Kath. beginselen in de debatten
Laatste Nieuws
Zoekt gij betrouwbaar
I Personeel? 1
Plaats dan een „Omroeper" j
voor 90.000 gezinnen J
Ook Rubi thans
veroverd
HEEREN BIJVOET EN
HEUSTINK OP DE BRES
BELGISCHE ZWEMSTER
BIJ DE BESTEN
wSésêÊ-
een belangrijke avond
-
giiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiRiiiiiirMiinniiTiiitriiiiitriiniinMniiriimitriiiMniiiiiirEiniiitiiiiiininiinMiiinttiiinrr^
3
DONDERDAG 26 JANUARI 1939
giiiittHHinmiiniimHiiHniiiwittmiiiiffliHWHJiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiHiHiiiiiiiiiiiiniiiiHiiiiiHiiHi
DE BEGROOTING VAN HAARLEM
Wat denkt de burgemeester te doen
tegen vergaderingen, die voor
het algemeen welzijn
schadelijk zijn?
Mr. Drilsma over
verdraagzaamheid
Onze woordvoerder spreekt
Het algemeen welzijn
„De Vrijdenker'
Andere fracties aan 't woord
De werkloosheid
Financieele perikelen
Dezelfde commandant
lillllit
m
SmPI
Lectuur in de Openbare Leeszaal
„Tempo niet hoog genoeg"
De communist trekt van leer
De socialisten over de Open
bare Leeszaal
De film en haar
ontwikkeling
RADIO-CENTRALE
Donderdag 26 Januari
KINDERFEEST R. K.
VROUWENBOND
Men gelooft dat de val van
Barcelona op handen is
J. Vandekerkhove onttroont
Inge Soerensen op de
500 M. schoolslag
PRINSELIJK GEZIN TE
DEN HAAG
In de parochie Overveen
siiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiimiiiiiiuiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiïB
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
STAD
In de gisterenmiddag voortgezette vergadering
stelde de voorzitter aan de orde de algemeene
beschouwingen over de gemeente-begrooting
1939.
De eerste woordvoerder was de leider der SD.-
fractie, de heer NOORDHOFF.
Spr. begon met het uiten van zijn waardee
ring over *het beleid van B. en W. in de afge-
loopen 4 jaren. Spr. wees daarbij op de goede
leeningspolitiek (14 leeningen werden geconver
teerd) op de sociale zorg, op het uitvoeren van
Openbare Werken en op de activiteit tegenover
de hoogere instanties, waar het de vitale be
langen van de Haarlemsche gemeenschap be
trof.
De heer Noordhoff besprak den nood der ar
beidersbevolking en meende, dat een onderzoek
naar ondervoeding, zeker bij de kinderen, on
prettige resultaten zou opleveren. De school-
melkvoeding juichte spr. ten zeerste toe.
De bevolkingsaanwas is in de afgeloopen 4
jaren opgevangen. „Haarlems Bloei" moet echter
met steun van het gemeentebestuur het bedrijfs
leven meer kunnen stimuleeren. Men moet het
er niet bij laten zitten, dat het subsidie ge
halveerd is.
De middenstandsorganisaties hebben duidelijk
laten blijken hoezeer „Haarlems Bloei" den
bloei der stad verhoogen kan.
Spr. diende dan ook een motie in, om het
subsidie te verhoogen tot f 4000.een bedrag
dat met Haarlem te vergelijken steden ook voor
dergelijke instellingen geven.
De verhooging van de spoorbaan en de ver
plaatsing van het goederenstation aan de Wes
tergracht zal vooreerst wel niet doorgaan. De
Spoorwegen moeten medewerking verleenen en
men weet b.v. wat dat beteekent, als men de
misère van den spoorwegovergang aan de Kle
verlaan overweegt. Wordt het geen tijd, dat B
en W. zich rechtstreeks tot den minister van
Waterstaat wenden?
Dreigen er gevaren door te lang uitstel van
onderhoudswerken Zullen instortingen niet te
vreezen zijn?
Het rapport over de bevolkingsbeweging in de
komende jaren zal zeker nieuwe werkverschaf
fingsobjecten brengen. Het aantal objecten voor
Openbare Werken is zeker niet uitgeput. Men
kan wijken saneeren, zooals straks de Bakenes-
sergracht en omgeving aan de orde zullen ko
men.
Haarlem staat onder controle van hoogere in
stanties en steeds dichter nadert de noodlij
dendheid. Spr. wees op Zweden en op het plan-
Westhoff en concludeerde, dat er veel en veel
meer Openbare Werken moeten worden uitge
voerd. De werkloosheid is hier zoo goed als niet
achteruitgegaan enhet Rijk zal wel over
ons beslissen. Met de Ver. voor Ned. Gemeenten
moet Haarlem hoog noodig confereeren en
adresseeren.
De samenstelling van het college van B.enW.
nam spr. nader onder de loupe. Negen leden
hebben evenveel wethouders als 25 van R.K. en
S.D.A.P. samen. Nu de burgemeester zijn politiek
inzicht openbaar bekend heeft gemaakt, is de
samenstelling van B. en W. nog onjuister ge
worden. Daarover kan na de verkiezingen nader
geconfereerd worden.
Dan was het woord aan mr. dr. F. A. BIJVOET
(R.K.), die allereerst de financieele positie der
gemeente onder de loupe nam. In den tekst van
de wet van 22 Dec. 1933 wordt geen maatstaf
gegeven voor het al of niet noodlijdend zijn van
een gemeente. Er wordt alleen gezegd, dat zij
noodlijdend is als zij de kosten van haar huis
houding niet kan betalen. De huidige opvatting
berust alleen op de Memorie van Toelichting op
de wet van 4 Maart 1935.
Het is dus nog niet te voorspellen, welke
maatstaf zal gelden voor de wet op de bijzondere
belastingheffing. Haarlem is momenteel finan
cieel afhankelijk van het Rijk en spr. was er
bang voor, dat onze stad, na het aanvaarden
van de voorgestelde wettelijke regelingen, extra
belasting zou moeten gaan heffen.
De burgerij mag niet zwaarder belast worden
en daarom is uiterste
voorzichtigheid gebo
den. De grens van re
delijk toelaatbare be
lastingheffing is ge
naderd, zoo niet be
reikt. Laten wij hopen,
dat we in den loop van
net jaar „het plafond",
dat we op 't oogenblik
vrijwel raken, weer
iets verder boven ons
rullen zien.
Vervolgens besprak
spr. de leeningspolitiek
ten behoeve van het
uitvoeren van groote
werken. Nu er zoo
Mr. dr. F. A. Bijvoet
goedkoop geld te krijgen is, zou spr. wellicht
een onderzoek wenschelijk achten naar de fi
nancieele verhouding tusschen regelmatig steun
betalen en het uitvoeren van werken tegen een
leening waarvoor rente en aflossing verschul
digd is.
Hij meende daarover in de Memorie van Ant
woord iets te vernemen van de menschen „die
het weten kunnen", maar hij is niet veel wijzer
geworden.
Van harte juichte spr. de afschaffing van de
zakelijke bedrijfsbelasting toe. Ze is even
eigenaardig, als die belasting, die indertijd op
het aantal ramen in een huis geheven werd.
De Haarlemsche Burgerwacht vond in spr. na
tuurlijk weer een kraciatigen verdediger. Het
initiatief-voorstel van den burgemeester achtte
spr. volkomen aanvaardbaar.
Voor de begrooting 1939 zijn weer 3 nieuwe be
zuinigingen geëischt, v.nj. betreffende het on
verplichte onderwijs.
De heer VLIEGEN (Soc. Dem.) diende een
motie in, ten einde B. en W. een ruggesteun te
geven voor het protest in Den Haag. De uitvoe
rige toelichting, die de voorsteller daarbij heeft
gegeven wenschte spr. niet te onderstreepen,
de nuchtere motie kan er met vlag en wimpel
door komen. Spr. achtte het een taak van B. en
W. om steun te verleenen aan en aan te moe
digen het geestelijke en cultureele leven in onze
stad. Het volk is zoozeer op materieele begeer
ten ingesteld, en daarom dient de Overheid voor
de meer idieele waarden op de brest te staan.
Belangstelling van het college, warme belang
stelling doet al zooveel goed.
In dit verband wees spr. op de volgende pas
sage in de Memorie van Antwoord, betreffende
de afgelaschte vergadering van den Nieuw
Malthusiaanschen Bond in de Spaarne-bioscoop.
Er staat: De aangekondigde vergadering is
door den burgemeester noch verboden, noch toe
gestaan, daar het hier een besloten bijeenkomst
oetrof, waarvoor geen vergunning noodig was.
Wel is den bestuurders er op gewezen, dat het
besloten karakter verloren zou gaan door te rui
me introductie, waarop dezen van het houden
der vergadering hebben afgezien.
Spr. wees er op, dat er geen vergunning
noodig is, op grond van een wet van 1855.
Als de zaal aan de poli tie-voorschriften vol
doet, is de zaak in orde. Waarom dit ant
woord?
Hoewel de burgemeester over deze zaken,
die hem als hoofd der politie aangaan, geen
antwoord behoeft te geven, zou spr. het zeer
op prijs stellen als hij antwoord mocht ont
vangen op deze vraag: hoe staat de burge
meester tegenover vergaderingen, die scha
delijk zijn voor het algemeen welzijn?
Wenscht hij maatregelen te treffen aan de
hand van art. 217 e.v. van de gemeente-wet
en art. 19 van de Bioscoopwet'
Mr. van Dam
Vervolgens kwam spr. tot de kwestie van „De
Vrijdenker" (of een ander schadelijk blad) in
de openbare leeszaal
Men heeft geantwoord, dat het toezicht be
rust bij degenen, die de rijkssubsidieregeling
schiepen. Maar is het nu wel goed, dat de ge
meente tegen een hooger orgaan aanleunt? Moet
de zelfstandigheid juist in deze dagen niet ge
handhaafd worden?
De gemeentelijke overheid heeft volgens spr.
wel degelijk te zorgen voor wering van kwetsen
de bladen in een openbare leeszaal
Het gaat niet zoozeer om het genoemde
blad en om het gegeven antwoord in dit
geval, maar om het symptoom. Spr. is steeds
van meening gebleven, dat in onzen ge-
mengden staat niet iedere atheïstische lec
tuur verboden moet worden, ook al om geen
averechtsche uitwerking te verkrijgen. Deze
lectuur moet echter wel een behoorlijke
vorm hebben. Maar al erken ik dat, ging
spr. voort, dan blijft toch vaststaan, dat de
overheid niet mag meewerken aan de ver
spreiding van die lectuur. Nog steeds leven
wij in een Christelijken Staat, hetgeen blijkt
uit het randschrift op den gulden; de offi-
cieele Staatsstukken sluiten met een aanbe
veling in Godes bescherming en de eed
wordt slechts bij uitzondering door de be
lofte vervangen
Maar wordt het Christelijk karakter van
dien Staat dan niet volkomen ondergraven,
wanneer atheïstische lectuur met zijn steun
aan dat volk gegeven wordt en onder dat volk
verspreid?
Een overheid die het Christelijk karakter
ondergraaft, graaft zich zelf een kuil! En
daarom moet hier eens scherp en duide
lijk worden uitgemaakt, hoe de overheid
in onze stad op dit gebied denkt te han
delen.
Bij zijn inaugurale rede stelde prof. v. d
Bergh vast, dat het aantasten van de demo
cratie, het aantasten van de goede zeden in
houdt. Daaruit zou dan volgen, dat de sociaal
democraten mede moeten optreden tegen
volksvergiftiging.
Tenslotte kwam de heer Bijvoet tot de sa
menstelling van het college van B. en W.,
waarover de heer Noordhoff sprak. Het is in
strijd met de democratie om nu al over het
nieuwe college te praten. Het komt niet te
pas, zoo'ang de kiezers nog niet hebben ge
sproken. Ook is het niet beleefd tegenover de
nieuw gekozen raadsleden, die zich nu al ge
bonden zouden moeten zien door de „oude
mannen", (in aantal jaren van zitting in den
raad) terwijl ze vol jeugdige idealen zijn!
De heer WOLZAK (A. R.) nam speciaal het
financieel beheer der gemeente voor zijn re
kening en meende, dat er nog niet voldoende
bezuinigd is op de salarissen van het perso
neel. Er zijn geen menschen bij gekomen,
maar de uitgaven zijn met 47.800 gestegen
Ook de Incassodienst gaat grootere bedragen
vragen.
De motie-Vliegen wilde spr. niet meer aan
vaarden door de eenzijdige toelichting ten be
hoeve van het openbaar onderwijs.
Laat men toch oppassen, dat Haarlem niet
noodlijdend wordt.
De Burgerwacht vermocht den vollen steun
van spreker.
Ook de heer Wolzak belichtte de taak van
de overheid in onzen Christelijken Staat. Hij
drong vooral aan op meer heiliging van den
Zondag. Geestelijke en moreele herbewapening
moge het motto zijn.
De heer VISSER (C. H.) vroeg zich ook af,
waaruit de veel grootere bedragen voor sala
rissen aan gemeente-personeel verantwoord
worden? Er is eenige daling in de werkloosheid,
maar de kosten van den Werkloosheidsdienst
zijn aanzienlijk gestegen.
Onmiddellijk na Amsterdam komt Haarlem
met het hoogste bedrag, dat per week aan on
dersteunden bij Armenzorg wordt uitgekeerd.
Amsterdam heeft 10.54 Haarlem 10.18,
Utrecht 8.51. Is dat cijfer niet te verbeteren?
Het past de gemeentelijke overheid niet om
een laconieke onverschilligheid te betrachten
ten aanzien van de aanranding der geestelijke
volkswaarden.
Mevrouw SCHELTEMA—CONRADI (V. B.)
juichte het voorstel inzake de zakelijke be
drijfsbelasting ifen zeerste toe. Kan de perso-
neele belasting voor vaartuigen niet afgeschaft
worden? Dat zou werkgelegenheid openen. In
derdaad, we zijn dichter bij de noodlijdendheid
gekomen na het verschijnen van de suppletoire
begrooting. Een extra gemeentelijke inkom
stenbelasting zou inderdaad de grens van het
uiterst-toelaatbare overschrijden. Maar het be
trokken wetsontwerp is nu nog een slag in
de lucht. De voorgestelde forensenbelasting zal
talrijke onbillijkheden veroorzaken. De wer
kelijke bestrijding van de werkloosheid moet
gezocht worden in de stimuleering van het par
ticuliere bedrijf en dus moeten de lasten zoo
laag mogelijk worden gehouden.
De heer v. DAM (V. D.) noemde het een
groote onrechtvaardigheid, dat hier de kwee-
kelingen-met-acte verminderd moeten worden,
terwijl Amsterdam b.v. vrij spel heeft. Haarlem
toch was een der eerste gemeenten, die orde
op haar zaken stelde.
De cursussen van de Federatie van Jeugd
werken hebben geen
schoolschen inslag. Er
komen b.v. dienst
meisjes, die iets meer
ontwikkeling willen
verkrijgen. Het is
jüist zoo verheugend,
dat zooveel werkende
jongeren naar meer
geestelijk voedsel hun
keren. Het werk, dat
steunt op alle groe
pen van de bevolking,
is uniek in ons land.
Uit alles blijkt, dat
men in Den Haag
geen notie heeft van
het karakter dezer
cursussen, omdat men anders het subsidie niet
zou beknotten of intrekken.
De bestrijding der werkloosheid laat
niets te wenschen over en spr. bracht hulde
aan B. en W. voor het bereikte. De oor
zaken van de werkloosheid worden niet
geraakt door het uitvoeren van openbare
werken. Koopkracht wordt door die wer
ken niet geschapen, wél worden steeds
weer aantallen werkloozen aan „aanpak
ken" gewend en daarom zijn ze nuttig.
Wordt bij de werkverruiming voldoende ge
dacht aan werklooze kunstenaars?
Spr.'s overtuiging ten opzichte van de Bur
gerwacht is niet gewijzigd en hy blijft afwij
zend tegenover dit instituut staan.
De Bijzondere Vrijwillige Landstorm doet
goed werk en bloeit.
Als door een blad inderdaad de Christelijke
gedachte volkomen ondergraven wordt, heeft
de gemeente een eigen verantwoordelijkheid.
Spr. heeft „De Vrijdenker" echter nog nooit
gelezen.
De samenstelling van het college van B'. en
W. moet blijven berusten op zoo breed moge
lijke basis. Het is goed dat de menschen voor
de verkiezingen het standpunt der sociaal-de
mocraten weten.
De middagvergadering werd daarna gesloten.
In de zitting van gisterenavond bekeek de
heer WESTER VELD (S. D.) den financieelen
toestand der gemeente. De minister is zeer
vaag geweest in zijn plannen om het financieel
evenwicht der gemeente te herstellen. We weten
echter wel, dat ons een nieuwe belasting zal
worden toegemeten, wellicht opgedrongen. Ze
zal zóó zwaar zijn (75 opcenten als op de ge
meentefonds-belasting), dat het paard achter
den wagen zal worden gespannen en een uit
tocht der beter-gesitueerden te verwachten is
Daarom is waakzaamheid geboden.
Ook de huurbelasting zal de gemeente geld
gaan kosten, door de nauwe samenwerking met
de woningbouwverenigingen, die grootendeels
met tekorten zitten.
Vallen de gemeente-bedrijven onder de nieu
we bedrijfsbelasting?
Er is geen lichtpunt voor de toekomst en een
blijvende noodlijdendheid dreigt, met alle in
menging van hoogerhand daaruit voort
vloeiende.
De inkrimping der kweekelingen met acte, die
door Den Haag gevraagd wordt, heeft ten ge
volge, dat weer een aantal jonge menschen op
straat komt te staan. Ik noem dat niet chris
telijk, maar on-christelijk, aldus spr.
De VOORZITTER: Dat mag U niet zeggen'
De heer WESTERVELD: Men mag dat niet
doen! mijnheer de voorzitter. Spr. verdiepte
zich verder in talrijke financieele problemen en
zeide, dat Haarlem zeer hooge indirecte belas
tingen heft, waardoor de kleine verbruiker even
veel betaalt als de groot-verbruiker.
Spr. wijzigde zijn eertijds ingediende motie
inzake de tekorten en verzocht B. en W. zich
tot de regeering te wenden met het dringende
verzoek haar standpunt ter zake te herzien en
alsnog bij het toekennen van extra-bijdragen
uit het werkloosheidssubsidiefonds met tekorten
uit vrije dienstjaren rekehing te willen houden.
Het standpunt ten aanzien van de Vrijwillige
Eurgerwacht is bij de sociaal-democraten het
zelfde gebleven, omdat de commandant dezelfde
is gebleven. Deze man, aldus spr., ziet nog
steeds spoken! Bovendien staan de N.S.B.
sympathieën de Burgerwacht zeer na. Voor hulp
bij natuurrampen en bij luchtbescherming zijn
geen gewapende menschen noodig. Aan een goed
gedisciplineerde brandweer hebben we vee;
meer. En dan is er nog de B. V. L
De zakelijke bedrijfsbelasting zal den steun
van spr.'s fractie hebben op zuivere opportuni-
teitsgronden. Onrechtvaardig is deze belasting
echter niet.
In de komende jaren moet een saneering van
de financiën niet gevonden worden in verlaging
der belastingen, tenzij er werkelijk een uittocht
van beter-gesitueerden dreigt of gaande is. De
75 opcenten op de gemeentefonds-belasting zijn
zeer zeker te dragen.
De werksters bij het Voorbereidend L. O. moe
ten eerst aan de beurt komen, de tandartsen-
dienst moet hersteld worden etc,
De Firma Beijnes te Haarlem heelt een viertal „hoofdliggers" vervaardigd, bestemd
voor de spoorbrug (draaibrug) te Weesp. Foto: één der „liggers" gereed voor het
vervoer naar Kinderdijk, voor verdere montage. Het gewicht van dezen „ligger" is
18 ton, lengte bedraagt 33 M., hoogte 1.20 M. Dit is de eerste maal, dat de Firma
Beijnes een dergelijk werk aflevert
Spr. zette ten slotte zijn liefde voor de cultu
reele waarden uiteen.
De heer WEUSTINK (R.K.) behandelde spe
ciaal de lectuur in de Openbare Leeszaal. Er is
een rapport opgemaakt, waaruit blijkt, dat ter
lezing liggen: 4 communistische, 4 anarchisti
sche, 7 socialistische, 7 Vrijz.-Prot., 7 Theoso-
phische en 7 Gereformeerde bladen.
Daarnaast is er 1 R. K. blad, terwijl de
R. K, 34 pet. van de bevolking uitmaken.
Waarom bleven „De Gemeenschap", „Roe
ping" en „De nieuwe eeuw afwezig?
't Is onprettig te vermelden, dat onkunde
de omissie veroorzaakt. Waarom naast die
8 of 10 geschriften, die soms zulke deni-
greerende artikelen over het Katholicisme
inhouden, niet „Het Schild" ter lezing ge
legd?
Men zal opmerken, dat er toch een R.K.
Leeszaal is, die subsidie van de gemeente
krijgt. De gemeente verdient nog aan dat
subsidie, maar dat doet niet terzake. Er
zijn in dezen verwarden tijd vele zoeken
den, die in de Openbare Leeszaal ook Ka
tholieke lectuur moeten kunnen vinden. De
gemeente is dat zelfs aan die burgers ver
plicht.
De heer v. KESSEL (R.K.) besprak de wel
vaart der middenstanders in verband met het
uitvoeren van openbare werken. Als er geen
personeel voldoende was om de reeds lang in
den raad goedgekeurde objecten uit te werken,
waarom heeft men dan niet een gedeelte aan
kundige particulieren overgedragen? Kan dit
alsnog geschieden?
Spr. meende, dat er niet voldoende tempo en
initiatief is, waar het werKobjecten betreft.
Ruim 1 jaar geleden werd de situatie op de
Groentemarkt besproken en sindsdien' is er
niets meer over gehoord. Nog steeds heeft
Haarlem geen gemeentelijk koelhuis.
Het rapport over de winkeltelling was in orde,
maar het is alweer verouderd. Verdere conclu
sies heeft men achterwege gelaten.
Spr.'heeft echter groote waardeering voor het
geen in het aftgeloopen jaar tot stand werd ge
bracht.
Ten slotte besprak spr. het ventersvraagstuk
en verzocht B. en W. de contactcommissie uit
te breiden met eenige terzake kundigen.
De heer PEPER (C. P.) stelde vast, dat de
uitvoering van werkobjecten veel te lang duurt
De situatie nabij het Kenaupark-viaduct had
al klaar moeten zijn! En de rioleerir.g schiet
geen cent op! B. en W. willen alles doen om
het lot van de werkloozen te verzachten. Maai
de sneeuwruimers moesten een paar uur in «Le
kou wachten, vooraleer ze materiaal kregen.
Spr. achtte het hoog tijd. dat de katholieken
hun vervolgingswaanzin jegens zekere groepen
van de bevolking zouden staken. Het Nieuw-
Malthusianisme is nu genoeg in den raad be
keken en er wachten waarlijk wel ernstige
problemen, aldus de communist.
Het zou goed zijn, ging hij voort, dat de ka
tholieken wat meer lectuur van andersdenken
den te lezen kregen. Men zegt in R.K. krinèen:
„Diepenbrock locuta, causa finita", maar Die-
penbrock is de Paus nog niet, aldus spr. („Als
Diepenbrock heeft gesproken, is de zaak af"
Spr. doelde hier op de uitgaven van de Actie
„Voor God").
De heer DRILSMA (S.D.) wilde speciaal de
principieele rede van mr. Bijvoet beantwoorden,
die hem teleurstelde. Ook spr. wilde de zaak
zuiver en scherp stellen. De heer Bijvoet heeft
de meeningen van anderen ten zeerste miskent
en zijn anders zoo prachtige wetenschappelijke
argumentatie raakte zoek toen hij zijn principes
wilde verdedigen.
De Openbare Leeszaal behoort, krachtens het
reglement, lectuur van allerlei richtingen te
bevatten, dus ook van den vrijdenker, ook al
bevalt die een groote groep der bevolking niet
Dat is nu juist een uitvloeisel van het demo
cratische stelsel. Ik kan rustig spreken over
deze kwestie, aldus spr., omdat ik zelf religieus
voel en in het geheel geen vrijdenker of atheïst
ben.
De inspecteur zou allang opgetreden zijn, als
er pornografie ter lezing werd gegeven, of als
het artikel op de godslastering overtreden was.
In „De Vrijdenker" heeft dus iets dergelijks
niet gestaan, want anders had de minister van
Justitie cs. wel ingegrepen.
Spr. kon zich het standpunt van de katho
lieken wel indenken, maar hij 2x»u zoo gaarne
zien, dat de katholieken ook het standpunt van
anderen respecteerden, opdat er niet een 'geest
van onverdraagzaamheid veld winne. Spr. wijd
de vervolgens uit over de Gods-souvereiniteit
en stelde vast, dat er een groote groep is, die
deze souvereiniteit niet aanvaardt. Men heeft
daarmede in de gemeenschap rekening te hou
den.
De heer Weusting vindt mij aan zijn zij do
wanneer hij meer R.K. lectuur In de Openbar"
Leeszaal wil hebberw Maar van den anderen
kant is „tyrannie" niet te dulden, terwijl ze
volgens spr. in strijd is met positief Christen
dom.
De vergadering werd daarop verdaagd tot he
denmiddag half twee.
Voor de leden der H.H.V., de oud-leerlingen
vereeniging der H.B.S. A., hield de heer J. van
Ek in café-restaurant Lido een lezing over „De
film als kunstvorm".
Nadat de spreker was ingeleid door den
voorzitter, betoogde de heer Van Ek, dat de
film alleen al uit economisch oogpunt een groo
te belangstelling waard is. In Amerika had men
in 1938 alleen al 16.251 bioscopen, over de ge-
heele wereld telt men er 89.097. In Amerika be
zoeken per week 88 millfoen menschen de
bioscoop, over de geheele wereld per week 226
millioen personen. Het totaal in de filmindustrie
geïnvesteerd kapitaal beloopt ruim drie milliard
dollar.
Er is echter ook een andere en voor onze cul
tuur nog veel belangrijker zijde aan het vraag
stuk, aldus spreker, en dat fs de kunstzinnige
kwestie.
Spreker gaf vervolgens een overzicht van de
ontwikkeling der film, nadat op 18 December
1895 te Parijs de gebroeders Louis en Auguste
Lumière de eerste filmvoorstelling gaven. Hij
besprak het „gefilmd tooneel" en de „bibber -
fotografie" en hoe hieruit langzamerhand de
film evolueerde tot een autonomen kunstvorm
welker uitdrukkingsmiddelen totaal verschil
lend zijn van die van het tooneel.
Bij de beantwoording van de vraag „wat is
kunst?" ging spreker uit van de definitie welke
dr. Bierens de Haan gaf, n.l.: kunst is vorm
geving van de gedachte.
In zijn verdere beschouwing ging spreker na,
hoe de principes der aesthetiek van toepassing
zijn op de filmkunst, waarbij hij er op wees,
dat evenals bij andere kunstvormen, ook bij de
film een scheppend centrum aanwezig moet
zijn, n.l. de cineast, die zijn abstracte sensaties
concretiseert in de beweging en het filmrhythme.
Wat de uitdrukkingsmiddelen van de film be
treft, gaf de heer Van Ek een samenvatting
van de functies van het beeld, het geluld en
de montage, die tezamen den vorm uitmaken.
Wil de film echter een kunstuiting zijn, zoo
zeide spreker, dan moet zij een eenheid zijn
naar vorm en inhoud, zij moet een ordelijke en
schoone eenheid vormen.
Aan het slot van zijn lezing zeide spreker,
dat het niet aangaat de film te propageerer.
als het alleenzaligmakende middel. Zij moet
bestaan naast de andere kunsten, de kunste
naar mag slechts naar de film grijpen, als hij
uitsluitend in deze stof zijn abstracties, de idee,
kan vastleggen. Wanneer het beter gaat in een
anderen vorm, dan moet hij dien kiezen. Als de
film echter tot volledige ontwikkeling wil ko
men, moet bovenal de kostprijs van het mate
riaal dalen. Eerst dan is het voor den kunste
naar mogelijk te experimenteeren, waardoor hij
de stof leert beheerschen.
Programma I: Jaarsveld.
Programma II: Hilversum I en II.
Programma III: 8.00 Keulen; 9.50 pauze; 10.00
Parijs Radio; 10.50 diversen; 11.20 Parijs Radio;
12.35 Ned. Brussel; 2.20 Danmarks Radio of di
versen; pl.m. 2.40 Radio PTT Nord; 3.20 Keu
len; 4.35 pauze; 4.40 London Regional; 5.20
Ned. Brussel; pl.m. 6.30 Keulen; 10.20 Ned-
Brussel; 11.20 Danmarks Radio of diversen
Programma IV: 8.00 Ned. Brussel; 9.20 diver
sen; 10.35 London Regional; 12.05 Droitwich
2.20 London Regional; pl.m. 3.15 Droitwich; 6.40
Fransch Brussel; 7.00 Droitwich; 7.50 Straats
burg of diversen; 8.20 Fransch Brussel; pl.m
8 35 Beromunster of diversen; 9.20 Droitwich,
10.40 Droitwich.
Programma V: 8.007.00 diversen; 7.008.00
eigen gramofo niplatenconcert. Bont Allerlei.
1. Gipsy Fid les; 2. Says my heart; 3. Moeder
heeft een rijbewijs; 4. The rambling yodler;
5. Piano Medly of Strauss Waltzes; 6. Cityland
nr. 9 en 10; 7. Ich hab' vielleicht noch nie
geliebt; 8. Accelerationen; 9. Über Land und
Meer; 10. I heard; 11. Rou couldn't be cuter;
12. Merci mon ami; 13. How I'm doin'; 14. Res
tanten; 15. A wild cat woman and a torn cat
man; 16. Marching along together. 8 0012.00
diversen.
Gisterenmiddag werd den kinderen tier leden
van den R.K. Vrouwenbond in gebouw St. Bavo
een filmmiddag aangeboden, onder leiding van
de presidente, mej. Teppema. Het geheele be
stuur en de geestelijke adviseur, kapelaan P.
Poppen, waren eveneens aanwezig.
Geen dankbaarder object dan een kinder
middag.
Een waarheid, die onomstootelijk vaststaat
en waarvan ook de R.K. Vrouwenbond op de
hoogte blijkt te zijn. Maar het organiseeren
van zoo'n kindermiddag is nog een h'eete kunst.
Het is zaak den kinderen een feestmiddag te
geven, die nog zeer langen tijd in hun geheugen
blijft voortleven, de kinderen te amuseeven. hun
een middag van uitsluitend pret te geven. En
hoe dit te bereiken? De R.K. Vrouwenbond zou
de R.K. Vrouwenbond niet zijn, als daarvoor
geen oplossing te vinden was.
En zoo is de kindermiddag voor de kinderen
der leden van den R.K. Vrouwenbond een
feestmiddag geworden. Een middag, die er we
zen mocht.
Kapelaan Poppen opende, waarna een aantal
aardige filmpjes werden geprojecteerd, filmpjes
die blijkens de spontane applausjes en het in
tense meeleven wel bijzonder in den smaak
moeten zijn gevallen. De heer G. Elsnerus zorg
de met zijn accordeon en met de piano voor de
noodige muzikale afwisseling. In de pauze wer
den de bezoekertjes getracteerd.
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
BURGOS, 25 Jan. (Havas.) Radio Natio
nal heeft een uittreksel uitgezonden van het
door het groote rechtsche hoofdkwartier uit
gegeven communiqué.
Hierin wordt medegedeeld, dat de Llobre-
gat is gepasseerd in het geheele beneden
deel van den rivierloop en dat de recht-
schen op verscheidene plaatsen over de Rubi
zijn getrokken.
Woensdagmiddag is het Noorden en Zui
den van Tarrasa omsingeld.
In den Noordelijken sector werd Solsona
b«zet en thans beheerscht men den weg
SolsonaManresa. In den Zuidelijken sec
tor werd behalve Castell Biscal ook Rubi
bezet.
De rechtsche omsingelingsbeweging om Bar
celona vordert en men gelooft, dat de val va»
de Catalaansche hoofdstad op handen is.
Langs den Oostelijken oever van de rivie"
LJobregat, zoo meldt een telegram van het ter
rein van den strijd hedenavond, is alle weer
stand van de regeeringstroepen gebroken.
In den Noord-Westelijken sector van Llobre-
gat, waar de rivier wegbuigt van Barcelona,
hebben de rechtschen naar hun zeggen een op-
marsch van vijf mijl ten uitvoer gelegd.
De Navarreezen naderen thans de buitenwij
ken van Barcelona. Zij hebben Rubi veroverd,
welke plaats aan den voet der heuvels rondom
Barcelona ligt en zijn reeds verder getrokken.
De divisies van Maestrazco, die ten Noordefl
van Tarrasa opereeren, hebben colonnes gezon
den naar het Zuiden van die stad, terwijl ar
tillerie is aangevoerd om de defensie van Tar
rasa en Sabadell te bestoken.
Het Marokkaansche corps heeft volledig®
controle verworven over de twee bruggehoofden
\an de rivier Llobregat ten Zuiden van Bar
celona.
Woensdagavond heeft Yvonne Vandekerk-
hove te Ostende een poging gedaan het
wereldrecord 500 meter schoolslag te ver
beteren. De Belgische zwemster slaagde
hierin en bracht het wereld-, tevens Euro-
peesch en Belgisch record op 8 min. 1.6
sec. Het oude record stond op naam van de
Deensche zwemster Inge Soerensen met een
tijd van 8 min. 1.9 sec., gevestigd op 1 Mei
1937 te Kopenhagen.
De Belgische zwemster begon vrij snel. E*®
100 meter legde zij af in 1 min. 29.8 sec. P
tweede 100 meter in 1 min. 36.6 sec., zooda
voor de 200 meter dus een tijd van 3 min.
sec. genoteerd werd. Voor een poging het re
cord over 500 meter te verbeteren, is deze tüa
bijzonder snel. Naar verwacht mocht worde!
zakte het tempo op de volgende 100 mete
iets af. Wel bleef de Belgische zwemster zee
regelmatig zwemmen, maar of het wereldrecof
over 500 meter verbeterd zou worden, hing va
de laatste 100 meter af. De 300 meter werd ai-
gelegd in 4 min. 45 sec., de 400 meter in 6 mmj
23.8 sec. Ondanks het feit, dat Yvonne Va»'
dekerkhove niet over een eindspurt bleek te be
schikken, hetgeen moge blijken uit de tijoe<
welke zij over de twee voorlaatste en de tw
laatste banen maakte, resp. 49.2 en 49.6 seS-
bleef de Belgische zwemster juist nog metc"e.
sec. beneden het wereldrecord van Inge So®
rensen.
Nadat, zooals gemeld, Prinses Juliana Woens
dagmiddag in het koninklijk paleis aan he^
Noordeinde te Den Haag was aangekomen,
in den loop van den avond ook Prins Bernhaf
en Prinses Beatrix aldaar gearriveerd.
Onder auspiciën van de Vrouwelijke Je"^„
beweging voor Kath. Actie werd een decian
torium uitgevoerd, getiteld: „De Tnomph g
het Woord Gods in het Mysterie Zijner hei
Menschwording".
Aan dit Declamatorium, samengesteld
kapelaan Ferd. van Buuren, werkten
Clara Dommekragt, declamatie; mej. Jv
Bekkers, piano; de Kruiskinderen, leden
Apostolaatssectie en van het zangkoor
Maria-Congregatie, terwijl het geheel gei ,e
treerd werd met muziek en met geprojecte
religieuze beeldende kunst. rv>ni"
Deze avor.d werd een groot succes. Mej. J-J" -
mekragt kweet zich zeer verdienstelijk van n
omvangrijke taak en mej. Bekkers toonde
een muzikale begeleidster. c<>red
Het zou ons te ver voeren over ieder et
afzonderlijk uit te weiden; wij volstaan r
onze bewondering te uiten over hetgeen
is gepresteerd. Een woord van bijzor.deren t
komt toe aan kapelaan van Buuren die
slechts de leiding had, maar ook de aanvU,iog,
de teksten maakte en de geheele voorberei
met alle details aan deze uitvoering verbon
met de grootste toewijding verzorgde, w.®aUeft
hij het geheel tot een kunstzinnig peil a
weten op te voeren.
