De nota van Washington aan Duitschland Engelschen weigeren Duitsche bestelling De Anschluss van Memel verwacht Geestdriftige ontvangst van Lebrun te Londen Het nieuws van heden >,De regeering der Vereenigde Staten erkent nietdat er eenige wettige basis bestaat voor den thans geschapen toestand" öe militaire buit in Bohemen KONING EN KONINGIN BEGROETEN DE GASTEN I HEERKENS THIJSSEN Co i VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS WOENSDAG 22 MAART 1939 OCHTENDBLAD BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal '3.25. Bij onze Agenten 27M ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21698 Bloedige vechtpartij tusschen Roemeen en Duitsch rei ziger te Brasow Vsch. Betalingen op leening gestaakt k geland. Australië achter Engeland Besprekingen te Warschau Garner candidaat der democraten Voor presidentsverkiezing in de Ver. Staten Goering naar San Remo vertrokken Een nieuw ademhalingsapparaat, dat in Amerika voor de passagiers is uitgedacht bij vliegen op groote hoogte Moderne beschaving. Een kap om de baby tegen gasaanvallen te beschermen Chamberlain en Halifax werden eveneens door de menigte luide toegejuicht Vaste stemming op Londensche beurs Optimisme te Londen Na Duitsche mededeeling, die practisch als een ultimatum kan worden beschouwd Duitsche controle over Litauen? Minister Selter op weg naar Berlijn Zal vandaar naar Boedapest vertrekken Einde der dictaturen in zicht" Het Weer „ALL RISKS" VERZEKERING I NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen reget 50 et., Inoez. mededeeiingen 50 cent; idem op pag één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor de Idelne annonces „Omroepers" zie de rubriek iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin IIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIMIIMIIIIItllllMlf IIIIIIII1M WASHINGTON, 21 Maart (Reuter). ®e Amerikaansche nota aan Duitschland, Waarin geweigerd wordt de wettigheid te erkennen van het Duitsche protectoraat, is ®en copie van de verklaring van Sumner Welles van Vrijdag jJ. waarin Duitschlands •«daden van moedwillige wetteloosheid en Willekeurig geweld" veroordeeld worden. de ontvangst te hebben bevestigd van de ^"itsche mededeeling, zegt de nota: „De re dering der Vereenigde Staten heeft er kennis tatl genomen, dat de bedoelde provincies thans facto onder bestuur der Duitsche autoritei- staan. De regeering der Vereenigde Staten ®rkent niet, dat er eenige wettige basis bestaat v®or den aldus aangegeven status". Voortgaan de Zegt de nota, dat de opvatting van de regee- der Vereenigde Staten Vrijdag j.l. duidelijk dmaakt is. Voor informatie der Duitsche re dering werd een copie van de verklaring van thinner Welles ingesloten. Tezamen met deze korte nota publiceert het f^atsciepartement ook den tekst van de Duitsche Jddedeeling, waarin de Vereenigde Staten er an in kennis worden gesteld, dat „het Duit se rijk zich belast met de buitenlandsche za- van het protectoraat en in het bijzonder jdt de bescherming van zijn onderdanen in ?demde landen. De vroegere diplomatieke ver- pSenwoordigers van Tsjecho-Slowakije zijn niet ahger gekwalificeerd voor officieele daden". Een ambtenaar van het staatsdepartement deft verklaard, dat de regeering der Vereenig- d Staten weigert de wettigheid te erkennen Lan Hitler's daden jegens Tsjecho-Slowakije, dtgeen geacht kan worden tevens betrekking hebben op de diplomatieke vertegenwoordi- n3 van Tsjecho-Slowakije. E>e Tsjechische legatie te Washington is nog fdn na de weigering van Hurban om haar uit leveren aan de Duitsche autoriteiten. ïn een commentaar op de aankondiging van ^klifax van gisteren, dat de Britsche regeering *1dere naties raadpleegt, zeide Sumner Welles, "d geen mededeeling gericht is aan het staats- ^Partement betreffende den toestand in Cen tal Europa door eenige andere regeering. ehes kon geen commentaar leveren op de he chten betreffende een voorgestelde conferentie mogendheden tot stuiting van Hitler's op- Vbigens een Havas-bericht uit Londen heeft v John Simon in het Lagerhuis een wetsont- vfP ingediend, waarbij de betalingen der aan lecho-Slowakije toegestane leening worden ^schort. in Groot-Brittannië veroorzaakte veront- ^ardiging over de door Duitschland toegepaste toli hek van geweld jegens Tsjecho-Slowakije *»h»t ook tot uiting in een steeds vijandiger ^""ding ten aanzien van handhaving der eco- "büsche Britsch-Duitsche betrekkingen. Van- "Ha.» s is vernomen, dat de industrieelen van ^"cashire belangrijke bestellingen op katoe- stoffen van Duitsche zijde geweigerd heb- Dit besluit is des te veeibeteekenender, zoo tl ^lai hien in industrieeie kringen, daar de Duit- e firma's bereid waren voordcelige prijzen betalen en de aangeboden contracten veel hgrijker waren dan die, welke kortelings reh aangegaan. hier gevoelde ergernis ten aanzien van Tsjecho-Slowaaksche gebeurtenissen komt Sf heens tot uitdrukking in talrijke ingezonden W n in de dagbladen. De schrijvers beplei- lte diverse maatregelen om een einde te ma- aan het koerpen van Duitsche goederen in °tnmigen gaan zoover, dat zij de havenar- voorstellen te weigeren Duitsche goe- We die in Engelsche havens aankomen, te ^Eit Warschau meldt Havas, dat Hudson dinsdagochtend om negen uur twintig Moskou vertrekt. Lj.Qaai" de minister-president van Australië, V5' heeft medegedeeld, volgens Reuter, kan het ie^JfaUsche kabinet de Britsche regeering ver- dat het bereid is mede te "erken aan de tQ^h&en tot regeling van den internationalen v.. and, en het Britsche streven naar vrede en ;d van harte, steunt. In het Britsche Lagerhuis heeft Butler in antwoord op een vraag, volgens Reuter, mede gedeeld, dat, voor zoover hij wist, het effectief van het Duitsche leger geen wijziging heeft on dergaan door de inlijving van Boherhen en Mo- ravië. Toen men hem vroeg, of de Duitschers niet de beschikking hebben gekregen over een eerste klas uitrusting voor een nieuw leger, zoo als 700 uitstekende vliegtuigen, en over de ge- heele Skodafabrieken, zeide Butler, dat het moei lijk was inlichtingen te verstrekken. Sir Lam bert Ward merkte toen op, dat de Tsjechische zware kanonnén en de geweren van ander ka liber waren dan de Duitsche, zoodat de voordee- len voor het Duitsche leger niet zoo groot zijn als het wel leek. Het ministerie van Landsverdediging te Stock holm bericht, dat in verband met den interna tionalen toestand de manoeuvres van de Zweed- sche vloot in de Oostzee gehouden zullen wor den inplaats van in de Noordzee en den Atlan- tischen Oceaan. De voorzitter van den Zwitserschen Staats raad Loepfe heeft Dinsdagochtend de voor jaarszitting van den raad geopend met een toespraak, waarin hij o.a. heeft gezegd: „De gebeurtenissen in Tsjecho-Slowakije hebben ons land wederom geschokt. De Bondsraad zal evenwel nooit een einde zonder eer kennen. Wij zullen alles in het werk stel len om onze vrijheid te bewaren." Zooals Reuter uit Londen bericht heeft de Poolsche ambassadeur Dinsdagochtend een half uur met Halifax gesproken. Men verneemt ech ter dat de besprekingen tusschen de regeerin gen van Engeland en Polen over een eventueele gemeenschappelijke actie of een gezamenlijke verklaring hoofdzakelijk te Warschau gevoerd worden. Te Brasow in Roemenië heeft zich naar Havas uit Boekarest bericht een incident voorgedaan tusschen een Duitsch reiziger, Karst geheeten, en een Roemeen van Hon- gaarsche afkomst, Lukacs, portier van een synagoge. Karst zocht twist met de vrouw van den portier. Lukacs kwam tusschen- beide, waarop Karst hem ernstig verwondde met een revolverschot. Karst werd terstond in arrest gesteld. Volgens Havas zijn er thans ook militaire maatregelen genomen in de streek van Boeka rest. Bevoegde kringen verklaren dat de autori teiten den toestand nagaan van talrijke perso nen, die onder de wapenen kunnen worden ge roepen. Verschillende controlemaatregelen heb ben bij het publiek levendige nieuwsgierigheid gewekt. PORT WORTH (Texas) 21 Mrt. Elliot Roo sevelt, de zoon van den president, heeft gister avond verklaard, dat vice-president John N. Garrffer op het oogenblik de beste kans maakt om door de democraten candidaat gesteld te worden voor het presidentschap bij de verkie zingen van 1940. BERLIJN, 21 Maart (D.N.B.). Generaal Goering is met zijn echtgenoote van Berlijn vertrokken om zijn vacantie te San Remo voort te zetten. LONDEN, 21 Mrt. (Reuter) President Lebrun is Dinsdagmiddag om 12.55 te Dover aangekomen, waar de hertog van Glouces ter hem begroette. Om 15 uur kwam het ge zelschap met een specialen trein op Victoria Station te Londen aan. Hier waren Koning George en Koningin Elisabeth ter begroe ting aanwezig. De president der Fransche republiek en me vrouw Lebrun zijn buitengewoon hartelijk door de Londensche bevolking ontvangen, die uiting gaf aan de innige gevoelens van vriendschap, welke de beide naties verbinden. Het gejuich der menigte was zoo overweldigend, dat het muziekcorps, hetwelk de Marseillaise speelde, er door werd overstemd. Er waren geen voorbe reidingen getroffen voor hun verschijning op bet balkon van Buckingham Palace, doch daar de menigte steeds bleef juichen en zij herhaal delijk om den president en de koninklijke fami lie riep, verschenen de president en zijn echt genoote, de Koning, de Koningin en de beide prinsessen op het balkon. Zij werden stormach tig toegejuicht. Een uur na hun aankomst te Londen hebben de heer en mevrouw Lebrun zich per auto naar Marlborough House, de residentie van Koningin Mary, begeven. Met moeite kon de auto door de drukte heen komen. Duizenden juichten den president toe. Zij riepen: „Leve Frankrijk". Onze Londensche correspondent seinde d.d. 21 Maart: Het volhardende optimisme werd heden te Londen op zeer duidelijke wijze gedemonstreerd door den vasten toon op de effectenbeurs, die trouwens gedurende heel de crisis van de laat ste dagen merkwaardige blijken van weerstand heeft gegeven. Een voorname factor voor de vaste stemming van vandaag was het nieuws van een ophanden zijnde Negenmogendheden- conferentie. De makelaars hebben trouwens op gemerkt dat hun cliënten onder den stortvloed van gebeurtenissen volkomen kalm zijn gebleven en zelfs gisteren, toen men nog zeer onder den indruk verkeerde en alles goed in de publiek# opinie was ingewerkt, werden weinig verkoop orders gegeven. Vanaf het oogenblik, dat Chamberlain zijn rede te Birmingham hield werd alom het ver trouwen in Engelands vastberaden houding her steld en had men de overtuiging dat, tenzij Duitschland een wanhoopspoging wilde doen. een conflict vermeden zou worden. Ook het feit, dat het bezoek van den Franschen president aan I.onden gewoon door ging werkte zeer ge' ruststellend. Officieel is er geen oogenblik spra ke geweest van een afwimpeling of opschorting van het bezoek. Dat deze kwestie overwogen is neemt men echter als zeker aan en de opmer king wordt gemaakt, dat alleen in het allei- ergste gevaar het bezoek uitgesteld zou wofden. omdat anders een paniekstemming onder het publiek, gemaakt was. Terwijl ongetwijfeld de gebeurtenissen van de laatste dagen aan het be zoek van president Lebrun een veel grooter be- teekenis gegeven hebben, dan het in rustiger tijden zou gehad hebben, was in de stemming van het veelkoppige publiek langs de vroolijk versierde straten van Londen niets dat aan een crisis herinnerde. De begroeting op het perron van Victoria Station was zeer hartelijk en de president der Fransche Republiek maakte niet den in druk diep gebukt te gaan onder staatszor gen. Natuurlijk moet men in aanmerking nemen, dat hü gewoon is bij alle feestelijke gelegenheden feestelijk te kijken. Van meer Lebrun belang is het dat de Fransche minister van Buitenlandsche Zaken Bonnet er zeer opge wekt en uitstekend gehumeurd uitzag. Bui ten het station werden de Fransche gasten toegejuicht met een geestdrift, waarvan de Londenaars slecnts zelden blijk geven. Op merkelijk was, dat Bonnet op sommige pun ten van de route werd toegejuicht, zoowel door Engelschen als door Franschen, die ook in grooten getale waren samengestroomd. Bonnet heeft in Engeland niet steeds een goede pers gehad en hij was vooral bij de libe ralen en bij de Labour allesbehalve populair. De laatste dagen is er, wat dat betreft, wel een ommekeer gekomen. Chamberlain, die bij de aankomst van pre sident Lebrun op het perron aanwezig was, werd toen hij zich in het openbaar vertoonde evenals Halifax stormachtig toegejuicht. De stoet volgde een langere route, dan men van Victoria Station naar Buckingham Palace ge woon is te nemen. Desondanks was de menigte veel grooter en dichter opeengedrongen dan bij eenigen vorstelijken intocht na den oorlog, en het publiek gaf onmiskenbare teekenen van een groote en welgemeende geestdrift. Ofschoon dit gedeeltelijk moet worden toegeschreven aan de buitengewone omstandigheden waaronder dit bezoek valt, hoorden wij nergens kreten aan heffen, waaraan men eenige demonstratieve beteekenis kon hechten. De stoet trok ook op weg naar Buckingham Palace langs de Duit sche ambassade, een der weinige gebouwen die geen vlag hadden uitgestoken. Daar de am bassade de hakenkruisvlag moest uitsteken, vreesde men blijkbaar een minder welwillende demonstratie tegen Duitschland, doch zooals de stemming van het publiek was, gelooven wij dat deze maatregel overbodig was. De aandacht van het publiek is heden voor namelijk door het Fransche bezoek in beslag genomen. Het belangrijkste politieke nieuws, dat toch al schaarsch was, kwam nog uit de buitenlandsche hoofdsteden. Met buitengewone belangstelling wacht men de redevoeringen van den Koning en president Lebrun af, die heden avond op het banket in Buckingham Palace zullen worden uitgesproken. Men verwacht, dat deze toespraken een aanduiding zullen bevat ten over de politiek, welke beide landen zullen gaan voeren. Alom wordt erkend, dat Enge land terugkeert tot de politiek van wederzijd- sche veiligheid, welke Chamberlain heeft op gegeven ten gunste van de zoogenaamde bila terale onderhandelingen. Thans geeft men aan de nieuwe politiek den naam van wederzijdsch verzet tegen aanvalsplannen. Van verschillen de zijden wordt er de nadruk op gelegd, da zooveel mogelijk landen uitgenoodigd zullen worden aan deze politiek deel te nemen, en een liberaal blad plaatst boven een welkomstartikel kenschetsend „Vive l'Entente Générale" in plaats van „Entente Cordiale" waarmede men dus te kennen geeft, dat het hechte sa mengaan niet tot Engeland en Frankrijk be perkt moet blijven. Van de berichten uit het buitenland is de meeste belangstelling gaande gemaakt door dat betreffende het vertrek van den Italiaanschen gezant te Berlijn, Attolico, naar Rome. Com mentaren worden echter ternauwernood gege ven. Graaf Grandi, de Italiaansche gezant in Londen bevindt zich reeds te Rome als lid van den fascistischen Grooten Raad, die heden avond bijeenkomt. KAUNAS, 21 Maart. (Havas). Volgens berichten betreffende de be sprekingen, die te Berlijn tusschen von Ribbentrop en den Litauschen minister van Buitenlandsche Zaken werden gevoerd, zou een Duitsche nota de ontruiming van het Memel- gebied binnen een termijn van vijf dagen eischen. In geval van tegen stand van Litauschen kant zouden de Duitsche troepen, die aan de grens ge concentreerd zijn, opmarcheeren zon der te waarborgen dat hun opmarsch zou worden gestaakt. In geval van aanvaarding zouden de nationale grenzen van Litauen gewaarborgd worden met het recht van vruchtge bruik der haven. In verband met de hangende pro blemen is het Litausche parlement Dinsdag om 18 uur bijeengekomen. Te Warschau meent men, volgens Tass, dat Duitschland belangrijke eenheden heeft gecon centreerd in Oost-Pruisen nabij de grens van het Memelgebied. Volgens kringen te Warschau zal Duitschland, wanneer hei zich meester maakt van het Memelgebied, trachten daarna algeheele controle te vestigen over Litauen zelf, evenals over Letland en Estland. In Memel doen hardnekkige geruchten de ronde, volgens welke Duitschland een reeks eischen van verre strekking voorbereidt, die binnenkort aan de Litausche regeering zullen worden voorgelegd. MEMEL, 21 Maart. (Reuter). Gai- lius, de Litausche gouverneur van Memel, heeft bevestigd dat von Ribbentrop gisteren tijdens het on derhoud, dat deze in het Duitsche ministerie van Buitenlandsche Zaken met Urbsys heeft gehad, den Litau schen minister van Buitenlandsche Zaken practisch een ultimatum heeft gesteld. Duitschland, aldus Gailius, heeft den on- middellijken terugkeer van het Memelgebied naar het Rijk geëischt. Aan Litauen is even eens medegedeeld, dat, als zich in den tus- schentijd ongeregeldheden mochten voordoen, de Duitsche troepen het land zouden binnen rukken om de orde te herstellen. De gouverneur deelde mede dat de Litausche regeering haar antwoord overweegt, en dat dit morgen zou kunnen worden verzonden. Op vragen betreffende het Litausche garni zoen in Memel zeide Gailius, dat een deel der uitrusting reeds is weggehaald, doch dat or ders van Kaunas worden afgewacht alvorens ontruiming geschiedt. Volgens Havas wordt te Berlijn tegengespro ken, dat aan Litauen een ultimatum of nota met betrekking tot de Memel-kwestie zou zijn gericht. Te Memel deden Dinsdagavond niet-officieele berichten, waarvan geen bevestiging verkregen kon worden, de ronde, volgens welke de Litau sche regeering besloten had Duitschlands eischen te aanvaarden en het Memel-gebied vrijwel onmiddellijk uit te leveren. Den geheelen dag vertrokken Joden en Li- tauers in paniek. Bijna alle Joden waren tegen den avond vertrrokken. Het spoorwegstation van Memel is vol vluchtelingen, die trachten een plaatsje te vinden in de treinen. Alle be schikbare auto's zjjn gehuurd door Joden en Litauers, die weg willen. WARSCHAU, 21 Maart. (Havas). De mi nister van Buitenlandsche Zaken van Estland, Selter, heeft gisteren te Warschau vertoefd, waar hij besprekingen had met minister Beek. Vandaag is Selter naar Berlijn vertrokken, vanwaar hij naar Boedapest zal gaan. Deze wijziging in het reisplan heeft verba zing gewekt, doch men schrijft deze toe aan het feit, dat de directe spoorwegverbinding tusschen Warschau en Boedapest, nog niet normaal functionneert. Men weet niet of Selter •te Berlijn besprekingen zal voeren. Een Duitsche nota zou ontruiming van Memelgebied binnen vijf dagen eischen. President Lebrun werd te Londen geest driftig ontvangen. De betalingen der Britsch-Tsjechische leening opgeschort. Minister Durcansky over den staatsvorm van het protectoraat Slowakije. De controle der non-interventie-commis sie ter zee gestaakt. De Japanners zijn in Midden-China een nieuw offensief begonnen. Rijksbemiddeling in het dreigend conflict bij de metaalindustrie te Rotterdam. New-Yorksche Beurs. Krachtig technisch herstel; evenwel matige omzetten, o Eén onder den Paus In hst Anglikaansche Engeland heeft de Aartsbisschop van Canter bury in het Eoogerhuis een beroep ge daan op den Paus van Rome voor het behoud van den vrede. Hij wilde een wereldbeweging onder leiding van den nieuioen Paus. „Ik zou den Paus kun nen beloven dat alle leiders van de Orthodoxe, Anglikaansche en Pro- testantsche kerken hem hierin zouden steunen." De gedachte op zich zelf laten we voor hetgeen ze aan waarde heeft. Steeds hebben de Pausen voor den vrede gestreden en ze konden dit te krachtiger doen als Opperhoofd van Christus' Kerk, als Plaatsbekleeder van Christus op aarde. Maar het feit, dat mannen als de niet met Rome verbonden Anglikaan sche Aartsbisschop van Canterbury wiens bestaan zich juist grondt op het los-van-Rome zijn, het feit dat zulke mannen toenadering tot en samen werking met Rome zoeken is een tee- ken des tijds hetwelk te denken geeft. Juist de man wiens groot verschil met de eene heilige katholieke kerk, de niet-erkenning van Rome's Opper hoofd is, juist deze man roept, voor den vrede althans, naar een eenheid met en door hem. Doch indien het al leen om den vrede der wereld reeds noodig is één te zijn onder Rome's leidinghoe klemmender is de eisch van zulk een eenheid voor heel ons geloof en gansch het Kerkbestuur. LOS ANGELES, 21 Maart.. (Havas). De vroe gere gezant van Tsjecho-Slowakije te Londen, Masaryk, heeft voor de universiteit van Califor- nië een rede gehouden, waarin hij o.a. zeide, dat de ineenstorting van de totalitaire staten onvermijdelijk is, omdat deze staatsvorm het resultaat is van ernstige economische moeilijk heden. Thans nadert het oogenblik, waarop het to talitaire bewind ineen zal storten. Politiek, economisch, moreel en sociaal heeft het zijn tijd gehad. Na de vloedgolf der dictatoren zal een nieuwe vrijheid volgen. llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllH VOOR HET GEHEELE LAND: Zwaar bewolkt tot betrokken, nu en dan l§ eenige regen, matige, tijdelijk krachtige, meest Westelijke wind. zelfde temperatuur als gisteren. STORMWAARSCHUWINGSDIENST i Geseind Dinsdagavond te 20.40 uur aan alle posten: „Attentiesein neerhalen." -1111M1 i< 11111111111111111111 n 1111111111111111 iiiiiiii 111111111 m 1111111111111111 mi M- i ASSURANTIEBEZORGERS VAN SCHILDERIJEN, JUWEELEN 1 BONTWERKEN I DAMRAK 60 AMSTERDAM Telef. 45014 45016 rillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHlllllllliniS IN) 1 k v ^::llMIIUIIIIIIMfllj;iiij t m/P? Stand op Woensdag 1 uur v.m. 754.7 Vorige stand: 753.8

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1