vereenig.de katholieke pers officieele rouwbeklag ten Vaticane Aanhoudend vallen op Madrid granaten öe Sibajak krijgt averij De driehoek Tokio- Berlijn-Rome Japansche pers over Hainan Teleki vormt een nieuw kabinet Het nieuws van heden Rijksmiddelen SYMPATHIEKE WOORDEN VAN VON BERGEN AZANA WIL STRIJD IN SPANJE BEËINDIGEN 1 'tij VRIJDAG 17 FEBRUARI 1939 - OCHTENDBLAD BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f 3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MtT OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM VIJF EN ZESTICSTE JAARGANG No. 21641 öe Duitsche gezant prijst den Paus als den grooten bevorderaar van den vrede ï*au s Pius, de Maecenas der wetenschappen fy)k De plechtige rouwdiensten Artikel van prof. Gemelli De Vaticaansche bibliotheek, waarin Z. H. Paus doorgebracht Pius XI zooveel uren heeft Van Britsche zijde zou men bereid zijn de rol van bemiddelaar tus- schen de partijen in Spanje op zich te nemen De zending van Bérard *t mailschip is tijdens storm in aanvaring gekomen met Britschen oorlogsbodem Geen persoonlijke ongelukken en lak De reis voortgezet l«t ^geering van Birma afgetreden A Te Stendal in Duitschland is een school voor parachute-springers. Na elkaar ver laten de manschappen het vliegtuig Een Duitsch-Italiaansch'Japansch militair bondgenootschap niet waarschijnlijk Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiii| Gouden dienst jubileum Halifax over de erkenning van Franco Scherpe aanval van de Osaka Asaki op Nederland Parijs en Londen zijn niet krachtig" Aanvalsplannen in Tsjekiang Behalve den premier is de samen stelling gelijk aan het vorige kabinet Ciano's bezoek aan Warschau Het weerbericht We volgen in onze dagen met zorg het officieele weerbericht. We lezen het in de courant We beluisteren het in de radio. Er hangt soms veel van af. Niet alleen zijn we er nieuwsgierig naar voor onze pleizierreizen. maai met groote interesse vangt menig za kenman, die per vliegmachine of stoomboot een reis moet ondernemen, het weerbericht op. We dienden ook wat beter te letten op de weer-teekenen in ons gewone leven. We leven rustig verder en zien geen onweer aankomen, hebben geen voorgevoel van komende buien en nemen geen voorzorgen tegen blik- seminslag. We zijn Jantjes-zonder zorg en nemen geen notie van drei gende gevaren, van nakende onwe- ders, van geestelijke en maatschap pelijke onheilen, welke ons omringen. We zetten onze voelhorens niet uit en letten niet op de teekenen die een storm voorafgaan. We leven te on voorzichtig en zorgen te weinig. We moesten oplettender wezen ten aan zien van het ons omringende en meer aan een geestelijk weerbericht den ken. Over Januari ruim f 1.5 millioen boven de raming Na het overlijden van Z. H. den Paus Plechtige uitvaart te Nijmegen Fransche kabinet komt Zaterdag bijeen NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek Onze Romeinsche correspondent seinde d.d. '6 Februari: De generale congregatie van Kardinalen heeft hedenmorgen het Corps Diplomati- 11e, geaccrediteerd bij den H. Stoel, in 8hdiëntie ontvangen. De deken van het Corps Diplomatique, de Duitsche gezant Diego von Bergen, heeft, zooals wij reeds hi ons blad meldden, namens het Corps ®en korte toespraak gehouden, waarover "rij meer uitvoerig nog de volgende bijzon derheden pubKceeren. Von Bergen herinnerde ojn. aan het groote Michtsbesef van Paus Pius XI toen Hij nuntius 111 Polen was. Paus Pius XI, aldus de gezant, op de bres stond voor de eeuwenoude rech- tetl en tradities van de Kerk, aarzelde geens- ZlBs, terwille van den vrede en de eendracht te gaan op de voorstellen van een genialen staatsman en hieraan danken wij de aanwezig- 'l6'd hier van den vertegenwoordiger van die llatie, die de buitengewone eer heeft den Staat 'an het Vaticaan, als volkomen souvereinen on- afhankelijken staat, in haar midden te hebben. gezant noemde den overleden Paus voorts Paus van de Missie en den grooten begunsti- Fer van de wetenschappen. Tot'den laatsten adqpi- ^ht bleef deze geleerde humanist op zijn post trouw aan het motto, dat Hij bü Zijn ver kil 'ezing koos: De vrede van Christus in het flat van Christus. Na erop gewezen te hebben in den nieuwen opbouw, waarvoor de wereld thans staat, een opbouw die vreedzaam moge Geschieden, het Pausdom een essentïeele rol sE>eelt, eindigde Z. Exc. Von Bergen zijn rede fnet het H. College in. verband met de uiterst Verantwoordelijke taak der Pauskeuze de wen- ^hen van het Corps Diplomatique over te br«dgen. deken van het H. College van Kardinalen, Sm. Kardinaal Granito di Belmonte; beant- ^dde den Duitschen gezant. Hij verzocht den aanwezigen diplomaten, hun regeeringen te dan ken voor de condoléances, welke het H. College van haar mocht ontvangen. Het H. College zal met de geheele wereld Gods zegen afsmeeken. opdat Hij de Kerk een Herder moge schenken naar Zijn hart en in het belang van de Kerk en de naties. De drie laatste plechtige lijkdiensten zijn door de generale congregatie van Kardinalen bepaald op 18. 19 en 20 Februari as. Deze Re quiemmissen zullen gecelebreerd worden door 'n Kardinaal, geassisteerd tijdens de absoute door vier andere Kardinalen. De plechtige dienst van 18 Februari zal worden gecelebreerd door Kar dinaal Dolci. De ministeries en bureaux van Vaticaanstad zullen tijdens de diensten gesloten zijn, opdat de aangestelden erbij tegenwoordig kunnen zijn. Ook hedenmorgen is in de crypte een Re quiemmis opgedragen. De Mis werd door vele geloovigen bijgewoond. Indien zijn gezondheidstoestand niet verergert zal Kardinaal Marchetti-Salvaggiani,. die eenige weken geleden in de Zwitsersche bergen een ongeluk heeft gehad en nog bedlegerig is, ver moedelijk deelnemen aan het conclave. Hij zal zijn stem uitbrengen overeenkomstig het be staande reglement: bij iedere stemming zullen zich drie Kardinalen naar de ziekenkamer be geven om het stembriefje in ontvangst te nemen „De Maecenas der wetenschappen" zoo be titelt prof. Gemelli O.F.M. een artikel over den H. Vader als man van wetenschap en bevor deraar daarvan, dat hedenavond in de Osser- vatore Romano gepubliceerd werd. In zijn artikel haalt de schrijver talrijke anecdotes en herin neringen op die de groote belangstelling van Paus Pius XI voor de wetenschap in het licht stellen. Hij was een groot bevorderaar van de weten schappen. Daarbij was Hij echter voor allés priester. Het was een apostolaat voor Hem en Hij wist, dat dit apostolaat zeer veel délicatesse vereischte. De H. Vader wilde met Zijn eigen persoon bewijzen, dat de Kerk en de godsdienst de we tenschap lief hebben en de ontwetendheid, die een vrijana is, vreezen. De H. Vader had 'n spe ciale voorliefde voor de positieve wetenschap pen, maar het feit, dat Hij steeds een citaat van een dichter tot zijn beschikking had, be wees, dat hij ook de .letteren, de philosophie en theologie zeer lief had. Pater Gemelli wijst er o.m. op, dat onder het bestuur van Paus Pius XI de Katholieke Uni versiteit van Nijmegen gesticht werd en hij doet uitkomen, hoezeer den Paus de'ur.iversitelt van het H. Hart te Milaan ter harte ging. Bij de inwijding van die universiteit had de toenmalige Kardinaal Ratti een rede willen houden over de eenheid van de wetenschap. De drukke werkzaamheden van de zielzorg verhinderden dit echter. Hij was, zoo eindigt prof. Gemelli zijn artikel, een Maecenas der wetenschappen en zelf een groot beoefenaar daarvan, om den zielen den weg naar God te verlichten. 5 MADRID, 16 Febr. (Reufer). aedert Woensdagavond wordt Madrid met grana ten van zwaar kaliber gebombardeerd. Elk half uur valt een projectiel op de stad, hetgeen de bewoners in voortdurenden angst én spanning houdt. De aanvallers hebben het vooral gemunt op de Zuidelijke wijken en op de omgeving van de bekende Calle Alcala, die dwars doer de stad loopt. Donderdagmiddag hebben tien Savoia-vlieg- P Set Nederlandsche mailschip „Sibajak" *atl den Rotterdamschen Lloyd, dat zich op thuisreis bevindt, is Donderdagmiddag de Straat van Gibraltar tijdens een he ksen storm in aanvaring gekomen met den jd^elschen torpedojager „Somali", waar- de Sibajak averij zou hebben opgeloo- aan stuurboordzijde van het voorschip de oorlogsbodem aan den bakboord botsing geschiedde, doordat de Siba- lk als gevolg van den krachtigen wind uit koers liep. Persoonlijke ongelukken deden zich niet Voor. 1J den Rotterdamschen Lloyd zijn de gewone g^rarnrnen van den gezagvoerder van de Jak ontvangen, waaruit blijkt. van dat het op de normale, in de dienstregeling vast- Sefli de, tijden Gibraltar en Tanger heeft aan- v. aaR en Donderdagavond om zes uur- weer laatstgenoemde plaats vertrokken is. Aan- de kapitein geen melding maakt van °bgeval, mag worden aangenomen, dat dit Van emstigen aard is. flii flf^^OON, 16 Febr. (Reuter). Het Huls van 5? St aardigden van Birma heeft met 70 tegen 'eq .6lïlmen verklaard geen vertrouwen te stel' Ïiieï de regeering. 'let p heeft de Eerste Minister van Birma W <intslag dei regeering aangeboden. Naar fli^at hfeeft de gouverneur onmiddellijk h?geereSelen voor de vorming van een nieuwe 'oeggVihg getroffen. De ministers hebben er in temd voorloopig in functie te blijven. 'T TSJOENGKING, 16 Febr. In een hoofdartikel, gewijd aan de berichten betreffende de afslui- ing van een Duitsch-Italiaansch-Japansch mili- air bondgenootschap, schrijft, naar het Chinee- che Telegraafagentschap meldt, de China Ti mes: „Wij gelooven niet, dat er een mogelijk heid bestaat op zoo'n militair bondgenoot schap. Zelfs wanneer het afgesloten zou wor den, zouden wij niet een te groot belang er aan hechten. Immers, Japan is bezig met den grooten oorlog in China. Wanneer Duitschland en Italië een militair bondgenootschap met Japan zouden aangaan, zouden deze landen verplicht zijn troe pen te sturen om Japan bij te staan in den aanval op China. Aangezien Duitschland en Italië echter diplomatieke betrekkingen hand haven met China, komt de vraag op, waarom zij zoo'n voorbarigen stap zouden doen. Om der wille van de internationale moraal willen wij VOOR HET GEHEELE LAND: zwakke tot matige Westelijke wind, ge- M deeltelijk bewolkt, mogelijk lichte regen- buitjes, koude ochtend, overdag iets 2 kouder. ALGEMEENE VOORUITZICHTEN: I |l overdag gedeeltelijk bewolkt, 's nachts helder en koud met kans op lichte vorst. de aandacht van Duitschland en Italië er op vestigen, dat, wanneer zij de gevoelens van het Chineesche volk niet verder willen -prikkelen, zij opheldering behooren te geven van hun standpunt". Meer ongerustheid wekt volgens het blad de inval op Hainan, waartegen Engeland, Frankrijk en de Vereenigde Staten krachtig moeten op treden, voor het te laat is. De verklaring van Arita, volgens welke de inval slechts uit mili taire noodzaak geschied is en geen verband houdt met de strategie in den Stillen Oceaan, is volgens het orgaan een typisch Japansch be drog. De heer A. Bouman, fabrieksbaas, hoopt Za terdag den dag te herdenken, waarop hij vóór 50 jaar in dienst trad bij de firma J. J. Meder en Zoon, distilleerderij „De Zwaan" te Schiedam. tuigen ook een honderdtal bommen op de haven van Valencia laten vallen. Reuter verneemt te Parijs, dat Del Yayo niet naar Madrid is vertrokken. Hü bevindt zich nog steeds te Parijs. Del Vayo heeft Donderdag zijn bespre kingen met Azana voortgezet. Bevestigd wordt, dat Del Vayo onmiddellijk na aan komst Azana heeft gevraagd naar Madrid terug te keeren en dat Azana blijft bij zijn besluit om in Parijs te blijven. Azana zou nJ. van meening zijn, dat zijn terugkeer naar Madrid zou kunnen worden uitge legd als een goedkeuring van de politiek van tegenstand tot het uiterste, terwijl hij gekant blijft tegen zoo'n houding. Integen deel wenscht Azana, dat zoo spoedig moge lijk een ernde komt aan de vijandelijk heden. In dezen geest zou Azana, naar het schijnt Del Vayo op de hoogte hebben gebracht van de pogingen, die Pp het oogenblik worden on dernomen met het oog op een staking van den oorlog. Rechtstreeksche onderhandelingen tus- schen vertegenwoordigers der beide Spaansche partijen bleken moeilijk ttot stand te brengen. Derhalve zou men zijn toevlucht hebben genomen tot tusschenper.sonen. Men ver zekert in sommige Spaansche kringen, die over het algemeen welingelicht zijn, dat - hooggeplaatste Britsche persoonlijkheden er in zouden hebben toegestemd die rol op zich te nemen. De besprekingen zouden reeds thans aange vangen zijn op den grondslag van de drie vol gende eischen der republikeinsche regeering, welke zeer dicht staan bij de door Negrin op gesomde vredesvoorwaarden tijdens de laatste zitting van de Cortes in Figueras op 2 Februari voor de algeheele bezetting van Catalonië door de rechtschen. 1. Ontruiming van het Spaansche gebied door de buitenlandsche vrijwilligers. 2. De verzekering, dat geenerlei represaille tegen de republikeinen zal worden uitgeoefend 3. Verdwijning van iederen buitenlandschen invloed op het oogenblik, waarop het Spaan sche volk over zijn lot zal beslissen. Wanneer deze voorwaarden vervuld zijn, zou een wapenstilstand gesloten kunnen worden. Men heeft in dezelfde kringen trouwens het gevoelen, dat over en weer oprecht gevoerde onderhandelingen een soepeler vorm der eischen zouden kunnen opleveren. Men is derhalve in deze kringen van meening dat tenslotte het einde van den oorlog zou af hangen van het antwoord der autoriteiten te Burgos op de republikeinsche eischen en men gelooft, dat slechts in geval, waarin zij cate gorisch zouden worden, een accoord onmoge lijk zou worden, wat daarvan ook het gevolg moge zijn. Omtrent de reis van Bérard wordt ver nomen, dat deze Vrijdagavond 20.50 uur Parijs zal verlaten om zich naar Burgos te begeven. Bérard zal op zijn nieuwe reis naar Burgos* vergezeld worden door twee leden van het di plomatieke personeel, die den rang van am bassadesecretaris hebben, en verscheidene an dere ambtenaren. Bérard heeft vanavond een bezoek gebracht aan het ministerie van Oorlog, waar hij werd ontvangen door Daladier om 18 uur 15. In den middag bracht Bérard een bezoek aan Bonnet. Minister Halifax heeft Donderdagavond voor het comité van Buitenlandsche Zaken van de conservatieve Lagerhuisfractie een 'verklaring afgelegd omtrent.het standpunt der Britsche re- seering ten aanzien van het vraagstuk der er kenning van Franco. Naar vernomen wordt, heeft Halifax er o.a. op gewezen, dat het oogenblik, waarop van de erkenning mededeeling moet worden gedaan, snel nadert. De regeering tracht de afkondiging van een amnestie te verkrijgen, doch zij stuit op het ver zet van Franco tegen iedere voorwaarde, die aan de erkenning wordt verbonden. Halifax zou hieraan toegevoegd hebben, dat de regeering niettemin haar invloed hoopt te kunnen aan wenden om, wanneer Franco eenmaal officieel zal zijn erkend, een regaling te vergemakke lijken. TOKIO, 16 Febr. (Havas). In de Japansche bladen is een campagne begonnen om de Ja pansche regeering er toe te brengen Hainan te gebruiken als middel om druk uit te oefe nen op Frankrijk en Engeland. Terzelfdertijd wordt Arita heftig gecritiseerd door zekere bla den wegens de gematigdheid van zijn antwoord op de stappen van den Franschen ambassadeur, Jules Henry, en den ambassadeur van Enge land, Craigie, na de ontscheping van troepen op Hainan. De Osaka Asaki laat haar gebruikelijke reserve varen en schrijft: „Met Hainan bezet te houden, bezitten wij het recht van leven en dood over Hongkong en brengen wij Indo-China in onze werkingssfeer. Frankrijk en Engeland zijn voort aan niet meer in staat een krachtige houding tegen ons te hebben. Zij zullen meer en meer gevoelen, welke hinder de bezetting van Hai nan door de Japanners voor hun rijken betee- kent. Een ander land zal het eveneens voelen: Nederland, dat zich meester maakte van Nederlandsch-Indië zonder met de minste opoffering voor de verwerving er van .te betalen. Laat ons afwachten totdat dat land zich bewust van den nieuwen toestand ons den verkoop van Nieuw Guinea zal voor stellen". De Asahi (Tokio) juicht toe, dat Hongkong, Indo-China, Singapore en Birma binnen het be reik der Japansche luchtmacht liggen. De zeer bekende publicist Tokoedomi, die lid is van het Hoogerhuis, schrijft in de Nitsji Nitsji: „Wij moeten Hainan zoo weten te ver dedigen, dat wij het nimmer meer zullen ver liezen." De Japansche consul-generaal heeft den con suls der buitenlandsche mogendheden te Sjang hai nota's doen toekomen, waarin wordt mede gedeeld, dat de Japansche vloot zal overgaan tot krijgsoperaties bij Haimen aan den mond van de Lingkianghau in Tsjekiang. Buiten landsche schepen worden aangeraden zich te rug te trekken tot 30 mijl van Haimen. De Ja pansche vloot kan geen verantwoordelijkheid dragen voor schade aan deze schepen, wanneer haar waarschuwing in den wind wordt gesla gen. BOEDAPEST, 16 Febr. (Reuter). De Hongaarsche minister van Onderwijs en Eeredienst, graaf Paul Teleki, is er in ge slaagd de kabinetscrisis snel op te lossen. Na verscheidene besprekingen met rijksre gent Horthy en de partijen gevoerd te heb ben, heeft graaf Teleki Donderdagmiddag het kabinet voltooid, dat, met uitzondering van den minister-president, op dezelfde wijze is samengesteld als het vorige. Graaf Teleki is thans premier. Reeds gisteren had rijksregent Horthy hem het premierschap aangeboden, doch graaf Te leki weigerde. De rijksregent ontbood daarop den minister van Binnenlandsche Zaken, Ke- resztesFischer, die het aanbod eveneens van de hand wees. Deze wilde zich slechts met ct;- vorming van een kabinet belasten, indien er nieuwe verkiezingen zouden worden uitgeschre ven. Wederom zocht de rijksregent contact met graaf Teleki, die tenslotte de opdracht aan vaardde. Ministerpresident Teleki heeft in de regee- ringspartij verklaard, dat het feit ,dat de sa- mensteliing der regeering ongewijzigd is geble ven, het beste bewijs vormt, dat het voornemen bestaat de politiek van Imrédy ongewijzigd voort te zetten, in de buitenlandsche zoowel als de binnenlandsche politiek. De nieuwe regeering handhaaft de wetsvoor stellen op de Joden, zoowel als die betreffende grondwetshervorming in ongewijzigden vorm. Ha vas wijst er verder nog op, dat Homan de porte feuille van Eeredienst van Teleki heeft overge nomen. WARSCHAU, 16 Febr. (Pat.) Graaf Ciano, de Italiaansche minister van Buitenlandsche Zaken, zal tijdens zijn verblijf te Warschau zijn intrek nemen in het Blank-paleis, dat onlangs speciaal voor hooge gasten uit het buitenland is gebouwd. Ciano zal te Warschau de onthulling bij wonen van een monument ter eere van den ttaliaanschen kolonel Nullo, die aan flen op stand van 1863 heeft deelgenomen en daarbij aan Foolsche zijde is gesneuveld. Het rouwbeklag van het corps diploma tique op het Vaticaan. Rechtsche batterij'en beschieten Madrid; Azana wil een einde van den strijd. Japansch blad uit zich in scherpe bewoor dingen tegen Nederland. Teleki vormt een nieuw kabinet in Hon garije. De Fransche ministerraad komt Zaterdag bijeen. De Eerste Kamer heeft de begrooting van. Binnenlandsche Zaken en die der PTT z. h. st. goedgekeurd. De Tweede Kamer is begonnen met de behandeling van de Indische begrooting. Het mailschip „Sibajak" is in de Straat van Gibraltar 'tijdens storm in aanvaring gekomen met een Britschen oorlogs bodem De Rijksmiddelen hebben in Januari ruim f 1.5 millioen meer dan de raming opgebracht. De regeering organiseert „cursussen han delsbescherming", ter bevordering van de veilige vaart d«r koopvaardijschepen. Het nieuwe gebouw van „St. Homobo nus" te Rotterdam is officieel geopend in tegenwoordigheid van minister Steen- berghe. Beurs van New York: Koersen liepen op: stemming tamelijk levendig. De Rijksmiddelen hebben in Januari opgebracht f 38.420.286, hetgeen ruim f 5 millioen meer is dan over Januari 1938 en ruim f 1.5 millioen meer dan de raming was. Donderdagmorgen werd om half tien in de St. Augustinuskerk te Nijmegen een Plechtige Requiem-mis opgedragen voor de zielerust van Z.H. Paus Pius XI voor de Academische ge meenschap der Nijmeegsche Universiteit. Celebrant was mgr. prof. dr. J. Hoogveld, die geassisteerd werd door priester-studenten. De gezangen werden uitgevoerd door de „Schola Cantorum". Buiten den rector en secretaris van den Aca- demischen Senaat was vrijwel het geheele pro fessorencorps aanwezig, terwijl ook de beambten en het personeel van de Universiteitsinrichtingen zich in de kerk bevonden. De moderator en senaat van „Carolus Magnus" en tele studenten woonden dezen plechtigen rouwdienst bij. PARIJS, 16 Febr. (Havas). Zaterdagoch tend zal de Fransche ministerraad bijeenkomen onder voorzitterschap van minister-president Daladier. Voornamelijk zal het vraagstuk van de Spaansche vluchtelingen worden oehandeld.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1