ST.WIILIBRORDUS
Na de overrompeling van
een land
De Fuehrer zet zijn
reis voort
Hongaren aan de
Poolsche grens
Het nieuws van heden
VEREENIGDE katholieke pers
NV. NEDERL.VERZ.MU.
Heeft hij tegenover Hacha
gedreigd met een bom
bardement Van Praag
Londen doet een krachtige
afkeuring hooren
H. M. BAKKER
DONDERDAG 1G MAART 1939 - AVONDBLAD
CATHARIJNESINGEL4Ö UTRECHT
DAGBLAD MEI OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21689
■De eerste gemotoriseerde Duitsche troepen rukken Praag binnen.
overgebrachte foto)
(Telegrafisch
Hitler schijnt bereid het lot van
Roethenië zonder tusschen-
komst te laten regelen
Volosin gevlucht?
Britsche voorstellen
inzake Palestina
Het Weer
Benesj laat zijn
oordeel hooren
,Een nieuwe schokkende inter
nationale misdaad"
Pétain naar Burgos
vertrokken
GEHEIMZINNIG VLIEGTUIG
NAAR LONDEN
Beran en Sirovy zouden zich aan
boord bevonden hebben
Terwijl te Praag de eerste maatregelen worden genomen
voor de organisatie van den nieuwen vazalstaat, doen de demo
cratische landen hun felle afkeuring over de bezetting van
Tsjecho-Slowakije hooren. Vooral blijkt dit uit commentaren
der Britsche, Amerikaansche en Fransche pers. De Engelsche
regeering deed te Berlijn officieel haar misnoegen blijken. Polen
en Roemenië nemen een afwachtende houding aan, terwijl de
Hongaren de Karpathische Oekraïne bezetten en zoo den wensch
van een gemeenschappelijke Poolsch-Hongaarsche grens verwe
zenlijken.
Een schrijven van Hitier
Sir
Op den dag der proclamatie van de onafhankelijkheid van Slowakije hielden de
Hlinka-gardisten door de straten van Bratislava eert fee.stelijkcn optocht
Houding der Fransche
regeering
Rome constateert het feit
In politieke kringen te Boekarest neemt men
Woensdagnacht landde te Londen een vliegtuig uit Praag, waarin zich een aantal
Tsjechische persoonlijkheden bevond. Hun namen zijn geheim gehouden. Een
foto van het gezelschap in het Grosvenor Hotel. Naar men zegt, bevonden zich
onder deze personen de oud-minister-president Beran en generaal Sirovy
Buitenlandsche pers hevig
verontwaardigd
Een rijke buit
KALMTE TE MADRID
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
STERK BEHANG
MOOI BEHANG
MODERN BEHANG
Gén. Cronjesir. 135 - Te'lef. 11657
Tsjechen vluchten
naar Polen
Soldaten worden ontwapend en
voorloopig opgesloten
Benoemingen op het
Vaticaan
OOK EEN INSPECTIEREIS
NAAR NED. WEST-INDIË?
Minister Weiter naar Amerika?
J VERZEKERINGEN TOT EIK BEDRAG j'.
Vertegenwoordigers gevraagd
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel SO et., Inget.
nededeellngen 50 eent; Idem op pag. één 55 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
WARSCHAU, 16 Maart. (Reuter).
Öe voorhoede-detachementen van de
Hongaarsche troepen in de Karpa
thische Oekraïne hebben vanochtend
vroeg de Poolsche grens bereikt.
Hiermede is de verlangde gemeen
schappelijke grens een feit gewor
den.
De Hongaarsche troepen werden op den weg
llaar de Poolsche grens opgehouden door
®*leeuw en gewapende Oekramsche benden.
Di officieele kringen te Berlijn wordt ont-
^end, dat Duitsche troepen Slowakije zijn bin
nengerukt of Bratislava hebben bezet.
Verder wordt vernomen, dat Hitier geen
Ditwoord heeft gegeven op het telegram van
Volosin, den minister-president van de
karpathische Oekraïne. Hitier schijnt bereid
toekomst van de Roethenen zonder zijn tus
senkomst te laten regelen.
De Hongaarsche troepen in de Karpathische
Dekraine hebben hun opmarsch naar de Pool
sche grens volbracht door felle sneeuwstormen.
de bergen moesten zij tot het middel door
öe sneeuw waden.
Zoodra de wachtende Polen aan de grens de
Eerste Hongaarsche patrouilles uit de sneeuw
^Sen opduiken, juichten zij deze hartelijk toe.
^ten verwacht, dat de patrouilles spoedig ge-
^°'gd zullen worden door grootere afdeelingen.
'i zijn op weg naar Lawoczne en Sianka, waar
°oische troepen zijn geconcentreerd om de
°hgarcn te begroeten.
De Poolsche pers bericht, dat de minis-
^r-president van de Karpatische Oekraïne,
tbgr. Volosin, naar Roemenië zou zijn ge
vlucht.
V gevolge van de wijziging van de kaart
jjd Midden Europa heeft Polen thans een grens
sta Duftschland en onder Duitschen invloed
Jfande landen ter lengte van 2653 K.M. of on-
De
:er de helft van de geheele Poolsche grens.
he~c gemeenschappelijke grens met Hongarije
een lengte van 350 K.M., terwijl de rest
^gewijzigd is gebleven, n.l. 1412 K.M. met de
GpVjet-Unie, 507 K.M. met Lithauen, 106 K.M.
Letland, 347 K.M. met Roemenië en 140
langs de Oostzee.
l'°NDEN, 16 Maart (Reuter) De Britsche
6®üel
^ch,
lef;
Ageerden hebben afzonderlijk met de Ara-
e en Joodsche delegaties vergaderd en de
'Uitievc Britsche voorstellen, die in den
k uaag gehouden kabinetsraad waren goedge-
.6Urd. ingediend. De leider van de Palestijnsche
^bieren.
gevi
heeft verzocht om eenigen tijd te
n voor het bestudeeren der voorstellen.
bjhe U^6r meen^ te weten dat de voorstellen de
de J1 v°lgen van de suggesties, die reeds aan
beej duties zijn voorgelegd. In de constitutio-
ïj0(.,e kwestie is voorzien in een overgangspe-
e- Waarvoor geen tijdsduur is bepaald. Zij
Var) naar men meent te weten, afhankelijk zijn
Arav^* vreedzame samenwerking tusschen de
sC|. ^cbe en Joodsche volksdeelen. In den tus-
Viit 2 zou een uitvoerende raad, bestaande
te ritsche uitvoerende ambtenaren en enkele
trecj en°emen Arabische en Joodsche leden op-
te y,n a's ministers zonder portefeuille, en een
Afa,cnoemen adviseerende raad, waarin de
iijn leren en Joden vertegenwoordigd zouden
der tlri verhouding tot hun bevolking, zou on-
^rk ^t van den Britschen hoogen commis-
■j, de functies der regeering vervullen.
baarn ^hzien van de Joodsche immigratie is,
vatl m°n meent te weten, een limiet gesteld
betrpC^.3,3! 15-000 per jaar voor vijf jaren. Met
Ver<3 tot de landverkoopen zou Palestina
j®eld worden in drie zones,
die ?]U gelooft, dat de voorloopige antwoorden,
Britsche regeering van de Arabische en
V ^CllG dplpo-Q fine "hooff. Anf.voricrpn nipf". VPP.l
be delegaties heeft ontvangen, niet veel
Seven op een regeling inzake Palestina.
llllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllij
H VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
VOOR HET GEHEELE LAND:
meest zwaar bewolkt met eenigen lichten
neerslag, zwakke tot matige wind uit
Westelijke richtingen, iets zachter.
5 Zon op 6.15 - onder 18.02 - Licht op 18.32
Maan op 3.58 onder 13.35
21 Maart N. M. =E
CHICAGO, 15 Maart. (Reuter). De gewezen
president van Tsjecho-Slowakije, Benesj, heeft
in een verklaring de ontbinding van Tsjecho-
Slowakije „een nieuwe schokkende internatio
nale misdaad" genoemd.
In zijn verklaring heeft Benesj verder nog
gezegd, dat Tsjecho-Sowakije door één der vier
mogendheden, die beloofd hebben het land te
garandeeren, op wreede wijze is ontleed. Dit is
een hieuw hoofdstuk in den strijd om Europa
en de menschelijke vrijheden. De Tsjechen en
Slowaken, die leven in vrije staten weten, dat
het de voortzetting is van den strijd, welken zij
gedurende den oorlog onder Masaryk hebben
gevoerd. In den strijd om de individueele vrij
heid heeft deze steeds de brute kracht overwon
nen, ook thans zal dit het geval zijn. Tsjechen
en Slowaken zullen opnieuw vrij worden.
Tenslotte deed Benesj een beroep op alle
Tsjechen en Slowaken der geheele wereld er wel
aan te denken, dat: „De strijd niet zal eindigen
vóór de vrijheid van het land zal zijn her
overd".
PARIJS, 15 Maart (Havas) Maarschalk
Pétain, de Fransche ambassadeur in Spanje,
is Woensdagavond uit Parijs vertrokken naar
het rechtsche gebied van Spanje.
LONDEN, 16 Maart (Reuter) Dinsdag
avond is op de luchthaven Croydon een speciaal
gecharterd vliegtuig geland met elf Tsjechen
aan bo.ord. Toen de machine, die uit Praag
kwam, landde was het vliegveld afgezet, en de
passagiers werden onder bewaking gevoerd naar
Grosvenor Hotel in Londen. Hier schreven zij
hun namen in een speciaal boek, dat onmiddel
lijk in een safe werd opgeborgen.
Naar The Daily Telegraph bericht bevonden
zich onder de passagiers generaal Sirovy en
de Tsjechische ex-premier Beran, benevens be
ambten der Skoda-fabrieken met plannen, die
niet in vreemde handen mochten geraken.
BERLIJN, 16 Maart (Reuter) Vandaag
zal Hitier Praag wederom verlaten om den
opmarsch der Duitsche troepen in Bohemen
en Moravië in Oostelijke richting te volgen.
Naar Havas uit Praag meldt heeft generaal
Rudolf Gajda, de leider van de Tsjechische
fascisten, tot het volk een proclamatie gericht,
waarin hij verklaarde dat een „werkcommissic"
is ingesteld, welke personen uit alle klassen der
bevolking omvat. Verder spoort hij aan de
kalmte te bewaren.
Van de telefoon werd in de stad zeer voor
zichtig gebruik gemaakt, aangezien de Gestapo
de gesprekken controleerde.
De nationaal-socialistische Volkswohlfahrt
heeft onmiddellijk hulp verleend aan de bevol
king van het door de Duitsche troepen bezette
gebied. Woensdag werd meer dan een half mil-
lioen maaltijden verstrekt. Voor den sanitairen
dienst zijn 600 verpleegsters uit Duitschland
naar Bohemen en Moravië gezonden.
De rijksminister van Binnenlandsche Za
ken, Frick heeft zich op order van Hitier
per vliegtuig naar Praag begeven, ter rege
ling van de staatsrechtelijke vraagstukken
in Bohemen en Moravië.
Hedenmiddag even vóór half één ver
scheen Hitler op 't balkon van den Burcht,
waarna duizenden te Praag wonende Duit-
schers hem minutenlang toejuichten.
Uit de hoofdartikelen, die Woensdagavond
in de Berlijnsche bladen verschenen, blijkt
dat de bezetting van Bohemen en Moravië
slechts een étappe moet vormen op den
weg naar verdere uitbreiding der Duitsche
invloedssfeer. Zoo wordt door de „Ber
liner Boersenzeitung" het parool gelanceerd
van een te stichten „Imperium Germani-
cum". Het „Hamburger Fremdenblatt" wijst
er op, dat Adolf Hitler, den groot-
Duitscher, die in Oostenrijk werd geboren,
steeds het „heilige Duitsche Rijk" voor
oogen heeft gezweefd.
Uit Praag meldt D.N.B., dat Hitier het vol
gende schrijven aan den opperbevelhebber der
Duitsche troepen, generaal von Brauchitsch
heeft gezonden: „Het leger heeft op den 15den
Maart door de snelle bezetting der gewichtigste
steden van Bohemen en Moravië oud rijksge
bied onder de souvereiniteit van Groot-Duitsch-
land gebracht. Ondanks het stormachtige weer
en den moeilijken toestand van den weg heb
ben de legerafdeelingen en de daaraan onder-
geschikte eenheden van de luchtmacht enkele
uren na de uitvaardiging van het bevel de gren
zen overschreden en haar doel bereikt. Troepen
die ik op weg naar Praag aantrof maakten, de
inspanning die zij achter den rug hadden ten
spijt, een voortreffelijken indruk. Ik betuig of
ficieren en manschappen voor hun verrichtin
gen en hun houding mijn bijzonderen dank."
Vanochtend te half acht verscheen het eer
ste vliegtuig der Duitsche luchtmacht boven
Praag.
Uit Boedapest wordt bericht, dat de Hon
gaarsche regeering haar gezant te Praag
gisterenavond van zijn functie ontheven
heeft. Het gezantschap zal een consulaat-
generaal worden.
Eenige diplomatieke correspondenten der
bladen, o.a. van de „Times", melden, dat
Hitler gistermorgen president Hacha zou
gedreigd hebben d« stad Praag onmiddellijk
uit de lucht te bombardeeren, indien de
Duitsche eischen niet zouden worden inge
willigd.
Naar de „Daily Express" bericht heeft de
Britsche ambassadeur te Berlijn, sir Neville
Henderson, opdracht ontvangen de Duitsche re
geering op de hoogte te stellen van de krachtige
afkeuring van de Britsche regeering van de be
zetting van Tsjecho-Slowakije en van de mis
kenning naar letter en geest van de overeen
komst van Muenchen.
De Berlijnsche correspondent van de „Ti
mes' voorspelt, dat Hitier na zijn terugkeer te
Berlijn den rijksdag bijeen zal roepen en een
verklaring zal afleggen.
Ambtenaren van het departement van Bui-
tenlandsche Zaken te Washington gaven gis
teren toe, dat ingevolge de politieke gebeurte
nissen in Midden-Europa de Amerikaansche
handelsovereenkomst met Tsjecho-Slowakije
dood is, en dat dit waarschijnlijk de voorlooper
zal vormen voor verdere vervreemding tusschen
de Vereenigde Staten en Duitschland.
In de bijeenkomst der Fransche Kamercom
missie voor Buitenlandsche Zaken heeft volgens
Havas minister Bonnet er op gewezen, dat ge
streefd moet worden naar een nauwer aanhalen
der betrekkingen tusschen Polen en Rusland.
Hij eindigde met den nadruk te leggen op de
noodzakelijkheid voor Frankrijk om zijn pro
ductie te vergrooten, aangezien de vrede slechts
gehandhaafd kan worden door een evenwicht
van krachten.
In het na afloop der bijeenkomst van de
Kamercommissie voor Buitenlandsche Zaken
uitgegeven communiqué wordt medegedeeld, dat
Bonnet, alvorens een uiteenzetting over den
toestand in Centraal Europa te geven, wensch-
te te verklaren, dat de regeering geen enkel
initiatief zou verzuimen teneinde de handha
ving en organisatie van den vrede te verzekeren.
Dat het organiseeren van een internationale
conferentie behalve langdurigen voorbereidenden
arbeid ook den algemeenen wensch tot samen
werking vereischt, terwijl bovendien de politieke
omstandigheden gunstig moeten zijn, daar voor
alles een échec moet worden vermeden.
Italiaansche waarnemers van de inter
nationale politiek constateeren zonder geest
drift, dat Duitschland van nu af aan in het
hart van Europa een aantrekkingskracht
uitoefent, gelijk aan die der Habsburgmo-
narchie in den loop der laatste eeuwen. Zij
leggen dit feit vast als een onontkoombare
zaak, waarmede Italië rekening moet hou
den.
„Polen slaat de ontwikkeling in midden-Eu
ropa kalm gade. Het Poolsch-Roemeensche
bondgenootschap, de Poolsch-Hongaarsche
vriendschap en de wil van Polen, met den jon
gen Slowaakschen staat vriendschappelijke be
trekkingen aan te knoopen, zijn de vitale ele
menten voor onze toekomstige politiek". Dit
is het officieele Poolsche standpunt, zooals het
door het regeeringsorgaan, de „Kurjer Porany"
is uiteengezet.
Het standpunt van de kringen, die den mi
nister van Buitenlandsche Zaken nastaan, het
welk door het officieuze Agentschap Iskra wordt
omschreven, is gebaseerd op de volgende hoofd
punten: de instelling van een gemeenschappe
lijke Poolsch-Hongaarsche grens is een „vreug
devolle gebeurtenis". De overgave van de Tsje
chen zonder dat een schot gelost is, is een
.hoogst belangrijke historische gebeurtenis".
Overwonnen zonder den minsten tegenstand,
heeft Tsjecho-Slowakije zelfs niet meer het
moreele recht om een terugkeer tot zijn onaf
hankelijkheid te eischen.
Het agentschap Iskra voegt hieraan toe: „Wij
hopen, dat Slowakije volkomen onafhankelijk
zal zijn en zich zal verzetten tegen alle oog
merken, van welken kant ook afkomstig."
tegenover de gebeurtenissen in Tsjecho-Slowa
kije een kalme houding aan. In elk geval wach
ten de Roemenen af tot de toestand opklaart.
Eerst dan zullen zij bezit nemen van de strate
gische punten en Roemeensche dorpen, die hun
door Warschau en Boedapest zijn aangeboden.
Bijna eenparig doet de Britsche pers felle
aanvallen op Duitschland wegens de jongste
wijzigingen in de kaart van Europa. Voor het
eerst sinds het Nationaal-Socialisme aan het
bewind kwam, schrijft de „Times", heeft de
Duitsche politiek zich ondubbelzinnig bloot ge
geven. Deze brutale onderdrukkingsmethode valt
niet goed te praten, en de Duitsche regeering
geeft zich nauwelijks moeite het te doen. De
vernietiging der Tsjechische onafhankelijkheid
schendt een geheele reeks plechtige beloften
welke Hitier zelf gegeven heeft.
Het blad betwijfelt vervolgens de waarde der
nieuwe verovering' voor Duitschland en vraagt:
„Waar in de moderne geschiedenis heeft de
Teutoon of de Hongaar succes gehad bij de
overheersching der Slaven? Geweld kan niet
een denkbeeld overwinnen, en nazi-Duitschland
zelf heeft de leerstelling der zelfbeschikking
helpen propageeren. De tijd zal oordeelen of
deze zwarte week wel zoo schitterend geweest
is voor de nieuwe heerschers van Tsjecho-Slo
wakije".
Ten aanzien van de gebeurtenissen in Mid
den Europa schrijft Pietri in „Le Jour": „Wan
neer men toegeeft, dat Duitschland zijn plan
nen voor een hegemonie in Europa niet kan
opgeven, is toch één ding zeker: het valt steeds
het zwakste punt aan en volgt den weg van
den minsten weerstand. Deze waarschuwing
moet men onthouden. Er is geen sprake meer
van groepeeren door beloften en diplomatieke
démarches. Zij die van goeden wil zijn zullen
zich uit zichzelf groepeeren, zoodra blijkt, dat
Frankrijk en Engeland de sterksten zijn. Deze
groepeering is reeds begonnen." Bailby schrijft
in hetzelfde blad dat thans duidelijk blijkt, dat
men geen geloof meer kan hechten aan een
Duitsche onderteekening.
In de „Figaro" schrijft Dormesson, dat de
zeven millioen personen, waarop Hitier de hand
heeft gelegd, deel uitmaken van een energiek
en trotsch ras dat de Germanen nooit hebben
kunnen assimileeren. Dormesson ziet hier een
fout van Hitier. Zijn propaganda zal thans
geen onschuldigen meer kunnen verleiden door
te spreken over onderwerpen, welke door de ge
beurtenissen worden tegengesproken. De staten
welke aan Duitschland grenzen en geen vol
doende kracht hebben om zich te verdedigen,
zullen zich in het vervolg bedreigd voelen.
De „New York Times" schrijft: „Hitier
heeft het eenige leger dat in staat
zou zijn geweest tegenstand te bieden
tusschen Berlijn en Donau verpletterd. Hij
heeft zijn roovershanden gelegd op het
goud, dat hij zoo noodig heeft. Hiertegen
over staat, dat hij de wereld heeft getoond
welke waarde moet worden gehecht aan de
beloften der nationaal-socia,listen en
welke de werkelijke bedoeling is van het
Duitsche rijk".
Terwijl de diplomaten de gevolgen van dezen
coup aan het bestudeeren zijn en oeconomen
de rijkdommen (in het bijzonder goudvoor
raden) aan het schatten zijn, welke nu aan
Duitschland zullen toevallen, berekenen de
militairen hoeveel oorlogsmateriaal in handen
van de Duitschers zal komen. De ontwapening
van het Tsjecho-Slowaaksche leger beteekent
dat de uitrusting van een staand leger van
veertig divisies overgenomen zal worden, een
apparaat dat bovendien in verband met de
Septembercrisis van verleden jaar geheel ge
moderniseerd was. De befaamde Skoda-
fabrieken met hun 30.000 arbeiders worden
Duitsch, evenals de wapenfabrieken te Brno.
Bovendien waren er 25 andere fabrieken in
Tsjecho-Slowakije voor gieten van kanonnen
en maken van geweren en 9 fabrieken voor
constructie van tanks, pantserauto's. Boven
dien moet men bedenken dat de Tsjecho-
Slowaaksche regeering al eenige maanden
voor de crisis van verleden jaar een volledige
industrieele mobilisatie aan het perfectionnee-
ren is geweest.
MADRID, 16 Maart Havas). Na de onder
drukking van den communistischen opstand is
te Madrid de kalmte weergekeerd, en de Ver-
dedigingsraad heeft zijn werk tot het verkrij
gen van een eervollen vrede kunnen hervatten.
De personen die thans te Madrid de leiding
hebben, verheugen zich in een populariteit,
welke de oude regeering verloren had. Men weet,
dat de besluiten van den raad zullen worden
ingegeven, door liefde tot Spanje.
Hitier zal Praag heden weer verlaten.
De Hongaarsche troepen hebben heden
morgen de Poolsche grens bereikt.
Minister Weiter naar Amerika en op in
spectiereis naar Ned.-West-Indië?
Haagsche kantonrechters achten het nieu
we R. A. P. onverbindend.
Gemeente-ontvanger van Doornspijk op
nieuw gearresteerd.
VOOR EEN LAGEREN PRIJS
VAKK. BEHANGERS BESCHIKBAAR
WARSCHAU, 16 Maart (Havas). Officieel
wordt medegedeeld, dat verscheidene Tsjechi
sche eenheden de Poolsche grens gepasseerd
zijn. Deze eenheden, die teruggedrongen waren
door de Hongaarsche troepen, werden ontwa
pend.
De Tsjechische soldaten, die de Poolsche
grens hebben overschreden zullen in een con
centratiekamp worden opgesloten, totdat over
hun lot zal zijn beslist.
Verder zijn in den afgeloopen nacht bij La
woczne talrijke Tsjechen over de grens geko
men. Eerst kwam een trein met 550 personen:
meest ambtenaren, politie en gendarmen en 160
vrouwen. Deze trein is naar Bohumln geleid,
vanwaar hij door zal rijden naar Moravië. Een
wagon met wapens en munitie werd op Poolsch
gebied achtergelaten. Verder zijn twee bataljons
van het 36ste regiment infanterie op Poolsch
gebied aangekomen.
Te Skole zijn tientallen journalisten aange
komen.
Onze Romeinsche correspondent seinde d.d.
15 Maart, dat bij Apostolische breve tot maestro
di camera benoemd werd mgr. Mella di Sant'
Elia en in het ambt van geheim-kamerheer
werden bevestigd de mgrs. Frederico Callori di
Vignale, Carlo Confalonieri Diego Venini, Carlo
Emmanuele Toraldo, Marco Nasalli Rocca di
Corneliano.
Naar te New-York vernomen wordt zal
de Nederlandsche minister van Koloniën,
Ch. J. I. M. Weiter, dezen romer een be
zoek brengen aan de Golden Gate tentoon
stelling te San Francisco alsmede aan de
wereldtentoonstelling te New-York.
Daarna zal de minister eer inspectiereis
maken naar Nederlandsch West-Indië.
I
