Eerste
republikeinen vluchten
over de grens
De radiorede van
Chamberlain
Het
nieuws van*
heden
MODERNE WONINGEN
VOOR BEZORGDHEID IS
GEEN REDEN
GR00TE TOEVLOED VAN
VLUCHTELINGEN
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 28 JANUARI 1939 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE.
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
13.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VIJf EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21609
Een offensief van Hitler in de
koloniale kwestie niet
verwacht
Ciano niet naar Berlijn?
Op de wegen rond Barcelona bevinden
waarop de vluchtende bevolking nog een
veiligheid heeft
zich vele verongelukte vrachtauto's,
klein deel van haar bezittingen in
willen brengen
ex-keizer is op Huize Doom met grooten luister gevierd. De ex-keizer met
kinderen en kleinkinderen en de vertegenwoordigers van voormalige Dvitsche
vorstenhuizen, die zijn gasten waren
De republikeinsche legers zullen
nieuwe linies betrekken aan
den voet der Pyreneeën
Negrin: ,,Wij zullen de
situatie redden"
Verklaring van Negrin
en Miaja
Engelands financieele
kracht
Sir John Simon wijst op Engelands
krachtigste wapen
De tachtigste verjaardag van den
zijn echtgenoote temidden van zijn
Twee personen werden gedood en
treinongeluk nabij Hatfield (Eng.). De
Inskip wordt minister
der Dominions
Bovenstaand kaartje geeft de beide fronten in Spanje weer, na den val van
Barcelona. Een klein gedeelte van Catalonië rest Franco nog te veroveren.
De voornaamste steden met de bevölkingscijfers, welke nog in bezit zijn der
republikeinen kan men van het staatje rechts aflezen. De voornaamste steden,
welke Franco tot nu toe veroverd heeft, kan men met het totaal aantal inwoners
aflezen in den linkerhoek.
Geen belangrijke verklaring over
Europeeschen toestand verwacht
Algemeene dienstplicht
in Hongarije
Woe Pei Foe en de
pacificatie
De gevolgen van de
aardschokken
Tot in alle hoeken van den
Indischen Archipel doorgedrongen
acht ernstig gewond bij het ernstig
verwoesting op de plaats des onheils
CENTRALE RADIO ONTVANGST
Het Weeriiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|
illinium
DE BESTE ANTHRACIET
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
SaÓLe/óesviX'
FRANS PERQUIN
Ideaal wonen voor forensen
De radiorede van de
Koningin
Te Chilian gebrek aan levens-
middelen en medicijnen
-GIJON
.LA CORUNA"
ILBAaz^ANSEbAST.IAAN
L K ON
-PAMPLONA-
rLERID>
^BARCELONA"
SIGUENZA
ïANDESA"
iRRAGONA.
-EL ESCORIALt
-TALAVERA
MADRII
9ANJUE2
CUENCA
TOLEDO
I I"1
f nr. ens *«-,
'BADAJQ7
MERWAtffti
[■VALENCIA.
'ALBACETE
-PENARROYAz
=BELMEi
POZOBLANCO
I I \ANDUJAR
IN BEZIT DER NATIONALEN
(LICANTE'
1.061.000
236.
IN BEZIT DER REPUBLIKEINEN
:SÈVILLA.
:artagena-
:GRANAD/
MADRID
VALENCIA
MURCIA
CARTAGENA
ALICANTE
LORCA
ALMERIA
MONTRtC-
-ALMERIA-
IALAGA-
&ALINEA
'GIBRALTAR! ér)
-ALGECIRA!
■TANSER7
-4foMca)J,
iEUTA-
INWONERS
I.8I9.000
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Inget.
mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 :enl
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
4» kleine annonces „Omroeoers" *te de rubriek
BERLIJN, 28 Jan. (Havas). Aan den
vooravond van Hitler's Rijksdagrede, na de
debatten over de buitenlandsche politiek in
de Fransche Kamer en na de diverse reizen,
die blijk geven van de intense diplo
matieke activiteit der as BerlijnRome in
Centraal en Oost-Europa, geeft de Europee-
sche situatie, van Berlijn uit bezien, geen
enkele reden tot bezorgdheid, aldus de Ber-
lijnsche correspondent van Havas. Alle uit
latingen in wei-ingelichte kringen geven
dien indruk.
PERPIGNAN, 28 Jan. (Havas). De
toevloed van vluchtelingen uit Catalo-
nië naar de Fransche grens neemt met
het uur toe. Voor den eersten keer he
denmorgen passeerden ook republikein
sche soldaten de grens. Zij werden aan
de grens ontwapend en geïnterneerd.
PERPIGNAN, 28 Jan. (Reuter). Opge
jaagd door de vrees voor Franco's bommen
werpers stroomen duizenden vluchtelingen,
die uit de zuidelijker gelegen oorlogsgebieden
zijn verdreven, de steden en dorpen van
Noord-Catalonië binnen. De republikeinsche
autoriteiten te Figueras hebben een drin
gend verzoek om medische voorraden gezon
den aan de Fransche autoriteiten na de
gisteren op de buitenwijken van Figueras
gerichte bombardementen der reehtsche
vliegtuigen.
De weg tusschen Figueras en de Fransche
grens, die op 15 mijl afstand ligt, is vol vluch
telingen.
Te Figueras heerssht een onbeschrijfelijke
verwarring.
De vluchtelingen hebben geen onderdak om
zich tegen de bittere koude te beschermen,
geen vuur om zich te verwarmen. De sanitaire
toestanden zijn verbijsterend. De Volkenbonds
commissie voor het terugtrekken van vrijwil
ligers uit Spanje, onder leiding van den Fin-
schen generaal Jalander en den Britschen bri
gade-generaal Molesworth, heeft er op aange
drongen verlof te krijgen voor de organisatie
der hulpverleening, hoewel dat niet tot haar
taak behoort.
De republikeinsche autoriteiten te Figueras
doen heldhaftige pogingen om een wanorde
lijken uittocht naar Frankrijk te voorkomen,
hoewel toch langs den 25 .K.M. langen weg naar
de grens reeds overal vluchtelingen liggen, die
hopen, toegelaten te worden. De meesten wor
den echter bij aankomst te Gerona en Figueras
door carabineros opgevangen en zooveel moge
lijk in georganiseerde groepen over Noord-
Catalonië verspreid.
Langs de grens zijn carabineros opgesteld,
welker wachtvuren des nachts de grens aan
geven. Men is van plan de hooge passen en
den weg, die van Seo de Urgel over Andorra
naar Frankrijk loopt, vrij te maken van de
sneeuw, die er drie meter hoog ligt, zoodat men
maatregelen kan nemen tegen een stroom vluch
telingen naar Andorra.
In Barcelona zelf zijn de levensmiddelen uit
verkocht.
Boter en brood zijn niet te krijgen en
in slechts enkele hotels zijn maaltijden
verkrijgbaar. Soms stonden de menschen in een
rij ter lengte van een mijl geduldig in den
scherpen wind te wachten op rantsoenen meel,
brood, rijst, suiker en chocolade, die de reeht
sche hulporganisatie verstrekt.
In het souterrain van het vroegere huis van
Negrin is, volgens een rechtsch communiqué
een groote hoeveelheid sieraden gevonden, zoo
mede een bedrag van eenige millioenen aan
vreemd geld.
Het linksche ministerie van Landsverdediging
te Gerona deelt mede, dat de regeeringstroépen
Barcelona hebben ontruimd om het beleg te
voorkomen van een stad van 2 millioen inwo
ners, voor het meerendeel vrouwen, kinderen en
ouden van dagen.
Het communiqué voegt hieraan toe, dat aan
alle fronten in Catalonië verwoed wordt verder
gevochten. Het moreel der regeeringstroepen is
zeer sterk.
De nieuwe burgemeester van Barcelona,
Miguer Mateu, heeft zijn functie aanvaard.
Omtrent de positie der republikeinsche legers
in Catalonië verneemt Reuter van een militai
ren attaché, dat kolonel Juan Perea, de opper
bevelhebber van het Oostelijke leger, dat vóór
het offensief tusschen Andorra en Balaguer
stond, in goede orde is teruggetrokken, nadat de
linkervleugel met omsingeling was bedreigd. Hij
zal waarschijnlijk trachten stand te houden aan
den voet der Pyreneeën, langs den straatweg
ten Zuiden van Seo de Urgel en Puigcerda, wel
ke parallel loopt met den belangrijken eleetri-
schen spoorweg naar Frankrijk.
Kolonel Modesto, wiens Ebroleger zwaar ge
troffen en oorlogsmoede is en zijn sterke posi
ties rond de Monserrat moest prijsgeven, tracht
zijn troepen te reorganiseeren langs de lijn,
die loopt van de Sierra de Montseyn naar een
punt, op 25 K.M. ten Zuiden van Vich en van
daar naar zee in de nabijheid van Arenys de
Mar, teneinde de twee straatwegen te bescher
men, die van de kust naar de Fransche grens
loopen.
Hoewel de republikeinen opnieuw ontkennen,
dat de rechtschen snel vorderen, wordt het on
waarschijnlijk geacht, dat het verzet iets meer
is dan een achterhoedegevechtom het mogelijk
te maken, dat zooveel mogelijk' oorlogsmaterieel
en troepen naar Valencia worden gezonden-
Daar de republikeinen geen voedsel en munitie
fabrieken meer hebben en de Fransche grens,
ingevolge het non-interventie-accoord, gesloten
is, is het weinig waarschijnlijk, dat zij iets kun
nen uitrichten tegen een vijand, die zoo over
vloedig voorzien wordt van moderne wapens en
allerlei oorlogsmaterieel.
Negrin heeft in een radiotoespraak tot het
Spaansche volk betoogd, dat Spanje een zeer
groote beproeving doorstaat, doch dat de ver
wachtingen van den vijand, die meende na de
bezetting van Barcelona de ineenstorting der
republiek te kunnen bewerkstelligen, bedrogen
zouden uitkomen.
Hij voegde hieraan toe, dat „de eenheden van
het leger uit de centrale zone waren overge
bracht, ondanks de blokkade, hetgeen een bijna
eenig wapenfeit is. Hij zeide voorts, dat de re
geering erin geslaagd was zich van een overvloe
dige hoeveelheid materiaal te verzekeren, dat,
indien goed gebruikt, een onoverkomelijke bar
rière zal vormen. Bovendien beschikt het leger
over strijdbare mannen, die in volkomen vorm
zijn. Negrin besloot met te zeggen: „Wij zullen
de situatie redden".
In een interview met een correspondent van
Havas heeft generaal Miaja o.a. verklaard, dat
de nieuwe beproeving, waardoor Catalonië ge
troffen is, geen verslagenheid heeft gewekt in
de centrale zone van Spanje, waar het moreel
van het volk zeer hoog is". Het volk weet, aldus
Miaja, dat, zoo de omstandigheden al ernstig
mogen zijn, zij toch niet onoverkomelijk zijn. In
November 1936 verdedigde Madrid zich, zonder
uit het oog te verliezen, dat het duidelijk in de
minderheid was. Thans is de hoofdstad bereid,
den grond van het vaderland meter voor meter
te verdedigen. Het laatste woord is nog niet ge
sproken, want er blijft ons nog een uitgestrekt
slagveld.
Zeer zeker, men kan vóór de rede van 30 Ja
nuari, waaromtrent men niets weet, onmoge
lijk de werkelijke bedoelingen van het Duitsche
rijk voorzien. In de afgeloopen weken heeft
Duitschland slechts bewezen, dat zijn politieke
en economische belangstelling voor de landen
in Oost- en Zuid-Oost-Europa niet verzwakt
was. Het ontkende absoluut te streven naar
hegemonie in dat deel van Europa, doch wees
met nadruk op het overwicht, dat den tachtig
millicen Duitschers toekomt bij de economische
en politieke organisatie van Centraal Europa en
het Donaubekken.
Ten slotte, aldus Havas, waarschuwt men
te Berlijn tegen alle in het buitenland op
gezette speculaties ten aanzien van de as.
rede van Hitier en een mogelijk sensatio
neel offensief in de koloniale kwestie.
Niets wijst er thans reeds op, dat het Derde
Rijk, dat geheel in beslag wordt genomen door
de consolidatie van zijn posities in het Zuid
oosten en Oosten van Europa, zich dit jaar van
die taak zal afwenden.
Uit Rome seint Havas, dat het thans zeker
schijnt te zijn, dat minister Ciano niet voor de
bijeenkomst van den Rijksdag op Maandag a.s
naar Berlijn zal gaan.
LONDEN, 28 Jan. (Reuter) Sir John Simon,
de minister van Financiën, heeft in Durham
een rede gehouden, waarin hij o.m. zeide: En
geland zal geen gelegenheid laten voorbij gaan
om tot ontwapening te komen, doch mtusschen
is een nog sterker Groot-Brittannië de beste
waarborg voor den vrede. Voortgaande, gaf Sii
John Simon een overzicht van de factoren van
Groot-Brittannië's kracht.
„Wanneer wij de positie van Engeland in
de wereld van heden bepalen, laten wij dan
niet de fout maken alies af te meten naar
de macht der wapenen. Er zijn ook andere
factoren van groot belang, zooals onze fi
nancieele kracht, welke in het verleden zoo
vaak van beslissenden invloed is geweest en
welke een even belangrijk wapen is geble
ken. De wereld :a*eet, dat dit zoo is."
LONDEN, 28 Jan. (Reuter). Naar verluidt
is Chamberlain thans tot een definitief besluit
gekomen ten aanzien van de wijzigingen, die
hij in zijn ministerie wil aanbrengen. De aan
kondiging der wijzigingen kan heden geschie
den.
Vernomen wordt, dat Sir Thomas Inskip
minister van Dominions zal worden. Als minis
ter voor de Coördinatie der Defensie zal hij
worden opgevolgd door Lord Chatfield, die tot
dusverre eerste zeelord was.
BARCELONA
SEVILLA
MALAGA
SARAGOSSA
BILBAO
GRANADA
CORDOBA
VALLADOLIO
PA LM A
SANTANDER
SAN SE BAST IA AN 84.
GIJON
LA CORUNA
OVIEDO
CADIZ
JEREZ
VIGO
LALINEA
DE BEIDE FRONTEN IN SPANJE
NA DEN VAL VAN BARCELONA
INWONERS 2.950.000
STEDEN MINDER DAf-
50.000 INWONERS
ZIJN NIET VERMELO
LONDEN, 28 Jan. (Reuter)Hoewel de
redevoeringen van Chamberlain en Hitier
met spanning worden afgewacht, wordt de
internationale toestand in de Engelsche
ochtendbladen van Zaterdag niet druk be
sproken.
De bladen achten het niet waarschijnlijk, dat
Chamberlain een verklaring zal afleggen over
den Europeeschen toestand, doch dat hij zijn
voornaamste mededeelingen zal bewaren vooi
zijn uiteenzetting over de buitenlandsche poli
tiek bij de debatten, welke Dinsdag in het La
gerhuis zullen worden gehouden.
De rede van Chamberlain zal hedenavond om
9-50 uur Amsterdamschen tijd door de radio
worden uitgezonden.
BOEDAPEST, 28 Jan. (Havas). De Hon-
gaarsche Kamer heeft met algemeene stemmen
haar goedkeuring gehecht aan de invoering van
den algemeenen dienstplicht.
Alle Hongaren de Joden niet uitgezonderd
zullen van hun 12de tot hun 60ste jaar on
der de bepalingen van deze wet vallen. De
dientpiicht is in beginsel drie-jarig, doch in de
practijk twee-jarig. Hij zal drie étappes om
vatten: 1. den premilitairen dienst van 12 tot
18 jaar; 2. den militairen dienst van 18 tot 42
jaar j en 3. den post-militairen dienst ver
plichte militaire oefeningen en schietoefenin
gen van 42 tot 60 jaar.
SJANGHAI, 28 Jan. (D.N.B.)De president
van de Nankingregeering, Liang Hoeng Tsji,
heeft bekend gemaakt, dat maarschalk Woe
Pei Foe het hem aangeboden voorzitterschap
van de pacificatie-commissie heeft aanvaard,
welke onafhankelijk van de regeeringen van
Peking en Nanking Chineesche krachten moet
organiseeren voor de pacificatie der door de
Japanners bezette gebieden. Woe Pei Foe heeft
eerst na maandenlang aandringen der regee
ringen van Peking en Nanking de functie aan
vaard.
Hedendaagsche menschen willen
Alles billijk en toch goed;
Daarom roemen de modernen
Wat Centrale Radio doet.
HAARLEM TELEF. 10010
VERWACHTING geldig van hedenavond
5 tot morgenavond ongeveer 19 uur:
VOOR HET" GEHEELE LAND:
temperatuur om het vriespunt, geen neer- |jj
slag van beteekenis, zwaar bewolkt tot
betrokken, matige, tijdelijk krachtige H
Noordoostelijke tot Zuidoostelijke wind. j=
H Zon op v.m. 7.49 onder n.m. 4.37 uur.
2 Licht op n.m. 5.07. Maan op v.m. 10,29 E=
onder v.m. 0.29. Eerste Kwartier n.m. 3.20. |j
en billijk bovendien,
die koopt U nog altijd bij
Algemeene dienstplicht in Hongarije in
gevoerd.
Nood der vluchtelingen in Noord-Cata
lonië.
Eerste begrooting van „De Wieringer-
meer" bij de Tweede Kamer ingediend.
De Nationale Woningraad heeft te Am
sterdam een landelijke bijeenkomst ge
houden, welke gewijd was aan de krot
opruiming.
De kinderpostzegels hebben, boven de
frankeerwaarde, ruim f 181.500 opge
bracht.
Een geheele dessa naar de kolonisatie in
de Lampongsche districten vertrokken.
Telef. 10212
TE HUUR OVER DE NIEUWE BRUG
a/d DELFTLAAN, direct b(j Stat. Bloemen-
daal, bevatt. 7 kam., koelkast, vanaf 38.
Grootere typen met centr. verw. 55.
U kunt nu huren voor het komende voor
jaar. Bevragen S. VELDKAMP, van Dort-
straat 90 - Telefoon 16373 Haarlem.
*V.SV.W^Wi'.WAVWAVWWy
gang.
SANTIAGO DE CHILI, 28 Jan. (Havas).
De voornaamste gebouwen te Concepcion
zijn door de aardbeving verwoest. Volgens
uit Cauquenes aangekomen vluchtelingen
zou ook deze stad geheel verwoest zijn. Uit
het geheele land komen berichten binnen over
de door de aardschokken aangerichte schade.
De reddingswerkzaamehden zijn in vollen
BATAVIA, 28 Jan. (Aneta). De Konink
lijke boodschap over moreele en geestelijke
herbewapening is hier te lande uitstekend ont
vangen, en aljerwege met groote aandacht en
ontroering beluisterd.-
De rede werd door de N.I.R.O.M. en ook door
alle 'particuliere radiovereenigingen gerelayeerd,
en vervolgens in de ochtendbladen gepubli
ceerd, zoodat de woorden van H. M. de Koningin
tot in alle hoeken van den archipel zijn door
gedrongen.
Met een vliegtuig der Pan American Airways
wordt 'een hoeveelheid serum tegen typhus
naar het Amerikaansche Roode Kruis in Chili
gezonden. Het betreft 262 pond, welke door par
ticulieren zijn beschikbaar gesteld.
Te Chilian heerscht gebrek aan levensmidde
len en medicijnen. De militaire bevelhebber
heeft het vertrek gelast van alle personen, wier
aanwezigheid voor het oogenblik niet strikt
noodzakelijk is.
De regeering houdt zich overigens bezig met-
de evacuatie van door de aardschokken ge
teisterde steden.
Te Chilian is een nieuwe aardschok gevoeld,
welke de bevolking nochtans niet heeft veront
rust.
Er komen tal van vliegtuigen te Santiago aan,
die gewonden overbrengen uit de geteisterde
gebieden. Te Valparaiso is het petroleumtank-
schip Maipo aangekomen, met 300 gewonden
aan boord.
Stand op zaterdag I uur n.m. 760.0
Vorige stand 754.1
