INSPANNING
Chamberlain's woorden
vinden wijden bijval
Waarheen trekken
Duitsche troepen?
De verklaring van
Welles
Het
nieuws van
heden
„De Duitsche regeering is slecht ingelicht, wanneer
zij denkt dat deze rede en de verklaring Van
Sutmm Welles slechts woorden zijn"
Volosin naar Belgrado
vertrokken
DE BAROMETER
iVEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
^aarlem 25 cent per week; per kwartaal
3*25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f3.58
ZATERDAG 18 MAART 1939 - AVONDBLAD
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
„Fijne Oude Genever"
Merk „OLIFANT"
J. J. Melchers Wzn.
SCHIEDAM
^^motoriseerde artillerie in de straten van Praag tijdens de bezetting der stad
door de Duitsche troeven
•De rede, die de Engelsche minister-pre
sent gisteravond heeft gehouden, ver
gilde in concreten inhoud niet zoo veel
Vah zijn redevoeringen uit de Münchener
dagen en nadagen. Ook nu waarschuwde
Svoor den volgenden keer. Maar de
°°h van den ouden politicus was ditmaai
^sluitend van bitterheid vervuld en zon-
aer één verzachtenden druppel vriendelij k-
Reid of vertrouwen. Zijn zakelijke vast-
Slling, dat Hitler's uitingen, niet met zijn
"Sden correspondeeren, was een politieke
^geloofsbelijdenis, die niet alleen voor
"amberlain persoonlijk, maar voor het
8ahsche Britsche rijk van verstrekkende
eteekenis zijn kan.
Set is duidelijk, dat de spanning tus-
Schen de machten in Europa haar hoogte-
Sht is genaderd. De wapenkracht van
et Britsche rijk neemt in snel tempo toe.
in dezelfde mate neemt zijn „soepel-
e'd" af. Frankrijk, door de binnenland
de politieke speculaties van Blum c.s.
^Schift, begint onder den druk der bui-
Slandsche gevaren weer eenige inwendige
c°bsistentie te herwinnen. En terwijl in 't
dre Westen de stem van de Vereenigde
taten steeds luider stijgt, beseffen de
^inere naties van Zuid-Oost Europa, dat
et leven gevaarlijk geworden is.
Tegen deze verstrakking van den weer-
.Stahd van de zoog. behoudende landen
°°Pt de stootkracht der expansie-zoekende
j^gendheden juist in volle vaart. De hooge
ryk, die in Duitschland ontstond onder
eP last van Versailles, heeft de boeien van
18 reeds lang verbroken en, behalve ten
adzien der koloniën, het eigen herstel-
r°gram reeds lang achter zich gelaten.
Italië, dat in den sanctie tijd in een
eiligermate gelijke positie verkeerde, heeft
Self den weg gevolgd: na één oogenblik
voorgewende verzadigdheid heeft het
wijkenden tegenstand der anderen
et toenemenden druk beantwoord en met
dienden honger gevolgd.
Het ziet er naar uit, dat reeds dit jaar,
rder dus dan de meesten verwachtten,
,et kritische punt in de tegengestelde
achten zal brengen. Het tempo wordt
neHer. De expansie-zoekende mogendhe-
611 beseffen blijkbaar, dat het gunstige
'2oen ten einde spoedt en haasten zich
n oogst van hun tanend krachtover-
®ht, desnoods onrijp, binnen te halen.
Het krachtspel speelt zich dus nu af in
P koortsig tempo, en tevens dichtbij de
JHeke grens van den weerstand.
weegschaal, die zware gewichten ver-
wordt nu gevoelig voor loodjes. Het
_Qkpunt begint te naderen.
n deze verhitte en verbitterde atmosfeer
acht men straks de aankondiging van
nail®'s „eischen". Men zou zeggen, dat Hit-
1 2ijn asgenoot geen dienst heeft bewezen,
le°r de atmosfeer op deze wijze voor te be-
h "en voor diens vorderingen. Maar de as-
PQlitiek
'üi
heeft reeds méér van dergelijke
"Smissen overwonnen en de as is er
Sts harder door gaan draaien. Het kan
dat zij straks haar hoogste toeren ver-
He,
toont.
g^oor ons, Nederlanders, is deze weer
^^iende spanning na de Münchener
dpauze een nieuw bewijs van de inter-
5j lQnale onzekerheid en een nieuwe spoor-
om ons inwendig en uitwendig te ver
fden in een tempo, dat zich aan het
Hhme der gebeurtenissen moet aanpas-
Alleen eigen ksacht kan ons in dezen
'Heken tijd de rust geven, om de stormsei-
van de Europeesche politiek met een
oog te lezen.
Installatie nieuwe
Soesoehoenan
Koning leopold naar
ZWITSERLAND
Het Weer
Benesj doet een beroep op Roose
velt, Chamberlain, Daladier
en Litwinof
Naar economischen boycott?
De inwoners der Kar pathische
Oekraine Voelen zich na
de bezetting verraden
door Berlijn
«Ml
1
Robert Wadlow, 'n 21-jarige Amerikaan,
ruim 2.75 meter lang'. Voor het gerecht
diende hij een aanklacht in over het
feit, dat een medisch tijdschrift
zonder zijn toestemming over hem
heeft geschreven
Het kaartje geeft den staat Hongarije weer met de omliggende Duitsche protecto
raten en de aangrenzende Sub-K arphatische Oekraïne (Roethenië)
Duitsche reactie op de rede
van Chamberlain
Strijd in Roethenië
|gp|f
Duitsche plannen
Mr. E. N. van Kleffens
Benoeming tot gezant te Bern
binnenkort te wachten
Krachtig offensief op
Madrid voorbereid
5e JAARCANC No. 21693
Centrale Radio Ontvangst
'n Toestel hebt U niet meer noodig
U steekt U niet in den beer
U wordt lid van de CENTRALE
Dat is alles en niet meer
HAARLEM TELEFOON 10010
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Chamberlain vindt weer
politieken steun
Oneenigheid in regeering over de
vraag van den dienstplicht?
Vriendschapsverdrag tusschen
Lissabon en Burgos
VERONGELUKT VLIEGTUIG
GEVONDEN
de
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
N.V. Distilleerderij van
WETTIG GED.
Off
de:
!etWa
Vast
18 Maart. (Aneta). De installatie van
6 Soesoehoenan is officieel vastgesteld op
AAei.
WISSEL, 17 Mrt. (Havas). Koning Leopold
Selgië is naar Zwitserland vertrokken,
hü Zaterdag en Zondag zal verblijven.
llllllllj||llllll!lllllllllllll!lllllllll!llllllllllj|
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
VOOR HET GEHEELE LAND:
aanvankelijk betrokken met sneeuw, over-
gaande in regen, later gedeeltelijk opkla-
rend. Matige, tijdelijk krachtige, Weste-
lijke tot Noordelijke wind, iets zachter.
if STORMWAARSCHUWINGSDIENST: 1
Hedenmorgen om 7.45 uur werd geseind
H aan alle posten: „Attentiesein neerhalen", p
Zon op 6.11 - onder 18.05 - Licht op 18.35 |j
Maan op 4.48 onder 15.43
21 Maart N. M.
WASHINGTON, 18 Maart (Reuter). Vrij
dagavond werd verklaard, dat de verklaring van
Summer Welles met opzet in rechterlijke en
niet in beleefde diplomatieke bewoordingen was
gegoten. Een woordvoerder, die de regeering na
staat, zeide: „Laat ons niet meer een armzalige
apologie voor agressie hebben, laat de wereld
tenminste zien, waar wij aan toe zijn."
Senator King heeft in den Senaat verklaard
te willen, dat de Vereenigde Staten de betrek
kingen met de aanvallersstaten afbraken.
Het Staatsdepartement heeft uiteengezet, dat
de zinspeling van Welles op de tijdelijke vernie
tiging van Tsjecho-Slowakije beteekende, dat de
Vereenigde Staten niet onmiddellijk of middel
lijk de wettigheid van de inlijving van Tsjecho-
Slowakije door Duitschland erkennen.
In een te Chicago gepubliceerde verklaring
protesteert Benesj bij Roosevelt, Chamberlain,
Daladier en Litwinof tegen de bezetting van
Tsjecho-Slowakije, die hij „een groote interna
tionale misdaad" noemt. Hij doet een beroep
op deze vier staatslieden om te weigeren, deze
misdaad te erkennen, en de consequenties te
aanvaarden, die de tegenwoordige tragische toe
stand in Europa en de geheele wereld dringend
noodig maakt.
Het boycott-comité van het congres van
Amerikaansche Joden de „Joint Boycott Coun
cil" heeft gisterenavond medegedeeld, dat de
boycott van nationaal-socialistische producten
door zekere importeurs in het vervolg ook zal
worden toegepast op producten uit de Tsjecho-
Slowaaksche provincies, welke door Duitschland
zijn bezet.
De minister van Financiën, Morgenthau, heeft
den financieelen attaché's van de Fransche en
Britsche ambassades verzocht morgen bij hem
te komen, om hen op de hoogte te stellen van
de financieele maatregelen, welke de Vereenig
de Staten zullen nemen ten aanzien van de
annexatie van Tsjecho-Slowakije.
De minister van P.T.T., Farley, heeft op
dracht gegeven alle post, bestemd voor Tsjecho-
Slowakije op te houden en terug te zenden aan
de afzenders, aangezien men niet heeft gere
kend op een zoo snelle bezetting' van het land.
LONDEN, 18 Maart. (Reuter) De Brit
sche pers keurt eenstemmig de rede, welke
minister-president Chamberlain gisteren te
Birmingham heeft gehouden, goed. De drie
voornaamste punten, welke in het commen
taar naar voren kom^n, zijn:
Ten eerste: de algemeene voldoening, dat
de minister-president het bruut geweld,
waarmede Hitier de vooruitzichten op het
tevredenstellen heeft vernield, niet vergoe
lijkte.
Ten tweede; de hoop, dat woorden gevolgd
zullen worden door daden, welke Duitsch
land zullen doen aarzelen voor de toekomst.
Ten derde: het aanvaarden van Chamber
lain's verklaring, dat hij door den Fuehrer
is bedrogen en derhalve niet kan worden
gelaakt voor de gebeurtenissen.
De „Times" schrijft dat zij, die Chamberlain
door middel van de radio hebben gehoord, zoo
wel in Engeland als daarbuiten, de kracht moe
ten hebben gevoeld van zijn verklaring over
het snelle breken van de beloften van Muen-
chen. De op gewelddadige wijze tot stand ge
komen wijzigingen van de afgeloopen week zijn
een weloverwogen, eenzijdige schending van de
PRESOv
v,VI_
ffilkNEN DE GRENZE
v.\H.R
DUITSCH PROTECTORAAT
S LOWAKIJE
(BUITEN DE GRENZEN ¥.H.RIJK)/Vf»ftO$
ASCMAU
^MUKACEVO
BPUSTURY
CHUST^
LEVIC
BR AT IS
SRAN/f^öllj
ween
KOMO
aab
ron1 -
R OEMENIE
PRON
SUB-KARPATISCHE
OEKRAÏNE (ROETHENIE)
olnok
VARAD
Platten
ANIZSA
OHACS
HONG
ROEMENII
M-THERESIOPEL
(3922)
AVIE
fMBOtlt
overeenkomst. Het blad wijst erop, d«t <le Brit
sche 'ambassadeur te Berlijn, Henderson, zonder
twijfel zal helpen het antwoord te geven op
de vraag, welke Chamberlain stelde, doch zeli
niet beantwoordde, n.l. of deze inval de laatste
is van een reeks, welke bekend is, of de eerste
van een nieuwe reeks.
De „Daily Telegraph" wijst er op, dat de op
roep van Chamberlain tot het doen van het
geen plicht is, toen hij verklaarde, dat Enge
land iedere uitdaging van Duitschland om al
leen de wereld te overheerschen zal weerstaan,
door een krachtiger houding van de regeering
moet worden gesteund. De politiek van tevre
denstellen van Chamberlain heeft iedereen ge
toond, dat Engeland oprecht tot vrede geneigd
is en Hitier alle kans heeft gegeven zijn han
delwijze te wijzigen en iedere verontschuldiging
om dit niet te doen heeft weggenomen.'
Deze politiek heeft een resultaat gehad, dat
iedereen betreurt, doch dat niets verandert aan
het besluit van Engeland den vrede te zoeken.
Wat veranderen zal is niet het doel, doch de
middelen en de regeering moet thans deze
nieuwe middelen toepassen.
Uit New-York meldt Reuter, dat de rede
van minister-president Chamberlain in de
Vereenigde Staten een diepen indruk ge
maakt heeft. De „New-York Times" schrijft,
dat de Duitsche regeering slecht ingelicht is
wanneer zij denkt, dat deze rede en de
verklaring van Summer Welles slechts
woorden zijn.
Ten aanzien van de rede, welke minister
president Chamberlain gisteren te Birmingham
heeft gehouden, schrijft Bourgues in de „Petit
Parisien", dat Chamberlain den Fuehrer woor
den heeft toegevoegd, waaruit de kwade trouw
van den man, met wien hij te Godesberg en
Berchtesgaden heeft gesproken, blijkt. Zelfs een
gentleman als Chamberlain kon dit niet na
laten.
De rede van minister-president Chamberlain
te Birmingham is door de Duitsche pers nog
niet gepubliceerd. Klaarblijkelijk wacht men op
aanwijzingen uit Weenen, waar de rede gron
dig wordt bestudeerd.
In welingelichte kringen veronderstelt men,
dat het antwoord niet lang op zich zal laten
wachten, aangezien sprake is van het innemen
van een eenzijdige houding en een persoonlij
ken aanval. Men betreurt algemeen deze rede
en als eenige verzachtende omstandigheid voor
Chamberlain beschouwt men het feit, dat hij
om aan de macht te- blijven de oorlogszuchtige
geest van zijn meest verbitterde tegenstanders
voor een deel heeft moeten volgen. In ieder
geval acht men de rede geen bijdrage tot den
vrede.
Wat betreft de verklaringen van Roosevelt:
deze hebben geen verwondering gewekt, want
men acht het natuurlijk, dat de democratische
president de gelegenheid heeft aangegrepen om
Duitschland aan te vallen en zijn doel te be
reiken, het doel van den plutocratischen kring,
welke het Witte Huis regeert.
In antwoord op de korte verklaring van Da
ladier wordt gezegd, dat geen wijziging in de
Fransche politiek Duitschland zal beletten zijn
weg te gaan. Tenslotte wordt het terugroepen
van den Britschen ambassadeur uit Berlijn om
rapport uit te brengen zonder commentaar
gepubliceerd.
Van de Roemecnsch-Oekrainsche grens wordt
door Havas gemeld, dat nog steeds wordt ge
vochten in de Karpathische Oekraine. De stad
Sevlius is gisteren drie keer van bezitter ver
anderd. De Oekrainers zouden veertig Hongaren
gevangen hebben genomen.
De tegenstand in de Oekraine wordt geleid
door kolonel Huszar; omtrent generaal Prchala
is niets meer vernomen.
De Hongaren zijn doorgedrongen tot Tiatsa-
vo, 20 Kilometer ten Oosten van Sighet. Het
dorp Asa de Jos wordt bewaakt door een Roe-
meensche militie van 150 gewapende vrijwil
ligers.
Een der leiders van 't jong-Oekrainsche prop.-
bureau heeft den corr. van Reuter medegedeeld,
dat naar hem in een telefoongesprek met
Weenen werd medegedeeld de Sij. de Oe-
krainsche nationalistische organisatie, vol moest
houden in de Karphatische Oekraine, aangezien
Duitsche troepen op weg waren hen te helpen.
Hij voegde hieraan toe dat volgens inlichtingen
van de westgrens, daar geen schijn van Duit
sche troepen te merken is en hij concludeerde
hieruit, dat de Duitschers de Roethenen hebben
verraden.
Een groot aantal leiders van de Sij heeft
bij Sighet de grens overschreden. Zij hebben
toestemming gekregen naar Joego-Slavië te
gaan.
Uit Sighet aan de Roemeensch-Oekrainsche
grens wordt gemeld dat Volosin naar Belgrado
is vertrokken. Hij heeft een telefoongesprek ge
voerd met zijn minister van Buitenlandsche Za
ken, Revay, die zich op het oogenblik te Wee
nen bevindt. Deze gaf den raad den tegenstand
in de Oekraine voort te zetten, aangezien
„Duitschland nog geen beslissing had geno
men."
Volosin heeft een deel van de Oekrainsche
De Koning en de Koningin van Engeland hebben in het Sandown Park, in de ?;u'
heid van Londen, een militaire steeplechase bijgewoond
schatkist, eenige millioenen Tsjechische kro
nen, bij zich.
Verder heeft volgens Reuter de Roemeen-
sche Kroonraad besloten, dat Roemenië niet
zal ingrijpen in het Roetheensche probleem en
de Hongaren het geheele gebied zal laten be
zetten. Men wil voorkomen, dat zich incidenten
voordoen, waardoor een gespannen verhouding
tusschen Hongarije en Roemenië zou kunnen
ontstaan. Roemenië zal evenwel de militaire
maatregelen aan zijn grens handhaven, ten
einde zoo noodig de Roemeensche nationale be
langen te beschermen. De troepen in het grens
gebied zullen met 30 tot 40 duizend man wor
den versterkt.
De definitieve grenzen van de drie deelen
van het voormalige Tsjecho-Slowakije zijn nog
niet vastgesteld. Uit welingelichte bron te Ber
lijn wordt volgens Havas vernomen, dat
Duitschland bepaalde sectoren van het „pro
tectoraat Bohemen en Moravië" zou inlijven.
Slowakije zou gedwongen worden tot enkele
grenscorrecties ten behoeve van het Tsjechische
protectoraat. Het zou schadeloos gesteld worden
door wijzigingen te zijnen gunste van den kant
der Karpathische Oekraine.
De correspondent van de „Daily Telegraph"
te Praag schrijft ten aanzien van het Oost
waarts oprukken van de Duitsche troepen, dat
naar hij van betrouwbare zijde heeft verno
men het onmiddellijk doel van de troepen
Presov in Oost Slowakije is. De correspondent
voegde hieraan evenwel toe, dat men in som
mige kringen verwacht dat de opmarsch hier
niet zal worden gestaakt, doch dat ook de Kar
pathische Oekraine zal worden bezet, hoewel
dit zou leiden tot een conflict met Hongarije.
Te Bratislava is volgens Havas voor het
eerst naast de Slowaaksche vlag op het
stadhuis ook de hakenkruisvlag geheschen.
Volgens Reuter verkeert men op het oogen
blik te Praag volkomen in het duister ten aan-
ziep van de verblijfplaats van den gewezen
premier Beran. Donderdagavond was hij nog
door den Duitschen opperbevelhebber ontvan
gen, doch vandaag verklaarde men in welinge
lichte kringen, dat men niet wist waar hij is.
De toekomst der Tsjechische troepen is nog
steeds onzeker. Waarschijnlijk zal arbeidsdienst
plicht worden ingevoerd om hen op te nemen.
Vernomen wordt, dat reeds tal van Joden zijn
gearresteerd; hun verwanten weten niet, waar
zij zich bevinden.
Naar ons uit Den Haag gemeld wordt, is het
thans zoo goed als zeker, dat mr. E. N. van
Kleffens, chef der afd. Diplomatieke Zaken van
het Departement van Buitenlandsche Zaken,
binnenkort benoemd zal worden tot gezant te
Bern.
Daladier verdedigde in de Fransche Ka
mer het volmachtenontwerp. Een meer
derheid voor de regeering wordt ver
wacht.
Eerstdaags zal begonnen worden met de
eerste werkzaamheden voor den bouw
van zes tunnels te Rotterdam.
Mr. E. N. van Kleffens gezant te Bern?
LONDEN, 18 Maart (Reuter) De ver
onderstellingen, dat Chamberlain en Halifax
er uiteenloopende meeningen op na houden, en
dat Halifax de leiding zou hebben van een
tegen Chamberlain gerichte beweging, worden
in welingelichte kringen kateegorisch ontkend.
De veronderstelling dat Halifax aandringt op
dienstplicht, wordt eveneens ontkend.
De critiek op Chamberlain wordt door de
groote meerderheid der conservatieve leden niet,
gedeeld en er blijkt niets van een revolte
tegen zijn leiding.
De besprekingen inzake een verbreeding der
regeeringsbasis, vinden in de verantwoordelijke
kringen weinig steun en hoe de toekomst van
Eden moge zijn, voor het oogenblik bestaat er
zeker geen grond voor het bericht, dat hij
zal worden uitnoodigd tot de regeering toe
te treden.
Een der directe gevolgen van de jongste ge
beurtenissen is een nieuwe stemming onder
eenige aanhangers der regeering om dienst
plicht te eischen. Dit geeft de regeering groote
moeilijkheid, althans voor het oogenblik.
BURGOS, 18 Maart (Havas). Het offen-*,
sief, dat Franco thans voorbereidt, zal krachti
ger zijn dan dat op Catalonië. Meer manschap
pen en meer materiaal worden verzameld, en
het front zal op grooter breedte worden door
broken.
Ongeveer een half millioen man staan gereed,
terwijl aanmateriaal ongeveer het dubbele is
geconcentreerd als werd gebruikt voor den aan
val op Catalonië.
Naar Havas uit Madrid bericht is luitenant
kolonel Luis Barcelo, commandant van het
eerste centrale legercorps, die den communis-
tischen opstand van 6 tot 12 Maart heeft geleid,
ter dood veroordeeld en zal hij vermoedelijk
hedenochtend gefusilleerd worden.
Luitenant-kolonel Emilio Bueno, commandant
van het tweede legercorps, zal vermoedelijk tot
gevangenisstraf worden veroordeeld, aangezien
het tegen hem uitgesproken doodvonnis niet is
bevestigd.
De minister van Buitenlandsche Zaken
van Portugal heeft volgens Havas aan de
pers medegedeeld, dat minister-president
Salazar en de Spaansche ambassadeur Ni
colas Franco een verdrag van vriendschap
en non-agressie hebben onderteekend tus
schen Portugal en Spanje.
NEW YORK, 18 Maart (Havas). Nabij
fort Juneau op Alaska is het wrak van een
vliegtuig, dat sedert 12 Februari werd vermist,
gevonden. De piloot en de vijf passagiers waren
om het leven gekomen. Het toestel was in de
wouden op het schiereiland Glass te pletter
gevallen.
INj i Miiiunnniminn)jj<j; i i
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 768.3
Vorige stand: 768.5
