DE DUITSCHE HELpjj
DONDERDAG 26 JANUARI 1939
Lichamelijke opvoeding
der jeugd
Nationale stichting in het leven
geroepen
NIEUW GEBOUW DER
BATAAFSCHE IMPORT
Aan den Wassenaarschen weg
te Den Haag
EEN AARDEWERKFABRIEK
TE ELBURG
be gemeente verleent medewerking
R. K. Bewaarschool
examen
Herdenking van het 25-jarig
bestaan
De Maastunnelbouw
te Rotterdam
Vorstperiode heeft den voortgang
van het werk belemmerd
Rotterdamsche Lloyd
Kiel gelegd voor nieuw
vlaggeschip
MESSENTREKKER VOOR
DE RECHTBANK
Vijf jaar gevangenisstraf
gevorderd
Belgisch schip vergaan
Bemanning gered en te Wemel-
dinge aan land gebracht
Hooge gasten te Doorn
aangekomen
EEN LUCHTPOLITIE VOOR
BIJZONDERE GEVALLEN?
Besprekingen tusschen V. O. S.
en Rijksveldwacht
PROF. DR. W. REINDERS
Eervol ontslag aangevraagd
HET ROOKVERBOD IN
VLIEGTUIGEN
Niet geldig voor bepaalde
luchtvaartuigen
De Indische defensie
Vragen aan de regeering over
legervloot en luchtmacht
KUNSTLIEFHEBBER DANIG
BEETGENOMEN
Goed geld betaald voor een
geverniste foto
ISOLATIEBUIS-INDUSTRIE
Regeling van afzet, prijzen en
verkoopsvoorwaarden
HET ZEDENSCHANDAAL
IN INDIË
Koninklijke familie naar
Zwitserland
Hotel „Adler" te Grindelwald
gereserveerd
DE GEVAARLIJKE OVERWEG
BIJ KETHEL
Waarschuwings-installatie wordt
aangebracht
UIT DE STAATSCOURANT
Onderscheidingen
Rechterlijke macht
Koninklijke bibliotheek
Posterijen
Landmeters
Rijksmunt
Ontslag
IJker
:'s oogen yex^uiste^denj .het bjad ont-
mede-i^sssQj^urg"s
Het Rijkscollege voor de Lichamelijke Op
voeding heeft met een aantal organisaties
besprekingen gevoerd over de vraag, op welke
wijze en door welke middelen de lichame
lijke opvoeding van het geheele Nederland-
sche volk door een eensgezinde actie bevor
derd kan worden.
Deze besprekingen hebben geleid tot de
oprichting van een federatief verband, dat
voorloopig is genaamd: „Nationale Stichting
ter bevordering van de Volkskracht", en dat
zal arbeiden op de door het college in zijn
rapport »„de school en de lichamelijke op
voeding" aangegeven grondslagen, in de eer
ste plaats dus met in acht neming van het
beginsel, dat de lichamelijke opvoeding vóór
alles aan het schoolonderwijs onverbrekelijk
verbonden moet blijven.
Naast een doelmatige propaganda ter stimu
lering van de lichamelijke schoolopvoeding zal
*r naar worden gestreefd, de belangstelling en
medewerking van het geheele volk te verkrijgen
?°or de lichamelijke opvoeding der schoolvrije
ieugd, waarbij wordt uitgegaan van de gedachte,
flat de lichamelijke vorming, als integreerend
fleel van de opvoeding, de volkskracht verhoogt.
Derhalve zal de stichting, ter bereiking van dit
floel, haar actie op een zoo breed mogelijke basis
?oeren.
Deze nieuwe organisatie zal voorts in het al-
Êemeen werkzaam zijn als coördineerend en cen
traal dirigeerend lichaam op het gebied der
lichamelijke opvoeding. Een dergelijke werkzaam
heid, waaraan algemeen behoefte werd gevoeld,
Ontbrak tot nog toe in ons land.
Het college, onder welks auspiciën de co
ördinatie tot stand kwam, zal in de stichting
Uitsluitend een adviseerende stem hebben, ter
wijl de aangesloten organisaties haar volkomen
Zelfstandigheid zullen behouden, doch gemeen
schappelijk zullen nagaan, welke middelen aan
het beoogde doel dienstbaar gemaakt kunnen
Worden.
Bij de keuze der organisaties, die tot samen-
Werking werden uitgenoodigd, heeft het college
Aan een kern gedacht, die uiteraard voor uit
leiding vatbaar is. De volgende organisaties heb
ben aan de oprichting medegewerkt en zijn der
halve in de stichting vertegenwoordigd: de ver
eniging van leeraren en onderwijzers in de
lichamelijke opvoeding in Nederland, de Neder-
landsch-christelijke vereeniging van leeraren en
onderwijzers in de lichamelijke opvoeding, de
Rationale R. K. vereeniging van leeraren en on-
öerwijzers in de lichamelijke oefening, het Ne-
Öerlandsch Olympisch comité, de interdiocesane
jeugdcommissie, het centraal verband van chris
telijke organisaties voor de lichamelijke opvoe-
Öing, de Nederlandsche arbeiders sportbond, de
Rationale vereeniging tot bevordering van har
monische lichaamsontwikkeling, het comité ter
bevordering van de lichamelijke opvoeding van
het Nederlandsche volk en het comité-Graaf
land.
Het bestuur zal binnenkort worden samenge
steld.
Een voorloopige commissie ter voorbereiding
fler werkzaamheden is gevormd onder voorzitter
schap van mr. A. baron Schimmelpenninck van
fler Oye. Het secretariaat dezer voorloopige com
missie is gevestigd in het departement van On-
flerwijs, Kunsten en Wetenschappen, Oostduin-
laan 2 te 's Gravenhage, kamer 37.
De Bataafsche Import Maatschappij te Den
Haag heeft besloten een nieuw kantoorgebouw
te stichten aan den Wassenaarschen weg al-
öaar. Zij heeft vier architecten aangezocht, t.w.
1*. G. Friedhof, A. J. Kropholler, J. J. P. Oud en
Ir. D. Roosenburg, een plan te ontwerpen. Van
Öeze vier ontwerpen heeft de directie gekozen
öat van den heer J. Oud. Het gebouw, dat zijn
frontgevel langs den Wassenaarschen weg heeft,
Zal vijf verdiepingen tellen benevens kelders en
een arehiefveTdieping. Aan den achterkant zul
len inritten voor fietsen en auto's, alsmede een
Broote vijver worden aangelegd. De diepte is
Bering in verhouding tot de lengte, terwijl de
hoogte opzettelijk groot gekozen is.
Nu de mogelijkheid ontstaat, dat door de ver-
flere inpoldering van het IJsselmeer de vis-
schersbevolking in Elburg haar bestaansmoge
lijkheid zal komen te ontbreken, is een voor
uitstrevende ondernemer in overleg getreden
•het het gemeentebestuur om over te gaan tot
bet oprichten van een aardewerkfabriek al-
flaar.
De gemeente zal zich garant stellen voor ren
te en aflossing voor een kapitaal ter grootte
van f 10.000 en tevens goedkoop industrieter
rein beschikbaar stellen.
In de op te richten fabriek zal ongeveer 30
man te werk worden 'gesteld, die van f 3.tot
f 20.per week kunnen verdienen.
Verder heeft het gemeentebestuur bij de be
voegde instanties stappen gedaan om den hoofd
weg naar den Zuid-Oostoolder over Elburg te
laten loopen, benevens een werkhaven voor
baggermolens, stoombootjes en woonarken aan
te leggen, zooals die te Urk
Woensdagmorgen is in het Moederhuis van
de zusters van Liefde aan den Qudendijk te
Tilburg een herdenkingsbijeenkomst gehouden
ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van
het R.K. Bewaarschoolonderwijzeres-examen.
Deze bijeenkomst hebben bijgewoond Z. H.
Exc. mgr. A. F. Diepen, bisschop van Den
Bosch, die in 1S14 voorzitter van het eerste
examen is geweest, mgr. dr. P. J. M. van Gils,
voorzitter van den Ned. R.K. Schoolraad, mgr.
dr. Th. Goosens, mgr. dr. Th Verhoeven, voor
zitter van het Centraal Bureau voor Onderwijs
en opvoeding, de heer J. Verbeelen, hoofdin
specteur van het lager onderwijs, tevens ver
tegenwoordiger van den minister van Onder
wijs, verschillende geestelijken, zusters en lee-
kenonderwijzeressen, benevens een groot aantal
vertegenwoordigers uit de onderwijswereld en
van het schooltoezicht.
Mgr. dr. J. van Gils opende de bijeenkomst
met gebed, waarna hij in een kort welkomst
woord mgr. A. F. Diepen en den heer J. Ver
beelen begroette als initiatiefnemers van het
R.K. Bewaarschoolonderwijzeresexamen, bene
vens pastoor Nabuurs, oud-voorzitter van het
examen en de verschillende aanwezige autori
teiten.
Hierna sprak mgr. A. F. Diepen de aanwezi
gen toe als bisschop van Den Bosch en als
voorzitter van het eerste examen. Mgr. oood zijn
hartelijke gelukwenschen aan bij deze feeste
lijke gelegenheid. Mgr. gaf daarna een kort
overzicht van het examen, van het ontstaan
ervan, waarbij mgr. er op wees, dat toen vooral
de bedoeling voorzat het bewaarschoolexamen
vrij te houden van neutrale staatszorg en het
in godsdienstige richting te stuwen. Reeds lang
voor 1914 had mgr. toen nog rector Die
pen zijn inzichten over dit examen uiteengezet
voor de verschillende instanties. Het resultaat
hiervan was, dat ook de gelijkstelling van het
voorbereidend lager onderwijs erkend is. Ook
thans nog stelt mgr. veel. belang in dit onder
wijs en het is hem altijd nog een vreugde als
hij de ontwikkeling êr van ziet. Men moet alge
meen erkennen, dat het bewaarschoolonderwijs
zeer goed en zeer mooie resultaten heeft gehad
en het blijkt overduidelijk, dat God dit werk
heeft willen zegenen. In zijn toespraak herdacht
mgr. degenen, die waren heengegaan en die
zeer veel verdiensten voor dit onderwijs heb
ben gehad. Mgr. sprak zijn verwachting uit.
dat het R.K. Bewaarschoolonderwijs zal blijven
groeien onder Gods zegen en dat het van groot
nut en voordeel zal zijn voor Katholiek Neder
land.
Vervolgens sprak de heer J. Verbeelen, ver
tegenwoordiger van den minister van Onderwijs,
die de gelukwenschen van Z. Exc. en van de
ambtenaren van het departement overbracht.
Het is verheugend aldus spr. dat de be
langstelling van allen voor dezen tak van het
R.K. onderwijs zoo groot is en dat men aan het
departement te Den Haag zooveel waardeering
heeft voor hetgeen de katholieken op dit gebied
hebben gedaan. De toestand is thans nog niet
zoo, dat men bereikt heeft, wat men bereiken
wilde, want het aantal gediplomeerde leer
krachten bedraagt zestig pet. Niet alleen in
Nederland heeft dit examen veel invloed, maar
ook in de missie en deze invloed is daar nog
meer zegenrijk dan in het moederland. Spr
constateerde vervolgens, dat de katholieken in
dit opzicht een historische traditie hebben te
handhaven, want door de gansche geschiedenis
ziet men, dat de Kerk zich bezig houdt met de
allerkleinsten. Ook in de eeuwen, die voor Bra
bant zeer donker zijn geweest, heeft deze zorg
altijd een zeer voorname plaats ingenomen.
Deze traditie wordt tot in den huidigen tijd
voortgezet en het is zeer verheugend, dat hei
examen zooveel goeden invloed uitgeoefend
heeft op de kwaliteit van het bewaarschoolon
derwijs, een invloed, die met de jaren betei
en vruchtbaarder werd, en waardoor het katho
lieke onderwijs thans tot het beste gerekend
kan worden. Spr. besloot zijn toespraak met het
aanbieden van zijn gelukwenschen en met het
uitspreken van de beste wenschen voor de
toekomst.
Na deze toespraak las mgr. van Gils eenige
berichten van verhindering voor, o.m. van mgr.
Van Oers, vicaris-generaal van het bisdom
Breda. Hierna hield de rector van het klooster,
de zeereerw. heer Noyons, een korte toespraak,
mede namens de eerwaarde moeder-overste
Voorts spraken nog mej. Ch. Op de Coul, inspec-
trice van het lager onderwijs te Boxmeer; mgr.
dr. Th. Goosens, rector der R.K. Leergangen
en zuster Lucia, waarna twee bewaarschoolkin
deren een kort tafereel opvoerden.
Mgr. dr. P. J. M. van Gils beantwoordde de
verschillende toespraken en sloot de bijeen
komst met een dankwoord aan allen, die met
hun tegenwoordigheid van hun belangstelling
voor het R.K. Bewaarschoolonderwijs hadden
blijk gegeven.
De strenge vorst en de daarop volgende periode
van langzame ontdooiing van den bevroren
grond en materialen hebben het werk aan den
Maastunnel te Rotterdam gedurende ongeveer
veertien dagen stil gelegd. Hoewel thans weer
met man en macht gewerkt wordt, kon niet
worden voorkomen, dat de vorderingen deze
maand geringer zijn dan in andere maanden
het geval was. Gelukkig kon reeds dadelijk wor
den geconstateerd, dat het reeds gemaakte werk
nergens schade had opgeloopen, zoodat niets be
hoefde te worden overgemaakt.
Op den rechteroever in het inwendige van het
ventilatiegebouw is men doende de zware
betonbalken, welke voor tijdelijke verstijving
tijdens het zinken te halver hoogte waren inge
bouwd, te slOopen.
De landtunnel wordt thans aan twee zijden
onder handen genomen. Bij den overgang tus-
schen open en gesloten tunnel is het betonwerk
voor de schelpvormige bekroning van het portaal
ver gevorderd. Aan de andere zijde, bij het ven
tilatiegebouw, wordt gewerkt aan den vloer van
het nog ontbrekende gedeelte landtunnel.
Nabij de roltrappenschacht, is een nieuwe
grijperkraan geplaatst, welke met de ontgraving
van den bouwput voor deze constructie is be
gonnen.
Op den linkeroever mocht het door de vorst
niet gelukken vóór de Kerstdagen de werkkamer
van de caissonfundeering voor het ventilatie
gebouw met beton te vullen. Na de vorst is
onmiddellijk met dit werk weer een aanvang
gemaakt en op 6 Januari 1939 was het gereed,
zbodat thans ook dit werk onder verhoogden
luchtdruk tot het verleden behoort. De beide
groote caissons zijn op de gewenschte diepte
gebracht.
Van de andere werkterreinen, Heysche haven,
Waalhaven en West-Zeedijk, zijn geen belang
rijke feiten te vermelden. Het werk vordert er
gestaag, maar mijlpalen, welke vermelding waard
zijn, werden daar deze maand niet bereikt.
In de rivier wordt door den zuiger en den
baggermolen steeds doorgewerkt om met de
sleuf, waar de tunnelstukken ingesloten worden,
tijdig op diepte te kómen. De eerste 100.000 M3
grond werden reeds naar boven gehaald, nog
rond 900.000 zullen moeten volgen.
In tegenwoordigheid van de leden der directie
van den Rotterdamschen Lloyd en van de N.V.
Koninklijke Maatschappij „De Schelde" is
Woensdagmorgen op de werf van de „De
Schelde" te Vlissingen de kiel gelegd van het
grootste schip, dat ooit door „De Schelde" is
gebouwd.
Dit passagiersmotorschip meet 22000 ton en
is bestemd voor den Rotterdamschen Lloyd,
waarvan het tevens het vlaggeschip zal worden.
Op ca. 200 M. lange helling werden onder
oorverdoovend lawaai eenige platen, ter lengte
van 40 M. en met een gewicht van ruim 22000 kg.,
door twee groote kranen aangevoerd en neer
gelegd, waarna een aansluitend constructiedeel,
ter lengte van 22 meter en met een gewicht van
12000 kg., volgde.
Nadat beide deelen in elkaar waren geschoven,
heeft Ir. B. E. Ruijs jr., een der directeuren
van den Rotterdamschen Lloyd, deze deelen per
soonlijk gelascht, daarmede een symbolische
handeling verrichtend. Het schip, dat 186 meter
lang zal worden, staat thans nog enkel bekend
onder het bouwnummer 214,
Deze kiellegging is niet alleen voor den Rot
terdamschen Lloyd en de maatschappij „De
Schelde" zeer belangrijk, maar ook voor Vlis
singen zelf, omdat honderden arbeiders geruimen
tijd aan dit schip zullen werken.
Eerst nadat V. was vertrokken, durfde men
de politie en een geneesheer waarschuwen.
Woensdag diende deze zaak voor de recht
bank te Leeuwarden.
Na een uitvoerig getuigenverhoor, waarbij de
feiten kwamen vast te staan, eischte de Offi
cier van Justitie, die den verdachte zeer ern
stig over zijn daad onderhield, een gevangenis
straf van vijf jaar.
De verdediger, mr. Heemskerk uit Leeuwar
den, wees er op, dat, wanneer verd. drank heeft
gebruikt, bij hem alle remmen ontbreken en
hij verzocht de rechtbank bij de straf hiermede
rekening te houden.
Uitspraak 8 Februari.
In den avond van 10 September van het vorig
jaar vervoegde zich aan het tehuis voor ouden
van dagen te Kollum de 43-jarige grondwerkei
A. V., wonende aldaar, die in antwoord op een
vraag van de moeder van het tehuis, mevrouw
Van der Meer, op luiden toon naar haar man
vroeg. Mevr. v. d. M., die uit het gedrag van
den man concludeerde, dat hij niet geheel nuch
ter was, gaf hem den raad naar huis te gaan.
Hierover ontstak de grondwerker zoo in woede,
dat hij zijn mes trok en de vrouw te lijf ging.
Hij bracht haar drie steken toe, waarvan een
ir. de borst. Op haar hulpgeroep snelden eenige
verpleegden toe. Eén van hen, de bejaarde heer
Prins, kwam in de nabijheid van den woesteling
en kreeg eveneens een steek met het mes. Me
vrouw Van der M. was inmiddels buiten kennis
geraakt.
Het Belgische Rijnschip Aline (schipper
Potter) is Woensdagmiddag even na vijf uur
nabij Wemeldinge door het stormweer overval
len en gezonken.
De bemanning, bestaande uit vier personen,
wist zich in de roeiboot in veiligheid te bren
gen en is later door de sleepboot Secunda «.ka
pitein Volker) opgenomen. Later heeft het
bergingsvaartuig Zeehond de bemanning over
genomen en te Wemeldinge aan land ge
bracht.
Het schip was geladen met zand en op weg
naar België.
De Aline is afkomstig uit Gent, Het schip
meet 1298 ton.
Woensdagavond zijn op Huize Doorn de
Hertog en Hertogin van Brunswijk en de Kroon
prins en Kroonprinses van Griekenland aange
komen.
Met den D-trein van 20.28 uur is Woensdag
avond te Amersfoort Prins Frederik Christiaan
von Saksen aangekomen, ter bijwoning van de
feestelijke herdenking van den tachtigsten ver
jaardag van den ex-Keizer.
Per auto begaf de Prins zich naar Huize
Doorn.
Tusschen ambtenaren van de Rijksveldwacht
en leden van de V.O.S., de Vrijwillige Orga
nisatie van Sportvliegers, worden, zoo meldt het
Handelsblad, den laatsten tijd besprekingen
gevoerd om, indien de betrokken minister hier
toe zijn toestemming verleent, te komen tot de
instelling van een soort luchtpolitie, met dien
verstande, dat een aantal Rijksveldwachters
zou worden opgeleid tot waarnemers aan boord
van vliegtuigen, welke waarnemingen zij dan
in bijzondere gevallen zouden verrichten aan
boord van vliegtuigen van leden van de V.O.S.
Prof. dr. W. Reinders, hoogleeraar in de
physische chemie, heeft met ingang van Sep
tember a.s. eervol ontslag aangevraagd als hoog
leeraar aan de Technische Hoogeschool te
Delft.
Prof. Reinders werd op 2 Augustus 1874 te
Warfum geboren. Hij doorliep de H.B.S. te
Wageningen en studeerde van 1893 tot 1898
chemie aan de universiteit van Amsterdam. In
1899 promoveerde hij op een proefschrift over
mengkristallen van kwikjodide en kwikbromide
en maakte hij een studiereis naar Londen, Zue-
rich en Leipzig. Dr. Reinders was van 19001901
leeraar aan de H.B.S. te Veendam en van 1901
1908 aan het gymnasium te Breda. In 1908 werd
hij benoemd tot hoogleeraar aan de Technische
hoogeschool te Delft.
Van zijn hand zijn vele publicaties versche
nen.
In afwijking van het vroeger geldend alge
heel rookverbod in verkeersvliegtuigen is bij
Koninklijk besluit van 31 December 1938 be
paald, dat dit verbod niet geldt ten aanzien
van door of vanwege den minister van Water
staat daarvoor aangewezen typen van lucht
vaartuigen of daarvoor aangewezen luchtvaar
tuigen, voor zoover deze typen of luchtvaartui
gen voldoen aan de op dit punt door of van
wege den minister te stellen bijzondere eischen
voor de inrichting van die luchtvaartuigen en
mits bij het gebruik de door of vanwege den
minister te stellen veiligheidsmaatregelen wor
den nagekomen.
„Zoo, ben je aan het studeeren geslagen
„Ja".
„In welk semester ben je
„In het derde jaar van het eerste
semester
BATAVIA, 25 Jan. (Aneta). Het lid van
den Volksraad de heer Kiuyne (Vad. Club)
heeft een voorstel ingediend tot het houden
van een interpellatie betreffende de defensie
van Nederlandsch-Indië.
Hierbij heeft hij de volgende vragen gesteld:
Ten eerste: blijven voor de regeering, on
danks het snel tempo waarin de gebeurtenissen
in Oost-Azië en elders zich ontwikkelen, nog
steeds de defensie-grondslagen (met name
handhaving van strikte neutraliteit, verzet bij
aantasting van ons gebied en afwachting op
steun van anderen) de basis der defensie?
Ten tweede: oordeelt de regeering nog
steeds, dat zij zich voor zoover de verde
diging van Java door het Koninklijk Neder-
landsch-Indisch Leger betreft mag bepalen
tot de tegenwoordige organisatie en sterkte van
dit leger en, voor zoover de buitengewesten be
treft, tot de garnizoenen te Balikpapan, Ta-
rakan en op enkele andere punten, alsmede
tot de luchtmacht?
Ten derde: meent de regeering, dat na de
uitvoering van de thans bestaande plannen tot
vlootaanbouw, in voldoende mate is voldaan aan
den plicht tot verdediging ter zee van het over-
zeesche gebied? Acht de regeering zich niet
verplicht bij het opperbestuur voortdurend te
blijven aandringen op snelle opvoering van de
sterkte van de maritieme weermacht?
Ten vierde: acht de regeering het niet nood
zakelijk om alle beletselen, welke de perso
neelsvoorziening van de weermacht vertragen,
zoo snel en zoo radicaal mogelijk op te heffen?
Ten vijfde; acht de regeering het niet nood
zakelijk bij het opperbestuur er op aan te
dringen, dat krachtige en snel werkende finan-
cieele maatregelen worden genomen om de
sterkte van de weermacht in Nederlandsch-In-
dië in zoo kort mogelijken tijd tot een hooger
peil op te voeren?
Het is nog niet zoo lang geleden, dat zich te
Maastricht een Hongaarsche schilderijen-
zwendel heeft voorgedaan. Ditmaal heeft een
kunstliefhebber zich leelijk laten beetnemen.
Korten tijd geleden kocht de man van een zich
noemenden antiquair uit Arnhem een oud
doek, afkomstig van een Joodsch vluchteling
uit Duitschland. Het bleek een koopje te zijn.
Een tweede maal echter maakte de verkooper
gebruik van de kooplustigheid van zijn klant
en bood hem een doek aan ter waarde van
1000. Na veel onderhandelen ontving de koo-
per het voor 100.
Wat heeft nu een later onderzoek uitge
maaktHet bewuste schilderij was niets
anders dan een handig gecamoufleerde repro
ductie, een fotografie, op doek geplakt, met
hars en verf bijgewerkt! Bij de politie is hier
van aangifte gedaan, ....terwijl het publiek
verwittigd is.
In aansluiting op het gepubliceerde in de
Staatscourant van 29 December 1938, wordt van
bevoegde zijde medegedeeld, dat een aantal fa
brikanten op het gebied van de fabricage 'van
isolatiebuis bij den minister van Economische
Zaken een verzoek heeft ingediend tot algemeen
verbindendverklaring van een door hen gesloten
overeenkomst, o.a. inhoudende een regeling aan
gaande den afzet, de prijzen en de verkoops
voorwaarden in de isolatiebuisindustrie.
Het secretariaat dezer commissie is gevestigd
Bezuidenhoutscheweg 87, 's-Gravenhage. Zü zal
op 3 Februari een gehoor houden.
BATAVIA, 25 Jan. De tweede zaak betreffen
de de zedenmisdrijven zal 27 Februari voor den
raad van justitie te Batavia voorkomen.
In Djokja is nog een Europeaan aangehou
den en verder zijn vijf inlanders te Magelang
verhoord.
Naar de" Msb, meldt, bestaat bij de Konink
lijke Familie het voornemen zich ongeveer
15 Februari voor eenigen tijd naar Zwitserland
tp begeven en wel naar Grindelwald.
Het hotel „Adler" aldaar is voor het verblijf
gereserveerd.
Zooals bekend is, heeft ie gemeente Kethel
meermalen pogingen gedaan om den onbewaak-
ten overweg aldaar weder bewaakt te krijgen.
Dit is niet mogen gelukken, omdat de Rijks
verkeersinspectie hiertoe geen termen aanwezig
achtte, terwijl de gemeente de kosten voor
een overweg-lichtinstallatie niet voor hare re
kening kon of wenschte te nemen. Thans
heeft het departement van Waterstaat aan de
N.S. opgedragen den overweg voor Rijksreke
ning van een overweg-lichtinstallatie te doen
voorzien.
Aan den vice-admiraal A. Vos is vergunning
verleend tot het aannemen van het ordeteeken
van grootkruis der orde van de Kroon van
België, hem geschonken door Zijne Majesteit
den Koning der Pelgen.
Aan den gep. kolonel der genie H. Walaardt
Sacré is vergunning verleend tot het aanne
men van de ordeteekenen van het comman
deurskruis 2de klasse der orde van Wasa, hem
door Zijne Majesteit den Koning van "Zweden
geschonken.
Aan Hr. Ms. adjudant in buitengewonen
dienst, den luitenant-generaal J. J. G. baron
van Voorst tot Voorst, commandant van het
veldleger, tevens commandant van de vesting
Holland en gouverneur der residentie, is ver
gunning verleend tot het aannemen en dragen
van de ordeteekenen van het grootkruis van
de Kroonorde van België, hem door Zijne Ma
jesteit den Koning der Belgen geschonken
Aan den luitenant-generaal I. H. Reijnders,
chef van den generalen staf, is vergunning ver
leend tot het aannemen en dragen op de uni
form van de ordeteekenen van het grootkruis
der Kroonorde van België, hem door Zijne
Majesteit den Koning der Belgen geschonken.
Verleend de eeremedaille verbonden aan de
orde van Oranje-Nassau, in goud, aan J. Luin-
ge, oud-deurwaarder bij het kantongerecht te
Zuidbroek.
Benoemd tot ridder in de orde van Oranje-
Nassau, dr. F. J. Krop, predikant bij de Ne-
derduitsch-Hervormde gemeente te Rotterdam.
Aan mr. A. M. P. A. Bloemarts is op ver
zoek eervol ontslag verleend als rechter-plaats-
vervanger in de arr.-rechtbank te 's-Hertogen-
bosch en als auditeur-militair-plaatsvervan
ger bij den krijgsraad voor de landmacht te
's-Hertogenbosch, onder dankbetuiging.
Aan dr. C. H. Ebbinge Wubben is op ver
zoek eervol ontslag verleend'als onderbiblio
thecaris bij de koninklijke bibliotheek.
Met 1 Februari is aan den referendaris der
posterijen, telegrafie en telefonie J. S. van Ju-
chem, aangewezen als directeur van het P„
T. en T.-kantoor te Delft, op verzoek eervol
ontslag verleend met dankbetuiging.
Met 1 Februari is benoemd tot referendaris
der PTT W. A. van Goor, thans referendaris
2e klasse der PTT.
Benoemd tot landmeter van het kadaster in
tijd. dienst: G. Smit, W. J. Hemmes, W. van
Mameren, G F. de Witt, S. M. Meelker, B. H.
Rienks, A. Scheffer, IJ. Feenstra, G. Bierma,
F. van den Hoonaard, J. Beetsma, H. Hom
mes, G. W. van Bruggen, W. F. van Beek,
K. E. Renkema, J. G. Huijtker en D. E.
Doornbos.
Te rekenen van 1 Januari is benoemd tot
opzichter in vasten dienst bij 's Rijks munt F.
van Zoest, thans op arbeidsovereenkomst werk
zaam.
Wegens verandering in de inrichting van
het dienstvak, waarbij zij werkzaam is, is met
1 April 1939 aan mej. T. Jager eervol ontslag
verleend als adjunct-commies bij het depar
tement van Sociale Zaken.
Bevorderd tot ijker, chef van dienst, de heer
R. N. Idema, thans ijker.
Een roman van Enrica von Handel-Mazzetti
67
Hoe diep voelde hij zijn schuld jegens zijn
flïme vrouw, die nu om zijnentwille doodelijk
jtek ligt, toen hij de woorden las, die de aarts
hertog had geschreven over de plichten jegens
^n eigen gade.
„Was ik trouw aan mijn vrouw? Was ik goed
»oor haar? Heb ik haar dingen bevolen, of din
gen van haar verwacht, die zij in haar zwak
heid en teerheid niet kon volbrengen? Heb ik,
Selijk gij, o God, het beveelt, meer haar ziel
'efgehad dan haar lichaam? Ben ik ooit hard
eh ruw tegen haar geweest, o God, vergeef 't
tee dan, want dan ben ik niet waard dat Gij
jh>j dat kostbaar kleinood hebt toevertrouwd,
"eb ik mezelf er voortdurend rekenschap van
gegeven, dat ik de sterke ben, zij echter de
^akke, die liefde en teederheid van noode
heeft? Heb ik haar stemmingen verdragen, die
Jeroorzaakt werden door hare lichamelijke
te?akheid? Heb ik me voor oogen gehouden, dat
van mijn beide kinderen met haar smart
®h haar bloed gekocht is, en dat de huwelijke
/teat, voor mij zoo vol vreugde is en zoete be
lediging, yoor haar lasten en bezwaren
brengt, die zij slechts dragen kan door de
kracht van hare liefde voor mij?"
Toen de moordenaar deze woorden las, ge
raakte zijn bloed in koortsige opwinding. Heer,
Heer, God! Hoe gemeen ben ik geweest voor
Sophie! Dat ik m'n trouw niet gebroken heb,
was alles. Wanneer heb ik aan haar zwakheid
gedacht, wanneer me afgevragd of zij leed.
't Laatste kind is door mijn ruwheid gestorven,
terwijl zij in dien toestand was, gedroeg ik me
als een wilde. Het is tijd, dat er afgerekend
wordt, tijd, dat ik sterven ga; voor Aglastei
verdien ik den dood, maar voor Sophie, die ik
vertrapt en vertreden heb als een strijdhengst
een rozenperk, verdien ik hem dubbel.
Het licht werd heller voor het venster, het
licht van den dag, van zijn laatsten dag. Hij
sloeg er geen acht op en luisterde, alle krachten
van zijn ziel verzamelend, slechts naar de
rqachtige en heerlijke stem van God die door
dezen heiligen sprak tot hem.
Deze heilige was, zooals hij zelf in deemoed
aan den priester gezegd had, een krijgsman, en
als het bloedige handwerk uitzonderingen toe
laat in de opvolging van Gods geboden, dan
golden zij op de eerste plaats voor hem. Een
afgrond spleet open, aan de eene zijde stond in
schoonheid, in reinheid, in onbevlekten glans,
hij; het bloedige zwaard, waarmee hij het volk
beschermd en de indringers vernietigd heeft,
schitterde als zon. Aan de andere zijde stond
de verworpene, de zondaar, in gruwelijke naakt
heid, slechts bekleed met zijn theatralen helden
moed, en was zelfs deze nog niet aangematigd?
viel aan zijn bevende hand. Ja, in afgrijse
lijke, afschuwelijke naaktheid zult ge voor God,
die leeft, staan tot ontzetting van de zaïigen
daar boven. Niets hebt ge, niets.... Ja dat ge
zijt trouw gebleven aan uw lieve vrouw. Waar
om? uit deugdzaamheid? Stellig niet, maar
omdat zij nog den glans van haar jonge schoon
heid bezat.Hier, in de biechtspiegel van
den aartshertog, hier schitterde de kuischheid
in diep goddelijken glans, dien zij bij jou, mis
dadige egoïst, nooit bezat. Deze wonderbare
woorden over het zesde gebod! Werden zij ge
schreven door een mensch? Neen, ze werden
geschreven door een engel. „Heb ik de schoonste
der deugden niet slechts beoefend, maar ook
bemind? Niet slechts uit menschelijke over
weging, maar uit liefde tot God? Heeft de la
gere mensch in mij de hoogere niet overweldigd?
Heeft hij geen uitvluchten gezocht om in plaats
van in God, zich zinnelijk te verheugen in de
schepselen? Zelfs een gedachte vertroebelt
de vlekkeloosheid van deze deugd. Heb ik de
kunst als voorwendsel gekozen? De schilderkunst,
die ik beoefen, de beeldhouwkunst? Het tooneel-
spel? Spiegelde ik mij voor, daarin de dicht
kunst te bewonderen en was mijn bewondering
vermengd met lagere gevoelens? Hoe heb ik
mij gedragen ten opzichte van de kleeding der
vrouw? Heb ik vrijmoedig en zonder mensche-
lijk opzicht mijn misnoegen te kennen gegeven
aan onbehoorlijk gekleede vrouwen? Schaam
teloooze mode is minder een uiting van exentri-
citeit der vrouwen dan wel van het lage mo-
reele peil der mannen: er zouden meer deugd
zame vrouwen zün, indien we zelf de hoogste, klacht
waarde hechtten aan hare deugd; want het
vrouwelijk streven is ten slotte altijd gericht
op de goedkeuring van den man. O Heer, geel
dat door mijne onvoorzichtigheid nimmer een
deugdzame vrouw gering wordt geschat en nim-
tnerk een lichtvaardige vrouw wordt gesterkt in
haar onbedachtzaamheid."
Tessenburg vouwde het blad papier dicht, zijn
ziel was tot in haar diepste geschokt, hij sid
derde van schaamte.
Een man door God gezonden, dat was Karl.
En tegen dezen man, die in het holst van den
nacht tot een verworpene kwam om diens ziel
te reddentegen dezen man had die ander
in zijn dierlijke woede moordplannen gekoes
terd!
Twee moorden hebt ge aan den priester te
belijden of ge ontheiligt het sacrament.
De ochtendklank van een klokje woei door
den kerker. Buiten de deur hoorde men een
vaste stem.
De priester kwam; met een emstigen blik
vorschte hij in het gelaat van den gevangene en
begreep onmiddellijk dat deze een zware ziele-
strijd gestreden had waaruit hij gelouterd te
voorschijn was getreden.
„Bent u nu tot de biecht voorbereid?"
„Ja. Als u naar mij luisteren wiltSchrikt
u echter niet te zeer! Deze man Tessen
burg wees op het kerkboek voor het crucifix
„is een heilige, ik ben zijn antipode, een duivel.
Een mensch heb ik vermoord, u weet 't. Indien
ik gekund had, zou ik heden, omstreeks midder-
teen jtweeflen yeünoord .hehfeen,Ë&BL
mij troosten kwam in mijn ellende," zijn stem
dreigde hem te begeven; met moeite kwamen de
woorden over zijn trillende lippen: „Aartshertog
Karl zelf, uw biechteling!"
De priester week verbleekend een schrede ach
teruit.
„Heeft hij 't u niet gezegd?" vroeg Tessen
burg.
„Neen."
„Ah! Daar ziet ge alweer, hij wilde mij niet
prijsgeven. Maar bij God, als ik een mes gehad
had, zou hij er nu niet meer geweest zijn.
Hij heeft het niet willen zeggen, om mij de galg
te besparen. Zoo is hij, en zoo was ik als u
moed hebt om mij aan te hooren, wil ik biech
ten."
De priester maakte breed en met even-trillen
de hand een kruisteeken.
Toen ging hij op het bed zitten en vroeg:
„Wilt u naast mij komen zitten, of wilt u knie
len, beide is geoorloofd."
Tessenburg zonk op de knieën en de Augustijn
Sedlaczek teekende, zonder zijn donkere kruin
te beroeren, een kruis over zijn hoofd en sprak
met licht-bevende stem de zegen uit En hij
dacht: evenals deze knielde onlangs de gezegen
de vrome en heilige vorst die den koninklijken
weg der deugd bewandelt voor mij. Deze echter
heeft nog .slechts enkele schreden te doen en zij
voeren hem naar een ontijdig eerloos graf. Doch
boven den troon van den vromen vorst en boven
het graf van den rouwmoedigen misdadiger rijst
•:&Êtaelï£le teeken dc$ heiig, hetkruis.Christus
leeft, Christus heerscht, Christus triumfeert in
eeuwigheid.
De ochtendklok luidde een tweede maal door
de blauwe heldere lucht. Alle schepselen ont
waakten en zagen verheugd het leven tegemoet
De ten doode gedoemde held stond van zijn
knieën op, de biechtvader, die het absolvo over
hem had uitgesproken, verhief zich van het bed
en droogde een traan van zijn wang. „Het is
goed," zei hij zacht. „Ik zal u nu het Lichaam
des Heeren toedienen. Bereid u voor!" Tessen
burg tastte naar het gebedenboek van den aarts
hertog, dat op de tafel lag. De priester vroeg
nogmaals: „Kent u Italiaansch?"
„Eenigszins." U wilt de communiegebeden
van den aartshertog bidden, nietwaar? Ik zal
ze u wijzen." Ben oogenblik stonden beiden bij
elkaar, Sedlaczek's kruin reikte nauwelijks tot
Tessenburg's oogen.
„Hier ziet u, bladzijde 83, de Sacramentshym
ne van pater Corrado, die zijne keizerlijke hoog
heid voor de heilige communie pleegt te bidden.
Het papier, dat er bij ligt bevat het gebed, dat
hij voor den slag van Aspem gebeden heeft, en
dat u wenschte. U kunt dit bidden, als u Ons
Heer ontvangen hebt."
De grootste zondaars mogen toch ook het
gebed des Heeren uitspreken, nietwaar?" vroeg
hij. „Anders zou ik het niet durven Ik
heb hem toen zien knielen en bidden. Dat ver
geet ik niet. Als ik zoo kon bidden, voor ik
sterf
(•Wordt vervolgd)
