Kou, die millioenen kostte
BERICHT VOOR
DE ABONNE'S
Grondboringen
in Twente?
SCHADE AAN TUINBOUW
DE NIEUWE LOON- EN
DEVIEZENREGELING
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1939
Het eerste directe verlies wordt
geraamd op 30 a 40 millioen
gulden
Arbeid van jaren
vernield
Werken van Rubens
Tentoonstelling in museum
Boymans te Rotterdam
FEESTDAG IN HET NARREN-
RIJK
Vorst Jocus te Venlo verwacht
den nieuwen Carnavalsprins
Weer juweelenroof in
de residentie
Dieven maakten voor f 2500 buit
RECHT VAN VEREENIG1NG
EN VERGADERING
Eenige amendementen ingediend
Besprekingen met landbouwers-
grondbezitters
Prinselijk gezin naar
Soestdijk
Oprichting van
aluminïum-industrie
Aandeelen-uitgifte N.V. Billiton
Mij.
NED. TOONEEL TE GENT
Ned. kunstenaars in België
Geen herhaling der
strenge vorst
Voorloopig echter wel licht
vriezend weer
Hoofdaalmoezenier
K. Roncken
In het bisdom Roermond
DE ONTSPORING BIJ
OUDEMOLEN
Een zilveren trio
Stichting „Nationaal Centrum"
Ernstige stagnatie in de Duitsche
textielbedrijven in het
grensgebied
Hollandsche krachten
300 personen kwamen om het leven hij de instorting van een "bioscooptheater
tydgns de ernstige aar dbevingscat asirofe in CMU. Wat er van het gebouw overbleef,
(Van onzen specialen verslaggever)
Ruim een heele week heeft het in
December van het vorige jaar ge-
Vroren, een barsche temperatuur
heerschte, doch na die eene week
■Was het weer afgeloopen en we von
den, dat we er barmhartig van afge
komen waren. Maar in die eene week,
of beter nog in die paar allerhardste
trachten, is voor millioenen guldens
schade aangericht aan de kweeke-
rijen in Nederland. Een natuurramp
heeft de tuinderij getroffen, een ramp,
die de tuinders niet meer dragen
kunnen, omdat hun economisch weer
standsvermogen reeds tot het uiter
ste toe is verzwakt.
In het begin liet alles zich nog niet zoo
ernstig aanzien; het leek, onog wel drie
kwart der planten behouden was, maar toen
daarop de dooi inzette en het weer zachter
Werd, bleek eerst hoezeer de vorst had huis
gehouden onder de jonge planten, hoe groote
ravage was aangericht in die paar nachten.
Niet meer dan 5 pet. is behouden; 95 pet. is
kapot gevroren en weggerot bij den dooi En
dit op alle bedrijven, behalve dan in de kassen
Waar gestookt wordt, Of die verwarmd zijn
Nlaar ook deze bedrijven hebben de duurte
Van het koude weer ondervonden, want er wa-
ren er bij, die op een dag vijf en twintig ton
kolen hebben moeten verstoken om de kassen
Warm te houden; vijf en twintig ton is twee en
^n halve spoorwagon, op één dag! Een andere
kweeker verstookte in een nacht voor zeventig
gulden, en hij moet nu maar afwachten, of zijn
bloemen en planten goed gebleven zijn. En
daarbij, hoe kan men een bedrijf rendabel ex-
Woiteeren, als men zulke groote bedrijfsonkos-
ten moet maken?
Deze tuinders behooren nog tot de aller
grootsten, die misschien nog een stootje
verdragen kunnen. Tragischer is het lot
der kleine bedrijven, die volkomen verwoest
zijn en die thans geheel en al aan den grond
zitten. Op uitnoodiging van het district
Zuidholland van den Nederlandschen Tuin-
dersbond hebben wij een tocht gemaakt
langs een aantal bedrijven in die provin
cie; een tocht, die het droevige karakter
heeft gekregen van een gang langs kerkho
ven, waarop niet alleen een deel der Ne-
derlandsehe welvaart ligt begraven, maar
°ok veel persoonlijk geluk van de tuinders
eh hun gezinnen.
In het Westland was een klein koud glas
eh koude grond tuinbedrijf, zooals er honder
den zijn in die streek. Deze bedrijven werken
met een flink aantal verschillende producten,
food at zij altijd wat aan de markt kunnen
brengen. Thans is alles dood en in het komen
de seizoen, in Maart, April en Mei, is er niets
ClTl te verkoopen. De prei is rotgevrOren, de
tortelen zijn dood. Aan deze laatste groenten
düeen al had het bedrijf, dat we bezochten.
600..schade; aan andere producten dezelf
de sbm en door dit verlies zijn deze bedrijven
totaal geruïneerd Op andere en grootere tuin
derijen was het niet beter. Kassen sla en wor-
telen zijn totaal leeggevroren, en van de an
dere groenten was evenmin iets overgebleven.
Net was zoo in de geheele provincie. Op onzen
tocht bezochten we bedrijven in Delft, Rotter
dam, Gouda en Leiden, maar nergens kon men
°hs een beteren toestand laten zien. Het was
®en vrij deprimeerend gezicht pp dezen kouden
winterdag, die de boomen en struiken bedekt
jh®t een versiering van rijp; een kille mist
hing over het land en verborg de doode be
drijven, waar alles weggevroren was en waar
het zeer lang zal duren voor het leven weer
Zijn gewonen voortgang vindt.
De directe schade wordt officieel ge
raamd op dertig tot veertig millioen gulden.
Maar de indirecte schade is veel ernstiger
"Want de tuinders hebben na de vorst
periode nieuwe, gewassen in den grond ge
zet en als deze gegroeid zijn en geveild
kunnen worden, zal alles tegelijk komen en
kan men voor de producten weer geen be
hoorlijken prijs maken.
Ernstiger nog is de toestand in Boskoop
Waar men voornamelijk sierteeltgewassen
kweekt. Bij de meeste soorten duurt het
enkele jaren voor zij verhandelbaar zijn, bij
sommige zelfs tien of vijftien jaar. De ar-
beid, dien men in de afgeloopen jaar aan
heze gewassen heeft besteed, is thans met
^n siag vernietigd en daarbij komt nog.
dat de kweekers in Boskoop over vijf of
Zes of zeven jaar de gevolgen van deze
strenge vorst nog zullen ondervinden, om
dat het nog jaren zal duren voor zy weer
weldoende gewassen hebben gekweekt.
Meer dan aan deze sierteeltgewassen bemer
ken de bewoners van de stad aan de groenten,
hoezeer de vorst heeft huisgehouden. Er zijn
ijna geen groenten en die er zijn, moet men
fobrikkelijk duur betalen. Hieruit besluit men
Wellicht al te gemakkelijk, dat de tuinders dan
*°ch wel een aardigen cent moeten verdienen
P hun producten. Dat moge al waar zijn, maar
an moet men toch ook begrijpen, dat de vijf
y die nog verkoopbaar zijn, bnmogelijk het
erlies van 95 pet. bevroren gewassen goed kun-
hen maken.
Men kan de schade, die de tuinders geleden
ebben, op twee wijzen bekijken. Men kan
lp5fVan de sociale zijde zien, het persooniyke
e«, de armoede der gezinnen; en deze is
~®er erg. Men kan echter ook kijken naar de
onomische zijde van deze ramp, en voor de
ervaart van geheel Nederland is dit een zeer
fhstig verlies. In totaal immers zoo zeide
e heer W j, van Kampen, voorzitter van het
istrict Zuidholland, in een korte" uiteenzetting
ha den tocht leven in Nederland 600.000
•hehschen direct van den tuinbouw, hierby kan
3ffiiO00 measciiteB teUgs» wigr bggJagjj,-
indirect van den tuinbouw afhankelijk is,
zoodat ongeveer tien pet. van het Nederland-
sche volk afhankeiyk is van dit bedrijf. Daar
bij is tuinbouw altijd een van de economische
steunpunten van ons land geweest en uit de
wyze, waarop de regeering steun verleende
blijkt, dat ook deze in den tuinbouw een alge
meen maatschappelijk belang ziet.
Thans wordt dit door de overgroote vorst-
schade met ondergang bedreigd.
Men kan terecht op het standpunt staan,
dat de tuinbouw zijn eigen bedrijfsrisico heeft
op te vangen, maar men mag daarbij toch niet
vergeten, dat het economische weerstandsver
mogen der tuinders gebroken is. Tot 1929 is
het goed gegaan, maar daarna kwamen de groo
te slagen. De export naar Duitt'chland, onzen
grootsten afnemer, werd sterk verminderd en
ook andere landen begonnen hun grenzen te
sluiten of den invoer te belemmeren. Tot 1934
heeft de tuinbouw zelf de slagen kunnen op
vangen, maar toen waren de reserves opgeteerd
De regeering begon met het verleenen van
steun, eerst vijf millioen, later negen en ten
slotte twaalf. In het begin moest het bedrijf
50 pet. van het risico zelf dragen; dit ver
minderde geleidelijk en thans draagt de re
geering voor 90 pet. bij. Deze toch in verhou
ding kleine lasten kan de tuinbouw al niet
meer dragen, en zoo begon men te leven van
zijn crediet; de bedrijfsinventaris werd ver
waarloosd, eenvoudig, omdat er geen geld was
Om dezen op behoorlijk peil te houden. Thans
is het bedrijf ondermijnd; er is geen enkele
reserve meer; er is geen weerstandsvermogen
meer, en nu juist kwam de felle vorst, die voor
de tuinders den vorm van een natuurramp
heeft aangenomen. Datgene, wat het bedrijf
door den winter moest helpen, is weg. Er is
geen kapitaal te krijgen, want het gebruikelijke
crediet op den nieuwen oogst wordt thans niet
gegeven.
De tuinders zelf hebben dit reeds lang zien
aankomen. Zij hebben van het begin af aan de
regeering gezegd, dat de wijze van steunver-
leening verkeerd was, want dat zij, alleen als
zij den vollen kostprijs zou garandeeren, het
economisch weerstandsvermogen der tuinders
zou kunnen behouden. Thans blijkt, hoezeer zij
gelijk hebben gehad, want door deze fellé
vorst zijn alle bedrijven zoo erg getroffen, dat
zij er niet meer bovenop kunnen komen. De
tuinders verwachten nu, dat de regeering zal
helpen, maar het is niet hun verlangen de
schade van thans vergoed te krijgen. Dit zou
beteekenen, dat een .sociale steun wordt uit
gekeerd en dat wenscht men niet. Deze kwee
kers hebben hun fierheid en zij achten het be
neden de waardigheid van hun bedrijven, die
toch tot de beste in gansch Europa gerekend
mogen worden, aan te gaan kloppen aan het
departement van Sociale Zaken en daar hun
hand op te gaan houden.
Zij wenschen, dat de regeering hun zal
terugbetalen, wat zy in de afgeloopen jaren
tekort zyn gekomen op den kostprijs, zy
achten de richtprijzen niet juist berekend
en willen, dat een andere berekening wordt
toegepast en dat de regeering aan de hand
van de nieuwe berekening met terugwer
kende kracht over de laatste drie jaren
zal uitkeeren, wat de tuinders tekort zijn
gekbmen.
Op deze wijze zullen de bedrijven zelf het
risico dragen, dat zy ook zelf dragen willen,
omdat zij wel economischen steun wenschen,
maar geen socialen, al zal het dan voor velen
nog zeer zwaar zijn, aan de mOeiiykheden het
hoofd te bieden.
Naar wij vernemen, zal de tentoonstelling
van teekeningen door Petrus Paulus Rubens,
welke in het Paleis voor Schoone Kunsten
te Brussel zoo zeer de aandacht trekt, in
haar geheel naar het Museum Boymans te
Rotterdam worden overgebracht.
De expositie is samengesteld uit bruikleenen
van het Louvre-museum te Parijs en de musea
van Stockholm, Antwerpen, Oxford, Amsterdam
en Rotterdam, benevens de verzamelingen van
den hertog van Devonshire, F. Koenigs, L.
Burchardt, mr. Chr. P. van Eeghen e.a.
Morgen is het een van de belangrijkste dagen
in het Rijk van Vorst Jocus te Venlo. Dan zal
n.l. de nieuwe Prins Carnaval officieel bekend
gemaakt worden op een grootsch gecostumeerö
bal te zijner eere gegeven. Met deze gebeur
tenis opent Vorst' Jocus den carnavalstyd.
De Raad van Elf heeft reeds de noodige
voorbereidingen getroffen voor zijn feestelijke
ontvangst.
Het concertgebouw is vanaf zeven uur ge
opend, om den Jocus-monarchisten en den velen
vreemdelingen, die steeds by de installatie
plechtigheden tegenwoordig zijn, gelegenheid
te geven een plaatsje te veroveren.
De Vorst zal om 9 uur 11 met zijn Raad van
Elf verschijnen, terwijl precies een uur later
bazuingeschal de komst van den nieuwen Prins
zal aankondigen. Evenals voorgaande jaren ver
schijnt de Prins gemaskerd in avondkleeding te
midden van zijn gevolg in de zaal, waar hy be
groet en toegesproken wordt door den Vorst.
Daarna maakt de Prins zich bekend, waarna
hij omhangen wordt met de teekenen van zyn
waardigheid.
De Jocus-hofkapel zal de dansmuziek ver
zorgen, terwijl er voor de mooist en origineelst
gecostumeerden fraaie verrassingen wachten,
welke de nieuwe Prins zelf zal uitreiken.
Het Haagsche inbrekersgilde maakt de
residentie gedurende de laatste maanden
wel buitengewoon onveilig. Byna iedere
week moet gemeld worden, dat men een ge
slaagden aanval heeft ondernomen op een
magazijn, waarin groote buit kan veronder
steld worden.
Vooral de juweliers hebben het hard te ver
duren, omdat de inbrekers bij voorkeur hun
winkels tot terrein van hun werkzaamheden
kiezen. In twee maanden tijd werd viermaal
in een juweliersmagazijn ingebroken en tel
kenmale liep de buit tot in de duizenden.
In den afgeloopen nacht zijn de inbrekers
wederom op pad gegaan, waarbij zij het oog
hadden op het magazijn van de firma Kan in
de Spuistraat.
In de linker-vitrine naast de deur bevona
zich een aantal kostbare sieraden. Men for
ceerde eerst een stalen beschermingsraam en
brak toen de sloten van de vitrine open. De
inbrekers schijnen in hun werk gestoord te
zijn, want er bleven verschillende kostbaarhe
den onaangeroerd, hoewel toch voor ongeveer
2500 werd gestolen.
De buit bestaat voomamelyk uit paarlen en
briljanten halssnoeren, waarvan de pryskaar-
ten nog in de etalage lagen.
Het soc.-dem. Tweede Kamerlid Donker c.s.
heeft eenige amendementen ingediend op het
wetsontwerp houdende wijziging en aanvulling
van de wet van 22 April 1855 tot regeling en
beperking der uitoefening van het recht tot
vereeniging en vergadering en van eenige daar
mede verband houdende artikelen van de wet
boeken van strafrecht en strafvordering.
Een der amendementen beoogt de Neder-
landsche staatkundige vereeniging, welke haar
werkzaamheid uitstrekt tot het buitenland,
niet strijdig te achten met de openbare orde.
Verder wordt voorgesteld, de .bepaling,
dat met de openbare orde strijdig wordt geacht
de Nederlandsche staatkundige vereeniging.
waaraan vreemdelingen door lidmaatschap of
op andere wijze deelnemen, niet van toepas
sing te doen zijn indien in een geval van deel
neming van vreemdelingen aan een vereeniging
het bestuur of, ontbreekt dit, de feitelijke lei
ding van de vereeniging met het feit, dat
vreemdelingen aan de vereeniging deelnemen,
niet bekend was en ook geen enkele aanleiding
had om dit te vermoeden.
Een ander amendement beoogt, te schrap
pen de voorgestelde bepaling, dat de politie
vrijen toegang heeft tot niet-openbare verga
deringen van meer dan tien personen, uitslui
tend of mede door vreemdelingen bijgewoond.
Op het verbod aan vreemdelingen om het
woord te voeren in vergaderingen, ook niefc-
cpenbare, waarin uitsluitend of mede de Ne
derlandsche staatkunde in algemeenen zin
wordt behandeld, stelt een volgend amende
ment de beperking voor „behoudens vergun
ning van Onzen minister van Justitie".
Tenslotte wordt voorgesteld, dat de wet ver-
valle met ingang van 1 Januari 1944.
Onze abonnés, wien allen een dezer dagen per
post de gele kaart van de „Geluksrace 1939" is
toegezonden, worden er aan herinnerd deze
kaart, ingevuld, zooals duidelijk staat aangege
ven, in te zenden aan het adres van het „Comité
tot Verzorging van Daklooze Vrouwen en Meis
jes van alle Gezindten" te Utrecht, postbus 2004.
Alléén de abonnés, die hun kaart inzonden,
trekken met de daarop gereserveerde nummers,
mede in de groote Nationale Loterij (Geluksrace
1539), waarvan de trekking, reeds 28 Februari a.s.
ten overstaan van notaris Merens te Utrecht,
zal plaats vinden.
Hoofdprijs is, zooals bekend: 3 jaar zonder
zorgen f 5.000. Totaal ruim f 10.000 aan prijzen.
Abonnés, die aan deze origineele „Geluksrace"
deelnemen, ontvangen 8 dagen na de trekking
gratis en franco een officieele trekkingslijst.
Hun, die nog geen kaart ontvingen, raden wij
aan een of meer kaarten aan te vragen, welke
kosteloos door het comité, Postbus 2004 te
Utrecht, worden toegezonden.
(Adv.)
Op de Vrijdagavond gehouden vergadering in
café Nijhuis in de buurtschap Mander te Tub-
bergen was een vijftiental landbouwers-grond
bezitters uit Mander en Hezingen aanwezig ter
bespreking van het volgende:
Een zekere Velzink uit Ulze (D.) had by het
verrichten van grondboringen nabij de Neder
landsche grens op Duitsch grondgebied een be
paald soort ijzer gevonden.
Deze vinder heeft daar melding van gemaakt
met als gevolg, dat een privé-combiuatie uit
Duitschland zich daar nu voor gaat interes
seeren om onderzoekingen te doen.
Men is van meening, dat een dergelyke yzer
laag zich op Nederlandsch grondgebied in de
omgeving van Mander en Hezingen bevindt.
Teneinde bij den minister van Waterstaat de
vereischte vergunning tot het doen van grond
boringen te verkrijgen, wil men eerst de toezeg
ging van de grondeigenaren hebben tot het mo
gen graven en boren in hun gronden.
Vrydagavond was Velzink aanwezig m gezel
schap van zekeren dr. Takken uit Münster (D.),
zijn advocaat en procureur. Deze deskundige in
dergelijke onderzoekingen gaf een uiteenzettting
van het voorgenomen plan.
Hij vroeg prijzen voor de gronden vast te
stellen. Vrijwel algemeen liet men nem de
heidegronden tegen een prijs van f 500 per ha
en de cultuurgronden voor f 1.000 tot f 1.200
per h.a. Zoodra nu met de boringen wordt aan
gevangen, wordt de prijs voor den grond uit
betaald. Dit geldt dan in het eerste begin voor
ten minste één h.a. Voor heidegronden, die men
nog niet gebruikt voor het doen van ooringen.
betaalt men f 10 per jaar apart; voor cultuur
gronden de dubbele pacht, die wordt geschat
op f 80 per h.a. Hoeveel jaren men zich dan
als grondeigenaar verbinden zal, is niet ts>zeg-
gen. De gronden, die worden ondergraven, wor
den bedrijfsklaar weer opgeleverd, zoodat de
eigenaars er eerder beter dan slechter van wor
den. Mocht het onderzoek resultaat opleveren,
dan is men voornemens een of meer wegen
aan te leggen voor het vervoer van het product,
dat men uit den grond haalt.
Het gevolg van deze bespreking was, da.,
eenige grondeigenaren er al dadelijk op ingin
gen en zich wel wilden verplichten. Naar het
scheen, was dr. Takken de grondprijs van de
boeren niet tegengevallen.
De grondeigenaren, die niet ter vergadering
aanwezig waren zullen persoonlijk worden be
zocht. Het ligt in het voornemen, de zaak ver
der te bespreken met den burgmeester van
Tubbergen.
Prinses Juliana, Prins Bernhard en Prinses
Beatrix zijn in den loop van den ochtend naar
Soestdijk vertrokken.
Wij vernemen van de Billiton Maatschappy
het volgende:
De Billiton My. zal 3500 aandeelen uitgeven,
elk groot f 1000.nominaal. De koers van uit
gifte is vastgesteld op 250 pet.
De inschrijving wordt opengesteld Vrijdag 10
Februari ajs. bij de kantoren van de Ned.-Ind.
Handelsbank.
De inschrijving is uitsluitend opengesteld voor
aandeelhouders. Aan drie aandeelen kan het
recht tot inschrijving op een nieuw aandeel
worden ontleend. De betaling der toegewezen
stukken moet 2 Maart 1939 geschieden.
In het prospectus wordt verder melding ge
maakt van het besluit der N.V. Billiton Mij. en
de N.V. Gemeenschapp. Mijnbouwmij. Billiton
om gezamenlyk over te gaan tot de oprichting
van een aluminium-industrie in Nederlandsch-
Indië.
Het is de bedoeling de aluminiumfabriek aan
vankelijk op te zetten voor een productie van
5.000 tons per jaar, dus slechts 1% van het
tegenwoordige wereldverbruik.
De oprichting van een waterkrachtwerk,
aluinaardefabriek en aluminiumfabriek wordt
ter hand genomen, waarmede enkele jaren zul
len gemoeid zijn. Zoolang de eigen aluminium
fabriek nog niet in productie is, zal het ruwe
aluminium uit het buitenland worden betrok
ken, waardoor men spoedig in de gelegenheid is
een markt voor aluminiumproducten te ontwik
kelen. Worden dus de fabrieken voor het be
werken en verwerken van aluminium op Java
gevestigd, de aangewezen plaats voor de alumi
niumfabriek is op Sumatra nabij de daar op te
richten waterkracht-centrale.
De verschillende ondernemingen zullen wor
den ondergebracht in de volgende vennoot
schappen: N.V. Mij. tot expl. van Waterkracht
in de Asakan-rivier „Mewa", waarvoor een kapi
taal noodig is van zeven millioen gulden, de
Billiton Mij. zal hierin deelnemen voor
f 4.170.000.—, de N.V. Ned. Ind. Aluminium
Industrie, kapitaal 9% millioen gulden, waarin
de Billiton Mij. deelneemt voor f 3.680.000, de
Ned. Ind. Aluminium Verwerkings Industrie met
een kapitaal van 1.4 millioen, deelname Billi
ton Mij. f 540.000— en de Ned. Ind. Aluminium
Producten Industrie met een kapitaal van
f 100.000.waarin de Billiton Mij. voor f 60.000
deelneemt.
Voor de financiering van deze vennootschap
pen dient de aangekondigde kapitaalsemissie.
Het Nederlandsch Tooneel, directeur Cor
van der Lugt Melsert, artistieke leiding: Cor
van der Lugt Melsert, Albert van Dalsum, A.
Defresne was deze week te gast bij onze Zui
derburen. Het Nederlandsch Tooneel gaf te
Gent voor een uitverkocht hius in den Konink
lijken Vlaamschen Sehouwburg een voorstel
ling van Ibsen's Nora, met mevrouw Annie van
der Lugt Melsertvan Ees in de titelrol. Zoo
wel de hoofdrolspeelster als het geheele en
semble oogstte by het opgetogen publiek een
ui£bHnd& succes.
Ontwerp »van architect Simon Switzar Jr.
voor de groote Missietentoonstelling A. M. O. R.
welke dit najaar te Amsterdam wordt gehou
den.
Het hoofdmonument, 12 meter hoog, is ge
projecteerd in het uiteinde van de zaal als af
sluiting van het geheel. In het centrale punt
is het kruis gesteld, omlijnd en verfijnd door
Neonlicht. De aureool en stralenbundel zijn sa
mengesteld uit glasstaven, welke een hel indi
rect licht ontvangen. Onder het kruis de we
reldbol, 3% meter in doorsnede, waarop met
kleine lichtjes de missiestatiën zijn aangege
ven en de correspondeerende nummers van de
stands.
Op den aardbol ingesloten het cyfer 25 en
er onder een M, uitdrukking gevend aan het
De langzame doch gestadige afkoeling heeft
op den duur geleid tot een tweede vorstperiode,
die de schaatsenrijders verlangend doet uitzien
naar den tijd, dat het ijs dik genoeg zal zijn
geworden.
Deze toenemende vorst hadden wij te danken
aan een geleidelyke afkoeling door uitstraling
en niet door aanvoer van koude lucht uit een
gebied van strenge vorst. In Centraal-Europa
heeft zich een gebied gevormd met vrij strenge
vorst en dit gebied reikte in het Westen tot
over onze Noordgrens heen. Daar de vorst-
grens niet ver ten Westen van ons land ligt,
brengt een geringe verschuiving van dit gebied
naar het Oosten al spoedig dooi in ons land.
Het gaat er dus maar om of dit vorstgebied
zich zal verplaatsen naar het Oosten zonder
zich tegelijk uit te breiden. Het hangt geheel
samen met het gebied van hoogen druk over
Midden-Europa, dat weliswaar in beteekenis
toeneemt maar langzaam naar het Zuidoosten
verschuift. Op den langen duur zal het wel ge
heel in het Zuidoosten terugwijken en zal over
de Noordelijke helft van Europa de druk dalen,
waardoor dit gedeelte onder den invloed zal
komen van warmere Westelijke luchtstroomen,
maar dit "zal pas hier te lande tot dooiweer
leiden als de lage luchtdrukking zich vanuit
het Noorden in onze richting uitbreidt en dus
als de barometer gaat dalen.
Onder deze omstandigheden is geen sterke
vorst te verwachten, maar is het voortduren
van de vorstperiode in ons land onzeker. Het
afbrokkelingsproces bij het genoemde gebied
van hoogen druk, dat de basis is van de vorst
periode verloopt echter slechts langzaam, zoo
dat men voorloopig nog wel op licht vriezend
weer kan rekenen, dat iets langer zal duren-
dan eerst was te voorzien. Een herhaling van
de strenge vorst is niet te vreezen.
(Nadruk verboden).
Z. H. Exc. Mgr. Dr. J. H. G. Lemmens, Bis
schop van Roermond, heeft op zyn verzoek eer
vol ontslag verleend als hoofdaalmoezenier van
sociale werken in het bisdom Roermond aan
den hoogeerwaarden Heer mgr. dr. H. A. Poels
en heeft in zijn plaats benoemd tot hoofdaal
moezenier den zeereerwaarden Heer K. W. A.
H. Roncken.
Verder heeft Z. Hoogw. Exc. benoemd tot:
aalmoezenier te Heerlen den weleerw. Heer
M. H. A. M. Poels;
aalmoezenier te Venlo den weleerw. Heer P.
A. H. Loonen.
Den dieseltrein, waarvan Vrydagmorgen de
eerste truck door een botsing op den onbe-
waakten overweg by Oudemolen ontspoorde,
heeft men in het begin van den middag in de
rails kunnen brengen. De trein is vervolgens
naar Groningen gesleept. Omstreeks drie uur
werd het verkeer, dat tot dan toe over enkel
spoor werd bnderhouden, over beide sporen
hersteld.
Bij de N.V. Dobbelman te Nijmegen hebben
dezer dagen drie employé's hun zilveren jubi
leum herdacht, n.l. de heeren A. Boschmar.n,
procuratiehouder, Th. v. Berck, expeditie-chef
en Th. v. Kempen, chef-etaleur.
Zoowel van de directie als van het personeel
mochten de jubilarissen tydens een huldigings
bijeenkomst tal van fraaie geschenken ont
vangen.
Jhr. mr. dr. A. van Rijckevorsel, Commissaris
der Koningin in de provincie Noord-Brabant,
is toegetreden tot den raad van by stand van
de stichting „Nationaal Centrum".
feit, dat deze tentoonstelling in het teeken staat
van 25 jaar Missie onder Rome.
Het 'geheel verheft zich uit een bassin, waar
in water vloeit de bron der levenden ge
flankeerd door twee sterk uitgebogen wanden
met levensgroote afbeeldingen der twaalf apos
telen. Op de hoeken staan zuilen met schalen,
waaruit het vuur, zinnebeeld van het geloof,
oplaait.
De zijarmen van het hoofdmonument zijn
verfijnd door geel-witte linten. Zij vertoonen,
schematisch uitgebeeld, de zending van Christus
en den arbeid der missionarissen. Lichteffecten
zullen het geheel een specifieke sfeer verleenen.
De overkapping der stands vormt een dub
bele coof van licht, gericht op het hoofdmo
nument en gesteund door kolommen, samen
gesteld uit stalen buizen en ommanteld met
geel-wit.
Het grensgebied schynt maar niet tot rust
te kunnen komen over de deviezenmoeilijkheden
en haar gevolgen voor de in de Duitsche fabrie
ken werkende Nederlandsche arbeiders. Er zyn
een 800-tal Nederlandsche werklieden ontslagen;
voor de blijvenden is een loon- en deviezenrege-
ling ingevoerd, die heel wat slechter is dan de
vóór 1 Februari bestaande. In sommige fabrie
ken te Gronau is medegedeeld, dat met 1 Maart
opnieuw verandering zal komen in de regeling,
welke het voor de Nederlandsche werkkrachten
nog moeilijker zal maken op hun plaatsen i
biyven.
Over het algemeen mag aangenomen worden,
dat de loonen der Nederlandsche arbeiders, die
aan het werk hebben kunnen blijven, guldens
lager zijn dan de vóór 1 Februari verdiende Toen
toch kreeg een arbeider, die 30 mark verdiend
had, 20 mark uitbetaald in Hollandsch geld te
gen een koers van 73 cent, is f 14.60, plus 10
mark in Duitsch geld tegen een koers van plm.
30 cent, maakt totaal f 17.60. Thans worden van
het loon van dienzelfden arbeider eerst de so
ciale lasten afgetrokken, welke zeker 5 mark
beloopen. De rekening wordt dus, in het gun
stigste geval dat de aftrek niet hooger is, wat
ook vaak voorkomt en o.m. afhangt van het
kindertal, 16 maal 73 cent is f 11.68 plus 9 maal
3C cent, samen f 14.38. Zekerheid, dit loon te
ontvangen is er echter niet voor de volle hon
derd procent. De Duitsche textielfabrikanten
hebben ni., terecht vreezende voor ernstige stag
natie in hun bedrijven, den Nederlandschen ar
beiders, die aan het werk konden blijven, ge
vraagd met minder Hollandsch geld genoegen
ts nemen, n.l. met de helft van het nettobedrag
in Ned. munt. Dan zouden de bovenbedoelde
arbeiders dus ontvangen 12;/. maal 73 cent is
f 9.125 plus 12% maal 30 cent is totaal f 12.87y2.
Sommige arbeiders zijn daarmede accoord
gegaan, omdat zij met meerdere gezinsleden aan
het werk waren en zoo toch nog een gezinsloon
konden maken, waarmede ze konden rondkomen,
of omdat ze als ongehuwden in Nederland niet
in de steunregeling vielen.
De onzekerheid is drukkend deswege en
omdat een narekenen van het nu te verdienen
loon teleurstellende uitkomsten gaf hebben ver
schillende Nederlandsche krachten, die aan het
werk konden blijven, het land toch verlaten.
Intusschen is bewaarheid wat verwacht
werd: in Duitsche fabrieken, die meer dan
de helft der geschoolde Hollandsche krach
ten moeten missen, is groote stagnatie in
getreden. Op sommige machines, die door
één Nederlander werden bediend, zijn drie
Duitschers geplaatst, zonder dat zy er in
slaagden de machine op gang te houden. De
hoeveelheid afval, die gemaakt wordt, is
enorm, doordat de minder geroutineerde
krachten de gebroken draden niet spoedig
genoeg kunnen herstellen. Voorts zyn Duit
schers, die in afdeelingen werkten met hoo-
gere loonklasse, in een met lagere loonen
geplaatst om daar te helpen den boel op
gang te houden.
Op de spoelzalen, waar door de Hollanders
gemiddeld 25 spillen werden bediend, heeft men
cien Duitschers er 40 te bedienen gegeven, om op
die wijze den uitval van werkkrachten te ver
goeden. Dat is op een mislukking uitgeloopen.
Enkele ontslagen Nederlanders, die totaal niet
gemist konden worden, zijn door de werkgevers
weer opgehaald en te werkgesteld, dat is echter
niet voldoende om de productie op normaal peil
te brengen en men maakt thans op verschillende
fabrieken in Gronau voorbereidingen voor een
andere bedrijfsorganisatie, waarbij enkele zalen
zouden worden uitgeschakeld, om in de rest Van
het bedrijf behoorlijk te kunnen werken. Op de
Spinnerij „Eilermark", direct over de grens te
Gianerbrug gelegen, zou men zelfs de geheele
nieuwe fabriek willen stop zetten om de werk
krachten in de oude fabriek te kunnen concen-
treeren en op die manier daar de productie nor
maal te doen verloopen.
De honderden Nederlandsche arbeiders, die
gedaan hebben gekregen, hebben thans hun
laatste loon ontvangen en zullen nu onder de
Ned. steunregeling vallen, voorzoover zij daar
voor naar de gestelde regelen in aanmerking
komen.
