doch treden alleen naar buiten op met mach
tiging van de militaire autoriteiten. De poste
rijen hebben opdracht gekregen den postdienst
op het door de rechtschen bezette gebied
krachtig te beperken. De Postspaarbank is even
wel open gebleven,
De correspondent van Reuter bericht, dat
de stad vanochtend een gewapend kamp leek.
Slechts weinigen hebben vannacht geslapen.
Velen hadden" zich gedurende den nacht gereed
gemaakt om uit de stad te vertrekken, anderen
maakten zich op om te helpen de stad te ver
dedigen.
Ook maakten de herhaalde bombardementen
slapen niet gemakkelijk, terwijl de nachtelijke
stilte evenmin werd bevorderd door de door
de straten rijdende militaire auto's, ambulance-
wagens en motoren der ordonnancen. Den
geheelen nacht bleef het electrisch licht bran
den, behalve onderbrekingen tijdens de bom
bardementen. Van een paniek was niets merk
baar; de wachten bleven op hun post, evenals
de verkeersagenten.
Men had hedenochtend nog geen
aanwijzingen, dat de regeering voor
nemens was Barcelona te verlaten.
Vele waarnemers veronderstellen, dat
ten minste een deel van de regeering,
bestaande uit de ministers van Oor
log en Buitenlandsche Zaken, te
Barcelona zal blijven. Sommige de
partementen werden echter reeds
naar het Noorden overgebracht.
De Fransche ambassade is volgens Havas de
eenige diplomatieke vertegenwoordiging, die te
Barcelona blijft. De ambassadeur staat voortdu
rend in contact met de regeering en houdt zich
thans bezig met voorzorgsmaatregelen ten be
hoeve van de Fransche kolonie in de stad. De
andere vertegenwoordigingen zijn naar Caldetas
vertrokken. De administratie in de departemen
ten wordt gevoerd door delegaties. In militaire
kringen toont men een groote koelbloedigheid
De internationale commissie, welke in op
dracht van den Volkenbond de evacuatie van
de buitenlandsche vrijwilligers uit Spanje moest,
controleeren, heeft Barcelona moeten verlaten,
vóér zij haar taak geheel had beëindigd. De
commissie is gisteren met haar geheele archiel
te Perpignan aangekomen, waar zij zal blijven
tot het einde van haar taak.
Te Burgos- is Woensdagmiddag, naar een be
richt van D. N.B. meldt, het cultureele verdrag
tusschen Duitschland en de regeering van
Franco plechtig geteekend.
Het verdrag regelt de samenwerking op het
gebied van uitwisseling van studenten, leer
krachten en scholieren, van den geheelen we-
tenschappelijken arbeid, van het theater, de
muziek, de film en het radiobedrijf.
Voor de ten uitvoerlegging van het verdrag
wordt een Duitsch-Spaansche cultureele com
missie gevormd, die eenmaal per jaar zal ver
gaderen. Het verdrag treedt dertig dagen na
ie uitwisseling der ratificatie-oorkonden, die te
Berlijn zal geschieden, in werking.
Verder heeft de rechtsche regeering, zooals
Havas bericht, door een nieuwe wet het zilver
geld aan den omloop onttrokken. De wet be
paalt, dat een nieuwe munt zal worden gesla
gen, die voorzien zal zijn van de symbolen van
den nieuwen staat. Vóór den 20sten Februari
zullen de bezitters van het oude zilvergeld het
tegen bankpapier moeten inwisselen.
BERLIJN, 24 Jan. (Reuter.) Vanavond is hier
de Poolsch-Duitsche regeling ten aanzien van
de 10.000 Poolsche Joden, die einde October
plotseling over de Duitsche grens werden ge
dreven, geteekend.
De vanavond geteekende regeling bepaalt, dat
de in October uit Duitschland gezette Joden
zullen kunnen terugkeeren om hun roerende
bave te halen. Zij zullen ook een zekeren ter
mijn krijgen voor de regeling hunner zaken. De
waarde hunner onroerende goederen zal op
een speciale rekening worden gestort, die later
volgens een nog niet bekende procedure zal
worden overgemaakt.
De nationalisten hebben het vliegveld
van Barcelona bezet en naderen de bui
tenwijken.
Spaak heeft in de Belgische Kamer een
verklaring over de binnenlandsche po
litiek afgelegd.
Berlijn spreekt de geruchten tegen, vol
gens welke in Duitschland spoedig ma
noeuvres zouden worden gehouden.
De Poolsch-Duitsche regeling betreffen
de 10.000 verdreven Poolsche Joden
werd te Berlijn onderteekend.
Mededeeling van den Regeeringspers-
dienst óver de deviezenregeling voor
grensgangers".
Memorie van Antwoord aan de Eerste
Kamer betreffende de begrooting van
financiën voor 1939.
Dreigend arbeidsconflict bij de N.V.
Nico ter Kuile en Zoon te Enschede.
Klachten over den burgemeester van
Ootmarsum.
New-Yorksche beurs: stemming onregel
matig.
In de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer betreffende de begrooting
van Financiën voor 1939 deelt de minister
mede, dat de commissie-Fleskens in zake
tegemoetkoming aan groote gezinnen haar
rapport betreffende de punten, waarover
de minister advies heeft gewaagd, dezer
dagen heeft uitgebracht.
LEIDSCHEPLEIN 5—9 - A'DAM - TEL. 33073
Dagelijks wisselende menu's
Hors d'oeuvre Select, Crème d'Asperges, Tong
a la Meunière, versche aardappelen, Tournedos
a la Bouquetière, Pommes Frites
of
Gebraden Kip, Compote assortie, geb. aardapp.
Crêpe-Confitures.
(P^ i V V V V V lh.\Mn 111 11 m f r ivr?
Stand op Woensdag 1 uur van.: 756.2
Vorige stand: 756.9
