Ruslands dictator spreekt
Waarschuwing aan
de democratieën
Missie in China
bedreigd
I
Te Bratislava is het thans
rustiger geworden
De toereldrevolutie
nog het ideaal
Rust keert weer
te Madrid
De Pellets van Dr. J. B. Meenk
Wie niet foooren wil, moet voelen
GUNSTIG ONTHAAL VOOR
NIEUWE REGEERING
Buitenlandsch overzichtl
MAANDAG 13 MAART 1939
Japansche maatregelen tegen
buitenlandsche missiona
rissen en zendelingen
het
BIJ HOEST EN KEELPIJN
Bloedige gevechten in
T rans Jordanië
Vijftig dooden
Japanners bezetten
eiland
Nieuw incident op grens van
Rusland en Mandsjoekwo
Sidor verklaart geen Duitsche
inmenging in Slowakije
te willen aanvaarden
Karmasin rekent op
steun van Hitier
'V V*
Hlinka-gardisten speelden een groote rol bij de onlusten der laatste dagen in Slo-
wakije. De toto toont er eenige, die het regeeringsgebouw te Bratislawa bewaken
Verklaring van Sidor
Wapens uit Duitschland?
Scherpe Duitsche commentaar
Vele gevangenen en gijzelaars
bevrijd of door de com
munisten vrijgelaten
Ook in de provincie
heerscht orde
Britsche persstemmen
Vadertje Stalin heeft lang gezwegen, na
touenchen. Op de beschuldiging, dat hij het
toet Sovjet-Rusland verbonden Tsjecho-Slowa-
Mie in den steek had gelaten, heeft hij niet
Beantwoord, en sedertdien is er noch een klacht
doch een woord van lof over zijn lippen geko-
toen; ook zijn pers heeft hij niet toegestaan al
te luid te spreken over de elkaar snel afwisse
lende stemmingen in de internationale politiek,
öie voor de Sovjet-Unie de geheele toonschaal
fan diep-zwart naar vreugdig-rose doorliepen.
Een oogenblik heeft het er voor de towaristsji
van het Kremlin somber uitgezien, toen de
Dekrainische kwestie aan de orde gesteld werd
tel minister Bonnet hardnekkig weigerde te
spreken over de verdragen, die Frankrijk met
Bolen en Rusland gesloten had, terwijl Londen
deed, alsof Moskou „lucht" was; dreigend wa-
ten de incidenten toen in het Verre Oosten,
Vaar Japan de kracht van het Roode Leger
beproefde met het oog op de vinnige onder
handelingen over het visscherij-verdrag. Toch
Vferd in die periode het anti-Russische front,
Vaarin de anti-Komintem en de groote demo-
eratieën elkaar schenen te vinden, doorbroken:
Warschau, op eigen lijfsbehoud beducht, knoop
te met Moskou de eerste onderhandelingen
san. Wie de anti-Russische gezindheid van het
Boolsche volk en van minister Beck in het
bijzonder kent, beseft, hoe groot gewicht men
te Warschau tenslotte aan de samenwerking
teet de in de U.S.S.R. saamgevoegde millioe-
ben-volken hechtte; die overweging heeft in
ten minimum van tijd veld gewonnen, zoozeer,
bst zelfs Berlijn en Rome om strijd dongen naar
gunst van de stad, waar de gehate Komin
tern haar hoofdzetel gevestigd heeft. Tegen die
staatkundige winst was zelfs het ideologisch
tehec, dat Moskou in Spanje leed, gering te
doemen. Zoo er al onrust dreigde, dan zou die
td het Westen, en niet, naar men overluid ge
hoopt had, in het Oosten vallen; 'minister
Bonnet moest zich haasten Moskou Cen War
schau) aan de bestaande defensieve verdragen,
Vaarover hij zoo lang gezwegen had, te herin
deren; en minister-president Chamberlain in
hoogst eigen persoon bezocht, met zijn minister
Van Buitenlandsche Zaken den bijkans in het
Vergeetboek geraakten Sovjet-ambassadeur
hlaisky..
Thans, nu de zaken een voor Rusland gun-
stigen keer genomen hebben, kan Stalin spre
ien, en hij heeft dit dan ook gedaan op het
l8e congres van de Communistische partij, naar
°dd-Russisch gebruik kwistig slagen met den
hdoet uitdeelend. Het rapport, dat de roode
dictator Vrijdag uitbracht, is merkwaardig om
he overeenkomst, die het vertoont met de rede-
v°eringen, die een andere dictator pleegt uit
te spreken: in lengte, in felle aanvallen op de
bers, de ironische kleineering van werkelijke
ed potentieele tegenstanders, in snijdend sar-
tesme, en, vooral, in wantrouwen.
Boven alles klonk in deze rede Stalin's verbol
genheid op de democratische mogendheden uit.
Allereerst hield hij hun de dwaasheid van hun
Beloof in het anti-Russische karakter van den
e-dti-Kominternbond voor: deze is, zoo meent
hij, tegen henzelf gericht onder een doorzichtig
blom. Hij verweet hun de verzwakking van den
Volkenbond niet vermeldend, dat de Sovjets
daartoe het hunne hebben bijgedragen door het
^tedeefsche instituut te verlagen tot een ideo
logische spreektribune en het verraad jegens
ho U.S.S.R., toen zjj Duitschland tot een avon-
tuUr met Rusland aanmoedigden. Het gevaar-
hikst van al was misschien wel zijn onverschil-
hge houding in dezen: tenslotte, zoo meende
^ij" is dit een gekrakeel van imperialistische
bteten van de oude en de nieuwe orde onder-
*hig, waarbij Moskou, bewust van zijn kracht
^SJANGHAI, 13 Maart. (Reuter). Volgens
Japansche bladen zal tegen het einde van
jj.te maand in Nanking een gemeenschappe-
ike vergadering gehouden worden van de
ji or'0opige regeering van Peking en de regee-
g van Centraal China, waar het volgende
worden besloten:
„Aangezien buitenlandsche missionaris
ten en zendelingen, onder den dekmantel
her geloofsprediking, zich herhaaldelijk met
Politieke en militaire zaken bemoeid heb-
en, zullen zij in de toekomst door Chi-
deezen moeten worden vervangen, en zal
ten termijn gesteld worden aan het ver-
ilf van de op dit gebied werkzame vreem
delingen."
Hieronder zouden alle buitenlandsche
Missionarissen en zendelingen vallen, die in
onder Japansch beheer staande deel
Van China arbeiden
«ch6rder meldt Domei uit Peking, dat Japan-
de troepen bij den strijd tegen Chineesche
(ji'd'dddisten in Noordwest Sjansi in een dorp
j Koeo sien, het lijk vonden van den
Miaanschen missionaris Pater Cocchi. Deze
7 Maart j.l. met een van zijn inland-
helpers door een roode bende ontvoerd.
alle latere sprekers op het congres hebben
hierop programmatisch gewezen zonder vrees
en zonder belangstelling kam toezien.
Het was ëen iaatste, duidelijke waarschuwing
aan het adres van de democratische staten.
Want, het kan ook anders: Stalin zinspeelde
hierop, toen hij fulmineerde tegen hen, die de
betrekkingen tusschen Sovjet-Rusland en
Duitschland in gevaar trachtten te brengen.
De Oekrainische bal is nu teruggekaatst, en
Moskou verlangt verder niets dan den vrede,
óók met de totalitaire staten. Straks misschien,
vooral met de totalitaire staten?
De vrede, dien Stalin wil, is de veiligheid van
den Sovjet-Russischen staat. Nog erkent hij de
superioriteit van de democratische staten, wier
vriendschap hem vooralsnog voordeeliger voor
komt. Doch het zwijgen van Hitler in diens
jongste Rijksdagrede over de Sovjets, en de
beginnende onderhandelingen geven Stalin de
kans, te gelegener tijd een anderen weg in te
slaan.
Voor de anderen evenwel verlangt hij dien
vrede niet zóó vurig. Want een „tweede impe
rialistische oorlog" zou nieuwe perspectieven
openen voor een wereldrevolutie, die hij ook
wel met behulp van de totalitair gezinden wi)
bevorderen. In zijn middelen is de roode dicta
tor niet kieskeurig. Chamberlain moge hiermee
rekening houden, wanneer hij straks zijn con
ferenties over vrede en ontwapening aan
vangt
Voor al Uw huisgenooten en familie
30 ct. per doosje. Pl.m. 100 tabl.
HAIFFA, 12 Maart. (Havas). In een strijd
tusschen geregelde troepen en opstandelingen in
Transjordanië zijn 45 opstandelingen en vijf
leden van het Arabische legioen gesneuveld,
Vijftien vliegtuigen hebben de opstandelingen
bestookt, waardoor zij gedwongen werden een
toevlucht te zoeken in een vallei, waar zij wer
den omsingeld door het Arabische legioen. Ook
elders zijn gevechten gevoerd.
Volgens de laatste Reuter-berichten omtrent
de gevechten in Transjordanië zijn de opstan
delingen tenslotte verspreid en is de regeering
den toestand volkomen meester. Het is thans
weer rustig.
Uit Jeruzalem berichtte Reuter, dat troepen,
die met de luchtmacht samenwerkten, nabij
den spoorweg Jeruzalem-Jaffa 58 terroristen
gearresteerd hebben. Deze waren in het bezit
van kruit en hadden blijkbaar het voornemen
den spoorweg op te blazen.
TOKIO, 13 Maart (Domei) De Japamsche
marine deelt mede, dat troepen aan land zijn
gegaan op het zoogenaamde „Fransche eiland",
liggende tusschen Sjitau en Whampau in de
delta van Kanton. Zij hebben de Chineesche
guerilla-benden verdreven.
De Chineesche strijdkrachten zijn uit dit
gebied van de rivier de Han in midden-Hoepei
geheel verdreven. Zij zouden 21.000 man ver
loren hebben. De Japansche troepen hebben
strategische punten langs de oevers der rivier
bezet, hetgeen hen in staat stelt in de richting
van Itsjang op te rukken.
Uit Hsinking wordt gemeld, dat een afdee-
ling van ongeveer 70 Sovjet-Russische soldaten
de Mandsjoerijsche grens heeft overschreden
en een gebiedsstrook bezet. De Japansche
grenswachters dreven hen terug en brachten
hun „zw'are verliezen" toe. Aan Japansche zijde
werden vier man gewond. De regeering te
Hsingking, aldus het telegram, zal aanstonds
te Moskou protesteeren.
BRATISLAVA, 13 Maart. (Havas). Gister
avond en vannacht is het te Bratislava kalm
gebleven. De straten waren verlaten, aan
gezien het verboden was zich zonder nood
zaak op straat te begeven. Men zag slechts
weinig patrouilles op straat.
De nieuwe Slowaaksche regeering onder
leiding van Karol Sidor is voortdurend
bijeen en bespreekt den toestand.
De minister-president zal naar Praag gaan
om met de centrale regeering de ontwikkeling
van den toestand te bespreken.
In politieke kringen te Praag is men van
meening dat het noodig kan blijken een wijzi
ging te brengen in de centrale regeering.
De samenstelling der nieuwe Slowaaksche
regecring schijnt een gunstig onthaal te vin
den, daar de leden van het nieuwe kabinet be
kende strijders voor de autonomie van Slowa
kije zijn. De pamfletten, die gisteravond ver
spreid werden en waarin Sidor van verraad be
schuldigd werd, en de betoogingen der Duit-
schers in Slowakije hebben, naar het schijnt,
het merkwaardige gevolg gehad, dat de waarlijk
vaderlandslievende Slowaken ontstemd zijn je
gens dr. Tisso, omdat zij gezien hebben, dat de
Duitschers de Slowaaksche beweging te hunnen
voordeele hebben trachten uit te buiten.
Zondagmiddag heeft de Slowaaksche mi
nisterpresident Sidor voor de radio een ver
klaring afgelegd. Hij zeide dat hij in de eer
ste plaats de rust in Slowakije zou verzeke
ren.
„Ik heb aldus Sidor de door de regee
ring genomen militaire maatregelen doen op
heffen. De macht is op het oogenblik in han
den van burgerlijke ambtenaren en van de
Slowaaksche gendarmerie.
De Tsjechische gendarmes zullen het land
binnen 24 uur moeten verlaten. Ik heb de vrij
lating gelast van 150 gevangenen, die naar Mo-
ravië en Bohemen waren meegenomen, evenals
de vrijlating van alle priesters, afgevaardigden
en leiders van de Hlinkagarde. Ik heb zelfs te
gen dezen maatregel geprotesteerd. Van de ar
restaties was ik niet in kennis gesteld. Ik wil
daarom het onrecht, dat allen Slowaken is aan
gedaan, herstellen, maar kan niet toelaten, dat
de bestuursarbeid door de inmenging van der
den wordt belemmerd. Ik denk hier aan het con
flict, dat was uitgebroken tusschen de Hlinka-
garden en de provinciale autoriteiten. Want de
Hlinka garden zijn gevormd om het gezag te
helpen: zij moeten gehoorzamen. Het is derhalve
verboden te gehoorzamen aan de klandestiene
orders van andere personen dan de Slowaak
sche regeering en haar president."
Verder verklaarde Sidor in zijn rede, dat
president Hacha de bijeenkomst van den
Slowaakschen landdag heeft uitgesteld van
12 tot 28 Maart.
De chef van den staf der Hlinkagarde, Mur-
gatsj, heeft, volgens D.N.B., een manifest ge
publiceerd, waarin hij verklaart, dat Sidor.
„niet waardig meer" is, als opperbevelhebber
van de Hlinkagarde op te treden. Hem wordt
verweten dat hij tegenover Praag een zwakke
houding aangenomen en de onaantastbare prin-
cipieele eischen der Slowaken heeft laten va
ren. Uit het manifest blijkt voorts dat het of
ficierenkorps van de Hlinkagarde geweigerd
heeft zich ter beschikking te stellen van een
door Praag benoemde regeering, in het bijzon
der echter de regeering-Sidor.
Volgens berichten uit goede bron. die te Bra
tislava werden ontvangen, is in den afgeloopen
nacht door bemiddeling van de Duitsche partij
een aanzienlijke hoeveelheid wapens van den
Duitschen naar den Slowaakschen oever ge
bracht. De Duitschers te Bratislava hebben op
deze wijze 1500 geweren met munitie en auto
matische wapens ontvangen.
De separatisten onder Sano Mach hebben
zich in verbinding gesteld met de Duitschei s
onder Karmasin, doch Sidor heeft aan de troe
pen order gegeven om alle strategische punten
te bezetten.
De Slowaaksche ministerpresident heeft
aan Havas verklaard: „Duitschland schijnt
alleen Durcansky als vertegenwoordiger van
de plaatselijke regeering te erkennen. Dat
gaat ons niet aan, want de wijziging in de
Slowaaksche regeering is een binnenland-
sche Slowaaksche kwestie."
Tijdens de betooging van de Duitsche volks
groep te Bratislava heeft de leider van deze
groep, staatssecretaris Karmasin, een rede ge
houden, waarin hij, volgens D.N.B.. o.a. heeft
gezegd: „Wij kunnen onder geen voorwaarde
dulden dat de Tsjechen in Slowakije meer in
vloed krijgen. Dit is een levensvoorwaarde voor
de Duitsche groep. Wij kunnen derhalve geen
andere regeering erkennen dan die, waarin de
Landdag zijn vertrouwen heeft uitgesproken.
Al het andere is tegen de grondwet, de huidige
regeering is voor ons onwettig."
Tijdens deze betooging is op Karmasin een
schot gelost.
Verder heeft Karmasin, naar Reuter be
richt, Zondagmiddag te Bratislava in een
interview verklaard, dat hij „ten allen tijde
een beroep op den Fuehrer kon doen."
Na de rede van Durcansky, die Zondagavond
driemaal door het radiostation van Weenen is
herhaald, heeft de omroeper van het station
zelf de centrale regeering van Tsjecho-Slowa-
kije aangevallen. Hij verklaarde, dat het leven
en de vrijheden van de Duitschers in Slowa
kije gevaar loopen.
Zondagavond patrouilleerden voortdurend
pantserwagens door de straten van Bratislava
en naar gemeld wordt, nam de spanning toe.
Volgens berichten van Slowaaksche zijde zijn
bij een gevecht tusschen Hlinkagarden en Tsje
chische soldaten te Presov elf personen gedood.
Na enkele aan Tsjechen toegeschreven anti-
Duitsche incidenten in Bruenn en Bratislawa
is de toon der Duitsche bladen tegenover de ge-
gebeurtenissen in Slowakije zeer scherp
geworden. De berichten daarover worden
op de eerste pagina groot opgemaakt.
De „Voelkischer Beobachter" spreekt van
een brutale Tsjechische terreur in Slowa
kije en zegt, dat ook in Praag weer de gevolgen
MADRID, 13 Maart. (Havas.) De com
munistische opstand is totaal geëindigd. Na
het indrukwekkend machtsvertoon, dat de
troepen van den Nationalen Verdedigings-
raad gisteren hebben laten zien, begrepen
de muiters, dat verzet nutteloos was. Na een
vier-nrig krachtig bombardement door re
publikeinse he artillerie en tanks gaven de
soldaten, die onder de bevelen der commu
nistische leiders stonden, den strijd op en
de meesten liepen over naar de troepen van
den Verdedigingsraad.
Zondagochtend kon een der verslaggevers van
Havas vrij rondloopen op de plaatsen, waar
zich de hevigste gevechten hebben afgespeeld.
In het geheele repubükeinsche Spanje zijn,
naar Reuter meldt, de communistische func
tionarissen tiit hun functies verwijderd. De
troepen van generaal Mia ja hebben vijfhonderd
gevangenen van de communisten bevrijd, waar
onder de civiele gouverneur van Madri, Jose
Gomez Osorio. Deze gevangenen waren opge
sloten in het vroegere koninklijk paleis el Par-
do, 15 kilometer ten Noordwesten van Madrid.
De communisten zelf hebben tot nu toe 3000
gevangenen vrijgelaten.
Volgens Zondagavond door Reuter aan de
Fransche grens te St. Jean de Luz ontvangen
berichten duurden de straatgevechten in Ma
drid, en vooral op punten ten Noorden der
stad, voort. De communisten waren er in ge
slaagd een radio-station op te zetten, waar
mede zij oproepen uitzonden.
Het rechtsche radio-station aan het front
van Madrid heeft echter Zondagavond me
degedeeld, dat Miaja de controle over den toe
stand te Madrid scheen te hebben herkregen.
1 De gouverneur van Jaen heeft medegedeeld,
dat het in zijn provincie volkomen rustig is De
gouverneur van de stad Valencia heeft een
zelfde verklaring voor de provincie Valencia af
gelegd.
Intusschen is men in het Oosten van het re
pubükeinsche gebied nieuwsgierig naar de hou
ding, die de communisten zullen aannemen. Tot
dusverre zijn geen pogingen tot het verwekken
van onrust gemeld. De communisten zijn vol
komen met den toestand op de hoogte en vjfi-
ten, dat Negrin en de leiders der communisti
sche partij niet meer in het land zijn. Te Va
lencia zijn alle voorzorgsmaatregelen genomen
om een opstandige beweging onverwijld te on
derdrukken.
De tegenstand van de communisten heeft
precies een week geduurd, gedurende welke
men heeft kunnen vaststellen, dat de beide
communistische bevelhebbers van de legercorp
sen waaraan de verdediging van de hoofdstad
was toevertrouwd ongeveer dertigduizend man
in het vuur hebben gebracht tegen den Verde-
digingsraad, waardoor het front werd gedes
organiseerd. De communisten beschikten over
voldoende wapens en levensmiddelen.
Uit het einde van het avontuur blijkt wel,
dat de communisten in Madrid slechts een ge
ring deel van de bevolking achter zich hebben.
Dank zij den maatregelen van den Verdedigings-
raad mag men het aantal slachtoffers betrek
kelijk gering noemen.
van de anti-Duitsche Hetze te zien zijn. Het
„Zwoelf-Uhr Blatt" spreekt van Benesj-metho-
den en „B. Z. am Mittag" stelt vast, dat de
situatie zich op dreigende wijze verscherpt.
Voorts maakt het Duitsche Nieuwsbureau
melding van een reeks tegen Duitschers ge
richte incidenten in verschillende steden van
Slowakije, met name te Bruenn, waar gister
avond een Duitscher, een zekere dr. Schwabe,
door Tsjechen zou zijn overvallen en mishan
deld. In Iglau had de Duitsche bevolking ter
gelegenheid van den Duitschen heldendag de
Hakenkruisvlag uitgehangen. Tsjechische poli
tiebeambten zouden toen geëischt hebben dat
deze vlaggen werden ingehaald en door de
Tsjechische vlag vervangen. De leider der
Duitschers in Iglau en twee andere Duitschers,
die hieraan geen gevolg gaven, zouden daarom
in arrest zijn genomen.
De Britsche pers bespreekt uitvoerig de ge
beurtenissen in Slowakije. De correspondent
van de „Times" te Praag schrijft aan zijn blad:
..Het is duidelijk, dat de Slowaaksche separa
tisten zeer sterk door Weenen worden aange
moedigd en men zegt zelfs, dat dr. Seyss In-
quart een eigen plan heeft voor de oplossing
van het Tsjecho-Slowaaksche vraagstuk."
De correspondent van de „News Chronicle"
te Bratislava schrijft dat alles thans afhangt
tan Duitschland. Te Bratislava ziet men meer
Duitsche dan Slowaaksche vlaggen. Niets wijst
er volgens dezen correspondent op, dat de Slo
waken zelf ontevreden zijn over de nieuwe re
geering.
De correspondent van de „Daily Express" te
Bratislava heeft opgemerkt, dat tijdens de be
tooging op de Donau-kade, welke leidde tot de
bezetting van de regeeringsgebouwen, de ver
houding van het Duitsche tot het Slowaaksche
element onder de betoogers was als 50 tot 6.
De Berliinsche correspondent van de „Times"
schrijft dal volgens het oordeel der Duitsche
regeering het bewind-Tisso de wettige regee
ring van Slowakije is. Men gaf gisteren te ver
staan, dat de Duitsche regeering zou kunnen
besluiten by de regeering van Tsjecho-Slowa-
kije er cp aan te dringen, om drie onafhanke
lijke staten te vormen, in één bond aaneenge
sloten en zich nauw aansluitende bij het Duit
sche Rijk in zaken van buitenlandsche politiek
cn handel. Deze oplossing zou genoegdoening
geven aan de minderheden, zonder Tsjecho-
Slowakije uiteen te doen vallen en zonder de
complicaties, welke zouden voortvloeien uit de
aanspraken van Polen en Hongarije inzake de
verdeeling van de Oekraïne
