Onze taak en plicht
Textielgebied in de macht
der nationalisten
Yeats overleden
De ramp in Chili
Het
nieuws van
heden
„SINT PETRUS"
REGEERING VERLOOR
100.000 MAN
DE BAROMETER
FISK safti flight
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 30 JANUARI 1939 - AVONDBLAD
N.V. VERZEKERING MAATSCHAPPIJ
Levensverzekering - Studieverzekering
Lijfrente
Collectieve Pensioenverzekering
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VIJF EN ZESTICSïE JAARGANG No. 21611
Beroemd Iersch dichter, tooneel-
schrijver, winnaar van den
Nobelprijs
Hevige regens belemmeren
het reddingswerk
Belgische missionaris
in China omgekomen
Waarschijnlijk slachtoffer van
den oorlog met Japan
De archieven der linkschen zijn
alle te Barcelona in rechtsche
handen gevallen
Britsche nota over de
beschadigde schepen
Gevangenen en buit
Vluchtelingennood
Het Weer
De toestand te Barcelona
Verklaring van Del Vayo
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Samenzwering tegen de
regeering van Siam
Doorn ligt weer stil
Alle gasten naar Duitschland
vertrokken
DE
WECVASTE
BAND jës.
,,Het nieuwe Carthago"
Radio-rede van
Reynaud
MALIEBAAN 50 UTRECHT
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Ingei.
mededeeltngen 50 cent; Idem op pag één 65 ;eni
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
De nieuwe ontroerende en van die
pe levenswijsheid doordrongen
aansporing, welke onze geëer
biedigde Koningin met het gezag van
Haar rijke en rijpe levens- en regee-
ringservaring dit keer door de radio van
hart tot hart tot ons volk heeft gericht,
zal voorzeker in het katholieke volksdeel
bijzonder warmen weerklank hebben
gevonden. Niet omdat het katholieke
volksdeel zichzelf boven de andere
volksdeelen verheven zou achten, maar
omdat het in zijn geloof en gods
dienst een dwingende stuwkracht heeft
tot het beoefenen van rechtvaardigheid
en naastenliefde op grond van de twee
grootste geboden Gods, die volgens het
woord van Christus zelf aan elkander
gelijk zijn.
Met de wereld verkeeren ook ons land
en volk in geestelijken en stoffelijken
nood, een nood, die diepe bezinning op
het doel des levens, een bezielde en be
zielende overtuiging en een daaraan
evenredige daadkracht en Godsvertrou
wen vereischt om hem niet alleen te
doorstaan, maar ook te overwinnen. Het
is niet voldoende, dat wij met warme
sympathie instemmen met de schoone
woorden, welke H. M. met zooveel moe
derlijke nadrukkelijkheid tot ons allen
tezamen en tot ieder van ons in het bij
zonder gesproken heeft, wij hebben onze
volledige instemming te toonen en te
bewijzen met daarmee overeenkomstige
daden, met een daarop aansluitende
levenspractijk Het streven en de actie
van den Bond zonder Naam naar indi-
vidueele zelfheiliging en zelfverbetering,
het werk van het Comité van Actie voor
God tot erkenning, eerbiediging en na
leving van de eeuwige en onverander
lijke wetten Gods en last not least de
thans landelijk en algemeen georgani
seerde propaganda voor een nieuwe op
rechtvaardigheid en liefde gegrondveste
maatschappelijke orde, voor een nieuwe
gemeenschap overeenkomstig de alge
meen geldende richtlijnen van Quadra-
gesimo Anno. het zijn even zoovele blij
ken van goeden wil, gegeven door ka
tholieken. om niet als de harde steen
rots, de doornstruik of de veel betreden
weg, maar als goede en vruchtbare bo
dem het ernstig maanwoord van onze
Vorstin te ontvangen en tot tastbare re
sultaten te laten gedijen. Deze katholie
ke acties mogen zeker gerekend worden
tot de „hier en daar aan den dag ge
treden pogingen van practische toepas
sing der gedachte van geestelijke en mo-
reele herbewapening in grooter verband,
met wegcijfering van hetgeen dreigt te
scheiden en vooropstelling van een bree-
de gemeenschapsgedachte," welke, zoo
als H. M. zeide, Haar bijzonder hebben
verblijd.
Maar veeleer dan in zelfgenoeg
zaamheid en zelftevredenheid
te verslappen moeten wij katho
lieken met nog grooteren ijver en nog
onverbiddelijker consequentie ons op
maken om ons zelf en anderen geestelijk
en moreel te herbewapenen.
Hoe wij ons geestelijk en moreel moe
ten herbewapenen heeft de H. Apostel
Paulus in zoo treffend actueel gebleven
woorden geschreven in een brief aan de
Ephesiërs: „Rust u uit met de wapen-
lusting Gods, opdat gij bestand kunt
zijn tegen de aanvallen van den duivel;
want wij voeren den strijd niet tegen
vleesch en bloed, maar tegen overheden
en machten, tegen de wereldheerschers
deser duisternis, tegen de booze geesten
in het luchtruim. Daarom grijpt de wa
penrusting Gods, opdat gij kunt weer
staan ten kwaden dage en volmaakt
stand houden in alles. Staat dan, uwe
lenden omgord met waarheid en be
kleed met het harnas der rechtvaardig
heid en de voeten geschoeid met de be
reidwilligheid van het Evangelie des
vredes. Voorziet u in alles van het schild
des geloofs, met hetwelk gij al de vurige
pijlen van den booze kunt uitdooven en
neemt den helm der zaligheid en het
zwaard des Geestes, hetwelk Gods
woord is."
Aldus herbewapend en bewapend moe
ten wij, Katholieken, onder de bescher
ming van St. Willebrord, den grooten
geloofsverkondiger en christelijke-cul-
tuurbrenger, wiens eeuwfeest dit jaar
nationaal zal worden gevierd, onze taak
in de nationale gemeenschap vervullen.
Niet gedreven door machtsbegeerte of
eerzucht, gelijk onze tegenstanders ten
onrechte veronderstellen, maar God die
nend en daardoor dienend de gemeen
schap en de samenleving, waarin wij
door God met een hooge roeping en een
zware verplichting zijn geplaatst. Ge
steund en gesterkt door het gezagvolle
woord van Haar, die bij de gratie Gods
reeds veertig jaren lang zegenrijk over
ons volk regeert, nemen wij het zeer per
soonlijke devies: „Christus vóór alles",
ever bij het dragen van elkanders las
ten en het omzetten van de vrees voor
afbraak in den wil tot opbouw, wetend
dat het „draagt elkanders lasten" en de
wil tot opbouw zoowel de overheid als
de onderdanen, zoowel de werkgevers
ais de werknemers, zoowel de bezitten-
den als de bezitsloozen volkomen op
recht moeten bezielen en leiden.
MENTON, 29 Jan. (Havas) In den
leeftijd van 74 jaar is de Iersche dichter en
tooneelschrijver William Yeats alhier over
leden.
Yeats had in 1923 den Nobelprijs voor
letterkunde verworven. Hjj was gedebuteerd
met de publicatie van „The Wandering of
Oisin" in 1889. Vervolgens schreef hij ver
scheidene bundels verzen en tooneelstuk-
ken, die zijn roem vestigden, o.m. „The
Celtic Twilight", „The poems of William
Blake" en „Plays for een Irish Theatre".
SANTIAGO, 30 Jan. (Reuter) Voor
het verleenen van hulp in het gebied van
de aardbeving zijn drie lichtingen militai
ren opgeroepen. Hevige regens doen het ge
vaar van een epidemie toenemen en be
lemmeren het reddingswerk. Het Chileen-
sche kabinet vergadert voortdurend ten
einde een economisch programma op te
stellen.
Van het aantal dooden is nog steeds geen
officieele schatting te verkrijgen, doch toe
gegeven wordt, dat het tot 10.000 zou kun
nen stijgen met 40.000 gewonden. Volgens
de niet-officieele schattingen zouden er
30.000 dooden zijn.
Uit Cuelemu wordt aan Havas gemeld, dat in
een vacantie-kolonie van de 400 kinderen er
380 zijn omgekomen door de aardbeving.
Het aantal slachtoffers van de aardbeving
zou 25 procent bedragen van de bevolking
in het geteisterde gebied, dat 200.000 bewo
ners telt, verdeeld over de steden Retiro,
Parral, Cauquenes, Quirihue, San Carlos,
Florida, Cabrera, Yumbel, Monte Aguila,
Coelemu, Pengo, Tome en Liquen, die geheel
verwoest zijn en Concepcion, dat ten deele
verwoest is.
De opruimingswerkzaamheden duren in het
geheele gebied voort. De sanitaire toestand is
bijna weer normaal. De levensmiddelen zijn
weer voldoende te krijgen sedert het herstel van
de spoorwegen. Het gevaar voor epidemieën is
voorbij.
De regeering zou van de diensten van het le
ger gebruik willen maken voor den oogst, aan
gezien oogstuitval voor het land rampspoedig
zou zijn.
BRUSSEL, 30 Jan. (Havas) Een telegram
uit het Verre Oosten bericht, dat de Belgische
pater Dangrénau, 27 jaar oud, te zamen met 96
Chineezen, in China is gedood. Men veronder
stelt dat de Belgische missionaris en de Chi
neezen omkwamen op Zondag 22 Januari tij
dens een gevecht tusschen Chineezen en Ja
panners. Op het departement van Buitenland-
sche Zaken is een telegram uit Tientsin ont
vangen, waarin gemeld wtordt, dat alle lijken
verkoold zijn teruggevonden.
Prinses Beatrix wordt morgen één jaarDe nieuwste foto van ons Prinsesje
Foto F. Ziegler, Den Haag
BARCELONA, 30 Jan. (Havas).
De hevige regen aan het front in Ca-
talonië heeft de operaties onmogelijk
gemaakt. Gisteren werden de Gra-
nollers en alle dorpen tusschen deze
stad en de zee veroverd.
Het hoofdkwartier van de troepen van
Franco berichtte Zondag dat aan het Cata-
laansche front de dorpen Organa, Montmayor,
Figuols de Organa, Avinyo, San Juan de Oio,
Vila de San Calders en Talamanca zijn bezet
door de rechtsche troepen. Ook de Sierra Pine
da is ingenomen, terwijl in het Zuiden alle
dorpen van het gebied van Aerys del Mar zijn
bezet.
Talrijke krijgsgevangenen werden gemaakt
en een groote hoeveelheid materieel is in recht
sche handen gevallen.
Aan het front in Estremadura hebben de
troepen van Franco niet alleen de aanvallen
van de regeeringstroepen afgeslagen, doch heb
ben zjj zelfs hun stellingen verbeterd.
Het officieele legerbericht uit Burgos meldt,
dat de rechtsche troepen Zondag in Cataionië
gemiddeld 9 kilometer zijn opgerukt en de
dorpen Puigvell, Nollas en Cargegel bezet heb
ben. Zij zouden eveneens Santa Eulalia de Ro-
sana hebben bezet. Vich en Berga vormen
thans het voornaamste doel van den opmarsch.
Van de werf StorkConrad te Haarlem is Zaterdag de voor Russische rekening ge
bouwde zeebaggermolen met goed gevolg te water gelaten. Het gevaarte
in het Spaarne
Wij hebben, zoo wordt in het communiqué
gezegd, drie internationale brigades verslagen,
de 11e, 13e en 15e, waarvan de documenten in
onze handen gévallen zijn.
De zak, die tusschen Noord Badalone en
Zuid Mataro was ontstaan, is volkomen opge
heven. De rechtschen hebben verscheidene
honderden gevangenen gemaakt en zich mees
ter gemaakt van een overvloedige hoeveelheid
oorlogstuig. Men raamt, dat de regeeringstroe
pen ongeveer 100.000 manschappen verloren
hebben sedert den aanvang van het offensief
in Cataionië In dit cijfer zijn dan de 68.400
krijgsgevangenen volgens de officieele cijfers
tevens begrepen. De regeeringstroepen hadden
bij de Noordelijke legers ongeveer 300.000 man
De besten werden gedood; er blijven thans
niet meer dan gedesorganiseerde eenheden
over, zonder materiaal en afgesneden van haar
ravitailleeringsbases door de onophoudelijke
bombardementen der luchtstrijdkrachten op de
wegen.
De verovering door de rechtschen van Gra-
nollers, komende na den val van Barcelona,
Tarrasa, Sabadell, Matao en Badalone, heeft
bijna de geheele Catalaansche, d. w. z. Spaan-
sche textielindustrie in handen der rechtschen
gebracht. Weinig fabrieken zijn vernield en
reeds kan de verzekering gegeven worden, dat
70 procent daarvan in staat zullen zijn snel te
functionneeren. Het voornaamste probleem, dat
op het oogenblik voor die industrie gesteld
wordt, is het deviezenvraagstuk. De voornaam
ste plaats, waar de aankoop van grondstoffen
geschiedde en van het ontbrekend materiaal,
en waar deze aankoop ook verder geschieden
zal, is Londen, waar men credieten zal moeten
vragen.
Het communiqué der regeering aldus een
Havas-bericht uit Gerona meldt, dat aan het
front van Cataionië de regeeringstroepen in
de sectoren van Sesona, Manresa en Mataro de
vijandelijke aanvallen weerstaan. Ook wordt
gemeld, dat linksche vliegtuigen met succes zijn
opgetreden tegen concentraties van vijandelijke
oorlogsbodems.
Omtrent den toestand aan de Fransche grens
bericht Reuter uit Perpignan, dat Zondag 15000
vluchtelingen de grens zijn gepasseerd, waar
onder 1500 soldaten. De laatsten werden geïnter
neerd.
Naar gemeld wordt heerscht te Puigcerda een
volkomen gebrek aan levensmiddelen, en heb
ben de extremisten daar een bedenkelijken toe
stand geschapen, die wel eens zou kunnen
leiden tot een herhaling van de tooneelen welke
zich bij het uitbreken van den oorlog hebben
afgespeeld. Vluchtelingen verklaren, dat de
anarchisten en communisten het militaire com
mando in handen hebben genomen en zich na
gevechten van de karibiniersposten meester
hebben gemaakt. De kolonel, die in het gebied
het bevel voerde, heeft de wijk genomen naar
Frankrijk.
De Havas-correspondent te Cerbere bericht,
dat de internationale spoorwegfunnel tusschen
Portbou en Cerbere, waarin ongeveer honderd
leden van de internationale brigade en verschei
dene duizenden vluchtelingen langer dan 48 uur
zonder voedsel en zonder water hadden door
gebracht, ontruimd is. Zondag zijn drie treinen,
elk met 1200 vluchtelingen, vertrokken. Sedert
het begin van den uittocht der Catalanen zijn
meer dan 10.000 personen over het station
Cerbere geëvacueerd. Sedert Zondagochtend
worden slechts kinderen, vrouwen en grijsaards
op Fransch gebied toegelaten. De mannen, die
in staat zijn wapens te dragen, worden terug
gezonden. Zij, die reeds de grens passeerden,
mogen echter blijven.
Na de wanorde, die door de gisteren yer-
VERWACHTING, geldig van hedenavond -
H tot morgenavond ongeveer 19 uur:
VOOR FRIESLAND, GRONINGEN 1
DRENTE EN OVERIJSSEL
H Lichte vorst des nachts, temperatuur om
het vriespunt overdag, gedeeltelijk be-
wojkt, droog weer, zwakke veranderlijke
wind.
I VOOR DE OVERIGE PROVINCIES:
Lichte vorst des nachts, temperatuur om
het vriespunt overdag; gedeeltelijk be-
wolkt, droog weer, matige tot zwakke
Oostelijke wind.
Zon op 7.46 - onder 16 41 - Licht op 17.11
Maan op 11.42 onder 2.50
4 Februari V. M.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil
spreide onware berichten was gewekt, wordt het
thans voordurend ordelijker aan de Fransch-
Spaansche grens en in Figueras, waar de re
geering zetelt. Bij het binnenkomen van deze
stad zijn de teekenen der reorganisatie dui
delijk zichtbaar: het verkeer houdt zich aan
de regels en ook het levensmiddelenvraagstuk
is nagenoeg opgelost. Slechts de huisvesting
vormt nog een probleem. Het contact met den
generalen staf is volledig hersteld. De minis-
terieele diensten' beginnen eveneens weer te
werken. Ten slotte wordt nog vernomen, dat
zeer binnenkort een bijeenkomst van de Cortes
moet worden gehouden.
De archieven van alle ministeries, welke
eerst van Madrid zijn verplaatst naar Va
lencia en vervolgens naar Barcelona, zijn
thans door de aanhangers van Franco te
Barcelona gevonden. De archieven bevatten
naar Havas bericht de documenten van
vóór de revolutie tot den val van Barcelona.
Verder bericht Reuter, dat de republikeinen al
le bankreserves,»ook die der Spaansche Bank, bij
het verlaten der stad hebben meegenomen.
De minister van Binnenlandsche Zaken Su
ner is te Barcelona aangekomen. Hij heeft di
rect de controle op zich genomen over de hulp
organisaties, die de bevolking van het noodige
voorzien. De electriciteitsvoorziening is geheel
hersteld, de treinen en trams rijden weer.
De „Nationale Bank" heeft millioenen pesetas
naar Barcelona gezonden, ten einde de banken
in staat te stellen de loketten te heropenen en
weer geld In omloop te brengen.
De „republikeinsche pesetas" worden ingewis
seld tegen „nationale pesetas" tegen een koers
van ongeveer 10 tot 15 procent van de op de
„republikeinsche biljetten" aangegeven waarde.
De voedselvoorziening blijft den autoriteiten
zorg baren. Het tekort aan voedsel is nog steeds
acuut. De eerste treinen met meel, suiker, boo-
nen en melk zijn gisteren aangekomen. De ha
venautoriteiten treffen voorbereidingen voor de
aankomst van eenige met levensmiddelen ge
laden vrachtbooten, die eerlang worden ver
wacht.
Verder meldt Havas, dat Alvarez del Vayo,
die Zondag eenige uren te Perpignan heeft door
gebracht alvorens weer naar Spanje te ver
trekken ter bijwoning van een ministerraad,
die des middags bijeen zou komen in Figueras,
tegenover vertegenwoordigers van de pers o. m.
verklaarde: „De toestand is moeilijk, maar de
regeering biedt hem met vastberadenheid het
hoofd. Wij werken aan de consolidatie van eer.
weerstandslinie. De regeering is volstrekt be
sloten den strijd voort te zetten. De regeering is
er van overtuigd, dat ondanks de z.g. vreugde
betuigingen der bewoners van Barcelona, die
ontzet waren en bedreigd door een slachting, het
geheele Spaansche volk gekant blijft tegen hen,
die hun vaderland aan de invallers hebben uit
geleverd".
Reynolds News bericht uit Londen, dat de
Britsche regeering een in Krachtige bewoordin
gen gestelde nota zou hebben overhandigd aan
Franco, waarin de regeering van Burgos word?
gevraagd nauwkeurig haar bedoelingen uiteen
te zetten ten aanzien van de betaling der scha
devergoeding voor de Britsche schepen welke
werden beschadigd bij bombardementen door de
luchtmacht van Franco.
Hieraan wordt toegevoegd, dat de Britsche
agent te Burgos opdracht heeft gekregen on
middellijk antwoord te eischen, opdat dit te
Londen bekend is vóór Dinsdag as. de de
batten in het parlement beginnen.
Uit Washington meldt Havas: De demo
cratische afgevaardigde van den staat
Massachussetts, Maccormack, heeft in een
schrijven aan den minister van buitenland-
sche zaken, Cordell Huil, gevraagd, dat de
Vereenigde Staten generaal Franco zullen
erkennen als te zijn aanvaard door de meer
derheid van het Spaansche volk.
Granolles en vele andere plaatsen in Ca
taionië werden door de nationalisten
bezet.
Italiaansche en Duitsche bladen keeren
zich heftig tegen Frankrijk.
Minister-president Beran spreekt over de
politiek van Praag.
De Iersche dichter en Nobelprijswinnaar
Yeats is gisteren overleden.
Te Amsterdam is de jaarlijksche alge-
meene vergadering gehouden van het
Gezelschap van den Stillen Omgang.
Te Den Haag is overleden mr. R. H. A.
M. Romme, oud-lid van den Raad van
State.
Boodschap van jeugdorganisaties aan
Prinses Beatrix bij gelegenheid van Haar
eersten verjaardag.
O
BANGKOK, 30 Jan. (Reuter) In een offi
cieele per radio verspreide mededeeling wordt
een samenzwering tegen de regeering van Siam
onthuld.
Verklaard wordt, dat de samenzweerders den
vroegeren koning Prajadhipok of diens broeder
prins Nagor op den troon wilden plaatsen. In
het geheele land is het volkomen rustig.
De staf van het leger deelt mede, dat een aan
tal officieren op non-activiteit is geplaatst zon
der toekenning van wachtgeld of pensioen.
Met den D-trein van half negen zijn Zondag
morgen alle gasten van den Duitschen ex-keizer,
die op Huize Doorn bijeen waren gekomen in
verband met diens tachtigsten verjaardag, naar
Duitschland teruggekeerd.
Italiaansche en Duitsche aanvallen
op Frankrijk
ROME, 30 Jan. (Havas). Italië L
om redenen van strategischen aard in Spanje
tusschenbeide gekomen en niet alleen uit over
wegingen van ideologïschen aard. Met het
steunen van de door Franco ontketende bewe
ging beoogde het mede te werken aan de in
stelling in Spanje van een politiek regime,
dat ingeval van een Europeeschen oorlog vij
andig zal staan tegenover een eventueelen
doortocht dooi het Iberisch schiereiland van
Afrikaansche contingenten van het Fransche
leger.
Dit alles blijkt uit een artikel van Ansaldo
in de „Gazetta del Fopolo", die Frankrijk ver
gelijkt met het Carthago uit de Phoenicische
oorlogen en uiteenzet dat Mussolini, om Rome
te behoeden voor eenzelfden aanval als dien
van Hannibal, d.w.z. van overweldiging door
Frankrijk met de hulp van door Spanje aange
voerde gekleurde troepen uit Afrika, in 1936
zijn toevlucht heeft genomen tot een soortge
lijke oplossing als die welke Scipio in 208 v.
Chr. heeft gebruikt. Vandaar de ontscheping
van Italiaansche legionnairs in Spanje, tenein
de, naar de officieuze publicist verklaart, den
nieuwen Middellandsche Zee-kringloop „Noord
AfrikaSpanjeFrankrijk" waardoor zich
eens zooveel barbaarschheid over Rome ver
spreid heeft, te verbreken.
De „Voelkischer Beobachter" laat een soort
gelijk geluid hooren. Het blad schrijft volgens
Havas dat Frankrijk voor het tegenwoordige
Rome „het huidige Carthago" is, en dat het
bondgenootschap met Spanje „Italië in staat
stelt de oude overheersching van Frankrijk in
het westen van de Middellandsche Zee te bre
ken en door het inrichten van de eilanden in
het midden der Middellandsche Zee, de Balea
ren en Spaansch Marokko de rechtstreeksche
verbindingen af te snijden tusschen Frankrijk
en zijn reservoir van zwarte soldaten in Afri
ka". Het blad wijst er op, dat „de politieke wet
aan Italië voorschrijft alle machtseischen
van Spanje in Tanger en Marokko te steunen".
PARIJS, 28 Jan. (Havas.) De minister van
Financiën, Reynaud, heeft een radio-rede ge
houden, waarin hij o. m. zeide, dat de Bank van
Frankrijk op het oogenblik de eenige circulatie
bank is, die goud ontvangt.
Wat den economischen toestand betreft: de
directe en indirecte opbrengsten zijn gestegen
De geheele en gedeeltelijke werkloosheid is ver
minderd. Het indexcijfer voor de productie is
in twee maanden met zes punten gestegen. De
uitvoer van textiel-, chemische en metaal
industrie stijgt. De koopkracht van den arbei-
oer is toegenomen en de kapitalen worden op
nieuw in de productie belegd.
H 1 V\ n V vv, M 1111 i1 m 1 i
Stand op Maandag I uur n.m.: 765.6
Vorige stand: 765.4