De wake op het Vaticaan
Program der
Koningin
>,Paus Pius XI verleent Zijn
laatste audiëntie"
Het nieuws vanTieden
Einde van strijd in
Catalonië
vereenigde katholieke pers
SEN BEZOEK AAN DEN
GROOTEN DOODE
be aandacht der geheele wereld, maar van Rome In de
eerste plaats, richt zich thans op de baar
in de Sixtijnsche kapel
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1939 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
ÜASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
^3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21631
Vele Kardinalen te Rome
Het komende Conclaaf
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiinii|
IIIHIIIIIIIII
Amerikaansche Kardinalen
naar Rome
Conferentie van Ht M. met Haar
Commissarissen in de provinciën
Rouwbeklag bij den
Internuntius
Talrijke betuigingen van deel
neming ontvangen
Medeleving in Engeland
Priesters lezen op het Sint Pietersplein in de dagbladen het droeve nieuws. Op den achtergrond ziel
men den koepel der Pauselijke basiliek verrijzen
Linksche regeering vestigt
zich te Madrid
Pius XI en Nederland
De Heilige Vader is gestorven. Bij
zulk een tijding voelen wij katholie
ken hechter dan ooit onze saamge
bondenheid in de gemeenschap der
heiligen. Wij voelen dezen dood als
een groot gemis, wij Nederlandsche
katholieken in het bijzonder omdat
het deze Paus is geweest onder wiens
pontificaat ons land de glorie heeft
gekend van het Internationaal Eucha
ristisch Congres naar hetwelk Hij als
Zijn Legaat zond onzen Nederland-
schen kardinaal die hem is voorge
in den dood. Hoe groote belang
stelling toonde Pius XI in de voorbe
reiding, het verloop en het succes van
dit wereldgebeuren in de Nederlanden,
Toen onze hoofdstad 'n tweede Rome
werd. Hij heeft met de innigste inte
resse alles gevolgd, heeft zich uitvoe
rig door den Kardinaal Legaat laten
inlichten en heeft de film willen zien
destijds van het congres gemaakt. De
groei van den Stillen Omgang ter
vereering van het H. Sacrament
van Mirakel van Amsterdam lag hem
na aan het hart en hij kende als boe
kenkenner nauwkeurig 't boekje van
pastoor Leonardus Marius, aat hem
in de dagen vóór het congres in een
zeldzaam exemplaar werd aangebo
den door het propaganda-comité.
Voor ons blijft Pius XI de Paus van
het H. Sacrament.
Onze Romeinsche correspondent seinde gisterenavond:
Om vier uur in den middag is het stoffelijk overschot
Van den Paus overgebracht naar de Sixtijnsche kapel. Om vijf
üur werd tot de kapel toegang verleend, allereerst aan de leden
van het Diplomatieke Corps, geaccrediteerd bij den H. Stoel,
aan den Romeinscben adel en de hooge geestelijkheid.
Een file van auto's, langzaam voortbewegend, voert de
hooge bezoekers door de Porta Sant' Anna Vaticaanstad hin
tten. De auto's parkeeren op het plein van Sint Damasus. Den
aanblik, welken het prachtige plein van Bramante biedt, kennen
Vvij van Nieuwjaar en andere groote feestdagen, waarop de
gezanten bij den H. Stoel, de Romeinsche adel en de hooge
geestelijkheid den H. Vader hun wenschen kwamen aanbieden.
Zoo rijst bij ons de gedachte: „De Heilige Vader verleent
Zijn laatste audiëntie aan Rome, aan de geheele wereld."
^resident Roosevelt prijst het
ijveren van Paus Pius XI
voor den vrede
herdenking in de
Fransche Kamer
De vlag halfstok aan het gebouw der
internuntiatuur te Den Haag
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Prelaten van het Pauselijk Hof bidden
bij de baar van den overleden Opper
herder. Men ziet in het midden, met
de handen gevouwen, den Ceremo
niemeester, Mgr. Arborio Mella di
Sant' Elia. (Telegrafisch overge
brachte foto).
weggenomen. Deze bevindt zich nu in geheel
gerestaureerden staat. Grootscher en indruk
wekkender omgeving dan deze, waar achter het
hoog-altaar Christus geweldig op de woiken om
het laatste gericht te houden, laat zien voor de
droeve plechtigheid van het laatste eerbetoon
der wereld aan den gestorven Paus Pius XI niet
denken.
En aan de baar van den Paus valt alle on
derscheid in rang en stand weg in diepen rouw
Velen met tranen in de oogen trekken de geloo-
vigen langzaam voort, allen slechts kinderen
van een Vader der Christenheid, die hen ver
weesd heeft achtergelaten.
Nooit in de geschiedenis van het Pausdom is
het voorgekomen, dat de meerderheid van het
College der Kardinalen op den dag zelf van den
dqod des Pausen zich in Rome bevond en dat
veertig kerkprinsen een paar uur na Zijn over
lijden zich voor den ritueelen handkus over het
verstijfde lichaam van den H. Vader konden
.neerbuigen.
Alle Italiaansche Kardinalen waren sinds gis
teren in de Eeuwige Stad aangekomen voor de
audiëntie, die Paus Pius XI z. g. morgen ter
gelegenheid van Zijn kroningsfeest had willen
verleenen. Maar in plaats van zich voor te
bereiden op deze ontvangst, waaraan ook in
politieke kringen groote waarde gehecht werd,
moesten zij vanmorgen in alle vroegte de eerste
voorbereidselen treffen voor een langdurig ver
blijf in Rome.
Na het bezoek aan de sterfkamer hebben de
Kardinalen zich teruggetrokken. Morgen, Za
terdag, komen zij te zamen voor de eerste al-
gemeene congregatie van het H. College, die ih
het Vaticaan gehouden wordt. Intusschen ver
gaderden Vrijdagmiddag de hoofden der drie
kardinaalsorden, n.l. Kardinaal Granjto Pigna-
telli di Beimonte, voor de Kardinaal-bisschop
pen, Kardinaal Ascalesi, voor de Kardinaal
priesters en Kardinaal Caccia Dominioni vooi
de Kardinaal-diakens, onder voorzitterschap
van den Kardinaal Camerlengo Z.Em. Pacelli.
In deze voorbereidende congregatie zijn de eer
ste maatregelen vastgesteld voor de uitvaart, die
men Dinsdag a.s. verwacht.
Den eeheelen dag reden auto's de Klokken-
poort binnen. Om tien uur arriveerde Donna
Camilla Ratti, zuster des Pausen, in begelei
ding van Graaf Ratti. In de sterfkamer geko
men wierp zij zich weenend op de knieën en
bleef lang in gebed verzonken. Dan beschouwde
zij minutenlang het rustige, bijna Franciscaan-
sche gelaat van haar Broeder en kuste snikkend
zijn handen en voeten. Met zachten drang heelt
men haar uit de sterfkamer geleid. Velen kon
den hun tranen bij dit moment niet bedwingen.
Immers, zij was voor Hem een zuster, Hij voor
haar een heilige. Het was wellicht het aangrij
pendste moment van den dag.
In Vaticaankringen kan men den nauwkeuri-
gen datum, waarop het Conclave zal bijeenko
men, nog niet aangeven. Vóór de verkiezing van
Fins den elfden was het de traditie' dat het
Conclave negen dagen na den dood van den
Paus bijeenkwam, doch de overleden Opper
herder heeft dezen regel gewijzigd door een
maximum termijn van achttien dagen vast te
stellen, opdat ook de Kardinalen uit de over-
zeesche gebieden op tijd te Rome kunnen aan
komen, om aan het Conclave deel te nemen. De
Kardinaal-Camerlengo heeft de bevoegdheid het
Conclave eerder bijeen te roepen, wanneer alle
Kardinalen vóór het afloopen van den termijn
van achttien dagen in het Vaticaan zijn aan
gekomen.
In de Romeinsche „Gazetta Ufficiale" wordt
volgens Stofani medegedeeld, dat de regeering
nauwkeurige opdrachten heeft gegeven ter uit
voering van artikel 21 van het verdrag van
Lateranen, opdat vocral de volledige vrijheid zal
worden gewaarborgd van de Kardinalen, en op
Italiaansch gebied geen daden worden begaan,
9
VOOR HEX GEHEELE LAND: E
Zacht weer, wisselende bewolking. Geen
E regen van beteekenis. Matige Westelijke
EE tot Zuid-Westelijke wind.
1 ALGEMEENE VOORUITZICHTEN:
E Aanhoudend zacht weer.
die op eenigerlei wijze de bijeenkomsten van het
Conclaaf zouden kunnen storen.
Koning Victor Emanuel heeft, naar Stefani uit
Rome bericht, wegens het overlijden van Z. H.
den Paus voor acht dagen den rouw aangenomen.
Op de openbare gebouwen zal de vlag tot de
uitvaart van Pius XI halfstok hangen. Alle
openbare vermakelijkheden zijn vandaag gean
nuleerd. Theaters en scholen zullen tot de uit
vaart gesloten zijn.
Mussolini heeft aan Kardinaal Pacelli het
volgende telegram doen toekomen:
„De dood van den Paus der verzoening is
een verlies voor de Kerk en de Italiaansche
natie. Als tolk van de gevoelens van het
Italiaansche volk betuig ik u de hartelijke
deelneming van de fascistische regeering en
van mij persoonlijk".
Kardinaal Mundelein, die met vacantie in
Florida vertoefde, heeft naar Havas uit New
York verneemt den trein naar New York
genomen, waar hij zich morgen waarschijnlijk
zal inschepen naar Rome.
Kardinaal Dougherty, de Aartsbisschop van
Philadelphia, bereidt zich eveneens op een reis
naar Rome voor. Men twijfelt er echter aan of
Kardinaal O'Connell, de Aartsbisschop van
Boston, die zich thans wegens gezondheidsrede
nen op de Bahama-eilanden ophoudt, de reis
naar Rome zal kunnen maken.
Het eerste commentaar uit de Vereenigde Sta
ten over den dood van den H. Vader kwam van
den vroegeren gouverneur Alfred Smith, die
destijds den titel van Pauselijk Kamerheer had
ontvangen.
Smith zeide: „Met diepe ontroering heb ik
vernomen van het overlijden van den Heiligen
Vader. Hij zal in de geschiedenis geboekt staan
als een van 's werelds werkelijk groote mannen.
Wij verliezen hem op een tijdstip, dat wij hem
het meest noodig hebben."
Staatssecretaris Huil heeft uit Washington
aan Kardinaal Pacelli het volgend telegram
gezonden
„Roosevelt wenscht u uitdrukking te ge
ven aan zijn innige deelneming met het
overlijden van Z. H. Paus Pius XI. Diens
grootmoedige hoedanigheden, zijn ijveren
voor vrede en verdraagzaamheid hebben hem
de harten doen winnen van alle rassen en
alle Godsdiensten. Het bericht van zijn dood
heeft in de harten van alle Amerikanen
diepe droefheid veroorzaakt
Uit Parijs meldt Havas, dat de president van
de Kamer, Herriot, vanmiddag in de Kamer
hulde gebracht heeft aan de nagedachtenis van
Paus Pius XI. De Kamer heeft deze woorden
staande aanhoord.
Op den dag der begrafenis van den H. Vader
zal te Brussel een kerkelijke plechtigheid plaats
vinden.
Men meldt ons van officieele zijde:
H. M. de Koningin heeft Vrijdag
ten paleize Noordeinde te Den Haag
een bijeenkomst gehouden met de
Commissarissen der Koningin in de
provinciën ter bespreking van de mo
gelijkheden, welke zouden kunnen
leiden tot practische uitvoering van
de denkbeelden ten grondslag lig
gend aan de geestelijke en moreele
herbewapening.
De minister van Binnenlandsche
Zaken was bij deze bijeenkomst te
genwoordig.
Bij de Pauselijke Internuntiatuur te 's-Gra-
venhage zijn talrijke telegrafische en andere
betuigingen van deelneming in verband met het
overlijden van den Paus ontvangen.
Van de gelegenheid tot teekening van het
rouwregister hebben verscheidene leden van het
corps diplomatique en vele autoriteiten, o.w.
minister Steenberghe, gebruik gemaakt.
Ook de minister van Koloniën, de heer Ch.
Weiter bracht een rouwbezoek.
De Pauselijke Internuntiatuur te 's-Graven-
hage maakt bekend, dat zoowel de kerkelijke
plechtigheden als de receptie, welke Zondag 12
Februari gehouden zouden worden ter gelegen
heid van den verjaardag van de kroning van
Z. H. Paus Pius XI, zijn vervallen.
De R.K. Studenten Vereeniging „Sanctus Vir-
eilius" te Delft heeft met ingang van 10 Fe
bruari rouw aangenomen voor den tijd van een
week
Ook in Engeland heeft, volgens Reuter, het
bericht van 's Pausen overlijden diepen indruk
gemaakt. Het was nog geen maand geleden, dat
de Paus Neville Chamberlain en Lord Halifax
in audiëntie ontving. Men legt vooral den na
druk op het vredeswerk van den overleden Op
perherder. Ook de koning werd vanochtend on
middellijk in kennis gesteld van 's Pausen kalm
heengaan.
De Aartsbisschop van Canterbury heeft op
de vergadering van de Anglicaansche kerk ge
zegd, dat Pius XI een man van groote educatie
en ernstig en vurig geloof was. Hij droeg de
geweldige lasten van zijn hooge roeping met
nimmer falende waardigheid en moed. Wij zul
len steeds zijn treffende pogingen in dienst van
den vrede gedenken. De vergadering nam een
minuut stilzwijgen in acht uit eerbied voor den
grooten doode.
De oorlog in Catalonië is beëindigd.
Conferentie van H. M. de Koningin met
Haar Commissarissen in de provincies.
Memorie van Antwoord aan de Eerste
Kamer over de Defensie-begrooting.
New-Yorksche Beurs: Lustelooze stem
ming, kort herstel na eerste uur, beter
slot.
O
MADRID, 10 Febr. (Reuter). Negrin heeft
medegedeeld, dat Madrid het officieele hoofd
kwartier zal zijn der republikeinsche regee
ring.
Het officieele communiqué van het groote
hoofdkwartier in Salamanca deelt mede, dat
de oorlog in Catalonië werd beëindigd.
In het rechtsche legerbericht van Vrijdagavond
wordt gezegd, dat „de rechtsche troepen onver
poosd doorgingen met de bevrijding van de rest
van Catalonië bij de Fransche grens". Boven-
iien wordt gemeld, dat de linkschen langs de
wegen een groote hoeveelheid wapens en ma
teriaal hebben achtergelaten.
Dnze correspondent te Rome was
gelukkig een bezoek aan de
j^*bjnsche kapel te mogen brengen.
IJ seinde ons het volgende:
be i
6tre n- en uitgangen van het plein worden
bewaakt door carabinieri en Zwitsers,
Caar) Vele Romeinsche burgers, die met Vatl-
een wei™S vertrouwd zijn, trachten
bA', sderlei omwegen het voorrecht der hooge
^ers te deelen.
Oh 2aI straks ook aan het volk toegang
V'oqj, en verleend, maar reeds thans ziet h<^
bronzen poort op het St. Pietersplein
II'dV etl zwart van de wachtenden. Een krioe-
bijpn klomp menschen hangt als een enorme
Öp 2Werm tusschen de kolommen, die voor
q'0riZrn poort oprijzen,
kar,,.. a°bt uur hedenavond werd de Sixtijnsche
V Sesloten.
ten Sn zullen dan teleurgesteld huiswaarts kee-
Dw tfaax- zij kunnen hoop koesteren voor
J'ëen.
Wji
6®fst zijn zoo gelukkig geweest ons bij de
ïV .bezoekers te kunnen aansluiten.
ila&l. "ft brengt ons naar de eerste verdieping,
Vatl be rijk-gestyieerde loggia, welke het plein
tahtai; ?amasus aan drie zijden insluit. Een
St. p Sch uitzicht wordt ons geboden op het
hog .leterspiein en eerst nu kunnen wij zien
t)e 'V "et daar is.
^Ui2e ^ri°elende massa daar moet op enkele
g,, ben geschat worden.
*0q angt een onwezenlijk rood licht nu de
van bbbergaat. Het is beklemmend die onrust
a^enschen in den zeer rustigen en serenen
fciliW Sch(fr. terwijl langzaam van onder de
jjjp8ariS van Bernini de schemer aansluipt.
onrust geldt den Paus, den Vader der
'stenheid, die dood is.
Wij gaan door de zalen, die als portalen voor
den ingang der Sixtijnsche kapel liggen. Wij
zien officieren van de Pauselijke eerewacht en
lijfgarde, kamerheeren met kap en degen en
hooge prelaten, maar hun aanwezigheid dringt
maar vaag tot ons door, want nauwelijks had
den wij de eerste zaal betreden, of wji zagen
door de openstaande poorten, welke toegang
verleenen tot de Sixtijnsche kapel, de met pur
per bekleede katafalk oprijzen, waarop de Paus
ligt opgebaard.
Dit neemt onze huiverende aandacht geheel
in beslag. De katafalk is meer dan anderhalve
meter hoog, zoodat de Paus op oogshoogte van
de defileerende geloovigen ligt. Hij is gekleed,
zooals wij dat hedenmorgen van een toto uit
de sterfkamer beschreven. Ook nu geen bloe
men, geen praal, tenzij de grandiozen van Mi
chel Angelo's fresco's. Nog niet zoolang geleden
zijn de laatste steigers uit de Sixtijnsche kape>
