NEDERLAND AFWEZIG 4 Kardinaal Maglione staatssecretaris Geeft Berlijn zijn steun aan het Kabinet-Tisso? Een internationaal vijfjarenplan Het nieuws van heden amnestie in oostenrijk Een der meest begaafde Kardinalen van de Curie Het Weer BRITSCHE SCHEPEN AANGEHOUDEN GEEN ERKENNING VAN EEN NIEUW BEWIND DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAUiAAN 51 - TEL. V3866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbelaHng>voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f3.25. Bij onze Agenten 27M ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM ZATERDAG 11 MAART 1939 - AVONDBLAD VIJF EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 21681 bn Paus Pius XII en Duitschland inn Engelsche oorlogsbodems komen te hulp VAN DER WIJCK-RAMP Zondag waarschijnlijk een nieuw kabinet Een voorstel van Sir Samuel Hoare DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN 19 MAART BELGIË-HOLLAND HAARL. R A DI O-CENTRALES Radio-uitzending van de Paus-kroning De toestand in Madrid NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et., Inaez. mededeelingen 50 cent; idem op peg één 65 cent per regel. BI} contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek Bij het overlijden van Z. H. Paus Pius XI, het daarop volgende con clave en de uitverkiezing van den voormaligen Pauselijken staatssecretaris Em. Eugenio Pacelli tot opvolger van XI op den H. Stoel van St. Petrus 's weer eens gebleken, hoe de geweldige Westelijke wereldmacht en het ontzag wekkende moreele prestige van het voor W"ede, rechtvaardigheid en naastenlief de met geweldlooze wapenen strijdende °Ppergezag der R. K. Kerk wordt er kend, óók door hen, die Christus niet als den Zoon Gods, den Weg, de Waarheid 6h het Leven belijden. In bladen van aHerlei richting over geheel de wereld en in nagenoeg alle landen werd de on verschrokken strijdensmoed van den door den dood geteekenden H. Vader Pi«s XI hoogelijk geroemd, en daar, Waar men den Paus van Rome als een °bverzettelijk principieelen tegenstander kad leeren kennen en het Vaticaan in Politieke opgewondenheid vaak had be schimpt en beleedigd, betoonde men ''hans een gereserveerd respect, dat een ftiet ai te schrille dissonant vormde in het wereldkoor. Het conclave, zijn ver hop en uitslag werden in de pers van alle beschaafde landen en mogendhe den behandeld als gebeurtenissen van ket allergrootste belang op de voor- i^gina en met een uitvoerigheid, welke doorgaans voor vraagstukken en voor- Vallen, waarvan het lot der wereld af hankelijk wordt geacht, plegen te wor den gereserveerd. De Pauskeuze zelf hi'acht opnieuw alle pennen, zoowel de hit vrije inspiratie schrijvende als de Wdieteerde in beweging en zoowel de Kerk als het Pausdom, de keuze als de Wkozene werden weer in het middel- Punt geplaatst van beschouwingen vol Westdrift en vreugde of minstens reve rentie en ontzag. En nu gaat morgen ha de open loggia van St. Pieter ten aanschouwen van ,,Urbs et Orbs", van de Eeuwige stad en geheel den aardbol, paus Pius XII plechtiglijk en luisterrijk ëehroond worden met de tiara, die ook ZlJn roemrijke voorganger heeft gedra- Sen. Vrijwel alle staten zullen daarbij vertegenwoordigd zijn door hun gezanten, óók het nationaal-so- c'alistisch Derde Rijk, wiens Führer Adolf Hitier een persoonlijk schrijven, getuigen^ van respect, richtte tot den hieuwen Plaatsbekleeder van Christus hp aarde. Zoowel uit het verre Oosten als "festen zullen de gevolmachtigde mi- histers, de ambassadeurs, gezanten of sPeciale missies getuige zijn van den Whoonen ritus der Pauskroning, maar ®°vjet-Ruslanden Nederland zullen dfficieel ontbreken. Dat Sovjet-Rusland, de haard van het godlooze communisme, 6r niet verschijnt, zal niemand verba- fcen maar dat het christelijk Nederland hfet zijn principieel Christelijke regee- ting) waarin vier katholieke ministers fitting hebben, zich niet officieel kan aten representeeren, moet geweten Worden aan een weinig verheffenden ,r'omf van zekere partij-politiek, toen hel; 1925 niet overwegingen van lands- ang, maar het politieke intrige- en absspel leidde tot opheffing van het ^ederlandsch gezantschap bij den H. fc'oel, ofschoon „au fond" een meerder- he ke: 1(i in het parlement de wereldbetee- his van het Vaticaan niet onder latte. Sinds 1925 zijn de algemeene eteekenis en het gezag van het Vati- Wan als geestelijk wereldcentrum, als °h van waardevolle informatie en horlichting, als brandpunt van diplo matiek verkeer en als leerstoel der meest verheven beginselen, óók in de °°gen van niet-katholieken zeker niet Wringer geworden. Naar Groot-Brit- aPnië werd een Apostolisch Delegaat Wzonden en binnen afzienbaren tijd hllen waarschijnlijk de Vereenigde ^'aten van Noord-Amerika, die naar de auskroning hun gezant in Engeland ^r- Kennedy, hebben afgevaardigd, een ®h2antschap instellen bij den H. Stoel. °ot het Nederlandsche belang van een licieele vertegenwoordiging ten Vati- ahe ten eeuwigen dage verwaarloosd 'iven, omdat men zich niet meer in W politieke moeras durft te wagen, aarin 1925 het gezantschap bij het aUcaan is verzonken? Het is niet alleen geen fraaie, maar hok be geen wenschelijke figuur, dat het vriende staatshoofd van de Vati- atlstad in den persoon van den Inter- ^hhtius wél officieele diplomatieke be dekkingen met ons land onderhoudt, erWiji ons land in de Vaticaanstad, het art der Christenheid, en bij de daar aatsvindende heugelijke gebeurtenis- hh van wereldbelang mét de Sovjet- nie schittertdoor officieele afwe- 2lgheid. Pipy:EENEN' 11 Maart (Reuter). Driehonderd Vjl. Jo°dsche politieke gevangenen worden op hp1Jf. voeten gesteld op grond van politieke am- <je die afgekondigd wordt in verband met viering van den eersten verjaardag van den schluss. Schuschnigg bevindt zich niet on- qer hen. Naar Reuter uit Vaticaanstad ver neemt, heeft Z. H. de Paus Z. Em. Kardinaal Maglione tot Staatssecre taris benoemd. Kardinaal Luigi Maglione werd op 2 Novem ber 1877 te Casoria in het diocees Napels ge boren. Hij heeft de klassieke kerkelijke diploma- tenopleiding gevolgd: na het seminarie, het Capranica-College te Rome, een doctoraat in theologie en philosophic aan de Gregoriaansche universiteit, een doctoraat in de rechtsweten schap aan de rechtshoogeschool van Sint Apol- linaris, en diplomatieke studies in de Acade mie der Kerkelijke Edelen. Na een jaar als se cretaris van de Apostolische Delegatie te Cos tarica te hebben gediend, kwam hij in 1909 aan het staatssecretariaat. Hij was werkzaam voor de gevangenenzorg van Paus Benedictus en voerde daarvoor de onderhandelingen met de Zwitsersche regeering; na den oorlog leidden die tot officieele diplomatieke betrekkingen en in 1920 werd mgr. Maglione de eerste nuntius van de weer opgerichte nuntiatuur te Bern. Van daar uit volgde hij tevens het werk van den jongen Volkenbond. Als Romeinsch prelaat placht mgr. Maglione al zijn beschikbaren tijd te wijden aan de ziel zorg in in de volkswijk van Testaccio en de ver waarloosde Campagna. In 1926 werd hij, als opvolger van mgr. Cer- retti, nuntius te Parijs, waar hij vruchtbaar werk verrichtte, maar boosaardige bestrijding vond bfj de „Aqtion Franqaise", die hem er van beschuldigde te Bern diensten aan Duitschlanö te hebben bewezen. In 1935 ontving mgr. Maglione, die een der begaafdste diplomatie van de curie is, den kar dinaalshoed. Verklaringen van den H. Vader aan Kardinaal Innitzer „Het Kirchenblatt" uit Weenen van 12 Maart publiceert een verklaring van Kardinaal Innit zer over de Pauskeuze van Pius XII. In deze verklaring lezen wij: „Na een Conclave van slechts enkele uren, dat alle 62 Kardinalen vereenigde, ontving de Kerk van Christus een nieuwen Herder en Vader: Pius XII. Toen na den eersten zegen „Urbi et Orbi" de rijzige en eerbiedwaardige gestalte van den nieuwen Paus weer verscheen in de vertrek ken van het Vaticaan, kon men bemerken, dat ons in Pius XII in waarheid de Pastor Angelicus gegeven is. En zoo voel ik mij ter elfder ure nog gedron gen, om aan myn beminde katholieken in het vaderland de woorden mede te deelen, die Paus Pius XII onmiddellijk na de verkiezing bij de eerste huldiging der Kardinalen in de Duitsche taal tot mij richtte. Deze woorden zijn een blijde boodschap vo ro ons, Duitsche katholieken, ja voor het geheele Duitsche volk: „Mijn liefde en zorgen gaan uit naar het Duitsche volk! Mijn eerste vaderzegen be hoort aan de geesteiykheid, aan de klooster lingen en aan alle katholieken van uw bis dommen! En nog een bijzondere zegensgroet voor alle lieve Duitsche kinderen!" Wij willen den H. Vader, die een zwaren last op zich genomen heeft, in herderlijke trouw dan ken voor deze vaderliefde en herderlijke zorgen en met de geheele Katholieke wereld willen wij tot den hemel bidden: „De Heer zegene en be- scherme Hem!" De nieuwe Pauselijke Staatssecretaris Z. Em. Kardinaal Luigi Maglione VERWACHTING geldig van hedenavond tot morgenavond ongeveer 19 uur: m VOOR het GEHEELE LAND: j§ Meest zwakke, veranderlijke wind, later uit Zuidelijke richtingen, afwisselend béwo.lkt, later toenemende bewolking, aanvankelijk droog weer, later wellicht eeoige kans op regen; des nachts tempe- rat uur om het vriespunt tot lichte vorst, overdag weinig verandering in tempera- tuuf, Zon op 6.27 onder 17.53. Licht op 18.23. EE Maan op 0.13 onder 9.04. 12 Maart L.K. LONDEN, 11 Maart (Reuter) Volgens de door Lloyds ontvangen berichten heeft het Brit- sche s.s. Bellwyn draadloos medegedeeld, dat het op 23 mpl van kaap San Antonio werd aan gehouden door een oorlogsschip, dat last gaf, naar Falma te stoomen. De Bellwyn weigerde echter de order op te volgen en werd daarop met rust gelaten. Aan het radiotelegram van de Bellwyn was nog toegevoegd: verzoeke de Stangate te hulp te komen, die door een Spaansch oorlogsschip naar Palma wordt gebracht. De Britsche admiraliteit deelt mede, dat hier op de torpedojagers Intrepide en Impulsive order hebben gekregen hulp te verleenen aan het Britsche s.s. Stangate. De torpedojager Intrepide heeft het s.s. Stangate opgevangen en begeleidt dit schip nu liaar Gibraltar. BATAVIA, 11 Maart (Aneta) De uitspraak in de „Van der Wijck"-zaak is, op verzoek van den verdediger, uitgesteld tot 15 Maart. De door Praag benoemde voor- loopige regeering heeft slechts twaalf uur geregeerd BERLIJN, 11 Maart (Havas) Von Rib- bentrop en Hitier hebben een onderhoud ge had over de Tsjecho-Slowaaksche kwestie. Uit betrouwbare bron wordt vernomen, dat Hitier een conferentie heeft belegd van in tieme raadgevers, en dat van de Duitsche legatie in Praag een belangrijk rapport is ingekomen. In politieke kringen verklaart men, dat het rijk de nieuwe Slowaaksche regeering niet zal erkennen en het kabi net Tisso zal beschouwen als de eenig wet tige regeering. Voorts wijst men er op, dat de crisis spoe dig „op de een of andere wijze" zal worden opgelost. Ten slotte wordt de mogelijkheid voor een krachtig ingrüpen van Duitsch land niet buiten beschouwing gelaten. De Slowaaksche minister van staat Sidor heeft, volgens een Havasbericht uit Bratislawa, een onderhoud gehad met Tisso en vervolgens met Sokol, den voorzitter van den landdag, en eenige andere personen. Hij heeft verder een radiorede gehouden, waarin hij zeide, dat de president der republiek, Hacha, een lijst van vooraanstaande Slowaken had ontvangen, die capabel geacht worden een ministerie te leiden. De toestand zal weldra op helderen zoo vervolgde hy en Slowakije zal weldra weer een regeering hebben. De nieuwe regeering zal sterk zijn en eens gezind, en zal de veiligheid van elkeen verze keren. De incidenten tusschen het leger en de Hlinkagarde schrijft hij toe aan vele misver standen. Hij eindigde zijn rede met den uit roep: „Voorkomt bloedvergieten!" Men meent, dat deze rede op den toestand van invloed zal zijn. De stad heeft Vrijdagavond weer een kalm aanzien gekregen en men denkt dat Zondag een kabinet gevormd kan worden. Het radiostation van Bratislawa deelde Vrijdagavond mede dat een door president Hacha benoemde voorloopige regeering slechts 12 uur aan het bewind is geweest. Van betrouwbare zijde wordt vernomen, dat de Tsjechische troepen en gendarmes, die de openbare gebouwen in Slowakije bezet hielden, zich zijn begonnen terug te trekken. Uit Ruzomberok, de geboortestad van Mgr. Hlinka, wordt een ernstig incident gemeld. Bij een schietpartij zouden vier Tsjechische gen darmes gedood zijn. Van bevoegde Slowaaksche zijde .wordt over den tegenwoordigen rechtsgrond verklaard: de duideiyke interpretatie van de wet op de auto nomie zegt, dat een Slowaaksche regeering, zoolang zy het vertrouwen van den landdag geniet, de wettige regeering, vooral ook tegen over de centrale regeering van Praag, is. De Slowaaksche landdag heeft op 23 Febru ari eenstemmig zijn vertrouwen in de regee- ring-Tisso uitgesproken en daarmede een grondwettelijke daad gesteld, welke de regee ring in Praag- moet eerbiedigen. Doet zy dit niet, dan handelt zij onrechtmatig. De gebeurtenissen hebben in diplomatieke kringen der Tsjecho-Slowaaksche hoofdstad groote beroering gewekt. De gezanten van Polen, Duitschland en Italië hebben een bezoek ge bracht aan den minister van Buitenlandsche Zaken om zich op de hoogte te stellen van den toestand. Zij allen werden ontvangen door Chvalkovsky die hun de verzekering gaf, dat de door Praag genomen maatregelen een bin- nenlandsche kwestie waren en geenszins van in vloed waren op de algemeene politiek van Tsje- cho-Slowakije. Het schijnt dat verscheidene leden der Slo waaksche regeering naar Duitschland zijn ge vlucht. Men veronderstelt, dat Karmasin en Mati zich in Duitschland bevinden, evenals Durcansky, die zich in Weenen zou bevinden. In een hoofdartikel over de gebeurtenissen in Tsjecho-Slowakije, schrijft de Times: Het is zeker, dat Tisso schuld draagt doordat hij niet krachtig is opgetreden tegen de hevige propaganda, welke sinds 10 dagen zich vrij kon ontwikkelen. Die propaganda werd aangemoe digd door het radio-station Weenen en ontving eveneens steun van de Völkischer Beobachter, het orgaan van Gobbels. Evenwel schijnt het vastberaden optreden van president Hacha te genover de separatisten er op te wijzen, dat hij baas is in eigen huis, en in staat is de bewe ging zonder buitenlandsche hulp te beteuge len. De diplomatieke redacteur van de Times schrijft: Men geeft zich in Londen volkomen rekenschap van de moeilijkheden waarvoor president Hacha staat, maar men merkt te vens met voldoening op, dat Polen en Honga rije de separatistische beweging niet schijnen te steunen. De Times-correspondent te Berlyn sluit de mogelijkheid niet uit, dat Duitschland de regeering in Praag op ernstige wyze „tot de orde zal roepen". De opvattingen der andere Londensche bla den loopen nogal uiteen. Terwijl sommige orga nen de mogelijkheid van internationale com plicaties niet uitsluiten, zien andere er een aangelegenheid in van zuiver binnenlandschen aard. De Daily Telegraph schrijft: Het zou ver keerd zijn, het optreden van Praag uit te leg gen als een aanval op de vrijheden van Slowa kije. Aan den anderen kant zit in dezen toe stand de mogelijkheid voor gevaarlijke inter nationale verwikkelingen, vooral sedert invloed rijke Duitschgezinde Slowaken en thans Tisso zelf, zich tot Duitschland gewend hebben. Men moet afwachten, in hoeverre de Duitsche regee ring voornemens is in dit troebele water te visschen. Hitier wordt op de hoogte gehouden Hitier wordt van uur tot uur op de hoogte gehouden van de laatste gebeurtenissen in den Slowaakschen toestand. Hij blijft in nauw con tact met de leidende adviseurs en bestudeert zorgvuldig de rapporten van de Duitsche legatie in Praag. Politieke kringen hebben den indruk, dat de Tsjechen wel op de hoogte moeten zün van het Duitsche standpunt, dat, naar men gelooft, op nieuw krachtig tot uitdrukking gebracht is, toen Chvalkovsky in Januari zyn bezoek aan Berkje bracht. Samenwerking bepleit tusschen de drie dictatoren en de premiers van Engeland en Frankrijk De aankomst te Rome van de Fransche delegatie, welke den -president van de Republiek zal vertegemooordigen bij de plechtigheden van de kroning van Z. H. Paus Pius XII. De tweede van links is de Fransche ambassadeur bij den H. Stoel LONDEN, 11 Maart (Reuter) De En gelsche minister van Binnenlandsche Zaken sir Samuel Hoare heeft te Londen een op vallende rede gehouden, waarin hij het stoute denkbeeld opperde van een vyfjaren- plan, dat de heele wereldgeschiedenis gron dig zou kunnen wijzigen. Het zou, zeide hy, een plan moeten zijn, uitgewerkt door vijf mannen in Europa, „de drie dictatoren en de premiers van Engeland en Frankrijk". Als zij allen met slechts één doel voor oogen en eensgezind hiervoor zouden arbeiden, zouden zij in ongeloofelijk korten tijd de geheele wereld geschiedenis kunnen wijzigen, en als de presi dent der Vereenigde Staten aan hun streven zijn zegen zou geven, zouden zij zich tot eeuwige weldoeners der menschheid kunnen maken. Chamberlain heeft zich vastbesloten getoond, met al zyn krachten naar dit doel te streven en ik kan niet gelooven, aldus Hoare, dat de andere leiders zich niet bij zyn verheven po gingen zullen aansluiten. Het zou een plan zijn, gebaseerd op den vrede, en de aanvaarding ervan zou het mogelijk ma ken te streven naar verwezenlijking van een gouden eeuw, met den levensstandaard gebracht op een hoogte als wij nooit te voren hebben kunnen tot stand brengen. Gesteld, dat het politieke vertrouwen in Eu ropa kon worden hersteld en dat voor een tijd vak van vijf jaren er noch oorlog noch ge ruchten van oorlogen zouen zijn. Dan, aldus Hoare, zouden handel en nijverheid kunnen be ginnen met het meest bemoedigende hoofdstuk van voorspoed, dat de wereld ooit gehad heeft. Sprekende over de paraatheid van Engeland zeide Hoare, dat de defensiedebatten in net Par lement hebben aangetoond, dat „wy in een korten oorlog niet door een verpletterenden klap kunnen worden verslagen, en in een lang- durigen oorlog onze bijna onuitputtelijke hulp bronnen tenslotte de overwinning zouden ver zekeren". Hoare wees op de solidariteit in het streven der drie groote democratieën, weikei groote bewapeningsprogramma's aanwijzingen zijn van haar kracht en onwrikbaren wil. zich zegevierend te verzetten tegen iederen aanval op haar historische vrijheden. Hoare legde er nog eens den nadruk op, dat de bewapeningsprogramma's alleen voor de ver dediging zyn, en „dat wy altijd bereid zijn, den drukkenden last der wereld te verminderen, als door internationale onderhandeling een alge meen accoord zou kunnen worden bereikt, dat elk van ons tegen agressie zou beveiligen". De democratieën gelooven, aldus Hoare. dat spoedig gToote vorderingen zouden kunnen wor- aen gemaakt, als zy een bres konden slaan in de barricaden, die thans den handel verstarren en het vriendschappelijk verkeer vernietigen Zij zyn altijd bereid tot besprekingen in dezen geest en hopen, dat het resultaat van het contact tusschen Britsche en Duitsche indus trieelen de verwijdering zal zyn van sommige belemmeringen van den wereldhandel. Hoare verklaarde eveneens, dat het vertrouwen weer keerde en dat als resultaat hiervan het bedrijfs leven en de handel verbeterden. Sir Samuel Hoare wil een internationaal vijfjarenplan van samenwerking tusschen dictaturen en democratieën. Britsche schepen door Spaansche oorlogs bodems aangehouden. Men verwacht, dat Berlijn een door Praag opgelegd nieuw bewind in Slowakije niet zal erkennen. Verlaging der P. T. T.-tarieven met I April; port voor een briefkaart in het binnenlandsch verkeer op 3 cent gebracht. De betrokkenen bij den Haaagschen broodoorlog hebben een wapenstilstand gesloten. Tal van arrestaties in de Residentie na de talrijke diefstallen van den laatsten tijd. Niet naar Antwerpen en toch niets van dezen wedstrijd missen IS MOGELIJK door de directe lijnverbinding der Telefoon 10010 België en Nederland luisteren Zondagavond naar den K. R. O. Ter gelegenheid van de kroning van Z. H. Paus Pius XII heeft de K.R.O. voor Zondag avond een bijzonder programma samengesteld. Het wordt ingeleid om 835 uur door den voor zitter van den K.R.O., pater lr. J. Dito O.P., terwijl de muzikale omlijsting wordt verzorgd door leden van de R.K. Oratorium-Vereeniging te Haarlem, onder leiding van Dora Loots. Om 9.20 uur volgt het K.R.O.-ooggetuige-ver slag van de plechtige kroning van Z. H. Paus Pius XII, een verslag, verzorgd door de K.R.O.- reporters in Rome, in samenwerking met Radio Vaticana en de E.I.A.R. (den Italiaanschen om roep). Het verslag begint met den intocht van den Paus in de aula de Benedictione. Vervolgens wordt de Pausmis uitgezonden en daarna volgt de luisterrijke plechtigheid van de Paus-kroning op dë buiten-loggia van den St. Pieter. De K.R.O.-reporters staan opgesteld op de linker- kolonnade van den St. Pieter. Om-ook de Vlaamsche luisteraars oorgetuigen te laten zyn van deze grootsche plechtigheid, heeft de Belgische omroep besloten dit deel van het K.R.O.-programma te relayeeren, op golf lengte 321.9 M. (Brussel VlaamscW. Rechtsche ministerraad bijeen te Burgos MADRID, 11 Maart (Havas) Gister avond om 10 uur keerde de rust in de Spaansche hoofdstad geleidelijk weer. toen de troepen van den Verdedigingsraad hun werk hadden verricht. Het machinegeweer vuur was nog hoorbaar rondom de twee voomamste centra van tegenstand, t.w. het park Retiro en den zetel der communis tische party. Te Burgos is volgens het D.N.B. een onder voorzitterschap van generaal Franco gehouden ministerraad bijeen gekomen. Er werd besloten tot oprichting van een algemeen commissariaat voor de verzorging met levensmiddelen, tot welks leider generaal Moreno Calderon be noemd werd. Voort benoemde de ministerraad den burgerlijken gouverneur van Tarragona, Irturmendi Banal, tot burgerlyken gouverneur van Saragossa. Stand op Zaterdag 1 uur n.m. 769.7 Vorige stand 770.7

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1