Woorden van Koning Leopold maken diepen indruk m Het nieuwe bewind te Madrid wil een eervollen vrede In de hoofdstad heerscht rust Het heden mmm- Het financieel herstelprogram Einde van den oorlog in zicht? nieuws van REYNAUD CONSTATEERT EEN HERSTEL DE BAROMETER HOTEL-CAFE-RESTAURANT DIJJERS De liberalen zullen optreden als reactiepartij tegen de Vlaamsche zelfstandigheid Franco zet voorbereidingen tot een nieuw offensief voort VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS niets dan goeds DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM DINSDAG 7 MAART 1939 - AVONDBLAD VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21673 be katholieken voor, de socialisten tegen een politiek van deflatie Vlaamsch-katholieken optimistisch Calinescoe volgt Miron Christea op Mi Letterlijke tekst van Koning Leopolds brief Het Weer De versterking van Guam Van belang voor de bescherming van den handel met Ned. O.-lndië Londen acht de situatie verbeterd Het oordeel van de Fran- sche pers De betrekkingen der V. S. met Spanje Noch te Madrid, noch te Burgos een vertegenwoordiging Een luchtmacht van 6000 vliegtuigen Bent U modern Bakker heeft exclusieve behangsels tegen lage prijzen H. M. Bakker Gen. Cronjésir. 135 - Telef. 11637 Haarlem DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN nATUnflAl>t - TACK i snJaladesaus De resultaten van Frankrijks finan- cieele politiek zijn bevredigend DE ZEDENMISDRIJVEN 11 t Buitenhof Telefoon 117375 Den Haag Men spreekt over onze keuken OP VASTENDAGEN SPECIALE SCHOTELS - MAGER MENU NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Ingez. mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent per regel. BI] contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek iiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi Onze Brusselsche correspondent seint ons hedenmiddag: Reeds nu teekenen zich scherp de Posities af in dezen buiter.gewonen Verkiezingsstrijd, die noodzakelijk is geworden door het besluit tot ont binding van het Parlement. Deze strijd gaat allereerst om de felle te genstellingen, welke bestaan tusschen de katholieken te zamen met den industrieelen en handeldrijvenden middenstand eenerzijds en de socia listen anderzijds Oe eerste groep wil een politiek van deflatie. Neerdrukking der kostprijzen, om langs de eco nomische voordeelen, welke dit met zich me debrengt, een hooger fiseaal rendement te be- reiken en beteren welstand, waardoor de staats financiën beter zouden worden. De socialisten vleien echter de volksgunst d°or zich te verweren tegen eiken zoogenaam- den deflatie-maatregel, tegen elke tijdelijke Vermindering van salarissen, van pensioenen Van het staatspersoneel, credieten en toelagen. Men merkt op, dat de liberalen geen ernstige B>1 spelen bij de tegenstellingen betreffende het Program tot financieel herstel. Zij zijn op het "ogenblik nog niet met een positief program Vt>or financieel herstel gekomen, maar hebben Nkh geheel en al laten leiden door demagogie. Op het oogenblik ziet men hen slechts ijveren Voor den vrijen verkoop van alcohol en voor Afzetting van den activist dr. Martens als lid Van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Geneeskunde. Deze afzetting hebben zij, na zes weken agi- l&tie, nog niet kunnen verkrijgen. Naast den strijd over de oriëntatie van de Politiek tot financieel en economisch herstel, Rekent zich een felle campagne af rondom de Vlaamsche rechtseischen. Tengevolge van de omstandigheid waarin de ontbinding der Kamers Plaats heeft, namelijk temidden van het rumoer rond den Katholiek Martens en de weigering Van de Vlamingen om aan de liberalen en franskiljons-patriottische chantage toe te ge- Ven, treedt het nationaliteitenprobleem in pielgië den voorgrond. De liberalen zullen trachten de eilandjes van Verzet tegen de nochtans onvermijdelijke cul- fUreele autonomie der Vlamingen te vereenigen onder haar vlag en zullen optreden als partij "er reactie te^en de Vlaamsche zelfstandigheid. Over het program der Vlaamsche cultureele autonomie zijn de Katholieke Vlaamsche Volks partij, de officieele vleugel van het blok der p-atholieken van België voor het Vlaamsche and, en de Vlaamsch-Nationalisten het eens. Toch is er geen kans op een concentratie de- cr twee Vlaamsche partijen. Er is zelfs geen tijd voor onderhandelingen m deze richting, daar het stellen van candidaten °P zijn laatst Zondag 12 Maart a.s. moet zijn Reschied. Wel is het te voorzien, dat de Vlaamsch- RathOlieken en de Vlaamsch-Nationalisten el kaar Weinig of niet zullen bestrijden, maar al bun krachten zullen richten op het verdringen Van het liberalisme in Vlaanderen. De Rex-partij heeft reeds hedenmorgen een unti-parlementaire campagne ingezet en heeft ^ich terzake van het nationaliteitenprogram aan ue zijde geschaard van de liberalen. Het blijft een vraag of de Rexpartij in Vlaan deren aan den verkiezingsstrijd zal kunnen ueelnemen, daar de meeste leiders van Rex- Waanderen de jongste weken ontslag hebben Senomen uit protest tegen de nieuwe anti- vlaamsche positie, welke Degrelle, de Rex-leider m het politieke conflict heeft ingenomen. De critiek door Koning Leopold uitge bracht op de verwording van parlementaire en grondwettelijke tradities in België heeft diepen indruk gemaakt. Het bestuur van het Katholieke blok van België is hedenmorgen aan het werk gegaan Voor de opstelling van het verkiezingsprogram der katholieken en het zenden van de instruc- BOEKAREST, 7 Maart (Havas), Koning Ca rol van Roemenië heeft Armand Calinescoe be- hoemd tot voorzitter van den ministerraad in Opvolging van Miron Christea. De nieuwe mi nister-president was vice-minister-president. ties voor de candidatenlijsten aan de arrondis- sementsbesturen van de katholieke partij. Er heerscht een groot optimisme bij de Vlaamsch-katholieken. De Waalsch-katholieken zijn echter bezorgd en vreezen een socialistischen en liberalen vooruitgang in Wallonië. Wij geven hieronder den letterlijken tekst van het schrijven van Koning Leopold aan den Eersten Minister van België, Pierlot. Mijn waarde Eerste Minister, Zooeven heb ik het besluit tot ontbinding der Kamers, dat mij door mijne regeering werd voorgelegd, onderteekend. Op het oogenblik, dat men zich bovenal zou moeten inspannen om de eendracht van het land te verstevigen, is het besluit tot ontbin ding van het parlement een daad, waarvan de diepe ernst mij niet ontgaat. Maar de onmogelijkheid, waarin ik mij heden bevind, een duurzame regeering samen te stel len, die de staatszaken zou kunnen beheeren in overeenstemming met een vaste parlementaire meerderheid in de huidige omstandigheden dringend vereischt biedt geen anderen uit weg dan beroep te doen op de natie. Zoo vorde ren het de grondwettelijke regels en de be stendige overleveringen van ons publiek recht. Het land werd in dien toestand gebracht door de politieke dwalingen van dezen laat- sten tijd, dwalingen, die derwijze werden verergerd, dat ze de opeenvolgende misluk kingen van de laatste rcgeeringsformateurs hebben veroorzaakt. Zooals ik het tot mijn spijt heb moeten vast stellen tijdens een onlangs gehouden minister raad, werden de grondwettelijke beginsels, die tot nog toe de vastheid van onze instellingen hadden gewaarborgd, al meer en meer miskend: de verantwoordelijkheden worden verplaatst, de scheiding der machten wordt niet meer ge ëerbiedigd, organen zonder wettelijk mandaat oefenen pressie uit op de vorming en de instor ting van de regeeringen, de uitvoerende macht wordt niet meer uitgeoefend in overeenstem ming met de grondwettelijke regels, het staats hoofd op gevaar af zich van de ministers af te scheiden bevindt zich meermaals in de noodzakelijkheid beslissingen te bekrachti gen, die buiten hem genomen zijn. Indien de beginselen van ons nationaal char ter op die wijze worden verwaarloosd, kan het staatshoofd niet langer de rol houden die hem beschoren, is en zeer ten onrechte wordt de kroon betrokken waar alleen de ministers voor de Kamers de verantwoordelijkheid hebben te dragen van akten met de handteekening van den Koning bekleed. Deze politieke en juridi sche verantwoordelijkheid van de ministers te willen overschaduwen door een soort zedelijke verantwoordelijkheid die de Koning zelf zou dragen, het ware een valsche opvatting die de openbare meening zou kunnen misleiden. Zij, die in zekere gevallen kwaadwillige of eenvou dig tendentieuze geruchten verspreiden, zouden zonder er zich misschien rekenschap van te geven, een onrechtvaardigheid kunnen begaan, ten opzichte van den eenigen rijksburger, aan wien de middelen worden ontzegd waarover ieder mensch beschikt om zijn meeningen en VERWACHTING geldig van hedenavond H tot morgenavond ongeveer 19 uur: E VOOR DE KUSTSTROOK: EE wisselende bewolking, enkele buien, krach- ÊI tige tot matige Westelijke tot Noordwes- lelijke wind, iets kouder. VOOR HET BINNENLAND: wisselende bewolking, plaatselijk enkele buien, meest matige Westelijke wind, iets kouder. Zon op 6.35 onder 17.46. Licht op 18.16. E Maan ou 20.36 onder 6.56. L.K. 12 Maart E IlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIll daden te verdedigen. Niet om redenen van per soonlijken aard druk ik mij derwijze uit. Ik word hierbij alleen bezield door de tra dities, die mijn voorgangers in het belang zelf van het land hebben bevestigd. Evenals zij heb ik bij mijn troonbestijging gezworen de grond wet en de wetten van het Belgische volk te eerbiedigen, de nationale onafhankelijkheid en de onschendbaarheid van het grondgebied te handhaven. Evenals zij sta ik er op, getrouw te blijven aan mijn eed. Bij de raadpleging van het kiezers korps, waartoe thans werd besloten, noodig ik mijne medeburgers uit hunne gedachten en verzuchtingen te richten naar de oplossing van de vraagstukken, die de toekomst van het land beheerschen: binnenlandsch evenwicht, harte lijke samenwerking in een geest van loyale we- derzijdsche verstandhouding ten dienste van de nationale eenheid, saamhoorigheid ten over staan van de internationale problemen, die een zeer nabije toekomst stellen kan. Mogen mijne medeburgers tijdens de komen de weken het voorbeeld indachtig zijn van onze dappere soldaten, die onder het bevel van Ko ning Albert destijds den geboortegrond en het zedelijk en stoffelijk gemeengoed van het va derland verdedigd hebben. Het lot van België ligt in de handen der Belgen zelf. Laten zy een blik slaan over de grenzen. Zij zullen overtuigd zijn van de nood zakelijkheid aan het land onverwijld een par ement te schenken, dat in een ruimen geest van rechtvaardigheid en gelijkheid de nationale eenheid vereenzelvigt, en waarop een regeering zal kunnen steunen, die bij machte is den eer bied af te dwingen en het moreele gezag van België hoog te houden. Dit zijn, mijn waarde Eerste Minister, de overwegingen, die ik meende, dat ik u mededee- len moest bij gelegenheid van het besluit, dat ik goedgekeurd heb. Indien gij oordeelt, dat zij van dien aard zijn, dat zij het welzijn van het vaderland bevorde ren, sta ik u toe ze openbaar te maken. Inmiddels blijf ik, waarde Eerste Minister, uw zeer toegenegen (w.g.) LEOPOLD WASHINGTON, 7 Maart (Reuter) Admi raal Leahy, de chef van de vlootoperaties, is voor de marinecommissie uit den Senaat ver schenen om de toestemming van het congres te verkrijgen voor het programma tot verbete ring van het eiland Guam, waarmede een be drag van 5 millioen dollar gemoeid is. Dit pro gramma voorziet in het bouwen van een golf breker en het verbeteren van de luchtvaart faciliteiten. Leahy zeide, dat het verzet tegen de verbete ringen algemeen gegrond was op de onjuiste voorstelling, dat het de bedoeling is sterke ver dedigingswerken aan te leggen. Hij verklaarde, dat Guam een groote en belangrijke luchtvaart en onderzeebootbasis zou kunnen worden, van waaruit de Amerikaansche overzeesche handel met Nederlandsch Oost-Indië zou kunnen wor den beschermd. Het was ook van waarde als een mogelijk marinestation, dat als steunpunt zou kunnen dienen voor de Aziatische vloot, wanneer de Vereenigde Staten zich in 1946 van de Philip' pijnen terugtrekken. Leahy voegde hieraan toe. dat de strategische positie van Guam het eilana van onschatbare waarde doet zijn als mogelijke defensiebasis, die sterk afschrikkend zou werken op een buitenlandsche mogendheid die mocht overwegen, vijandig op te treden tegen de Hawaiï-eilanden of het vasteland der Ver eenigde Staten. De kroonprins van Iran (links) is te Cairo aangekomen. Op 15 Maart zal hij in het huwelijk treden met prinses Fawzia van Egypte, de zeventien jaar oude zuster van koning Faroek Miss Lucy Tou, afgevaardigde van mevr. Tsjang Kai Sjek, arriveerde Maandag te Amsterdam voor het houden van een lezing over den wederopbouw van China en de hulpverleening aan de noodlijdende Chineesche burgerbevolkingBij de ontvangst werd miss Lucy Tou door een Chineesch meisje een Volendammer pop aangeboden, MADRID, 7 Maart (Havas) In de Spaansche hoofdstad is alles kalm. Een aantal communisten heeft zich nog ver schanst in een tweetal huizen, welke echter slechts door enkele groepen, soldaten wor den bewaakt, aangezien zich geen inciden ten hebben voorgedaan. Gisteravond omstreeks negen uur heeft de Verdedigingsraad vergaderd en een delegatie van het stadhuis ontvangen, welke mededeelde, dat de gemeenteraad zich onvoorwaardelijk ter beschikking van den raad stelde. Het openbaar welzijn en een eervolle vrede, aldus luiden de doeleinden van de beweging, die geleid heeft tot de instelling van den Nationalen Verdedigingsraad. De beweging wordt geken merkt door een uitgesproken nationaal karak ter: zij verzet zich tegen de communistische overheersching en de persoonlijke regeering van Negrin. De openbare meening in Spanje en vooral te Madrid wilde geen herhaling van de nederlaag en den uittocht van Catalonië. Deze toestand der openbare meening en de overeenstemming van opvattingen tusschen de beroepsmilitairen, de politici en de mannen der arbeidersorgani saties, hadden tot gevolg, dat dezen zich groe peerden rondom twee markante persoonlijkhe den, n.l. kolonel Casado en Besteiro, den oud- voorzitter van De Cortes en een zeer invloed rijk lid van de socialistische partij. De noodzakelijkheid het land niet uit te le veren aan een paniek tengevolge van de mili taire nederlaag, bracht den toestand in handen van de militairen. De beweging was er niet in geslaagd op gang te komen in de interim-periode, toen de centrale zóne en het zuiden geen ver binding hadden met de regeering van Negrin. In het geheim was het consigne sinds lang aan allen gegeven. Het consigne werd samengevat in deze woorden: „Ieder op zijn post voor de onafhankelijkheid van Spanje". Het consigne werd opgevolgd in de militaire en civiele krin gen, die een krachtige vastberadenheid toonden om zich met alle middelen te verzetten tegen wijzigingen in de posten. De regeering hield niet voldoende tekening met dezen toestand. Na het aftreden van Azana, wilde Negrin met geweld zijn gezag opleggen met steun van de militaire leiders van het Catalaansehe leger, die teruggekeerd waren naar de centrale zone. Een krachtige beweging werd terstond ontketend. Deze beweging wordt ge kenmerkt door de verscheidenheid van de sa menstellende elementen, militaire leiders mili tante personen der vrijheidsbeweging en ver tegenwoordigers van alle andere organisaties oi politieke partijen. De weerstand en de militaire organisatie blijven de wezenlijke elementen voor de bescherming van allen. Alle noodzakelijke pogingen zullen in het werk worden gesteld om een eervollen vrede te krij gen met als voortdurende gedachte de toekomst van het Spaansche volk. Het overnemen van de macht door een Verdedigingsraad te Madrid, welke raad volgens sommigen met Franco wil onder handelen over het sluiten van vrede, belet Franco niet de voorbereiding tot bet offen sief voort te zetten. Men is te Burgos van meening, dat het In stellen van een Verdedigingsraad het voorspel is tot onvoorwaardelijke overgave, doch men be ziet den toestand sceptisch. Men weet nog niet of de raad is opgericht tot het voeren van onderhandelingen, dan we] tot herstel van de republikeinsche eenheid, welke door de neder lagen is geschokt. Men stelt zich verder re vraag of de raad tegen de vastberaden oppositie van de communisten voldoende kracht zal hebben om nuttig werk te doen. Reuter meldt uit Londen dat de Britsche pers in de jongste gebeurtenissen in Spanje een aan duiding ziet, dat spoedig een einde zal komen aan den burgeroorlog. Algemeen geeft men uiting aan de hoop, dat de nationalisten zulien bewijzen werkelijk nationaal te zijn door zich grootmoedig te toonen. De „Times" schrijft, dat alleen haethoofdige ideologen, bij wie het dogma gaat boven alles, nog tegenstand willen blijven bieden. Casado en zijn medewerkers hebben reeds bewijs gege ven van een realistische zienswijze. Overgeven is bitter voor leiders, die dapper de verdediging op zich hebben genomen, doch het alternatief, hoewel meer in overeenstemming met de trot- sche traditie van Spaansche leiders, zou voor 't volk vernietigend zijn. De „Daily Telegraph" schrijft, dat de lang durige burgeroorlog, welke door een militairen opstand is ontketend, door een anderen mili tairen opstand tot een einde zal worden ge bracht. Ook de Fransche pers bespreekt uitvoerig de gebeurtenissen in Spanje. In de „Jour" schrijft Bailby, dat het uitge sproken doel van Casado is vrede te sluiten, ge grondvest op verzoening, onafhankelijkheid en vrijheid. Uit den oproep, welken Franco heeft gepubliceerd, blijkt volgens Bailby duidelijk, dat ook hij een dergelijken vrede verlangt, zoo dat men niet lang meer op dezen vrede zal be hoeven te wachten. Boutelleau bericht uit Londen, aan de ..Figa ro", dat de Britsche regeering op de hoogte was van de voorbereidingen tot den staatsgreep te Madrid. Boutelleau wacht thans af, wanneer Franco aan Rome te kennen zal geven, dat hij de Italiaansche troepen niet meer noodig heeft. La Rochassière schrijft in de Petit Journal", dat thans wel onderhandelingen zullen worden geopend tusschen beide partijen in Spanje. De meerderheid in het land wil terugkeer tot de traditioneele politiek van geheele onafhanke lijkheid. In de .populaire" schrijft Broussolette, dat de communistische partij in Spanje steeds slechts een kleine minderheid is geweest, welke een jaar geleden het toppunt van haar invloed heeft bereikt en welke de laatste maanden toch reeds naar den achtergrond werd gedrongen. Hierin ziet hij de verklaring voor het felle anti-com munistische verzet van Casado. Tevens is hij van meening, dat Casado aan Mussolini elk voorwendsel van „strijd tegen het bolsjewisme" wil ontnemen. WASHINGTON, 7 Maart (Havas) Volgens bevoegde kringen heeft de staatsgreep te Madrid voor Washington de kwestie van 6e erkenning der nieuwe republikeinsche regeering geschapen. Tot nu toe kon de Spaansche ambassadeur niet met den verdedigingsraad in verbinding komen en het staatsdepartement heeft dan ook geen enkele officieele mededeeling van de nieuwe chefs te Madrid ontvangen. Washing ton onderhoudt op het oogenblik noch met de rechtschen, noch met de republikeinen offi cieele betrekkingen. WASHINGTON, 6 Maart (Reuter). By de behandeling van het door de regeering inge diende wetsontwerp, waarbij 358 millioen dollar voor de landsverdediging wordt uitgetrokken heeft de Senaat met 54 tegen 28 stemmen een voorstel aangenomen tot verhooging van het aantal vliegtuigen van het landleger tot 6.000. Het Huis van Afgevaardigden had reeds eerder een grens van 5.500 vliegtuigen goedgekeurd. Vertrouwde vakkundige behangers beschikbaar De verwarde politieke situatie in België; het schrijven van Koning Leopold aan Pierlot maakt diepen indruk. De vestiging van het nieuwe bewind te Madrid doet de hoop op vredesonderhan delingen herleven- De Hooge Raad zal op 1 April zijn in trek nemen in het nieuwe gebouw op het Plein te Den Haag. Op 1 1 Maart zal het 125-jarig bestaan van den generalen staf te Den Haag wor den herdacht. Rede van prof- Goudriaan over de toe komst van de Nederlandsche Spoorwegen Rapport der zes organisaties van werk gevers en werknemers inzake wijziging der Ziektewet. Seizoenverwachting van het K.N.M.I- te De Bilt voor de komende lente. OE EIImddoEVEQ CERPUIKT fcj AVAUkl A I t C PARIJS, 7 Maart (Havas). De Fransche mi nister van Financiën Reynaud heeft in een bij eenkomst van het extra-parlementair comité van den kleinhandel een gunstig beeld gegeven van het economisch herstel van Frankrijk. On tegenzeglijk, aldus Reynaud, is Frankrijk nog ver verwijderd van een definitief herstel, doch „groote vorderingen zijn op den weg van het herstel gemaakt". De valuta is thans veilig, de goudvoorraad groeit iederen dag aan. Ik heb, zoo voegde de minister hieraan toe, besloten, niet langer de terugvloeiende hoeveelheden goud ge heim te houden. Voortaan zal in Frankrijk even als in Engeland maandelijA "n overzicht worden gegeven van de operaties van het stabilisatie fonds voor de wisselkoersen. Reynaud noemde verschillende cijfers om aan te toonen, dat de werkloosheid vermindert. De koopkracht van alle Franschen is toegenomen. De industrieele productie stijgt, „doch wij moeten een tijdperk van bezuiniging openen, want er moet een sterke dijk worden aangelegd om de definitieve veiligheid van de staatsfinanciën te verzekeren. Deze dijk is de bestuurshervorming: de bestuursmachine moet niet langer een ult- geefmachine zijn, doch een bezuinigingsmachine worden." Tenslotte verzocht Reynaud geen geloof te hechten aan „bepaalde van buiten komende alar- meerende perscampagnes, die ongerustheid wek ken, den ondernemingsgeest verminderen en remmend werken op de beleggingen". Het werkelijke oorlogsgevaar," aldus Reynaud, vond zijn oorzaak in de onzekerheid. Na de woorden van Chamberlain en Daladier bestaat deze onzekerheid niet meer. Een aanval op Frankrijk, op welk punt van zijn grondgebied ook, zou Europa onmiddellijk in een bloedbad dompelen. Wie zou een dergelijke verantwoorde lijkheid op zich willen nemen? MAKASSAR, 7 Maart. (Aneta.) Hier zijn nog twee Europeanen gearresteerd. Verder veroordeelde de krijgsraad een mili tair tot twee maanden gevangenisstraf zonder ontzetting uit het recht om by de militaire macht te dienen. De raad van justitie veroordeelde een Euro peaan tot negen maanden voorwaardeiyke ge vangenisstraf en een ander tot vyftien maan den onvoorwaardelijk. Stand op Dinsdag 1 uur n.m. 761.4 Vorige stand 760.8

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1