Hongaarsche inval wordt
voortgezet
Moskou sluit zich aan bij het
Britsche voorstel
Lebrun bezoekt
Westminster Hall
II
Hitier uit Memel
vertrokken
Handelsaccoord
met Boekarest
Het
nieuws van
heden
FORMEEL PROFEST VAN
BRATISLAVA
DE VERKLARING VAN
CHAMBERLAIN
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
^3.25. Bij onze Agenten 27H et- per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD M£T OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VRIJDAG 24 MAART 1939 - OCHTENDBLAD
VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANC No. 21702
Omtrent de houding der regeering
te Berlijn is nog niets
bekend geworden
Hitier gaat spoedig
naar Bratislava
Telegrammen tusschen Bra
tislava en Boedapest
Het Duitsch-Slowaaksche
verdrag
Het Weer
mum
Besluit der Britsche
assuradeurs
Geestdriftige ontvangst door
de leden van Lagerhuis
en Hoogerhuis
Sabotage bij de Skoda-
fabrieken
K
Parijs weigert vloot
uit te leveren
Pétain wordt wellicht heden
door Franco ontvangen
Maarschalk Bluecher
niet herkozen
De stad wordt tot een sterkte onder
commando van de Duitsche
marine gemaakt
Een verklaring van
Gafenco
Z. H. de Paus ontvangt
Hongaarsche pelgrims
De Duitsche plannen
inzake IJsland
Ontslagen burgemees
ter in beroep
Is het Ambtenaren-gerecht
bevoegd?
RUITEN VAN SYNAGOGEN
TE KAUNAS VERNIELD
HUDSON TE MOSKOU
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Inpez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per- regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
BERLIJN, 23 Maart. (Reuter;. Volgens
de laatste berichten, die in Duitsche poli
tieke kringen zijn ontvangen, schijnt de
Hongaarsche inval in Slowaaksch gebied
ernstiger en van grooter strekking te zijn
dan men eerst meende.
Er js een formeele nota door Bratislava aan
Boedapest gezonden tegen de schending van
^*1 Slowaaksche gebied door Hongaarsche troe-
Brit- Een bevredigend antwoord wordt binnen
®®kele uren geëischt.
Herlijn is op de hoogte gebracht door de Slo
waaksche regeering. Men weet echter nog niet
Duitsche militaire hulp is gevraagd.
Sterke Hongaarsche gemotoriseerde afdeelin-
en infanterie, komende uit de Karpathische
Ukraine en ook uit het zuiden zijn volgens
®®0. bericht uit welingelichte bron te Bratislava
Slowaaksche grens overgegaan.
Öe stad Michalevce, op 16 kilometer van de
hongaarsche grens is feitelijk door Hongaar
se troepen omsingeld.
Hbngaarsche vliegtuigen zijn boven de stad
^fesbv op 32 kilometer over de Slowaaksche
Brens verschenen, doch zij hebben geen bom
den uitgestrooid. Slowaaksche troepen bieden
teBenstand aan den aanval en gemeld wordt,
öat zich kleine gevechten hebben voorgedaan,
barbij aan beide zijden dooden en gewonden
a'jn gevallen.
De minister van buitenlandsche zaken der
peering te Bratislava heeft, volgens het Hong
Ag., een telegram gezonden aan den Hon-
Baarschen minister van Buitenlandsche Zaken.
Waarin hij er tegen protesteert dat Hongaar
se troepen uit Rusinko (Karpathisch Oekrai-
Slowaaksch grondgebied zijn binnengedron
gen en daar militaire operaties zouden ten uit-
'Oer brengen.
In zijn antwoord aan den Slowaakschen mi-
•''stfer van Buitenlandsche Zaken heeft minis-
is, dat uit deze omstandigheid een eventueel
plaatselijk geschil tusschen Hongaarsche en
Slowaaksche troepen ontstond.
Van militaire operaties kan echter geen
sprake zijn.
Het op 23 Maart te Berlijn gedateerde en
door rijksminister von Ribbentrop eenerzijds en
Tisso, Tuka en Durcansky anderzijds ondertee-
kende „Schutzvertrag" met Slowakije is gepu
bliceerd.
De voornaamste bepalingen hieruit luiden als
volgt:
Artikel 1: Het Duitsche rijk neemt de be
scherming op zich van de politieke onaf
hankelijkheid van den Slowaakschen staat
en de onschendbaarheid van zijn gebied.
Artikel 2: Voor de ten uitvoerlegging van
de door het Duitsche Rijk overgenomen
bescherming heeft de Duitsche weermacht
te allen tijde het recht in een zone, be
grensd ten westen door de grens van den
Slowaakschen staat en ten oosten door
de algenieene lijn: oostrand van de Klei
ne Karpathen, de Witte Karpathen en den
oostrand van het Javornik-gebergte, mili
taire posities in te richten en in de door
haar noodig geachte sterkte bezet te
houden.
Artikel 3: De Slowaaksche regeering zal
haar eigen militaire krachten in nauw
overleg met de Duitsche weermacht or-
ganiseeren.
Artikel 4: Overeenkomstig de aangega
ne beschermings-overeenkomst zal de
Slowaaksche regeering haar buitenland
sche politiek steeds voeren in overeen-
ming met de Duitsche regeering.
Artikel 5: Deze overeenkomst treedt bij de
onderteekening direct in werking en geldt
voor 25 jaar. De beide regeeringen zullen
zich voor den afloop van dezen termijn
tijdig met elkaar verstaan voor een ver
lenging.
Naar Havas uit Berlijn bericht verwacht
men zeer spoedig een bezoek van Hitier aan
Bratislava. Zonder twijfel zal het bezoek nog
vóór 1 April gebracht worden.
ter
graaf Csaky beloofd direct een onderzoek
zullen laten instellen waarvan hij het re-
"Itaat aan de Slowaaksche regeering zal me-
"eöeelen.
Tegelijkertijd heeft de minister er de regee-
E te Bratislava opmerkzaam op gemaakt,
at de oostelijke grens van Slowakije nimmer
Was vastgesteld en dat het derhalve mogelijk
VOOR GRONINGEN, FRIESLAND,
DRENTE, OVERIJSEL EN
H GELDERLAND:
S Betrokken tot zwaar bewolkt, geen neer-
jrj slag van betcekenis, meest matige wind
E uit Oostelijke richtingen, in den middag E
H kouder dan gisteren.
VOOR DE OVERIGE PROVINCIES: S
Ij Gedeeltelijk bewolkt, geen neerslag van II
S betcekenis, meest zwakke veranderlijke
H wind, zelfde temperatuur als gisteren.
De ellende der Chineesche burgerbevolking. Honderden burgers, die voor de
oprukkende Japanners zijn gevlucht, wonen in goederenwagens
LONDEN, 23 Maart. (ReuterJ. Het ant
woord van de Sovjet Unie op het Brit
sche voorstel inzake een gemeenschappe
lijke verklaring is gisteren te Moskou over
handigd. Naar Reuter verneemt is het ant
woord toestemmend.
In het Lagerhuis heeft minister-president
Chamberlain verklaard: „De regeering heeft
reeds uiteengezet, dat de jongste actie van
de Duitsche regecring de vraag heeft doen
rijzen, of die regeering niet door opeenvol
gende daden wil trachten Europa te over-
heerschen en misschien zelfs nog verder te
gaan. Indien deze uitlegging van de bedoe
lingen der Duitsche regeering zou blijken
juist te zijn dan acht de Britsche regee
ring zich verplicht te verklaren dat een
dergelijk optreden, zooals ook in het ver
leden is gebeurd, den succesvollen tegen
stand van Engeland en andere landen, die
prijs stellen op hun vrijheid, tot gevolg zal
hebben.
Ik kan nog geen mededeelingen doen
zoo zei-de de premier verder over de be
raadslagingen, die met andere regeeringen
gehouden zijn in verband met de jongste
ontwikkeling."
„Ik wensch duidelijk te maken, aldus ver
volgde Chamberlain, dat bij de regeering van
Londen, 23 Maart (Reuter) Ter gelegen
heid van het bezoek van den Franschen pre
sent Lebrun was heden het koudste gebouw
ah Londen, de Westminster Hall, welke nooit
erivarmd is, zelfs niet voor bezoeken van den
°hing en andere leden van de koninklijke
ahiilie, verwarmd. Gedurende drie weken
Rebben monteurs gewerkt om de verwarmings-
bstaiiatie aan te brengen.
Heeds lang voor de aankomst van den pre-
'bent en zijn echtgenoote kwamen de leden van
ffooger- en Lagerhuis met hun dames aan.
De
Berzii,
leden van het Hoogerhuis namen ter lin-
aan
:r2ijde plaats, de leden van het Lagerhuis
de rechterzijde.
h klokslag elf uur arriveerde de president,
fbiten het gebouw werd de president luide
j°e"ejuicht door de vele belangstellenden, die
'ch hier hadden verzameld. Toen de president
e zaal binnentrad stonden fille aanwezigen
0bmiddellijk op en riepen „Vive le president",
''"ive la France," waarna de Marseillaise werd
Bezongen.
Dij het vertrek van de Fransche gasten werd
Wederom de Marseillaise gezongen, gevolgd
°°r het Britsche volkslied.
Ka de beide huizen van het parlement te
ebben bezichtigd legde president Lebrun nog
krans op het graf van den onbekenden
®°ldaat in Westminster Abbey, waarna hij zich
'aar Windsor begaf om daar met den Koning
de Koningin te lunchen.
Londen, 23 Maart. De Praagsche corres-
j*°hdent van de „Daily Telegraph" meldt, dat
Gestapo bij de wapenfabrieken van Skoda
e Pllsen meer dan honderd arbeiders, die van
j^botage verdacht werden, gearresteerd heeft.
ahige belangrijke machines, aldus verluidt,
aren zóó ernstig beschadigd dat zij voor ten
Jbhste zes weken niet gebruikt zullen kunnen
***den.
Te Osaka liep een nieuwe Japansche torpedojager, de Natusiote water
Zooais United Press aan haar bladen meldt
heeft de Fransche regeering geweigerd, om
Franco's eisch in te willigen, om onmiddellijk
aan de Burgos-regeering de Spaansche vloot uit
te leveren, die sedert 7 Maart te Bizerta ge-
intemeerd is. Deze vloot bestaat uit 3 kruisers,
één onderzeeër en 8 torpedojagers.
Ook heeft de Fransche regeering Franco's
eisch van de hand gewezen, om de artillerie,
kanonnen en tanks, die het terugtrekkende Ca-
talaansche leger mee over de Fransche grens
heeft genomen, aan hem uit te leveren.
De Fransche regeering baseert haar weige
ring op de non-interventie-politiek, die het
overhandigen van oorlogsschepen en oorlogs
materiaal aan Franco vóór het einde van den
krijg verbiedt.
Wel is de Fransche regeering bereid, om
reeds thans er in toe te stemmen, dat alle be
zittingen, die aan Spanje behooren, naar dat
land zullen worden teruggezonden, zoodra de
vrede is geteekend.
Havas meent te weten, dat maarschalk Pé
tain heden of morgen door Franco zal worden
ontvangen en zijn geloofsbrieven zal overhan
digen.
MOSKOU, 23 Maart. (Reuter) Gisteren is
ten onrechte gemeld, dat maarschalk Bluecher
gekozen was in het politieke bureau, evenals
Petrowsky. Deze onjuistheid is door een sein-
foufc ontstaan. In plaats van het verminkt over
gekomen onjuiste bericht volgt thans het ver
beterde
Vier prominente Sovjet-persoonlijkheden zijn
niet herkozen in het centraal comité der com
munistische partij, nJ. Petrowsky, de oud-pre
sident van de Oekraïne; Kossier, oud-vice-voor-
zitter van den raad van volkscommissarissen;
Tsjoebar, de oud-minister van Financiën en
vice-voorzitter van deii raad van volkscommis
sarissen, en maarschalk Bluecher. De lijst van
het nieuwe politieke bureau, die eerst heden
is uitgegeven, omvat de namen van Stalm,
Adrejef, Worosjilof, Sjdanof, Kaganowitsj, Ka
linin, Mikojan, Molotof, Kroesjef, Berjja en
Sjvemik.
Groot Brittannië geenszins de wensch bestaat
om redelijke pogingen van de zijde van Duitsch-
land om zijn uitvoerhandel uit te breiden in
den weg te staan. Evenmin is deze regeering er
op belust in Europa twee tegenover elkander
staande blokken van landen met verschillende
opvattingen over de vormen van hun interne
bestuur in het leven te roepen.
Maar wij betoogen met nadruk, dat wij ons
niet kunnen onderwerpen aan een procedure,
op grond waarvan onafhankelijke landen on
derhevig zijn aan een zoodanige pressie, onder
dreiging met geweld, dat zij er toe verplicht
worden hun onafhankelijkheid prijs te geven
en wij zijn vastbes'oten met alle middelen
waarover wij beschikken, indien pogingen zou
den worden gedaan een dergelijke procedure in
werking te stellen, ons daartegen te verzetten."
In antwoord op de door het conservatieve
Lagerhuislid Beit gestelde vraag, of hij ten
einde de Duitsche agressie in Europa te be
antwoorden, overleg wil p'egen met de regee
ringen van Frankrijk, Eelgië, Australië en Zuid
Afrika, met het oog op een inlijving van vroe
ger Duitsch koloniaal bezit, dat thans onder
mandaat staat van deze landen en Groot Brit
tannië zeide Chamberlain: „Neen, ik geioof
niet, dat het voorstel van Beit de uitwerking
zou hebben, welke hij er zich van voorstelt."
Verhoogde premies
De Londensche assuradeurs hebben een cir
culaire uitgegeven, waarin bekend gemaakt
wordt, dat de minimumpremies op oorlogsrisico
voor vrachtverschepingen in verband met de
tegenwoordige internationale spanning, ver
hoogd worden. De verhoogde tarieven zijn reeds
morgen van toepassing.
De verzekeringstarieven voor reizen van en
naar de Oostzee zijn verhoogd tot tien shillings
percent. De verschepingen van Engeland of het
vasteland naar buiten zijn onderhevig aan een
tarief van tien shillings percent en reizen naar
'Engeland en het vasteland aan een tarief van
'12 shillings 6 pence percent. Het tarief voor
verschepingen naar de Vereenigde Staten of
Canada bedraagt een halfcrown percent en in
Omgekeerde richting 5 shillings percent.
MEMEL, 23 Maart Omtrent het bezoek
van den Führer deelt D.N.B. alsnog mede, dat
deze om twee uur aan land is gekomen met de
torpedoboot „Leopard", waarop hij zich had
ingescheept na de „Deutschland" te hebben
verlaten.
Toen hjj voet aan land zette, loeiden de si
renen. Hitier werd begroet door den leider der
Duitsche bevolking, Neumann. Na de eerewacht
der marine geïnspecteerd te hebben, reed hij
per auto naar het hoofdplein van Memel en
hield daar de rede, waarvan wij reeds in een
deel onzer vorige oplaag den inhoud weer
gaven.
Hitier heeft zich tegen vier uur weer aan
boord begeven van de torpedoboot „Leo
pard," waarmede hij de haven van Memel heeft
verlaten.
Verder bericht Havas uit Berlijn dat
het vandaag door leger en vloot van
Duitschland bezette Memel een sterkte
onder commando van de Duitsche marine
worden zal.
Volgens Reuter wordt de aankomst van een
aanzienlijk getal oorlogsbodems te Memel te
Kaunas beschouwd als een demonstratie van
Duitschlands kracht in het noordoosten van
Europa. In politieke kringen acht men het
waarschijnlijk, dat de Duitsche invloed in Li-
tauen zal toenemen, en het non-agressiepact
zou wellicht in dien zin kunnen worden uitge
legd. Hier wordt gemeld, dat vele Litauers te
Memel gearresteerd zijn. Ohdaukantas, oud
minister van Oorlog, zou in hechtenis genomen
Öjn.
Gaf Roemenië aan Duitschland
veel meer dan eerst in de
bedoeling lag
BOEKAREST, 23 Maart (D.N.B.). Na vrjj
langdurige en in vricndschappelijken geest ge
voerde onderhandelingen werd hier heden een
Duitscli-Roemeensche overeenkomst geteekend,
welke den grondslag vormt voor een verdere
uitbreiding der wederzijdsche handelsbetrek
kingen.
Naar Reuter nader bericht behoudt Roeme
nië onder deze overeenkomst zijn economische
onafhankelijkheid.
In Roemeensche politieke kringen echter
krijgt men den indruk, dat Roemenië heeft toe
gestemd in veel meer dan het oorspronkelijk
wenschte te onderteekenen.
Gafenco, de minister van Buitenlandsche Za
ken, heeft kort na de plechtigheid der onder
teekening tegenover den vertegenwoordiger van
Reuter verklaard:
„Wij zijn bereid verdragen van overeenkom-
stigen aard te onderteekenen met andere lan
den, die dat zouden wenschen".
Uit Duitsche kringen wordt vernomen, dat de
overeenkomst in hoofdzaak voorziet in reeksen
Duitsche beleggingen in Roemenië. Deze zullen
worden terugbetaald uit de opbrengst dezer be
leggingen gedurende een periode van vijf jaren.
Duitsche kringen noemden de overeenkomst
een soort Duitsch-Roemeensch vijfjarenplan.
De voornaamste punten der overeenkomst
zijn:
le. Duitschland zal hulp verleenen bij den
toenemenden verbouw van oliehoudende plan
ten (soya en zonnebloemen), vlas en hennep,
veevoeder, zooals hooi, wortelen en maïs.
2e. Roemenië zal bauxiet en andere zeld
zame ertsen in Noord-Roemenië exploiteeren.
De bauxiet komt er veel voor en volgens de
nieuwe Duitsche methoden kan er gemakkelijk
zuiver aluminium worden gewonnen.
3e. Een Duitsch-Roemeensche maatschappij
zal de oliebronnen exploiteeren.
4e. Het economische plan behelst bovendien
het leveren van oorlogsmateriaal en ultrustings
stukken voor het Roemeensche leger, de marine
de luchtmacht en de bewapeningsindustrie, als
mede de oprichting van openbare bedrijven.
Onze Romeinsche correspondent seinde Don
derdagavond;
Hedenmorgen ontving de H. Vader een groep
van 700 Hongaarsche pelgrims in audiëntie
Het was geen eigenlijke openbare audiëntie
maar voor het aantal pelgrims en door het leit,
dat zij vt>or het overgroote deel behalve dan
als Hongaren slechts a's geloovigen ter audiëntie
vertoefden, kwam zij daar toch dicht bij Mis
schien zal dan ook de vorm, waarin de audiën
tie plaats vond. wel de vorm blijken te zijn der
gewone openbare audiëntie, welke Pius XII zal
verleenen.
De Paus kwam te voet de audiëntiezaal bin
nen, maar aan de zijde, waar de troon stond,
zoodat Hij niet langs de geloovigen schreed.
Na op den troon te hebben plaats genomen,
nam Hij het woord en wel allereerst in het
Hongaarsch, hetgeen uiteraard de aanwezigen
sterk aangreep. In het Hongaarsch zeide de
H. Vader: „Geloofd zij Jezus Christus. Dier
bare Hongaarsche kinderen, wij ontvangen met
liefde en oprechte blijdschap u, het trouwe
volk van de groote Patrones der Hongaren,
hier in het huis van den vader."
De H. Vader vervolgde daaiop zijn toespraak
in het Duitsch, en wenschte o.a. aan Hongarije
toe, dat het vrede met «e buitenwereld mocht
vinden, een vrede gebaseerd op rechtvaardig
heid en onderling begrijpen, en tevens een in-
wendigen vrede gebaseerd pp sociale gerechtig
heid en discipline.
De H. Vader eindigde weer in het Hongaarsch:
„Leve Hongarije, leve het rijk van Maria De
liefde van den Eucharistischen Jezus zij met u."
KOPENHAGEN, 23 Maart (Havas) De
correspondent van „National Tidende" te
Reykjavik seint aan zijn blad:
Maandag zijn hier vertegenwoordigers der
Lufthansa aangekomen om met de regeering
te onderhandelen over rechten, welke Duitsch
land zou hebben om op IJsland een luchtbasis
te vestigen, nadat het zoo vele jaren op het
gebied der luchtvaart op IJsland het recht van
meestbegunstigde natie heeft genoten.
Geen enkele natie echter heeft met betrek
king tot de luchtvaart speciale rechten op
IJsland.
De Duitsche delegatie zal waarschijnlijk
morgen weer vertrekken. De eisch inzake een
luchtvaartbasis berust op fantasie."
Het blad schrijft verder: „Het bericht over
een Duitschen stap is dus juist. Men schijnt
voorloopig slechts te doen te hebben met een
exploratie, maar, aldus vraagt het blad zich
af, wanneer zou dat een eisch worden?"
Men meende eerst, dat de Lufthansa alleen
wenschte te onderhandelen over een landings
plaats voor den dienst, welken zij zith voorstelt
over het noordelijk deel van den Atlantischen
Oceaan te openen.
Maandag is d» T>iiter.he kruiser „Emden"
aangekomen.
De Hongaarsche inval in Slowakije
voortgezet.
Bratislava protesteert officieel te Boeda
pest.
Moskou spreekt zich uit voor een ge
meenschappelijke verklaring.
Chamberlain legde een verklaring af over
de houding van Engeland tegenover
Duitsche agressie.
President Lebrun werd in Westminster
Hall ontvangen.
Britsche assuradeurs verhoogen premies
op oorlogsrisico voor vrachtverscheping.
Hitler is weer uit Memel vertrokken.
De Duitsch-Roemeensche handelsover
eenkomst kwam tot stand.
Vergadering van den Ned. Katholieken
Drogistenbond te Venlo.
Twee ondernemers van wilde busdien
sten te Rotterdam veroordeeld.
De werkloosheid blijft dalen.
Ontslagen burgemeester van Ootmarsum
in beroep bij het Ambtenarengerecht.
New-Yorksche Beurs. Krachtig technisch
herstel, gevolgd door eenige reactie.
Slot vast.
o
Thuiskomen
Het is altijd een gelukkig gevoel te
kunnen thuiskomen. Welk een betee-
kenis omvat dit woord! Na een moei-
zamen zwaren dag arbeid te kunnen
thuiskomen in een gelukkig gezin, in
een eigen woning, in een gezellige ka
mer: het is een voorrecht. Na een
omzwerving door vele landen of na
een inspannende zakenreis in eigen
land, te kunnen thuiskomen daar
waar onze stoel en 't vertrouwelijke
van eigene omgeving ons wachten:
het is een niet hoog genoeg te waar-
deeren geluk. Welzalig hij die kan
thuiskomen in het huis van zijn ver
trouwen en zijn liefde, in de woning
van zijn levensblijheid en avondrust.
Heil ons allen die kunnen thuisko
men m het Vaderhuis waar de moe
derliefde eener Maagd en de verge
vensgezinde ontferming van een Va
der ons wachten. We hebben allen een
thuis en dit zij een troost bij veel le
vensleed. bij veel ontbering en zielig
alleen-zijn. Het Vaderhuis wacht ons.
Daar zijn vele iconingen!
Jhr. E. L. M. Th. J. von Bönninghausen
heeft bij het Ambtenarengerecht beroep
aangeteekend tegen het hem met ingang
van 1 Maart verleende ontslag als burge
meester der gemeente Ootmarsum.
In bevoegde kringen blijkt geen eenstemmig
heid te bestaan over de vraag of voor burge
meesters In gevallen als het Ootmarsumsche
beroep openstaat. Het Ambtenarengerecht zal
dus hebben uit te maken of het daartoe al dan
niet bevoegd is.
KAUNAS, 23 Maart (Reuter) Onbekenden
hebben vandaag de ruiten van vrijwel alle sy
nagogen alhier vernield.
MOSKOU, 23 Maart, (Reuter) De Britsche
onderstaatssecretaris voor Overzeeschen Handel,
Hudson, is te Moskou aangekomen.
Stand op Vrijdag 1 nur v.m.: 746.7
Vorige stand: 746.4
