Waar spoedig het Conclave
gaat vergaderen
Franco zet zijn standpunt in
nota tot Hodgson uiteen
Tarief herziening
Duitsche reactie
te Dantzig
Studentenactie
tegen Berlijn
OVERLAND
JOH. SWAALF
Het nieuws van heden
Waar anthraciet
bestellen?
PERSBEZOEK AAN DE
SIXTIJNSCHE KAPEL
GEEN REPRÉSAILLE TE
VREEZEN
DE BAROMETER
GIERSTRAAT26 (naast Randoe)
EERSTE NED. ANTHRACIET MIJ.
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
13.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
ZONDAG 26 FEBRUARI 1939 - OCHTENDBLAD
VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21658
Binnen deze muren heerschen
thans gedempte plechtig
heid en strenge ernst
Radio Vaticana roept
na elke stemming om
In de stemmingszaal
Pius XI en de pers
Het kacheltje, waarin de stembriefjes van het Conclave zullen worden verbrand
heeft pr oef gebrand. De autoriteiten hebben zich overtuigd of de opstijgende rook
duidelijk zichtbaar was
Jordana en Bérard hebben gisteren
een Fransch-Spaansch accoord
onderteekend
Geeft Madrid spoedig
den tegenstand op?
Bérard naar Parijs terug
Aftreden van Azana verwacht
Ciano te Warschau
aangekomen
Sympathiebetooging door
Poolsche studenten
Drieduizend Italianen
verlaten Frankrijk
VIT DUITSCHLAND ZIJN
240.000 JODEN VERTROKKEN
Vereenigingslokaal der Poolsche
studenten stormenderhand
genomen
Heftige protestbetoogingen te
Warschau, Wilna en Krakau
Buitengewone kabinets
raad te Brussel
Optimisme tegenover de bestaande
moeilijkheden
Verkeersvliegtuig met
tien personen vermist
Duitsch toestel bij de Balearen
verongelukt?
Tel. 10663 - Haarlem
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Het moederhart
„De beste helderziende is steeds het
moederhart" lazen we in het boek der
spreuken. Het moederhart voorvoelt
zoo nauwlettend nakend gevaar. Het
moederhart met zijn onpeilbare lief
de en teerbesnaard gevoelsleven, is de
barometer voor het kind. En toch
het moederhart laat zich óók wel ver
leiden door schijn of door hetgeen het
zoo gaarne in een kind gelooft. Want
voor de moeder blijft zelfs de misda
diger nog een ondeugend kind Al te
dikwijls waant men zijn uil een valk.
En toch: het fijn voelend gemoed van
de moeder wordt desondanks ge
waarschuwd wanneer gevaar naakt
voor het kind. De moeder moge zich
vergissen in de talenten van haar
kind, ze vergist zich zelden in de ge
steldheid van zijn ziel. Moeders blik is
zoo scherp, moeders gevoelsleven zoo
fijn ontwikkeld, moeders inzicht
wordt geleid door een verbazingwek
kend intuïtief vermogen. Daarom
moeten we moeders inzicht en moe
ders raad steeds in eere houden
op eiken leeftijd.
AAAA AA. AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA
Een kind zai het U vertellen!
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Onze Romeinsche correspondent seinde
d.d. 25 Februari:
Hedenmorgen zou de pers, zooals gemeld,
in de gelegenheid gesteld worden, de in
richting van het conclave te bezichtigen.
De op deze bekendmaking in grooten getale
naar Vaticaanstad getogen journalisten
kregen een voor die gelegenheid
speciale perskaart, waarop het echter
niet gelukte om verder te komen dan de
Sixtijnsche kapel. Mgr. Arborio Mella di
Sant' Elia, de gouverneur van het conclave,
had den Zwitsers en gendarmes order ge
geven om niemand door te laten, die niet
een door hem onderteekend paspoort kon
toonen, en dat vermochten de talrijke jour
nalisten niet. Met vereende krachten wist
men het echter tot de Sixtijnsche kapel te
brengen.
Voor de journalisten niet het meest interes
sante, omdat over de inrichting van deze kapel
aan de hand van oude foto's van het vorig
conclave reeds menig woord geschreven is. Zoo
interesseerde een Amerikaansche collega zich
het meest voor de keuken van het conclave,
omdat hij hoopte, aan de hand van aanwezigen
voorraad een berekening te kunnen maken van
den duur van het conclave. Hij was niet de
eenige teleurgestelde, maar men kon zich troos
ten met de belofte, dat Maandag a.s. een tweede
rondgang zal worden gemaakt en dan zouden
zich ook de cellen, keuken*, refters enz. ont
sluiten.
En tenslotte is een foto maar een foto. Reden
waarom wij ons toch maar aan een ooggetuige-
verslag van de Sixtijnsche kapel wagen.
De Sixtijnsche kapel is ojp enkele détails na
voor het conclave gereed. Zooals men weet is
het priesterkoor door een marmeren balustrade
afgescheiden van het gedeelte voor de geloo-
vigen. De eigenlijke keuze speelt zich af op het
priesterkoor, dat bijna tweemaal zoo groot is
als het gedeelte voor de geloovigen. In dit
laatste staat alleen maar de kachel waarin de
stembriefjes bij een negatieven uitslag der
stemming verbrand worden.
Het is een andere kachel dan die men op
foto's heeft gezien. Zij is iets minder hoog,
minder smal en minder ouderwetsch, en hoogst
modern in de zilververf gezet.
De kachelpijp gaat langs een der ramen naar
buiten. Bij de kachel staat een groóte zak met
een soort houtkrullen. Het klassieke natte stroo
of hooi, dat bij de briefjes gevoegd werd als
een negatief resultaat verkregen was, schijnt te
hebben afgedaan.
Het koor ligt thans ruim 6U c.m. hooger dan
het gedeelte van de geloovigen. Onder de fres
co's van Botticelli, Girlandaio, Perugino en
Rosselli reien zich langs de wanden de 62
troonhemels, waarvan er een zal blijven staan,
wanneer minstens twee derden van de stem
men denzelfden naam zullen onthullen. De bal
dakijnen zijn donkerpaars, evenals de vierkante
tafeltjes, die ervoor staan. Achter elk der ta
feltjes staat, naar wij konden aanschouwen, een
niet overdreven gemakkelijke stoel, met roode
trijpen zitting. Naast het paars domineert het
groen van de groote tafels, die in het midden
van het koor zijn geplaatst. Ook de tafel waar
op de kelk komt te staan, in welken de kardina
len hun stembriefjes zullen deponeeren. is
overdekt met groen laken.
Zij bevinden zich voor de treden van het
altaar, niet het pauselijk altaar, maar een ge
legenheidsaltaar van hout, waarop zich het
fingeertalent van de Italianen heeft botgevierd.
Verfkwasten en penseelen hebben het een be
drieglijke gelijkenis verschaft met bruin mar
mer.
Het altaar wordt overhuifd door een rood
fluweelen baldakijn met gouden franje en heeft
het bekende fraaie gobelin, voorstellende de
nederdaling van den H. Geest over de Aposte
len tot achtergrond.
Het Pauselijk altaar verdwijnt er geheel ach
ter, maar zichtbaar blijft Michel Angelo's
grootsch visioen: Christus die op de wolken
verschijnt voor het jongste Gericht.
Van het gedeelte der kapel, dat voor de ge
loovigen is bestemd, voert een houten brug
waarvan de leuningen bedekt zijn met paars
laken naar het verhoogde priesterkoor. De to
taalindruk na de bezichtiging van de Sixtijn
sche kapel is er een van groote gedempte
plechtigheid en strengen ernst, geheel in over
eenstemming met het onschatbaar belang van
de gebeurtenis, welke zich over enkele dagen
tusschen haar muren zal afspelen.
Vermelden wij van het bezoek aan het con
clave nog, dat menige journalist bij listige po
gingen om de grens aan de journalistieke
nieuwsgierigheid te overschrijden zich het hoofd
stootte tegen de stevige baksteenen muren,
waar argeloos uitziende deuren een doorgang
deden vermoeden. Het conclave is aan alle kan
ten ingemetseld. Wel haastig, zoodat de stee-
nen baarden hebben van cement, maar vol
komen afdoende.
Misschien diende het persbezoek wel om dat
laatste proefondervindelijk te bewijzen.
Het heilig college van Kardinalen heeft tot
biechtvader van het conclave benoemd pater
Marchetti S. J„ tot medici van het conclave
prof. Milani en dr. Boganelli, tot chirurg dr.
Fratalli en tot apotheker broeder Faustino
Giulini, wien twee assistenten zijn toegevoegd,
nl. de broeders Igino en Giuseppe, allen van de
Fate Bene Fratelli.
Naar verwacht mocht worden zullen bij de
Pauskroning vele staten niet alleen door hun
gezant bij den H. Stoel, maar ook door een
speciale delegatie vertegenwoordigd zijn. Der
gelijke delegaties zijn reeds aangekondigd uit
Ierland en België. De Valera zelf zal aan het
hoofd der Iersche delegatie staan.
De Osservatore Romano van hedenavond
wijdt een volledige pagina aan het onderwerp:
„De pers volgens de opvattingen en leering van
Paus Pius XI". Herinnerd wordt aan de en
cycliek „Rerum omnium" bij het derde eeuw
feest van den H. Franciscus van Sales, aan
talrijke toespraken tot journalisten, aan de
internationale perstentoonstelling, aan de re
organisatie innerlijk zoowel als uiterlijk van
den Osservatore Romano onder het Pontificaat
van Paus Pius XI en aan talrijke andere blij
ken, welke de overleden Paus van zijn groote
belangstelling voor de pers heeft gegeven.
Een week vóór zijn sterven vergaderde te
Rome het bestuur van de Union Internationale
de la Presse Catholique. Het bestuur vroeg den
Paus om den Apostolischen zegen, waarop deze
werd verleend „opdat de katholieke pers voort
moge gaan, met de waarheid te verdedigen,
geheel de waarheid, allereerst de godsdienstige
waarheid".
Deze woorden aldus de Osservatore Ro
mano geven de synthese van het wonderbaar
lijke apostolaat, dat Paus Pius XI zelf uit
oefende.
Hedenmorgen hebben, naar Havas meldt, 55
kardinalen in de zaal van het Consistorie ver
gaderd. Voorts wordt uit Pampeluna gemeld
dat kardinaal Goma y Thomas, primaat van
Spanje, van zijn ziekte hersteld is en aan het
conclave zal deelnemen. De toewijzing der
appartementen voor de kardinalen zal grooten-
deels door het lot plaats vinden.
Op den hof van Sint Damascus wordt de
klok opgehangen, die de kardinalen zal bij
eenroepen voor de beide stemmingen, welke
dagelijks plaats vinden, om tien uur des mor
gens en om half vijf des middags. Dadelijk
hierna, als de bekende rookpluim verschenen
is. zal Radio Vaticana in verschillende talen
cenige berichten rondzenden.
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
VOOR HET GEHEELE LAND:
H Verwachting:
H Zwaar bewolkt met opklaringen. Enkele
H regenbuien. Krachtige tot matige, Zuid- j§
s= Westelijke tot Westelijke wind, weinig
H verandering in temperatuur.
Üiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
LONDEN, 25 Febr. (Reuter). De diploma
tieke correspondent van Reuter bericht, dat
Franco een schriftelijke verzekering heeft
gegeven aan den Britschen agent Hodgson
inzake de représaille-maatregelen en de
onaantastbaarheid van Spanje. Deze nota
is evenwel geen voorwaarde voor de erken
ning van Franco door Engeland, doch slechts
een uiteenzetting van de positie van de
rechtsche regeering.
Na herhaald te hebben, dat de nationalisten
een onvoorwaardelijke overgave van de republi
keinen verlangen, wordt hieraan toegevoegd, dat
alleen misdadigers tg vreezen hebben. Verder
wordt verklaard, dat de nationalisten de bedoe
ling hebben de onaantastbaarheid van Spanje
te bewaren.
In Londensche kringen acht men deze verze
kering voldoende.
Verder wordt gemeld, „dat alle veronderstel
lingen over den toekomstigen Britschen ambas
sadeur in Spanje voortijdig zijn."
In aansluiting op de reeks verzekeringen van
Franoo inzake de onafhankelijkheid van Spanje
aldus de diplomatieke medewerker van de
„Times" kan nog worden medegedeeld, dat
de generalissimus enkele dagen geleden deBrit-
sche regeering nogmaals schriftelijk heeft doen
weten, dat hij vastbesloten is zich van politieke
représaille-maatregelen te onthouden en dat hij
de onafhankelijkheid van Spanje zal handha
ven. Het desbetreffende document zal ongetwij
feld spoedig worden gepubliceerd.
De regeering te Londen begroet deze her
nieuwde verzekeringen met instemming al wordt
de erkenning ook onvoorwaardelijk gegeven.
Jordana en Bérard hebben een uit drie docu
menten bestaande overeenkomst geteekend.
Daarna heeft de Fransche diplomaat vanmor
gen van Jordana afscheid genomen en is naar
Parijs vertrokken. Vanmiddag telefoneerde hij
met generaal Franco.
Om 12 uur 40, aldus meldt Havas uit Burgos,
hebben Bérard en Jordana de drie stukken ge
teekend, waarin Spanje en Frankrijk met elkan
der overeenkomen om de normale betrekkingen
tusschen beide landen te hervatten, of beter
gezegd, de normale betrekkingen te openen.
De ontvangst, welke Jordana vanmorgen aan
Bérard bereidde was bijzonder hartelijk. Toen
de Fransche senator het departement van den
minister van Buitenlandsche Zaken verliet,
drukte deze hem langdurig de hand en uitte hij
jegens hem zijn voldoening over de behande
ling van deze moeilijke en belangrijke zaak. Jor
dana stelde terstond generaal Franco van het
resultaat op de hoogte.
Vóór zijn vertrek uit Burgos heeft Bérard het
volgende aan den Havas-correspondent ver
klaard: „Ik heb niets toe te voegen aan de uit
drukking van mijn diepe voldoening, welke ik
gisteren aan den dag heb geiegd. Zoo juist heb
ben wij de protocollen geteekend welke het ac
coord vormen, dat wij tot stand hebben ge
bracht. Ik denk morgen in Parijs terug te zijn
en zal Bonnet terstond op de hoogte brengen.
Nog eens zeg ik verheugd te zijn over het lang
durige contact, dat ik heb gehad met Jordana
en zijn medewerkers, en ik geloof goed werk te
hebben verricht voor Frankrijk, voor Spanje en
voor den wereldvrede."
Generaal Franco, zoo wordt voorts gemeld,
die vanavond in Burgos aankomt, zal terstond
het resultaat der Fransch-Spaansche besprekin
gen tot in bijzonderheden bestudeeren. Om 15
uur 30 is Bérard per auto naar de Fransche
grens vertrokken.
Naar Havas uit Parijs bericht, schijnt het
thans zeker te zjjn, dat president Azana Zon
dagavond de Spaansche ambassade verlaat om
zich terug te trekken op het landgoed van een
zijner vrienden te Collonge sous Salève, waar
mede hij zijn ambt zou neerleggen.
Volgens mededeelingen uit welingelichte krin
gen te Madrid zou voorts de mogelijkheid van
verzet door de leidende personen van het cen
trale gebied in Spanje zelfs niet meer overwo
gen worden. Er doen zich tal van verschijnselen
voor, welke duiden óp de uiteenvalling der poli
tieke en militaire kringen te Madrid. Zoo zou
generaal Miaja zijn tot dusver overheerschende
rol prijsgeven en zich op den achtergrond hou
den Kolonel Zulueta zou zijn pas hebben aan
gevraagd en de vooraanstaande politici, die tot
dusver in dé stad zijn gebléven, zouden zich ge
reed maken voor het vertrek.
Het Zwitsersche Telegraaf-agentschap te Ge-
nève meldt, dat de ambtenaren der permanente
delegatie der republikeinsche Spaansche regee
ring bij den Volkenbond vanmiddag met den
Parijschen express vertrokken zijn.
In een wetsontwerp tot wijzi
ging der Tariefwet 1934 komen
tal van bepalingen voor ten be
hoeve van de volgende in
dustrieën:
Glas- en aardewerk, textiel-
en kleeding. papier, hout en
houtbewerking, leder en leder
waren en metaalnijverheid.
Als maximum wordt een hef
fing van 20 pet. van de waarde
voorgesteld.
De regeering verwacht van
haar voorstellen geen merkbare
stijging van de kosten van le
vensonderhoud.
WARSCHAU, 25 Febr. (Pat.). De Italiaansche
minister van Buitenlandsche Zaken graaf
Ciano, is, vergezeld van zijn echtgenoote en
een gevolg van tien personen, voor een officieel
bezoek te Warschau aangekomen. Op het sta
tion werd het gezelschap begroet door den
Poolschen minister van Buitenlandsche Zaken,
Beek, diens echtgenoote. den burgemeester van
Warschau en talrijke andere militaire en civiele
autoriteiten.
Het Poolsche Tel.agentschap meldt: Poolsche
studenten hebben een sympathie-betooging ge
organiseerd ter eere van graaf Ciano, toer, deze
zich in de Italiaansche ambassade bevond. Op
het geroep der studenten begaf Ciano zichop
het balkon, van waar hjj'den betoogers toeriep:
„Leve Polen"
Verder hebben naar Reuter bericht, onge
veer 2500 studenten en hun aanhangers gede
monstreerd bij het graf van den Poolschen
onbekenden soldaat, waar graaf Ciano in den
namiddag een krans heeft gelegd.
ROME, 25 Febr. (Stefani) De „Messagero"
verneemt uit Parijs, dat vandaag ongeveer 3000
Italianen definitief Frankrijk zullen verlaten om
naar hun vaderland terug te keeren. Binnen
kort zullen ook 500 Italianen, die op Corsica wo-
uen, naar Italië terugkeeren.
BERLIJN, 25 Febr. (A.N.P.) Van semi-of-
f.cleele Duitsche zijde wordt medegedeeld, dat
tot November 1938 ongeveer 140.000 Joden
Duitschland hebben verlaten, terwijl sedert dien
ongeveer 100.000 Joden uit het land zjjr ver
trokken.
De meesten van hen zjjn naar de Vereenigde
Staten gegaan, verder naar de Staten van
Zuid-Amerika, Engeland, Frankrijk, België, Ne
derland, Zwitserland en China.
DANZIG, 25 Febr. (Havas) Eenige honderden
Duitsche studenten te Danzig hebben het ver-
eenigingSgcbouw der Poolsche studenten stor
menderhand genomen cn daarbij .geroepen:
„Wij zullen het Poolsche gespuis uit Danzig
wegvagen, zooals wij het Joodsche gespuis heb
ben weggevaagd."
Zes Poolsche studenten werden tijdens het
gevecht gewond.
De commissaris-generaal van Polen te Danzig
beeft bij den Senaat geprotesteerd, welke vol
gens een Poolsch communiqué de verzekering
heeft gegeven, dat de orde zou worden gehand
haafd.
WARSCHAU, 25 Febr. (Havas) In de
Polytechnische School hebben de studenten
opnieuw vergaderd om te protesteeren te
gen de behandeling welke de Poolsche stu
denten in Dantzig ondervinden. De sprekers
lazen verschillende telegrammen voor van
Studentenvereenigingen te Dantzig, waarin
de incidenten werden weergegeven en deel
den vervolgens strooibiljetten uit van den
volgenden inhoud:
„Polen, wegens de Duitschgezinde politiek
der regeering bevinden onze broeders in
Dantzig zich in een wanhopige situatie. De
omstandigheden veroorloven ons nog niet
hierop te antwoorden zooals het moet, maar
antwoorden zullen wij."
Een motie werd aangenomen, waarin ver
zocht wordt om alles wat Duitsch is te boycot
ten. Na de vergadering poogden de studenten
opnieuw te betoogen voor de Duitsche ambas
sade. De politie verhinderde dit evenwel. Daar
op begaven zij zich in groepen naar het mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken, onder het
uiten van vijandige kreten aan minister Beek.
Dank zij de aankomst van politieversterkingen
konden de studenten echter het ministerie niet
bereiken. Gisterenavond nog was door het mi
nisterie aan de studentenvereenigingen ver
zocht vandaag niet te betoogen om de ont
vangst van den Italiaanschen minister Ciano
niet te verstoren.
Verder hebben zich ook anti-Duitsche betoo
gingen voorgedaan te Krakau en Wilna. In
eerstgenoemde stad zijn gisterennacht Poolsche
studenten het Duitsche studentenhuis binnen
gedrongen. Zij mishandelden de Duitschers en
vernielden het interieur. De politie kon hen
slechts met moeite verdrijven. Vanmorgen
hielden de studenten een betooging tegen mi
nister Beek en trachtten te betoogen voor het
Duitsche consulaat, doch de politie verhinderde
dit.
In een protestvergadering van studenten te
Wilna zijn moties aangenomen, gelijkluidend
aan die te Warschau. Na de bijeenkomst hiel
den de studenten verscheidene uren lang de
hoofdstraat der stad bezet, waarbij zij kreten
uitten tegen de regeering en Beek, den minis
ter van Buitenlandsche Zaken.
BRUSSEL, 25 Febr. (Havas). De ministers
hebben heden van 10 tot 1 uur in een buiten
gewonen ministerraad vergaderd. Over het re
sultaat der besprekingen namen zij het diepste
stilzwijgen in acht. Evenwel legden zij ee— ze
ker optimisme aan den dag wat betreft de op
lossing der hangende moeilijkheden. Aangaande
het geval Martens zou de ministerraad zich voor
stellen een commissie van magistraten te be
noemen en deze te belasten met een onverwijld
onderzoek.
BERLIJN, 25 Febr. (Reuter) Men maakt
zich hier ernstig ongerust over het lot van een
Duitsch vliegtuig met passagiers en een be
manning van vier koppen, dat naar gemeld
wordt sinds gisteren wordt vermist tusschen
de Balearen en Genua.
Een later bericht meldt dat het vliegtuig
thans officieel als verloren wordt beschouwd.
Het toestel had tien personen aan boord en zou
vergaan zijn bij de Balearen.
ZUINIG
COMFORTABLE
RUIM
Nadere bijzonderheden over het komen
de Conclaaf. v
Franco zette in een nota tot Hodgson
zijn standpunt uiteen.
Duitsche studenten bestormden het ge
bouw der Poolsche studenten te Dantzig.
Te Warschau, Wilna en Krakau vonden
wederom anti-Duitsche betoogingen door
studenten plaats.
Een wetsontwerp is ingediend tot wij
ziging der Tariefwet 1934.
Voortgezette vergadering van den Party-
raad der R. K. Staatspartij.
Bespreking van het werkloosheidsvraag
stuk in de Kath. Wetenschappelijke Ver-
eenigmg.
H. M. de Koningin is Zaterdag naar
Zwitserland vertrokken.
De burgemeester van Ootmarsum per
1 Maart ontslagen.
Jhr. Van Panhuys tijdelijk Nederlandsch
zaakgelastigde bij de Spaansche regee
ring.
Twee jongens te Delft door een trailer
gegrepen en gedood.
Hevige brand in stroocartonfabriek te
Sappemeer.
New-Yorksche beurs: *temming vast.
Stand op Zondag 1 unr v.m.:
Vorige stand: 756.8
752.3
