Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | 14 februari 1939 | pagina 3

Het industrialisatievraagstuk
in Nederland

jE DUITSCHE HELD

BESCHOUWINGEN VAN
IR. G. A. KESSLER

DINSDAG 14 FEBRUARI 1939

Werkloosheid een sterk motief om
industrie-uitbreiding te
bevorderen

^verheid moet een goed
voorbeeld geven

Er

Vliegveld in Zuid-
Limburg

Plannen thans in meer
definitieven vorm

OUD-NOTARIS VEROORDEELD

Vonnis der Rotterdamsche
rechtbank bevestigd

SCHANDELIJKE PRAKTIJK
VAN ZAAKWAARNEMER

VERDACHTE DOOD VAN
BABY TE ROTTERDAM

Een tweede arrestatie

De landsverdediging

Naar een stelsel van plaatselijke
vrijwillige luchtafweer?

Kerkelijk leven

PATER R. WILENS O.CARM.

Retraiten te Bergen

Twee militairen

omgekomen

Ernstig motorongeluk in Indië

JONGEMAN MISTE ZIJN TRAM

Daardoor kwam aan het licht, wat
hij op zijn kerfstok heeft

BEGRAFENIS VAN AUGUSTA
DE WIT

Eenvoudige plechtigheid
te Oosterbeek

DE „VAN DER WIJCK"-ZAAK

NOG STEEDS BUIIG WEER

Einde der depressie nog niet in
zicht

H.M. DE KONINGIN
TE SOESTDIJK

ONDERWIJSVERNIEUWING
NOODIG?

DE ZEDENAFFAIRS IN
NED.-INDIË

DE ƒ25 MILLIOEN VOOR
NED. INDIË

Pauselijke onderscheiding

In 2H dag naar Indië

Vluggere dienst in 1940?

HUIS EN SCHUUR DOOR
BRAND VERWOEST

C. NORBART

UIT DE STAATSCOURANT

Eervol ontslag burgemeester

Technische Hoogeschool

Onderscheidingen

Belastingen

Rijksverzekeringsbank

Registratie en domeinen

'"teer,

neen!" suste het kind. „Ik ben later

Op de Maandag te Maastricht gehouden
tergadering van het E.T.I.L. heeft ir. G.
A' Kessler, directeur der Koninklijke Neder-
tendsche Hoogovens en Staalfabrieken N.V.
te IJmuiden, een voordracht gehouden over
ket industrialisatievraagstuk in Nederland.

U ^anneer gesproken wordt over de industria-
a«e heeft men niet het oog op den normalen
_.rderen opbouw van het industrieele apparaat

!ev 8evolS van initiatieven, die uit het bedrijfs-
zelf voortkomen. Veeleer wordt dan be-
WiK bevordering van een industrieele ont-
*keling door doelbewuste werkzaamheid, die
Qg overheid uitgaat of van instellingen, die
«artoe met medewerking van de overheid in
l leven zijn geroepen. Daarbij kan de over-
Kj een direct aandeel nemen in den indus-
st!felen opbouw. Zij kan ook trachten de om-
«ndigheden, waaronder productie en afzet
•aats vinden, zoodanig te begunstigen, dat het
j?\ticuiiere initiatief, dat anders sluimerend zou
actief wordt gemaakt.

moet natuurlijk een goede reden aanwezig
voor deze overheidsactiviteit. Deze reden

vuur aeze overneiasactiviteix. jueze reaen
b niet liggen in de overweging, dat uitbrei-

J s van de rendabele industrie het welvaarts-
tliri Zal verhoogen, aangezien loonende uitbrei-
jh'S van de industrie ook wel zonder overheids-
n zal tot stand komen. Het zullen dan ook
a*®6ds motieven van niet-privaat economischen
v/ö zijn, die de belangstelling van de overheid
i Waren.

.bik een motief zou kunnen zijn de wensche-
eid ons land minder afhankelijk te maken

VatT u U1IB laIlu minuer ainamteujK. ie manen

het buitenland. In autarkische richting zijn
krï geen resultaten van beteekenis in ons
h te behalen. Dit neemt niet weg, dat er in
2j,s i&nd een centrale bekendheid behoorde te
(J1 "iet de aanwezige productie-mogelijkheden
dat het nuttig zou zijn, wanneer eenige hia-
ih ons industrieele apparaat door verbete-
of vernieuwing werden opgevuld, zoodat
^b'gszins beter zou kunnen worden voorzien
W^teeele of latente behoeften van het depar-

i^ht van defensie.

Hhjh tweede motief voor stimuleering van de
^'Wikkeling der industrie kan gelegen zijn in
d overweging, dat het van beteekenis is door
l vestiging van nieuwe bedrijven het geheele
s^ttjfsleven een meer harmonischen opbouw te

waardoor het beter tegen storingen be-
iel

ve^n produceeren en die geleidelijk de verdere

"Hot;

'd kan zijn. In het algemeen echter zal dit

'lef krachtiger werken in landen, die grond-

tyj^riting dier grondstoffen tot ontwikkeling
kschen te brengen.

laatste jaren is nog eer derde motief voor
bstrialisatie opgekomen. Dit motief is ont-
^d aan de sedert jaren hardnekkig heer-
kende werkloosheid. Op dit gebied is nog wei-
bereikt.. Wel zijn publieke werken uitgevoerd
borden werkverschaffingen ingericht, maar
v ^bdustrialisatie heeft zich voor dat doel be-
kt tot steun aan eenige locale ondernemin-
Van ondergeschikte beteekenis. Dit is niet
j, VerWonderen, want om blijvende werkgelegen-
k te verschaffen zullen nieuw te vestigen
v rÜven moeten voldoen aan redelijke eischen
'it«' Vermoedelijke levensvatbaarheid en renta.bi-
t 'h en er zijn weinig plannen, welke dezen
tj s hunnen doorstaan, die het particulier ini-
ter zijde laat liggen

Eef

5^ ts echter waarschijnlijk, dat het verlan-
dfj °m de werkloosheid te bestrijden steeds
V^eehder wordt en dat onder invloed daar-
minder scherpe eischen worden gesteld
t- de rentabiliteitsvooruitzichten van nieuw

Y ®stigen industrieën.
tc:r, tef den landbouw is de rentabiliteitseisch
kji s haar den achtergrond geschoven en ook
hèu'^hbare werken is het motief der werkloos-
sbestrijding overheerschend.

^°ver welke middelen beschikt de over-

eitl om de industrialisatie te bevorderen?
te j

Qe eerste plaats zou zij als besteller aan
ederlandsch Fabrikaat de voorkeur kun-

JVg*.

1 geven. Hier te lande geldt tot nu toe
e' minder dan in het buitenland, dat bij
v bbare werken het nationale fabrikaat
0rgeschreven wordt,

'l^kder direct kan de overheid de industria-
steunen door het laten uitvoeren van
e werken en van werken voor de de-

ri, 'S1e.

Daar hiervoor veel industrieel vervaar-

'k d Materiaal noodig is, zal de bedrijvigheid
mdustrie er door worden verhoogd, het-
tet uitbreiding en vernieuwing kan lei -

Ook is door doelbewuste hanteering van han
dels-politieke middelen steun te verleenen aan
de industrialisatie. De Nederlandsche regeering
beschikt over een omvangrijken handelspolitiek
arsenaal, waarin echter nog ontbreekt de be
voegdheid om den uitvoer van grondstoffen en
halffabrikaten ten behoeve der binnenlandsche
verwerking te verbieden.

De hier besproken middelen om industrialisa
tie in ons land te bevorderen zullen echter wei
nig effect vermogen te sortee ren, wannee;
niet aan een noodzakelijke voorwaarde is vol
daan.

Deze voorwaarde is, dat in het industrieele
bedrijfsleven meer inzicht ontstaat aangaande
de wenschelijkheid van samenwerking en aan
eensluiting, en de neiging om deze tot stand te
brengen. Alleen als die voorwaarde vervuld is,
bestaat de mogelijkheid, dat goed gefundeerde
plannen worden ontworpen om den industrieelen
opbouw van ons land uit te breiden en af te
ronden.

In de vergadering van het T. I. L, te
Maastricht deelde de Commissaris der Konin
gin, mr. dr. W. G. A. van Sonsbeek mede, dat
de plannen ten aanzien van het vliegveld in
Zuid-Limburg een meer definitieven vorm
hebben aangenomen. Het staat thans vast, dat
het vliegveld zal worden aangelegd in Eeek
en dat het Werkfonds daarbij zijn medewerking
zal verleenen, terwijl ook eenige gemeenten
steun zullen geven.

Het Haagsche gerechtshof heeft bevestigd het
vonnis van de rechtbank te Rotterdam, waarbij
de oud-notaris M. wegens verduistering van
hypotheek-gelden veroordeeld is tot een gevan
genisstraf van twee jaar met aftrek van de
preventieve hechtenis, waarvan het hol bepaal
de, dat deze tot aan den dag van deze uit->
spraak zal worden afgetrokken.

De advocaat-generaaljhad verhooging van
deze straf tot drie jaar* gevangenisstraf gevor
derd met aftrek van acht maanden voorarrest.

De 39-jarige H. L., uit Maastricht, thans ge
detineerd, had zich voor de Maastrichtsche
rechtbank te verantwoorden wegens het plegen
van een tweetal verduisteringen.

In het eerste geval was hij opgetreden alï
provisioneel bewindvoerder sinds April 1936 van
een juffrouw te Maastricht, die o.a. in het
vrije bezit was van twee huizen. .Verdachte had
eerst een hypotheek genomen van f 1800, z.g„
omdat de boel opgeknapt moest worden de
juffrouw bleek er echter niets van te weten
Later heeft hij nog eens een hypotheek geno
men van f 4800. Eenigen tijd later werden de
huizen verkocht voor een bedrag van 2100,
welk bedrag de zaakwaarnemer ook in ont
vangst had genomen. Hij moest ook aan de
gemeente nog een bedrag van f 1500 oetalen,
maar wist zoo te manoeuvreeren, dat hij er
met een betaling van f 15 afkwam.

Verdachte kon niet zeggen, waar net geld
was gebleven. De juffrouw is thans geheel op
de hulp van anderen aangewezen.

De officier van justitie, mr. Fabius, vond dat
verdachte de juffrouw een meer dan schande
lijke behandeling had doen ondergaan Spr
eischte één jaar gevangenisstraf.

Voor een tweede verduisteringszaak, waarbij
L. geïnde huurbedragen tot een totaal van
ongeveer f 350 niet had afgedragen, was de
eisch nog eens vier maanden.

De verdediger, mr. Korn uit Maastricht, be
pleitte een kortere straf en een voorwaardelijke
veroordeeling.

Vonnis 27 Februari.

Bij het onderzoek, naar aanleiding van het
overlijden van een baby van zes maanden in
een woning in de Zoutziederstraat te Rotter
dam zijn aanwijzingen verkregen tegen een
jonge vrouw, de 22-jarige V., die verdacht

wordt abortus provocatus te hebben gepleegd
Dit feit staat dus naast hét onderzoek naar d»
doodsoorzaak van het kindje.

De jonge vrouw is gearresteerd.

De 26-jarige moeder van het overleden kind
zal dezer dagen naar het huis van bewaring
worden overgebracht.

Op betreffende vragen van het Eerste Kamer
lid Pollema hebben de ministers van Algemeene
Zaken, van Buitenlandsche Zaken en van De
fensie het volgende geantwoord:

Alvorens tot de beantwoording van de ge
stelde vragen over te gaan, meent de regeering
goed te doen, een korte uiteenzetting te geven
van de overwegingen, die geleid hebben tot de
regelen met betrekking tot de beveiliging van
in den lande aanwezige bedrijven

De landsverdediging richt zich op de hand
having van de zelfstandigheid van den Staat,
hetgeen niet insluit de bescherming van de in
het land aanwezige bedrijven individueel, ook
niet wanneer deze bedrijven uitgaan van pu
bliekrechtelijke organen. Het risico van de ge
volgen van luchtaanvallen dient ten laste te
komen van deze bedrijven zelf, al mag in die
gevallen, waarin met de instandhouding van
de bedrijven publieke belangen gemoeid zijn,
ook een beroep worden gedaan op de mede
werking van den Staat.

Op dien grond is het alleszins redelijk te ach
ten, dat in een bepaald geval het bedrijf er toe
overgaat de afwerende materieele hulpmiddelen
tegen luchtaanvallen aan te schaffen, terwijl
de bediening dier hulpmiddelen geschiedt door
daarvoor in het leven geroepen bijzondere or
ganisaties, die deel zullen uitmaken van de
nationale weermacht.

In aansluiting aan deze algemeene opmer
kingen beantwoordt de regeering de gestelde
vragen als volgt:

Op verzoek van den Commissaris der Konin
gin in de provincie Friesland heeft de daartoe
door den minister van Defensie aangewezen
deskundige autoriteit met de betrokken instan
ties overleg gepleegd, teneinde na te gaan welke
aantallen en soorten vuurmonden het meest
geëigend zouden zijn om het provinciaal elec-
triciteitsbedrijf tegen luchtaanvallen te be
schermen en welke kosten daaraan verbonden
zouden zijn.

De regeering heeft kennis genomen van de
bezwaren, welke in Het Volk van 24 Januari
j.l. en de Standaard van 1 Februari j.l. zijn
ontwikkeld. Zij is van oordeel, dat de defensie
inderdaad uitsluitend rijkszaak behoort te blij
ven, doch dat het, zooals uit de in den aanhef
dezer gegeven uiteenzetting xolgt, geenszins in
strijd is te achten met dit beginsel, wanneer
bedrijven, door het aanschaffen van afweer
geschut uit eigen middelen, zich tegen het risico
van luchtaanvallen dekken.

Mede omdat de regeering van oordeel is, dat
tegen de door den minister van Defensie ge
stelde regelen noch grondwettelijke, noch prac-
tische bezwaren bestaan, acht zij het waar
schijnlijk, dat het stelsel van plaatselijke vrij
willige luchtafweer ingang zal vinden.

De volkenrechtelijke positie der vrjjwiUigers-
manschappen is vastgelegd, doordat deze be
dieningsmanschappen een verbintenis sluiten
bij het nieuw-opgerichte vrijwillig landstorm
corps luchtafweerdienst. Immers, door het slui
ten van zoodanige verbintenis zijn deze man
schappen, in geval van oorlog, in alle opzichten
militair ook in den zin van het volkenrecht.
Wil de opstelling van luchtafweergeschut bij
een bedrijf tot het beoogde doel leiden, dan is
het noodzakelijk, dat de bedieningsmanschappen
bij dreigend gevaar in den kortst mogelijken tijd
hun plaats bij het geschut kunnen innemen.
Het is uit dien hoofde feitelijk onvermijdelijk,
dat deze manschappen behooren tot het per
soneel van het te beschermen bedrijf. Dat zulks
invloed zou uitoefenen op de volkenrechtelijke
positie dier manschappen, komt der regeering
ondenkbaar voor.

Op 53-jarigen leeftijd is, na voorzien te zijn
van de H.H. Sacramenten der Stervenden, in de
Missie van Brazilië, overleden de Zeereerw. pa
ter Raphaël Wilens O.Carm., prior van het
klooster te Angra des Reis.

Hij was bijna 29 jaar priester.

In het retraitenhuis van Bergen worden deze
maand en de volgende maand retraiten gege
ven voor verloofden (jongemannen en meisjes)

De eerste retraite wordt gegeven van 2124
Februari. Voor deze retraite zijn nog' een 20
plaatsen beschikbaar. Deze retraite is voor de
meisjes.

De retraite van 2528 Februari wordt gege
ven voor jongemannen. Voor deze retraite en
voor die van 1114 Maart (Meisjes) zijn nog
vele plaatsen beschikbaar. Inlichtingen kunnen
worden verkregen bij de directie van het Re
traitenhuis van Bergen.

BATAVIA, 13 Febr. (Aneta). Gisterenmiddag
is op den weg van Batavia naar Tandjong-
Friok een zeer ernstig ongeluk gebeurd, waar
van twee militairen het slachtoffer zijn gewor
den. Een Menadoneesch fuselier, die daar fietste,
werd gegrepen door een achteroprijdend Hax-
ley Davidson-motorrijwiel. Het motorrijwiel
sloeg over den kop met vreeselijke gevolgen. De
Europeesche sergeant Dijksma, die zich op de
duo-zitting bevond, maakte een geweldigen
smak en was op slag dood. De bestuurder van
het motorrijwiel, de Europeesche sergeant Stel,
werd zwaar gewond. Hij werd in het militair
hospitaal opgenomen, waar hij later is over
leden.

Beide militairen zijn heden met militaire
honneurs ter aarde besteld.

De Menadoneesche fuselier werd slecht licht
gewond.

Zondagavond vervoegde zich een jongeman
op het politiebureau aan den Rijswijksche-
weg te Den Haag, die mededeelde de laatste
tram naar Leiden te hebben gemist. Aangezien
hij geen'geld op zak zeide te hebben, verzocht
bij de politie om onderdak. De jongen was min
derjarig en daarom telefoneerde de Haagsche
politie naar de Leidsche politie, om de ouders
van den jongen op de hoogte te brengen. Toen
bleek, dat de jongen weliswaar 20 jaar oud was
zooals hij had opgegeven maar dat de
opgave van zijn naam en adres valsch was.
Daarop fouilleerde de politie hem en zij vond
op den jongeman een zwart leeren etui met
verschillende foto's, circa 10.— aan dividend
bonnetjes en een legitimatiekaart ten name
van een bewoonster van het Groenewegje. De
politie vroeg den jongen hoe hij aan dit etui
kwam, waarop hij mededeelde het in Leiden
gevonden te hebben.

Nu had echter de dame, wier legitimatiekaart
ter tafel was gekomen, 7 Februari aangifte ge
daan van diefstal van haar handtasch, inhou
dende 128. Deze dame had dien avond gete
lefoneerd in een publieke cel in het Huygens-
park, nadat zij een versleten dubbeltje geruild
had tegen een bruikbaar dubbeltje. Zij was
met een vriendin, die op eenigen afstand van
de cel op haar wachtte. Behalve de wisselaar
was er nog een man met een fiets dien avond
op eenigen afstand van de cel. Tijdens dit te-
lefoneeren zette de dame haar handtasch op
den grond. Toen het gesprek was afgeloopen,
was de tasch weg en de twee mannen eveneens.
De dames hebben hen nog nageroepen, echter
tevergeefs.

De dame van het Groenewegje heeft Zon
dagavond als den wisselaar herkend den Leid-
schen jongeman, N. de W. geheeten, die nu in
arrest wordt gehouden. Naar nummer twee
wordt nog gezocht.

Op de oude begraafplaats te Oosterbeek is
Maandagmiddag de overleden schrijfster
Augusta de Wit ter aarde besteld, waarbij al
leen de familieleden en enkele vrienden en be
kenden van de overledene tegenwoordig waren.

Onder de aanwezigen merkten wij o.m. op
den heer A. Koning, wethouder der gemeente
Renkum en kunstschilder Antoon Markus

Nadat de kist, bedekt met tallooze bloem
stukken, in de groeve was neergelaten, schetste
een familielid in enkele woorden de karakter
trekken van de overledene, haar vreugde in
deze wereld, doch ook de teleurstellingen, die
deze haar gebracht had. Vervolgens dankte spr.
de aanwezigen voor hun tegenwoordigheid.

Hiermede was deze eenvoudige plechtigheid
ten einde.

BATAVIA, 13 Febr. (Aneta). De raad van
justitie zette de behandeling van de „Van der
Wijck"-zaak voort.

Als getuige werd nog gehoord de tweede
stuurman der K. P. M., J. Craamer, die eens
aan boord van den K. P. M.-stoomer „Stagen"
heeft ondervonden, dat de peilpijp, na-Jat een
scheur of gat in de pijpleiding was gevallen,
zes voet water aanwees, terwijl na lossing toch
geen water in het ruim werd gevonden.

Hierna werd het verhoor voortgezet van den
vroeger reeds gehoorden, getuige-deskundige ir.
Schepers, die verklaarde, dat de „Van der
Wijck" voor deze reis een alleszins voldoende
aanvangsstabiliteit had. Het oprichtinesvermo-
gen ging tot dertig graden. Bij een helling van
vier a vijf graden zouden de patrijspoorten met
toenemende snelheid water scheppen. Getuige

handhaaft overigens het standpunt, dat de
patrijspoorten wel tot het omslaan van de „Van
der Wijck" bijdroegen, doch hij weet niet, wat
de primaire oorzaak is geweest. Hij acht het
meer waarschijnlijk dat de ramp is veroorzaakt
door een lek in de afvoerpijp, dan door open
patrijspoorten.

Sinds Zaterdag trad een groote verandering
in de algemeene luchtdrukverdeeling in. Het
gecompliceerde depressie-systeem, dat zich bij
IJsland en voor de Britsche Eilanden bevond,
trok naar Finland en werd gevolgd door zeer
krachtige drukstijgingen.

Tegelijkertijd nam het gebied van hoogen
luchtdruk over Frankrijk in beteekenis af en
verplaatste zich Westwaarts.

Een rug van hoogen luchtdruk ontwikkelde
zich tot over IJsland. Het gevolg van deze ver
andering in de luchtdrukverdeeling wiis, dat
koude arktische luchtmassa's met groote snel
heid Zuidwaarts gevoerd werden van het Pool
gebied uit, hetgeen in geheel West- en Noord-
Europa de temperatuur deed dalen. 4an den
grond waren de dalingen gemiddeld ong 2y, gr.
Celsius, in de bovenlucht waren de veranderin
gen echter veel grooter Zoo lag de nul-isoterm
hedenmorgen boven ons land op ongeveer ze
venhonderd meter hoogte, tegen- Zaterdag op
ongeveer drieduizend meter. Op vierduizend
meter hoogte daalde de temperatuur ongeveer
20 graden Celsius en bedraagt daar 25 gr. Cel
sius onder nul. Het weer heeft thans over het
algemeen een buiig karakter gekregen, waarbij
plaatselijk hagelbuien voorkomen.

Op den Oceaan beweegt zich een nieuwe sto
ring in Noordoostelijke richting, welke op IJs
land den luchtdruk al weer doet dalen. Het
einde van de depressie-activiteit is dan ook
voorloopig nog niet in zicht.

H. M. de Koningin is Maandagmiddag t.e
ongeveer vijf uur per auto ten paleize Soest-
dijk aangekomen.

De derde afdeeling van den Onderwijsraad
lieeft besloten om in verband met de van ver
schillende zijden geuite wenschen inzake „on
eer wijs vernieuwing" teonderzoeken of er aan
leiding bestaat wijziging van de wettelijke be
palingen in overweging te nemen.

MEDAN, 13 Febr. (Aneta). Vermoedelijk
zullen' hier geen arrestaties meer worden ver
richt. Thans zijn zestien Europeanen in preven
tieve hechtenis gesteld, tegen een klein aan
tal niet-preventief gestelden zal een vervolging
worden ingesteld op grond van artikel 281 van
het wetboek van strafrecht. (Schaking).

Een buitenlander, die onlangs werd verhoord,
doch tegen wien onvoldoende bewijzen beston
den om preventiefstelling te rechtvaardigen, is
den dag na het verhoor uit Ned. Indië ver
trokken. Andere gevallen van uitwijking zijn
niet bekend.

BATAVIA, 13 Febr. (Aneta). Bij de behande
ling van verschillende aanvullende begrootinger.
betreffende de besteding van de bijdrage van
Nederland van f 25 millioen hebben de heerer.
Soetardjo (Vereeniging van inheemsche be
stuursambtenaren) en Soeroso (nationalist)
aangedrongen op het nemen van maatregelen op
korten termijn, ten behoeve van de bevolking
te Bodjonegoro en van andere streken, door der.
hongersnood geteisterd. De heer Soeroso wijst
er hierbij op, dat dergelijke gevallen dienen te
worden voorkomen.

Zondag 5 Februari had in de versierde ver
gaderzaal van het Leo-comité, Roomsche Kerk-
weg 9 te Batavia-Centrum, een eenvoudige
plechtigheid plaats, meldt Aneta.

In tegenwoordigheid van Mgr. Willekens
eenige pastoors, het voltallig bestuur der stich
ting en alle leden, de meeste met hunne dame,
werd de pas van verlof teruggekeerde oud-voor
zitter, dé heer C. Zoutzeling gehuldigd wegens
het toekennen van de Pauselijke onderscheiding
„Pro Ecclesia et Pontifice".

Na een welkomstwoord, speciaal tot Mgr. Wil
lekens, memoreerde de voorzitter, de neer P.
Noldus uitvoerig de xprdiensten van c'en heer
Zoutzeling.

Mgr Willekens schetste daarna de bet eekenis
van het eerekruis, om het vervolgens oen heer
Zoutzeling op de borst te hechten.

Met enkele gevoelvolle woorden dankte de
heer Zoutzeling, waarna de geestelijke adviseur,
pastoor Wevers, de waarde van dezen dag voor
het Leo-comité zelf uiteenzette.

Naar het „Nieuws v. d. Dag van Ned.-Indië"
verneemt, worden thans tusschen de Indische
Regeering, het Opperbestuur en de directie der
K.L.M. informeele besprekingen gevoerd om
geheel conform de oorspronkelijke plannen den
vliegduur tusschen Nederland en Indië tot 2V->
dag te bekorten, te beginnen in 1940.

De bedoeling is dan in totaal zes D. C. 4-
vliegtuigen in gebruik te nemen.

Met het oog op de hooge kosten, verbonden
aan de aanschaffing van deze verkeersvlieg
tuigen, welke de duurste zijn op de markt,
loopen de besprekingen voornamelijk over de
wijze, waarop de regeeringssubsidie zal moeten
worden geregeld.

Maandagmiddag heeft een felle brand gewoed
in het woonhuis van de familie H. Beering aan
het Bronsveen te Oude Pekela. De brandweer
verscheen met de autospuit ter plaatse, doch
kon niet verhinderen, dat het huis en een
daarachter gelegen schuur geheel door het vuur
werden verwoest. Twee varkens en twee geiten
kwamen in de vlammen om.

De oorzaak van den brand is onbekend.

De schade wordt door verzekering gedekt.

Te Breda is Maandag op 41-jarigen leeftijd
overleden de heer C. Norbart, voorzitter van
den Bredaschen R. K. Werkliedenbond. Hij was
een zeer prominente figuur in de katholieke
arbeidersbeweging.

Aan A. D. van der Schahs is op zijn verzoek,
met ingang van 28 Februari 1939, eervol ont
slag verleend als burgemeester der gemeenten
Andel, Giessen en Rijswijk, met dankbetuiging
voor de langdurige diensten in die betrekkin
gen bewezen.

Met ingang van 5 September 1939 is aan

dr. W. Reinders, op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend als hoogleeraar aan de Technische
Hoogeschool, te Delft, met dankbetuiging voor
de belangrijke in deze betrekking bewezen
diensten-

Aan J. J. M. Driebeek, directeur van de firma
Kuyper, Van Dam en Smeer te Rotterdam, is
verlof verleend tot het aannemen van het on-
derscheidingsteeken van ridder le klasse in de
orde van Wasa van Zweden en aan prof. dr.
H. C. L. E. Berger, directeur van den Vee-
artsenijkundigen Dienst te *'s Gravenhage, tot
het aannemen van het onderscheidingsteeken
van commandeur in de orde van Leopold II
van België.

Aan H. Hessels, ontvanger der directe be
lastingen, invoerrechten en accijnzen, te Wem
hout, is vergunning verleend tot het aanvaar
den van zijn benoeming door H.K.H. de Groot-
Hertogin van Luxemburg tot officier de l'ordre
grand ducal de la êouronne de chêne van
Luxemburg.

De ontvanger der directe belastingen, enz.

G. J. de Vries, is verplaatst van de inspectie
der invoerrechten en accijnzen te Venlo naar
de inspectie dier middelen te Arnhem.

Te rekenen van 1 Januari 1939 zijn bij de
Rijksverzekeringsbank bevorderd tot referenda
ris: mevr. E. W. Florisson geb. Simons, en J. J.
Bakker, beiden hoofdcommies; tot hoofdcom
mies: A. Snijder en J. A. Th. M. Brans, beiden
commies en tot commies: H. C. Caalen, G. P.
van Gessel, E. J. Hangard, mej. E. M. van der
Meer, H. Th. Reiling, mej. C. H. Stoel, H. H.
Torlau, P. Wouda en P. Henrar, allen adjunct
commies.

Te rekenen van 1 Januari 1939 zijn bij de
Rijksverzekeringsbank bevorderd tot adjunct
commies: S. C. Bakker, J. Heilig, mej. C. M.
Reckman, P. J. J. Kramer en C. Pondman, allen
schrijver 1ste klasse en C. J. Widman, J. A.
Schmitz, mej. I. G. Storckmeijer, A. Hoffman,
F. X. J. Verhofstad, J. B. Lucas en mej. W. M.
de Jager, allen schrijver 2de klasse.

Met ingang van 16 Februari 1939 zijn be
noemd tot:

a. surnumerair der registratie en domeinen in
tijdelijken dienst: J. J. H. Dolhain, te Maas
tricht, H. de Haan te Purmerend, T. Hellinga
te Oosterwolde, H. N. Kalt te Amersfoort, F.
Kuijper te Hilversum, H. J. de Lange te Rot
terdam, M. C. J. Maasen te Roggel, A. van der
Meijden te Zuilen, F. F. Mulder te 's Graven
hage, L. Roelofs te Rockanje, F. C. Rijnders
te Tiel, C. N. Smit te Warffum, C. van Soest
te Wageningen, B. Stasse te Den Helder, J. L.
Stellingwerff Beintema te Ede. A. Wisse te
Oost- en West-Souburg, F. C. Wijle te Maas
tricht;

b. surnumerair der invoerrechten en accijnzen
in tijdelijken dienst: J. G.Kottman te Den Hel
der, I. G. F. van Leeuwen te Amersfoort; H. E.
J. Mooren te Rotterdam, K. Sneep te Ginneken,

H. A. ten Velden te 's Gravenhage.

/0hian van Enrica von Handel-Mazzetti

patste tranen ontwelden aan haar oogen

t

Mj kussen lag en evenals Sint Elisabeth

„öo0<tewijk's dood, kreet zij ten hemel:
^hg.,00- dood, mijn Georg is dood! Nu is de
'^Uriri wereld gestorven." De goede zusters
Veb- haar, de arts haastte zich, haar te la-
Versmaadde zijn dronk. Juliana knielde
I? Oen bed en smeekte: „Sneeuwwitje, dit is
mane; wees nu edelmoedig! Gun den
Ne Heiland ook uw Georg; heeft sneeuw-
^'1 r>„ n heven Heiland niet lief? O Heer, uw
"Oliede!"

as eer. uw wil geschiedde!" kermde zij. Zij

takte schoonste in het land, met haar handen
,ziJ aan het heerlijke golvende haar, dat
i "et kussen las en evenals Sint Elisabeth

'hft u8'gezonken in het kussen, maar haar

om den hals van den knaap, die zijn

°ete tegen haar wang gevleid had en wiens
„f?®111 alle lieve namen stamelde, die hij
ïln moedertje wist.

Nsnl-vj vraagt: „Jongenheb jij het..-..

e Vr>rt Hkeo, 't ontzettende gezien? Hoe ze

v"er

gegaan toen was hij al hij was zoo lief
en zag eruit alsof hij sliep, mammie! En ik heb
hem gestreeld over z'n wangen." Zacht wischte
het kind het koude zweet weg van het voorhoofd
der moeder, en een kusje gegeven kijk,
zoo!" en zijn onschuldige lippen beroeren haar
mond in liefde en bevenden angst, dat zijn mam
mie nu wegvliegtnaar den hemel, naar pa
pa en dan hebben hij en zijn zusje geen va
der meer, en geen moedertje meer.

„Mijn Willy," zuchtte de moeder, „waar is je
lieve handje?" „Hier, mammie, hier!" Hij
stak haar zijn hand toe en zij fluisterde zacht:
„O, zijn bloed!"

„Moeder overste," zei de arts gedempt, „het is
de allerhoogste tijd. Wilt u

„Zij is vannacht bediend. Maar Monseig
neur, die het kind gebracht heeft, is nog hier."

„Roep hem," fluisterde de arts.

De overste was reeds aan de deur der ver-
bandkamer en sprak eenige woorden tot de pos
tulante, die daar linnengoed uitzocht. Bijna on
middellijk kwam de prelaat Sedlaczek binnen,
het kruisbeeld en een kerkboek in de hand. Hij
schreed naar het bed der stervende. Haar over-
groote, blauwe oogen, reeds half gebroken,
staarden hem aan; zij zuchtte: „Wie

„Ik heb uw man bijgestaan in den dood, me
vrouw, en breng u zijn groet."

Arme, teere, verkapte bloem! Dat is zij dus.
Zoo jong! Hij werpt een blik op het papier bo
ven haar bed: 27 jaar oud, algeheele uitputting.

De ongelukkige kreunde.

„Hij was zoo goed!"

„Zeker, mevrouw." De priester legde zijn hand

bemoedigend op haar hoofd. „Hij heeft misdaan,
maar zijn karakter was eerlijk en zijn berouw
was oprecht."

Haar handen lagen zwak op haar hart, zij
glimlachte stil en vertwijfeld, toen voer weer
een rilling door haar leden:

veel geleden?" hijgde zij.

De priester schudde geruststellend het hoofd.
„Mijn lieve dochter, het is voorbij. Het moest
zoo zijn; hij heeft alles met grooten moed door
staan."

Zij ademde zwaar een uitdrukking van die
pen doodsnood lag op haar gelaat alle dolken
van zijn laatste uur zijn nu gericht op haar on
schuldig, met bitterheid verzadigd hart.

„Hoogeerwaardezijn eene hand was ver
lamdmijn arme... Zij slikte, reeds reu

telde de dood zachtjes mee.

„Lam, hoogeerwaardegranaatsplinter

beeft men hem.

De priester ried, wat zij vragen wilde, meer
uit den blik van haar oogen, dan uit haar woor
den.

„Neen, meitrouw, men heeft hem niet geboeid.
Aartshertog Karl had het verboden."

Toen hij den naam noemde, trachtte zij haar
hoofd te verbergen aan de borst van haar kind,
en droef fluisterde zij:

„O, geen genadegeen barmhartigheid!"

„Mijn lieve, zwaarbeproefde ziel!" smeekte de
priester. „Bedenk, dat hij moest. Hij heeft zelf
zwaar geleden. Uw man heeft dat geheel en al
erkend, hij onderwierp zich aan Gods gerech
tigheid en aan haar voltrekker, zonder beper
king, en u, mijn goed kind, zoudt boos od hem

willen zijn? Dat is niet mogelijk, lieve dochter!"

Zij bewoog ontkennend haar hoofd.

„O," steunde zij, „niet boos zijn, neen....

Ik heb van nachtimmers.... de heilige

Communie ontvangen. Ik ben op niemand
boos.... op niemand.... Maar hier...."

haar dunne vingers klopte tegen haar hart

„is alles gebrokenversplinterd.... hij

heeft het gedaanomdat hij mijn liefste

gedoodheeft."

Willy's handjes streelden bevend haar lokken.
Verstikt sprak zijn engelenstem aan haar oor:
„Mijn, mijn mammie! Niet zoo verdrietig zijn!''
De priester trachtte haar te kalmeeren, zacht,
sussend en vol goedheid.

„Lieve mevrouw! Bedenk dit: hij was hard
vochtig; maar zou hij nip) hardvochtiger ge
weest zijn, als hij hem niet gedood had? Zoudt
u zich dien man kunnen voorstellen in zware
gevangenschap? Reeds de vier maanden vrij-
heidsberooving waren een ondraaglijke kwelling
voor hem; en dan voor lange jaren! Neen, lieve
dochter, zoo'n genade kón de aartshertog niet
schenken, want hij wilde rechtvaardig, maar
niet wreed zijn."

Zij bewoog haar hoofd, het lieve, stervende
hoofd, heen en weer, als een kind, dat niet be
grijpt van wat de groote menschen met veel
woorden trachten te verklaren.

„Hoogeerwaarde," klaagde zij nog zwakker,
„Gelooft u mij! Al mijn kleeren,... mijn
haren afsnijden! Alle sieraden afgeven.... alles

U was er bij! Degrad Haar lichaam

schokte in krampen onder de dekens, de jongen

bleek als sneeuw, omhelsde haar en bezwoer:
„Mammie! Mammie! Niet doen!"

„Lief kind, hij heeft ook dat 't was zeer
hard grootmoedig gedragen op het voorbeeld
van Jezus, die beroofd werd van Zijne kleede
ren."

„Mammie! Mammie! Arme mammie!" Willy
legde zijn hoofd naast het hare op het kussen,
drukte een kus op haar klamme voorhoofd, op
de kleine handen, die zich in elkaar wrongen.
„In den hemel is hij zóó mooi aangekleed, en
zooveel eereteekenen heeft hij nu, nog mooier
dan op de wereld."

Zij lachte het was de dood, die lachte.

„Mooier, jongen?"

„Ja, mama!"

Eenmaal nog, maar zoo zacht, dat de priester
zich geheel over haar heen moest buigen om
haar te verstaan, vroeg zij:

„Heeft.... mijn engelveel wonden

gehadwaar?"

„Waar Jezus, onze Heer, Zijn allerheiligste
wonden ontving," zei hij zacht.

Een doordringende smartkreet ontvlood haar
lippen, de laatste.

„Zijn hart!"...'.

„Mama!" smeekte het kind in vertwijfeling,
„o, u doet uzelf zooveel pijn! Mammie, mijn
zoete.

Bloed kwam op haar lippen.

„Zijn hart!O, hij was zoo goed

Malfatti gaf de zusters een teeken: „Het
einde."

„Bidden Juliana!" wenkte de overste.

De jonge non begon met aarzelende stem:

„O Maria, moeder vol genade, Moeder van
barmhartigheid

Doch tusschen haar heilige aanroepingen door
verhief zich de bevende, droeve, heldere stem
van het kind, dat zijn stervende moeder om
klemde en tot haar sprak als een troostengel des
Heeren: „Mammie, mijn lieve, o zie toch, hoe
schoon hij 't heeft! Niets kan hem nog verdriet
doen! De lieve Jezus heeft hem zoo graag bij
zich, en de Moeder Gods ziet hij alle dagen!
En óns broertje mammie! Ons broertje, Karlt
weet u wel?" een stille glimlach trilde om
haar stervenden mond. en haar arm kind denkt,
dat zij getroost is, en nu wordt 't ook goed voor
haar en de dood mag haar niet halen. Innig
liefkoozend gaat Willy voort: „Weet u, toen hij
in den hemel aangekomen is, kwam de kleine

Karli naar hem toe met vleugeltjesHij

bewoog zijn kleine armen, de gebroken oogen
van de moeder bewogen weer „en heeft ge
zegd: „dag papa!" Toen heeft papa hem in
zijn armen genomen hem een kustje gege
ven en alle engeltjes lachten

Om de lippen van de stervende speelde steeds
hemelscher een zoete glimlach, een blanke glans
lag over haar voorhoofd, waarop, onzichtbaar,
de doornenkroon van lijdende liefde rustte.
De priester nam het kruisbeeld, het sterfkruis
van den held, en hield het vol zachtheid aan
den mond der vrouw: .Dochtertje! kus den
Heer; uw man kuste Hem ook, in zijn laatste
oogenblikken."

(Wordt vervolgd.)