Madrid werd gisteren hevig gebombardeerd SCHUDT UW LEVER WAKKER Japan rukt op Papieren protesten in het Zuiden THÜtHQ De bezetting van Hainan De bezetting van Hainan Onlusten te Cawnpore Buitenlandsch overzicht LUIK 1939 LINKSCHE OUDSTRIJDERS NAAR RECHTSCH SPANJE Bescherm U tegen Hoest MAANDAG 13 FEBRUARI 1939 FABRIKAAT „THERMOGENE" Om de erkenning van Franco Slachtoffers onder China's burgerij In den oorlog werden er 80.000 gedood of gewond Snel oorlogsvliegtuig verongelukt Duitsch-Italiaansch handelsaccoord Een bijeenkomst tegen de Komintern Londen zou te Tokio het protest door Parijs hebben ondersteund Strategische waarde van het eiland Een verklaring van Tsjang Kai Sjek LIJK GEVONDEN Het vraagstuk der Duitsche Joden Voorstellen van Berlijn aan Rublee Het spoorwegongeluk bij Las Planas INTERNATIONALE WATERTENTOONSTELiING MEI-NOVEMBER De republikeinsche regeering heeft zich thans officieel te Madrid gevestigd De brandende vraag der erkenning van Franco Krijgsraad te Barcelona Oproep van Madrid redden en het te voeren naar een vrede, waarbij onafhankelijkheid, veiligheid en vrijheid zuilen worden gegarandeerd. Allen zullen gered wor den of allen zullen ondergaan, „Het lot is geworpen", voegt de proclamatie hieraan toe. De diplomatieke correspondent van de Daily Telegraph schrijft ten aanzien van den oproep van de regeering-Negrin, dat het besluit van de regeering om in het centrale gebied verder te strijden genomen is om het aanvaarden van de vredesvoorwaarden te verzekeren. De Staatscourant te Valencia heeft eenige decreten gepubliceerd, waarin wordt ge zegd, dat de regeering thans te Madrid zetelt. Ook de Spaansche bank en de ver schillende financieele organen zijn te Ma drid gevestigd. Te Burgos werd volgens Reuter verklaard, dat indien Negrin en Miaja er in zouden slagen het door hen uitgesproken voornemen de cen trale zone tot het uiterste vast te houden door te drijven, de oorlog zijn onvermijdelijken loop moet nemen en dat dan eerlang een offensief zal worden ingezet. De nationalisten denken niet aan een compromis. Ten aanzien van, naar Havas meldt, de vor ming van een nieuwe regeering in Spanje over- heerschte in Britsche diplomatieke kringen de meening, dat deze geen noemenswaardige ver andering in den toestand mag brengen, noch de erkenning van Franco door de West-Euro- peesche mogendheden mag vertragen. Men is namelijk van oordeel, dat de erkenning niet geheel meer mag afhangen van den duur van den tegenstand der linkschen, die in elk geval niet zeer lang meer zal .zijn en zeker geen wijziging meer zal brengen in den bestaanden toestand, waarbij Franco driekwart van Spanje beheerscht. In de tweede plaats kan uit de berichten, welke uit Madrid binnenkomen, opgemaakt worden, dat omtrent het beginsel van het bieden van tegenstand bij lange na geen over eenstemming heerscht. Men meent te Londen, dat de Britsche regee ring zich op het standpunt stelt, dat de er kenning' van de regeering van Franco verge makkelijkt zou worden als er eenige waarin .g zou zijn voor het verdwijnen van een door gruwelen en represailles bezwangerde atmos feer. Weliswaar zal de regeering te Madrid zoo lang erkend worden als zij haar gezag uitoefent over een groot deel van Spanje, doch dit dient niet te worden uitgelegd als een aanmoediging aan het adres der regeering', om koste wat kost stand te houden. Er is voortdurend nauw contact met de Fran- sche regeering, en elk Britsch besluit zal onge twijfeld in overeenstemming zijn met het Fran- sche besluit. Uit Dublin wordt officieel medegedeeld, dat de regeering van Eire de regeering van Franco erkend heeft. Henry Kerne die tot dusver ge zant was in het linksche Spanje is tot gezant te Burgos benoemd en heeft zich van St. Jean de Luz daarheen begeven. „Le Matin" verneemt uit Genève, dat de Federale Raad te Bern het voornemen zou heb ben de regeering van Franco de jure te erken nen, voornamelijk in verband met het groot aantal Zwitsers, die in Spanje wonen en de handelsbetrekkingen, welke tusschen beide lan den bestaan. LONDEN, 11 Febr. (Havas.) Uit Sjanghai wordt gemeld: Een rapport, gepubliceerd door de commissie tot hulpverleening aan Chinee- zen, onthult, dat 80.000 Chineesche non-com battanten in de eerste zeventien maanden van den oorlog in het Verre Oosten werden gedood of gewond. Bij luchtaanvallen zijn 35.157 burgers om het leven gekomen en 44.050 werden gewond. De commissie verklaart, dat in hetzelfde tijd vak 1318 luchtaanvallen werden uitgevoerd op 53 steden in Kwantoeng, waar 9797 non-com battanten werden gedood en 13.902 gewond. NEW YORK, 13 Febr. (Reuter). Tijdens ba proefvlucht is Zaterdag een nieuw type ge vechtsvliegtuig, dat volgens de militaire autori teiten de snelste machine ter wereld was, op het Mitchellfield omlaag gestort. De machine werd evenwel niet ernstig beschadigd en de be stuurder kwam er met enkele lichte verwondin gen af. Het nieuwe gevechtsvliegtuig, een eenper soons tweemotorige Lockheed, zou volgens mededeeling van den chef van de luchtmacht, generaal-majoor H. H. Arnold, een maximum snelheid van 640 K.M. per uur kunnen ont wikkeien. Bij het dalen heeft de piloot enkele boomen, die dicht bij het vliegveld staan, geraakt, waar na het van geringe hoogte op den grond viel. rome, 13 Febr. (Reuter). Heden zal te Rome een Duitsch-Italiaansch handelsaccoord worden onderteekend. De Duitsche delegatie vertoeft reeds verscheidene weken te Rome. Omtrent den inhoud van het accoord is niets bekend, doch men verklaart, dat de overeenkomst streeft naar nauwere samenwerking tusschen het economische leven van de beide landen. TOKIO, 11 Febr. (Domei). Vrijdag is te Tokio de eerste van een reeks voorbereidende vergaderingen gehouden ter bespreking van concrete maatregelen voor „een bijeenkomst der Aziatische anti-komintern", die tegen Septem- ber a.s. is vastgesteld. Aanwezig waren veertig vertegenwoordigers van Italië, Duitschland, de regeering van Franco, Indië en de voorloopige regeering der Chineesche republiek; voorts vertegenwoordi gers van Japan, o.w. vice-admiraal Ogasawara. Het stoffelijk overschot van den H. Vader, in vol ornaat opgebaard in de Sacra mentskapel van den Sint Pieter, waar vanaf Zondagmorgen tienduizenden door trokken, om een laatsten groet te brengen aan den overleden Herder. (Telegra fisch overgebrachte foto) TOKIO, 13 Febr. (Domei.) De minister van Buitenlandsche Zaken, Arita, heeft den Franschen ambassadeur, Arsène Henry, in antwoord op diens vertoog medegedeeld, dat de Japansehe bezetting van het eiland Hainan tot doel heeft de Japansehe blok- van Zuid-China te versterken en de ineenstorting van het bewind van Tsjang Kai Sjek te verhaasten. Arita verduidelijk- - te voorts, dat Japan geen territoriale be doelingen met Hainan heeft. Volgens Havas meent men te Londen te we ten, dat de Britsche regeering aan den Brit- schen ambassadeur te Tokio instructies heeft gezonden, om in verband met de ontscheping van Japansehe troepen op het eiland Hainan soortgelijke vertocgen tot de Japansehe regee ring te richten als die, welke van de Fransche regeering zijn uitgegaan. Volgens berichten uit Japansehe bron is, al dus meldt D. N. B. uit Sjanghai, de orde en i-ust in de hoofdstad van het eiland Hainan, Kioengtsjau, weergekeerd. Vierentwintig uur na de bezetting van Kioengtsjau is een Chineesche „commissie tot handhaving van den vrede" gevormd. Van Japansehe zijde worden geen nieuwe mi litaire operaties gemeld. De verliezen der Ja panners tijdens de operaties op Hainan geeft men op als drie dooden en twee gewonden. De Chineezen zouden 250 dooden en 60 gevangenen verloren hebben. Naar het Chineesche Telegraafagentschap uit Tsjoengking meldt heeft Tsjang Kai Sjek te genover vertegenwoordigers van de buitenland sche pers verklaard, dat de bezetting van Hai nan het voorspel vormt voor een Japansehe poging om de controle te verwerven over den Stillen Oceaan. „Ten einde de beteekenis van de Japansehe landing op Hainan op waarde te schatten, zoo Zfide de maarschalk, moeten wij het vraagstuk van den Stillen Oceaan in zijn geheel bezien. Hainan vormt een belangrijk strategisch punt tusschen den Stillen en den Indischen Oceaan. Mocht Japan het eiland bezetten, dan zouden niet alleen de verbindingen tusschen Hongkong en Singapore, en die tusschen Singapore en Australië verbroken worden, maar ook zou de veiligheid der Philippijnen en van Indo-China bedreigd zijn. Dit zou het begin beteekenen van Japans overheersching van den Stillen Oceaan." Tsjang Kai Sjek voegde hieraan toe: „Wan neer het eiland Hainan onder Japansehe con trole komt, zou de Japansehe vloot in staat zijn de verbindingen te kunnen afsnijden tus schen de Amerikaansche en Britsche viootbases van Hawaii en Singapore. Daarom is de huidige Japansehe beweging op Hainan in werkelijkheid een antwoord op het bezoek der Amerikaansche oorlogsschepen van verleden jaar aan Singapore. Wij weten allen, zoo zeide de Chineesche ge neralissimus, dat Japan drie belangrijke stra tegische punten in den Stillen Oceaan voor oogen heeft: het eiland Sachalin in het Noor- ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN en O zult '8 morgens „kiplekker" uit bed springen. lederen dag moet Ow lever minstens een liter gal In Uw ingewanden doen stroomen. Wanneer deze stroom van gal onvoldoende ls. verteert Uw voedsel met, het bederft. U voelt U opgeblazen, U raakt verstopt. Uw lichaam ls vergiftigd en U bent humeurig, ^»eit U ellendig en ziet alles somber in. De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmiddelen. O moet CARTER'S LEVERPILLETJES nemen om een liter gal vrü te doen stroomen en U zult weer geheel fit zijn. Onschadelijk, plantaardig, zacht, on overtroffen om de gal te doen stroomen. Eischt Carters Leverpilletjes bij apothekers ea drogisten, U 0,75, den, Hainan in het Westen en Guam in het Oosten. Met het oog op een volledige vlootover- heersching in den Stillen Oceaan heeft Japan steeds begeerige blikken op deze drie plaatsen geworpen. Wanneer ze alle drie in zijn handen zouden vallen, zouden Hawaii en de Philip pijnen zoo goed als door de Japanners bezet gebied zijn. Japan, dat de helft van het eiland Sachalin in bezit heeft, tracht thans Hainan te bezetten, om vervolgens de controle te ver werven op Guam. In dat geval zou het in staat zijn niet alleen een beweging in Westelijke richting van de Amerikaansche vloot te be lemmeren, maar ook de verbindingslijn met de Philippijnen kunnen afsnijden." Reeds dertig jaren lang heeft Japan plannen gemaakt voor het opbouwen van een strategi- schen driehoek op deze drie eilanden. Voortgaande zeide Tsjang Kai Sjek: „Met deze beweging in Zuidelijke richting heeft Ja pan geen bedoelingen de Chineesch-Japan- sche vijandelijkheden te beëindigen. Klaarblij kelijk heeft Japan besloten het risico te loopen van oorlog te zaaien in den Stilten Oceaan." Ten opzichte van de vraag wat de gevolgen zijn van de landing op Hainan voor den Chi- neesch-Japanschen oorlog, zeide de maarschalk met nadruk: „De landing heeft slechts weinig effect op onzen tegenstand. De strijd zal te land uitgevochten worden. De bezetting van een eiland heeft geen consequenties." Volgens Domei heeft de woordvoerder van het departement van Buitenlandsche Zaken te Tokio, in tegenstelling tot de bewering van Tsjang Kai Sjek jegens buitenlandsche journa listen, verklaard, dat de bezetting van Hainan geen verband houdt met het handhaven van vrede en rust in den Stillen Oceaan. De woordvoerder zeide voorts, dat Japan geen territoriale bedoelingen met Hainan heeft. Het is echter nog te vroeg, te zeggen wat er van het eiland zal worden, nu de Japanners het uit noodzaak bezet hebben. Uit de Waal onder Beek bij Nijmegen is Za terdag opgehaald het lijk van den ongeveer 26-jarigen J„ uit Rotterdam, vermoedelijk een opvarende van een der Rijnschepen. Gedurende weken is de politieke aandacht geconcentreerd geweest op hangende vraag stukken in Europa, die langzaam schijnen te rijpen en thans ieder oogenblik dringend kun nen worden telkens wanneer dit gebeurt is het altijd de moeite waard even te zien naar het Oosten, omdat de listige zonen van Nippon zulke oogenblikken uitzoeken om hun slag te slaan. Het is dan ook al gebeurd: voor iemand erop bedacht was en terwijl de Europeesche kanselarijen druk bezig waren met het Spaan sche vraagstuk, bezette Japan Hainan. Men is er van geschrokken in Europa, hoe wel een of andere actie van Japan niet lang meer kon uitblijven. De val van de laatste Chi neesche steden ligt alweer weken, maanden achter ons; behalve kleine verrassende bewe gingen met plaatselijk succes is er aan krijgs bedrijven weinig, dat genoemd mag worden, en de „pacificatie" van Noord- en Oost-China vlot niet zoo snel als de Japanners dat wel zouden wenschen. Daar zijn allereerst de guerillaben- den, die het den indringers uitermate lastig maken. Kleine garnizoenen, verbindingswegen zelfs niet onbelangrijke plaatsen, zijn niet meer veilig voor overrompeling. Deze guerilla houdt bovendien de nationale gevoelens, na eeuwen in de trage massa der Chineezen ge wekt, wakker, zoodat de Japanners overal op CAWNPORE, 13 Febr. (Reuter). Zondag wer den bij botsingen tusschen Mohammedanen etl Hindoes 20 personen gedood en 200 gewond- Hedenochtend heeft de politie een achttal sal vo's op de menigte afgevuurd, waardoor 35 peI' sonen werden gekwetst. Binnen een uur werden vier branden gesticht en het zakenleven staa- geheel stil. LONDEN, 13 Febr. (Reuter). De diploma tieke correspondent van de „Times" verneem j dat Rublee, de voorzitter van de inter-gouverne- menteele commissie voor de vluchtelingen t Evian, zal aftreden en naar de Vereenigde Sta ten terugkeeren. Dit zou het gevolg zijn va de onderhandelingen, welke hij met de Duitscn regeering heeft gevoerd over de Joodsche em1' granten. De correspondent verneemt verder, dat ne Duitsche memorandum inzake de vluchteling®1 voorstelt, aan 150.000 tot 200.000 Joodscn pioniers toe te staan uit Duitschland te ver trekken en deze emigratie te financieren na vestiging van hun verwanten. Dezen zullen doo de Duitsche autoriteiten beter worden behan deld. Er moet een trust worden gevormd van hef Joodsche eigendom in Duitschland, waaruit Joodsche emigranten, naar gelang van hui welvaart, zullen kunnen putten: ten eerste <3 benoodigde gelden voor overtocht en borgstel ling in de landen, waarheen zij gaan, voor zoo ver dit in marken zal kunnen geschieden. e" ten tweede voor het aanschaffen van machir>e^ en verder materieel, welke meegenomen kun nen worden tot beperking van de-vestigingskos ten. BARCELONA, 13 Febr. (Havas). In den van den dag zijn 22 personen, die gisteren het spoorwegongeluk nabij Las Planas gewoh waren, overleden. Het aantal dooden is hi®r' door tot 53 gestegen. vijandigheid stuiten; terwijl tenslotte de ge heimzinnige terreur zelfs de meest moede Chi neezen afschrikt van deelname aan het Japan sehe penetratie-werk. Overal waar een voor aanstaand Chinees met de aanvallers mede werkt, knallen schoten of ontploffen handgra naten: geen „verrader" is veilig voor zijn leven. De Japanners hebben het veroverde ge bied nog lang niet tot een tweede Mandsjoe- kwo gedegradeerd, en het ziet er niet naar uit, dat dit hun binnen al te korten tijd zal ge lukken. Misschien zouden zij het klaarspelen, Indien alleen Tokio in dit avontuur iets te zeggen had! Tsjang Kai Sjek's kracht schijnt voor alsnog niet groot genoeg om de rollen te gaan omkeeren, al hield hij aan het begin van dit jaar een vurig pleidooi voor den aanval; en intusschen zouden de indringers, zich met alle macht werpend op de regeling van de toestan den binnen het veroverde gebied, het vrij spoe dig tot een „pacificatie" kunnen brengen. Doch ook het leger heeft een en ander in dezen strijd te vertellen, en de concurrentie met de vloot maakt voor beide partijen de voortzetting van den aanval noodzakelijk, wijl zij leven van ecla tante successen. 'in het hooge Noorden blijven die successen uit. Als het goed gegaan was, zouden wij nu reeds de aandachtige toeschouwers zijn geweest van een Russisch-Japanschen oorlog, die aan het begin van dit jaar om de visscherij-kwestie had moeten uitbreken. Doch de organisatie van het Roode Leger in Siberië door den op myste rieuze wijze verdwenen Hücher, bleek den Ja panners te gevaarlijk om het zoover te laten ko-; men. Zjj weten, dat de Sovjets hen er zonder complimenten uit zullen gooien, en wachten dus liever nog wat, koortsachtig werkend aan een militaire versterking van het anti-komin- tera-pact, waarmee zij de Russen hopen klein te krijgen. Dezen doen evenwel zaken met alle mogelijke en onmogelijke Europeesche hoofd steden en voelen zich voorloopig veilig genoeg om hun Japansehe tegenstanders uit te lachen. In het Zuiden lukt de Japansehe tactiek beter. Ofschoon de meest vitale belangen dei- koloniale mogendheden door de opdringende japanners bedreigd worden, hebben Londen en Parijs al hun diplomatieke aandacht en hun vloten noodig voor den brandenden Spaan- schen hoepel, waardoorheen zij spoedig zullen moeten springen, wetend, dat zij dan onmid dellijk voor de roemruchte Fransch-Italiaan- sche barrière komen te staan. Weliswaar heb ben zij, te zamen met Washington, omstreeks de jaarswisseling vlammende protest-nota's naar Tokio gezonden, doch daar weet men met papier wel raad. Een antwoord is nog niet ge komen, en nu achtte Parijs het alweer noodig een nieuw protest te laten hooren. De Japan sehe bezetting van Hainan is dan ook eerdër tegen Fransch Indo-China dan tegen T.sjang Kai Sjek gericht, die zijn verbindingswegen met de buitenwereld reeds elders gereed heeft. En de woordvoerder van het Japansehe ministerie van Oorlog zei het vrij onomwonden; Frankrijk heeft van Hainans bezetting niets te vreezen, tenzij via Indo-China wapens naar Tsjang Kai Sjek worden gezonden. Een smokkelpartij kan den Japanners dus elk gewenscht oogenblik ten voorwendsel strekken om in te grijpen op een punt, waarvoor het immer groote belangstelling aan den dag heeft gelegd en dat hun de hegemonie in den Indischen Archipel zou kun nen verzekeren. Ook Londen gaat zich benauwd voelen, nu de Japanners zoo dicht tot Singapore naderen en het schijnt, dat ook het Foreign Office te Tokio van zich heeft laten hooren. De Franschen hebben hun protest kracht bijgezet met vloot- bewegingen nabij Hainan dat is al iets. Doch zoolang zij dezen manoeuvres 'n onschul dig aanzien geven door te zeggen, dat zij slechts de bescherming der Fransche onderdanen op Hainan beoogen, weten de Nipponneezen, dat Londen en Parijs niets zullen doen, niets kun nen doen. En zij gaan rustig hun gang, ten detrimente van het Westen, De groote Internationale Water- Tentoonstelling biedt U sensatio- neele attracties -. wedstrijden, acrobatie, het wondere Goud- Paviljoen enz... Het geheel een grootsch en origineel schouwspeL HAVAS-GELDER MADRID, 13 Febr. (Havas) De recht- sche artillerie heeft de stad Zondagmorgen zwaar gebombardeerd. Men vreest, dat het aantal slachtoffers groot zal zijn. aangezien zich talrijke personen op straat bevonden, toen het bombardement aanving. Om half elf vielen de eerste granaten op de hoofd stad, vooral in de centrale wijken. Om elf uur, na een pauze van een kwartier, begon het bombardement met grootcr hevigheid op nieuw. Systematisch wierpen de rechtschen hun granaten op alle wijken. Om kwart over elf werd het vuren gestaakt. Ambulances reden door de straten om de gewonden te vervoeren. Een granaat trof de Fransche ambassade, waar de ruiten barstten. In het communiqué van het rechtsche hoofd kwartier wordt gezegd, dat van de verschillende fronten niets te melden is. Uit Madrid meldt Reuter, dat de luchtmacht van Franco een aanval heeft gedaan op Jativa, tusschen Alicante en Valencia. Naar vernomen wordt zijn hierbij meer dan 100 personen gedood. Bij aanvallen op Alicante zijn 20 personen ge dood en 55 gewond. De strijd in Catalonië is naar Reuter uit Perpignan bericht nog niet geheel ten einde. Twee divisies van het leger der regeering, in totaal 2500 man, houden Camprodon nabij Frats de Mollo nog bezet, alsmede twee valleien welke naar de Fransche grens loopen. Ingesloten door de troepen van Franco dekken zij het vervoer van gewonden en materiaal naar Frankrijk. De eenige verbinding wordt gevormd door bergwegen, waarvan één langs een afgrond loopt. Aangezien de mannen hun vrachtwagen: niet naar Frankrijk kunnen brengen, werper zij ze met honderden in den afgrond. Verder meldt Havas uit Barcelona dat aldaar vanmiddag de eerste processen voor den centra- De Sixtijnsche kapel, welke voor de P auskeuze in gereedheid wordt gebracht H. K. HPrinses Juliana in gesprek met baronesse G. M. van Tuyll van Seroos- kerken, echtgenoote van den oud-burge meester van Zeist, tijdens Haar. bezoek Zaterdagmiddag aan de Cross-Country aldaar Ier. krijgsraad behandeld zullen worden. De beklaagden zijn Emilio Salazar Ventura, de voorzitter van de Volksrechtbank, Francisco Piquer, een anarchist, die beschuldigd wordt var. moord op vijf geestelijken, Emilio Morales, de voorzitter van den bond van werklieden in het automobielbedrijf en Guillermo Bodo, die beschuldigd wordt van „moorden op langzame en geraffineerde wijze". De opstopping, die te Hendaye ontstaan was door de versnelde aankomst van 20.000 oudstrij ders van het Catalaansche leger, schijnt tegen vier uur Zondagmiddag minder geworden te zijn, dank zij den maatregelen, die door de rechtsche autoriteiten in Hendaye zijn genomen. Voorts hebben de rechtsche autoriteiten den Franschen doen weten, dat vanaf Dinsdag dagelijks 6000 gèrepatrieerden toegelaten zullen worden bij den grenspost van Irun. Zaterdag alleen zijn ruim 25.000 valide militie soldaten het station Toulouse gepasseerd. Zij hadden geopteerd voor Franco en werden via Hendaye gerepatrieerd. Van de in het geheel 106.000 republikeinsche uitgewekenen, die naar de verschillende centra vervoerd werden, zijn 45.000 naar het rechtsche Spanje vertrokken. Zooals Havas bericht werd Zondag te Madrid een ministerraad gehouden. De regeering heeft een oproep gericht tot het niet door Franco bezette gebied. Hierin wijst zij op de onmetelijke taak van land-, lucht- en zeemacht. Zij doet verder een beroep op de samenwerking van allen om Spanje te met het Pijnverdrijvende borst- en rugbedekking, een bron van warmte. Verkrijgbaar bij alle Apothekers en Drogisten F 1.10 VERKOUDHEID, BRONCHITIS

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 6