Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | 8 februari 1939 | pagina 5

DE

amera

scura

P

Een uitnoodiging

RADIO

Haarlem, 8 Febr.

WOENSDAG 8 FEBRUARI 1939

Aan Haarlems Katholieken

H. C, J. SONDAAL

Voor de laatste maal

Gevonden voorwerpen

DE SUBSIDIE AAN DE H.O.V.

En een „betreurende" minister

„Kerk en Politiek"

Beatrix-marschen

Programma Radio-Centrale

BESLUITEN VAN GEDEPU
TEERDE STATEN

40-jarig huwelijksfeest

R. K. Damvereeniging S.D.O.

BURGERLIJKE STAND

Het Haarlem van 1839

HONDERD JAAR OUD

Veertig jaar Carels

Pensioenfonds het jubileum
geschenk der directie op
den feestavond

De Carels Broodfabrieken bestaan 40 jaar en ter gelegenheid van dit heuglijke feit
is gisteravond te Haarlem een feestavond gehouden, waaraan directie en personeel

uit Haarlem en Amsterdam deelnamen

HAGEMAN
Tel. 12762

PHILIPS en ERRES
ook in huurkoop

Ged. Oude Gracht 32
Haarlem

AGENDA

Bioscopen

9 Februari

Ironie van het noodlot

Ratelwachthuisje met ratelwachter in
den goeden ouden tijd

sii

niniiummininHiinniiiiHiiuiiiunnniniinmiuiiiiunnmimiui

Met groote vreugde maak ik mij heden tot den tolk van het Comité
voor Katholieke Actie te Haarlem, om alle lezers van dit blad uit te
noodigen tot bijwoning van een massale bijeenkomst op Maandag
13 Februari a.s. in het Gemeente-Concertgebouw alhier, waar Rector Drost de
bekende redenaar uit Amsterdam, een rede zal houden over het Katholicisme
in de branding van dezen tijd.

Doel en opzet van deze bijeenkomst is te zamen te overwegen de groote
beteekenis van het leven in en door het geloof en wel voornamelijk voor den
opbouw van een betere samenleving, van een nieuwe gemeenschap.

Het is de taak van den spreker uiteen te zetten, dat wijl dit ideaal van
een nieuwe gemeenschap verwerkelijkt worden hiertoe van ons zal worden
gevraagd de beoefening van de Goddelijke deugden Geloof, Hoop en Liefde
op een wijze, die méér dan eenig programma of eenige leuze het respect
van den tegenstander zal opwekken en een heerlijk enthousiasme zal doen
oplaaien in de harten van hen die door onverschilligheid of teleurstelling zich
van ons hebben afgewend.

Var» ganscher harte hoop ik dat Katholiek Haarlem in al zijn geledingen
dezen avond present zal zijn. ik reken op de arbeiders, op de werkloozen,
op de middenstanders, op hen die door positie en kennis vooraan staan in het
maatschappelijk leven; voor hen allen is deze avond belegd, voor hen
allen geldt het gebod van naastenliefde, dat meer dan ooit ons dwingt de
handen ineen te slaan om samen te getuigen, samen te werken, samen te
bidden en samen te offeren-

Katholieken, wie gij ook zijt, stelt mij en het ijverig Comité en den spreker
niet teleur, komt allen naar deze vergadering!

Deken van Haarlem

ffi

STAD

Reeds meermalen hebben wij tot den Haar-
j«rn,schen redacteur van „Het Volk" journalistie-
e verwijten moeten richten; deze heer toch
®eeft nu en dan. blijk van een mentaliteit, welke
met de journalistieke eerlijkheid niet al te
öauw neemt.

Rog in ons blad van Zaterdagavond hebben
hem moeten wijzen op de ergerlijke misdra
ag: dat hij onze opmerkingen omtrent onze
^hbehaag'lijke en onvoldane stemming na af-
°°P der begrootingsdeoatten verdraaid en ver-
valscht had in dién zin, dat wij in deze stem
ming verkeerd zouden hebben uit teleurstelling
°ver het optreden van onze katholieke fractie,
OIschoon wij, zooals Zaterdag nog extra door ons
^erd gereleveerd, juist heel ostentatief hulde
kebracht hebben aan onzen voornaamsten
^oordvoerder, Mr. Dr. F. A. Bijvoet, voor de
Uitmuntende wijze, waarop hij (en met hem
?°k andere leden van rechtsch) het katholieke,
het christelijke princiep hadden gediend.

Ra deze-terechtwijzing hadden wij mogen
v®i"Wachten, dat de redacteur van „Het Volk"
fout had erkend en excuus had aangeboden,
fhthans te kennen had gegeven, dat hij 't zoo
h^aad niet bedoeld had.

Ren minimaal journalistiek fatsoen had zulks
Seëischt.

Tot onze pijnlijke verbazing heeft de bedoel-
journalist echter niet alleen nagelaten aan
bezen eisch te voldoen, doch heeft hij in zijn
h|ad van gisterenavond nota bene zich op
hieuw aan de vervalsching en verdraaiing van
bze woorden schuldig gemaakt; het slot van
artikel in „Het Volk", waarin op oneven-
"'chtig-uitbundige wijze de loftrompet gestoken
™°rdt over de roode fractie, eindigt immers
hldus;

„Neen, wij kunnen het de r.k. „Nieuwe
Haarlemse Courant" niet nazeggen, dat wij
°hs onvoldaan en onbehagelijk voelen, wan
neer wij aan deze raaösdebatten terug-
henken. Daarvoor heeft de sociaal-democra
tische raadsfractie zich te goed en met te-
teel positief resultaat, geweerd."

Of een raadsfractie al dan niet positief resul-
bereikt is natuurlijk geen maatstaf voor
"ar optreden; ondanks het subliemste optre-

ha -

h®h van een fractie toch kan een of andere
•^eerderheid, die zich niet wil laten overtuigen,
®®hiakkelijk in onwil of in onverstand triom-
bheeren, maar hoe durft de redacteur van
.net Volk" nu wéér de onwaarheid debiteeren,

hat

Wij over het optreden van onze fractie in

?ake de behandelde principieele punten onhe
uglijk en onvoldaan gestemd geweest zouden

'lm.

- Rn nog wel na de afstraffing, welke wij hem
atérdag toedienden.

°e man van „Het Volk" speculeert blijkbaar
ei heel bijzonder op de veronderstelling, dat
hn lezers waarschijnlijk toch geen kennis ne-
ben van wat el. in ons bla[j verschijnt; dit
atste ontslaat hem evenwel niet van den
t 'cht, eerlijk te blijven en zijn journalistiek

h'°en te bewaren.

Z-tf hij daartoe in het vervolg niet bereid, dan
e^ -en wij hem niet langer als collega erkennen
van zijn geschrijf geen kennis meer nemen.
Wij sdmmeeren hem nu voor de laatste maal.

Un'ichtingen aan het Bureau van Politie,
-edestraat, uitsluitend tusschen 11 en 13 uur

„THE ROYAL KILTIES BAND",

5?' Engelsche „Junioren-orkest', dat
fh Vrijdag a.s. af in het Rembrandt
om }er op t°oneel zad verschijnen,
tiiL voorstellingen van de geestige
„Die verduivelde waarheid", met
Irene Dunne en Cary Grant, op te
luisteren.

Eenig geld: de Rooy, Thomsonlaan 46; hee
renhandschoen: chef Binnendienst, Expeditie
N. S., Stationsplein; kinderhandschoen: Keijzer,
Spaamwouderstraat 116; portemonnaie met in
houd: Bur. v. Politie, Smedestraat; parapluie:
Nolf, Kruisstraat 26; rijwielbelastingplaatje:
Kaptein, Vogelenzangscheweg 35, B-loemendaal;
heerenrijwiel: Bureau van Politie, Smedestraat;
shawl: v. d. Linden, Dr. Schaepmanstraat 75;
tasch: de Graaf, Nagtzaamplein 8.

De minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen zegt in de memorie van antwoord
aan de Eerste Kamer o.m.: Voor het Haarlem-
sche orkest geldt inderdaad niet, dat het rijks
subsidie van vroeger gehandhaafd is. Het werd
reeds vroeger gehalveerd, omdat het eigen ge
meentebestuur was voorgegaan. Toen de ge
meentelijke bijdrage met 50 was verminderd,
moest het rijk, dat zich bij zijn subsideering
moet richten naar de plaatselijke belangstelling
en offervaardigheid, volgen. Dat dit voor de
leden van het Haarlemsche orkest funeste ge
volgen heeft gehad, is begrijpelijk. De minister
betreurt het, maar kan er niets aan veranderen.

Vrijdag 10 Febr. a.s. 's avonds te half negen
zal de bekende spreker Prof. Dr. Alphons Steger
in het Jeugdwerkgebouw aan het Teylerplein
Haarlem-Oost een uiteenzetting geven over het
bovengenoemde tegenwoordig zoo in de branding
staande onderwerp.

Zeker 'n mooie gelegenheid om van een zoo
bekwaam deskundige hierover een duidelijk ant
woord te ontvangen.

Men verzoekt ons te willen mededeelen, dat
de uitslag van den Beatrix-marsch afdeeling
Jeugdgroepen in zooverre verbetering behoeft,
dat de eerste prijs werd gewonnen door de
Verkenners St. Jan en de tweede door K.J.C.
St. Bavo.

Donderdag 9 Februari

Programma 1: Jaarsveld
Programma 2: Hilversum I en II
Programma 3: 8.00 Keulen, 9.50 Pauze, 10.00
Parijs Radio, 10.50 Diversen, 11.20 Parijs Radio,

12.35 Brussel Ned., 2.20 Mötala of Diversen,
2.35 Pauze, 2.40 Radio PTT Nord, 3.20 Keulen,
4.20 Diversen, 4.35 Londen Reg., 4.55 Diversen,
5.20 Brussel Ned., 6.05 Radio PTT Nord, 6.35
Brussel Fr., 7.25 Brussel Ned., 7.50 Straatsburg
of Diversen, 8.20 Brussel Fr., 9.35 Keulen, 10.20
Brussel Ned., 11.20 Danmarks Radio.

Programma 4: 8.00 Brussel Ned., 9.20 Diver
sen, 10.35 Londen Reg., 12.05 Droitwich, 2.20
Londen Reg„ 3.35 Droitwich, 6.45 Pauze, 6.50
Brussel Ned., 7.00 Droitwich, 8.20 Brussel Ned.,
9.05 Straatsburg of Diversen, 9.20 Droitwich.

Programma 5: 8.007.00 Diversen, 7.00 Eigen
gramofoonplatenconcert.

Eenigen tijd geleden heeft de raad van Haar
lem besloten tot het onbewoonbaar verklaren van
een aantal woningen o.a. aan de Oranjeboom
straat. Ged. Staten hebben dit besluit nu goed
gekeurd, behoudens de perceelen Oranjeboom
straat 75, die niet onbewoonbaar zijn.

Ged. Staten hebben goedgekeurd het besluit
van den raad van Haarlem betreffende den aan
leg van sportterreinen in de omgeving van de
Kleverlaan, zoodat men spoedig zal kunnen be
ginnen met den aanleg hiervan.

Morgen 9 Februari hoopt het echtpaar
J. AssendelftM. Visser den dag te herden
ken waarop het voor veertig jaar in het huwe
lijksbootje stapte.

Ongetwijfeld zullen de beide echtelieden mor
gen veel belangstelling ondervinden.

Zij wonen in de Kruistochtstraat no. 50,
Haarlem-Oost.

Deze vereeniging hield op Maandag 6 Febr.
een ledenvergadering. Veel is daar besproken en
nog meer zal er gedaan worden om het R.K.
damleven in Haarlem Oost tot grooten bloei te
brengen. Maandag 13 Febr. begint voor I.D.O.
de onderlinge competitie. Deze is verdeeld in 2
groepen, namelijk A en B. Bord 1 tot en met 7
vormt groep A en de rest vormt groep B. Zij
die interesse hebben voor het damspel gelieven
zich op te geven bij den secr.. Het lidmaatschap
van S.D.O. eischt, dat men lid moet zijn van
de St. Jozefs Gezellen. Ook mag men geen lid
zijn van een andere damclub.

Het bestuur is als volgt samengesteld:

Voorzitter eerw. praeses van Rijn, vice-voor-
zitter S. v. Bakel, 1ste secretaris N. Blom, Zuid-
Polderstraat 89, Haarlem, 2e secretaris A. v. d.
Maat, le penningmeester W. Hubbers, 2e pen
ningmeester J. Nijhuis.

Vermelden wij nog dat de heer W. Hubbers
den topscore prijs gewonnen heeft van de af-
geloopen bondscompetitie.

Ondertrouwd: 8 Febr.: J. F. L. Disco en G.
M. Boeree, H. van Bakel en E. A. de Graaff;
P .Stijnman en C. J. Kiekens; A. M. Diermanse
en H. Kuchta; A. C. Stevens en W. Dirks; F.
Sperling en J. van Schie; J. Kampman en G.
Oiekmann; J. M. Prikker en A. M. de Bruin;
K. Bosma en F. C. Vos; J. G. W. Bonk en
M. Telege.

Getrouwd: 8 Febr.: P. C. J. Romijn en J. de
Graaff; B. W. Metz en H. C. Schmidtke; J. C.
verwer en A. van Scherpenzeel; B. J. Beneker
en T. F. Hofman; P. C. Deen en Geijteman;

A. W. F. Smit en H. van Schaik; P. van Veen
en A. G. Bouw; J. L. Schaefer en M. Anspach;

B. J. Hoogendoorn en M. Fennis; W. Pannekeet
en H. Serné; G. Gnesin en R. Herskovits.

Geboren: 6 Febr.: d. v. G. Vergers—ten Have:
5 Febr.: z. van A. M. SilevisBlokker; 7 Febr.:
d, van M. M. v. d. HaakHeinsbergen; d. van
A. AlphenaarBoxs; z. van M. G. Zweers
Lijnzaat; 4 Febr.: d. van W. A. HssinkKoop
man; 8 Febr.: d. van W. SchaapGerrits; 7
Febr.: d. van P. M. A. v. d. BroekRheo; d.
van N. W. Heimering de Vries; 8 Febr.: z. van
H. M. N. Schneiderste Kloese.

Overleden: 5 Febr. M. T. Boeijing'Vester, 62
jaar, Brouwerskade; 6 Febr.: R. H., 4 mnd., z.
van J. Wolfraad, Hazepaterslaan; 7 Febr.: J.
P. de Boever, 33 j., Lotterstraat; M. C. Schle-
baumv. d. Toom, 85 jaar, Buitenrustlaan; J.
Hammingade Zeeuw, 64 jaar, Riouwstraat.

c

Ob

$0*

Amsterdamsch sleetje en „sleeper" met
smeerlap omstreeks 1830, de „taxi" van
dien tijd

Haarlem zag er, honderd jaar geleden, on
geveer net zoo uit als twee, drie eeuwen vroe
ger. Wel waren in 1824 de Groote Houtpoort
en de Zijlpoort afgebroken en door een hek
vervangen, maar pas na 1850 begon, evenals in
andere steden van ons land, de groote sloop
woede van ons gemeentebestuur en vielen wal
len en poorten onder den slooper,smoker, wer
den verschillende grachten gedempt en moesten
tal van schitterende oud-Hollandsche geveltjes
het afleggen tegen de voortbrengselen van de
prullerige architectuur der negentiende eeuw.

De buitensingels, de Burgwal en de Nieuwe
Gracht vormden in Hildebrands tijd nog vrij
wel de grenzen der stad. Zij was doorsneden
door tal van fraaie grachten met helder water
en daaroverheen alleraardigste bruggetjes b.v.
in de Zijlstraat bij de kruising van de Nassau-
laan (toen Kraayenhorstergracht) en Ged.
Oude Gracht. De bestrating bestond in hoofd
zaak uit puntkeien en dan nog alleen maar
in het centrum van de stad. Groote en groot-
sche winkels waren onbekend. Uithangborden
waren de eenige reclame voor overdag en des
avonds. De winkelier was n.l. van meening,
dat hij het hebben moest van „de gunst en de
recommandatie". Zijn winkel moest zich zelf
aanbevelen, vond hij. Op de grachten en in de
hoofdstraten zag men tal van statige patriciërs
woningen, zooals het tegenwoordige gebouw
van Trou in de Groote Houtstraat b.v.. Te
genover het Proveniershuis, weerklonk den
heelen dag het geklop van een hoefsmederij
en zoo waren er tal van ambachtslieden, die
in pothuizen of vóór hun woning hun vak uit
oefenden. De straatverlichting bestond in de
buitenwijken uit oliepitjes, gloeiende spijker
koppen, en in de voornamere straten uit
straatlantaarns en geweldige over de straat
gespannen reverbères. De eerste gaslantaarns
kwamen pas in 1854. Des nachts werden de
poorten en watertoegangen tot de stad ge
sloten. De politie bestond in hoofdzaak uit
nachtwachts, die danig leven konden maken
met hun ratels. Sterk was dit korps in aan
tal. ja veel sterker, in verhouding tot de uit
gebreidheid van de stad en het aantal inwo
ners, dan thans. Er waren 6 sergeanten en 57
wachten, benevens 3 noodhulp-sergeanten en
12 nood hulp-nacht wachts. De sergeanten wa
ren ieder gewapend met een sabel en een
stok, de nachtwachts met sabel of stok, voor
zien van een ijzeren punt. Bovendien waren
zi; in het bezit van een houten klap (van
daar de naam klapwacht), die door middel
van een riem of koord om het lijf werd ge
dragen. Bij de rondes waren zij genoodzaakt
twee maal bij zeer kleine tusschenpoozen twee
slagen meh dien klap te doen en vervolgens het
uur uit te roepen. Hadden zij hulp noodig,
dan deed dezelfde klap dienst als alarmsein.
De stad, zoo vertelt Overmeer, leverde, slecht
verlicht als zij was, door de vele stegen en
poorten een goede schuilplaats aan hen, die
het waakzaam oog der politie ontvluchten wil
den en het was werkelijk een kunststukje
voor de ordebewaarders hier in het duister
een goed heenkomen te zoeken. Het jagen op
dieven was niet hun eenige werk. Wie vroeg
uit de veeren moest, kon gewekt worden door
de nachtwachts. Zij hielden verblijf in de
„wachthuisjes", het houten hokje, dat ver
warmd werd door de turven in hun „buurt"
opgehaald. Er waren in Haarlem niet min
der dan 19 van die wachthuizen. Aan de in
gangen van de stad had men bovendien de
commiezen en voorts rekenden de stadspeil-
ders, de roeiers, de stadsarchitect, de rooi
meesters, de houtvesters en opzichters, de
buurtmeesters, de laanmeesters, de doctoren,
de chirurgijns, de schippers en allerhande amb
tenaren aan de veren, de hooistekers, de be-
grafenisnooders met hun noodhulpen, de gra
venmakers, de baardragers, de brandspuitbe
ambten, de wegers enz. enz., enfin allen, die in
eenigerlei functie aan de stad verbonden wa
ren, het zich tot een plicht, het politiegezag te
helpen handhaven, zoodat het aan toezicht, ze
ker overdag, niet ontbrak.

Op de torens deed elk uur van den
nacht de torenwachter zijn hoorn schallen. Wij

Dat veertig jaar in staat zijn een solidai-
ren, eensgezinden, prettigen en kameraad-
schappelijken geest te brengen onder het
personeel van een onderneming, is gister
avond wel gebleken in het gezellige zaaltje
van „De Leeuwerik" aan de Kruisstraat; de
N.V. Luxe broodfabrieken v. h. H. J. Carels
herdacht n.l. haar veertigjarig bestaan en
ter gelegenheid van dit feit werd den leden
van het personeel een feestavond aangebo
den, die er in vele opzichten zijn mocht.

De opening geschiedde door den heer C. J.
Talen, directeur der N.V., waaTna de heeren
Benzen en Metz, personeelleden van het filiaal
in Amsterdam, aan hun Haarlemsche zuster-
afdeeling hulde brachten bij dit veertigjarig
jubileum.

Hun voorbeeld werd gevolgd door den heer
Geerlings, lid van het personeel der jubileeren-
de Haarlemsche afdeeling, die uitvoerig schetste
hoe het bedrijf groeide in den loop der jaren.
Hij huldigde de buitengewoon prettige samen
werking tusschen superieuren en personeel, den
goeden geest, die steeds in het bedrijf heerschte,
enz. Hij hoopte dat de fabriek in Haarlem in
denzelfden geest zou opgaan naar het gouden
jubileum. Namens het personeel bood hij een
neonverlichting voor de fabriek aan.

De heer de Ruijter, gedelegeerd commissaris
der N.V. v. h. H, J. Carels, bracht het perso
neel dank voor de hulde, die het had gebracht
en hij dankte voor het zoo practische neonver
lichtingscadeau.

Hij had echter ook nog een groote ver
rassing in petto. Ter gelegenheid van dit ju
bileum had men een pensioenfonds ingesteld,
ten behoeve van oude werkkrachten, en men
had daarin onmiddellijk f 25.000 gestort.

Deze mededeeling werd met luid applaus
begroet.

Namens verschillende afdeelingen werden nog
enkele bloemstukken aangeboden. Gedurende
het verdere feestelijke verloop van den avond
bleek wel, welk een uitstekende kameraadschap
er onder het personeel van de N.V. Carels
heerscht. De avond verliep vlot en enthousiast,
iets waaraan het community singing niet geheel
vreemd bleek te zijn. Conferencier was de heer
F. Dumee, die de stemming" boven het vereischte
peil wist te houden en die, toen de juiste sfeer

er eigenlijk pas goed in zat, vele succesjes
oogstte.

In de pauze sprak nog de bedrijfsleider van
het Haarlemsche filiaal, de heer Wanders. Deze
wekte het personeel op, steeds zijn krachten en
zijn energie aan de zaak te geven, zooals dit
was geschied in de afgeloopen jaren. Dit is voor
een zaak onontbeerlijk. Hij ihaakte bekend, dat
de Directie een prijsvraag had uitgeschreven,
voor dat lid van het personeel dat echter
geen leidende positie mocht innemen dat de
best uitvoerbare en de doelmatigste middelen
wist te bedenken, voor uitbreiding van de ver
koopmogelijkheden, of van iets anders, dat de
fabriek ten goede zou komen. Voor de oplossin
gen had men aanzienlijke geldprijzen uitgeloofd.

Na de afwerking van het aardige programma
"volgde een gezellig samenzijn, waarbij de heer
F. Dumee wederom als conferencier en een lid
van het Amsterdamsche personeel als balleider
optrad.

s ...J

Hildebrand, de schrijver van de
Camera Obscura, in 1837

kunnen daar nu even om glimlachen, maar men
denke zich dat nachtelijke Haarlem van 1839
eens in, met zijn geveltjes en luifeltjes en
stoepbankjes, met zijn negentien wachthuisjes,
waar de nachtwachten met hun ratels en pun
tige stokken om een gloeiend haardvuur zaten
en daar hoog boven op den toren de toren
wachter! Als er brand was hing hij een
roode lantaarn uit aan de zijde, waar de brand
uitgebroken was, plaatsten alle inwoners van
Haarlem, volgens stedelijk reglement daartoe
verplicht, een brandende lantaarn buiten het
huis om den brandwachts, waartoe vrijwel alle
mannelijke Haarlemmers behoorden, den ren
naar den brand te vergemakkelijken, en zetten
een paar emmers water gereed.

Openbare middelen van vervoer waren er
in de stad niet. Naar buiten bestonden zij al
leen uit wagendiensten en veerschuiten. Alles
onder zeer strenge contröle van de overheid, dif
scherp op de tarieven lette. Men kon behalve
met de diligence des zomers 15 maal per dag
met de trekschuit naar Amsterdam, des win
ters tien- of twaalfmaal, mits bij open water
De dienst naar Leiden was meer beperkt. Naar
Amsterdam kostte de vracht 9 stuivers en 5
duiten, wanneer men zich tenminste de weelde
niet kon veroorloven om een plaatsje in de roef
te huren voor 13 stuivers en 3 duiten. Kinde
ren betaalden halven prijs en een heele schuit
kon men afhuren voor 9 gulden, 14 stuivers en
4 duiten. De duiten schijnen in dien tijd den
zelfden dienst te hebben gedaan als tegenwoor
dig de halve centen, of het dubbeltje beneden
een afgerond aantal guldens bij een uitverkoop

Kranten werden weinig gelezen. Ze waren
te duur, zoodat alleen de gegoede ingezetenen
zich de weelde van een abonnement veroorloof
den De burger, die de krant wilde lezen of
op de hoogte wilde komen, ging naar het kof
fiehuis of de herberg en kreeg daar reeds bij
het binnenkomen door een knecht van den
waard zijn pijp, een lange Goudsche. gepresen
teerd.

Die koffiehuizen waren niet zoo luxueus in
gericht als tegenwoordig, maar wel gezellig
met hun schoon zand op den vloer en in het
midden het groote billard.

De heeren droegen hooge hoeden, hooge kra
gen, breede wit-zwarte stropdassen, getailleer
de jassen met kostbare vesten en jabots, lange
nauw om het been sluitende pantalons met
souspieds of soms hooge laarzen over de broek
heen. Hildebrand geeft van den fat van der
Hoogen de volgende schilderachtige beschrij
ving. „Deze persoon was gekleed in een zeer
nauwen, groenen rok met zeer kleine vergulde
knoopjes en zeer nauwe en korte mouwtjes,
een zeer wijde pantalon, met zeer spits toe-
loopende pijpen, en een gebrocheerd zijden vest,
Een zwart satijnen strop, in welks slippen een
zeer lange, zeer dunne gouden doekspeld stak.
met een klein goud snoertje daaraan vast.
stroo-gele handschoenen en zeer puntige
laarzen voltooiden zijn kleeding. Nog slinger
de er zich een gouden horlogeketting, saam-
gesteld uit lange, magere schakels, over zijn
vest en wees de verbeelding den weg naar een
zeer dun, goud horloge a cylindre, terwijl aan
een bijna onzichtbaar elastiek koordje een klein
vierkant lorgnet bengelde".

Al kort na den slag van Waterloo kwam voor
ce dames de luifelhoed in de mode, eenvoudig
opgemaakt of rijk met bloemen versierd. In
huis werd een veel geplooide muts gedragen.
De blouses hadden nauwe aan de schouders
opgepofte mouwen; de korte rokken lieten
coquet de lage schoentjes met linten zien. De
winter bracht groote moffen, lange mantels
met bont afgezet, sjaals en douilletten van
gekleurd satijn.

De eenvoudige man kon zulk duur goed na
tuurlijk niet betalen. De dienstboden droegen
katoenen jakken; de deftigsten een kornet.

Er bestond in Haarlem, zooals in andere ste
den, gelegenheid naar een concert te gaan. Uit
de viering van het 125-jarig bestaan van de
Haarlemsche Orkestvereeniging eenigen tijd
geleden bleek, dat in 1839 reeds de muziek der
schutterij bestond, en ook de zangvereeniging
Zang en Vriendschap heeft haar eeuwfeest al
gevierd. Er waren voorts letterkundige gezel
schappen, waaronder het in 1789 opgerichte
dichtlievend gezelschap Democriet, dat in den
tijd der Patriotten ook een politieke rol had
gespeeld, doch, volgens het Aardrijkskundig
Woordenboek van v. d. Aa, in 1840 nog maar
negen leden telde Van der Aa vermeldt voorts
het bestaan van de sociëteit Trou Moet Blijc-
ken; van verschillende Rederijkerskamers,
zang- en muziekgezelschappen, zonder ze met
name te noemen; van een comediezaal buiten
dc Houtpoort, op het tegenwoordige Houtplein;
de kunstgalerij van schilderijen en andere kunst
werken van levende meesters in het Paviljoen,
tlians Provinciale Griffie enz.

De kinderen konden volop naar school gaan.

Gebouw St. Bavo: Best. Bouwvakbond, 8 uur;
Collectanten St. Antonius, 8 uur; St. Bavo, 8
uur; Best. Arbeid Adelt, 8.30 uur; Proza, 8 uur.

Kunstzaal De Bois: Expositie 95 uur.

Kunstzaal Leffelaar: Expositie 105 uur.

Frans Halsmuseum: Expositie 105 uur.

Gem. Concertzaal: Jeugdconcert met H.O.V,
7.30 uur.

Cinema: „Nanon" en „De Wildeman", 2
en 8.15 uur.

Luxor: „De dertien lanciers", 2.30, 7 en
9.15 uur.

Frans Hals: „De rebel van Texas", 2.30, 7
en 9.15 uur.

Moviac: „Ein Lied geht um die Welt", 2.30,
7.15 en 9.15 uur.

Gebouw St. Bavo: Ledenvergadering Spoor
wegpers., 8 uur; R. K. Bevolkingsbureau, 8 uur;
Best. „St. Nicolaas", 8.30 uur.

„De Leeuwerik", Kruisstraat: N.R.V.K., 8 uur.

Kunstzaal De Bois: Expositie 95 uur.

Kunstzaal Leffelaar: Expositie 105 uur.

Frans Halsmuseum: Expositie 105 uur.

Allereerst naar de stadsburgerschool met 500
leerlingen, öf naar een der veertien bijzondere
scholen (dat wil zeggen scholen, die door par
ticulieren werden gehouden), waaronder de
jongeheeren- en jongejuffrouwenscholen met ge
zamenlijk 900 leerlingen, of een van de vier
stadsarmenscholen (met 1600 leerlingen)Daar
na konden de studies voortgezet worden aan de
stadsteekenschool, aan de industrieschool, aan
de Latijnsche school (gymnasium) in de Jaco-
fcijnestraat of aan de Rijkskweekschool voor
schoolonderwijzers in dezelfde straat. Deze had
toen een veertigtal kweekelingen. En ook was
hier in Haarlem de in 1823 opgerichte Genees-
Keel-Verlos-en Artsenijmengkundige school op
het Prinsenhof, waar de vader van Hildebrand,
apotheker Beets uit de Koningstraat, vele ja
ren leeraar was.

De katholieken in Haarlem hadden toen hier
ter stede zes kerken of beter gezegd staties: één
op de Bakenessergracht, toegewijd aan den H.
Eernardus, twee aan de Achterstraat, waarvan
één aan den H Thomas van Aquine en de an
der aan den H. Dominicus was toegewijd; een
aan het Spaarne, de Vier Heemskinderen ge-
heeten, toegewijd aan den H. Franciscus. één
aan het Begijnhof aan den H. Joseph gewijd,
en één aan het voormalig Klokkenhuis, toege
wijd aan den H. Bavo, waarvoor later de kerk
aan de Nieuwe Groenmarkt in de plaats is ge
komen. De katholieken waren echter toen niet
zoo erg meer in tel als in den tijd der patriot
ten, toen iedere partij om hun gunst bedelde
er. in den Franschen tijd, toen zij algemeene
waardeering genoten ook in het bestuur der
stad Haarlem. In den tijd van Hildebrand was
er echter op alle gebied een reactie op de door
gestane rampen en maatschappelijke verhou
dingen.

„De Standaard" wijst erop, hoe het commu
nistische Rusland thans genoodzaakt is te grij
pen naar middelen, die eerst door haar werden
verworpen.

Groen van Prinsterer zeide eens: de re
volutie brengt precies het tegendeel van
datgene wat zij belooft. Zij voert tot de
consequentie van hetgeen zij bestrijdt.

De communisten in Rusland bewijzen
zulks weer eens.

Thans wordt gemeld, dat in het Russi
sche bedrijfsleven niet alleen het stukloon
weer is ingevoerd, maar dat alle arbeid
naar prestatie wordt betaald, en dat voor
bijzonderen ijver belooning, voor luiheid
straf wordt gegeven. De arbeider wordt
streng aan het bedrijf gebonden en hy
ontvangt een arbeidsboekje, waarin hy het
beeld van zyn persoon en werk steeds by
zich draagt, en waarvan zyn positie en
loon afhankelijk worden gesteld.

Als hier te lande omtrent zulke maat
regelen maar even gekikt werd, zouden de
communisten rnpord en brand schreeuwen.

In Rusland is het de communistische
pers, die er zulke maatregelen voorbe
reidt, van hooger hand daartoe bevolen.

En den communistischen arbeiders
hier wordt verteld, dat de Sovjetunie het
paradijs der arbeiders is.

Daar zit waarlijk humor in het geval.

iWis w