Een gematigde rede van
Mussolini
Kracht der as blijft
ongeschokt
Gunstig oordeel
over Duce's rede
Japanners nemen
Nantsjang
Eischen ten opzichte van Frankrijk liggen
uitgedrukt in de woorden: Tunis
Djiboeti en Suezkanaal
Het nieuws van heden
Autobestuurder
gedood
Duitsch optreden was
onvermijdelijk
„SINT PETRUS"
H. ELSENBURG
FISK safti flight
„Een gemeenschappelijke
Verklaring van Duitseh-
land en Italië"
Sommige bladen nemen echter
een afwijkende houding aan
Fr ankrijk moet zich
v sterk toonen"
Onderhandelingen over visscherij-
conflict hebben thans een
gunstig verloop
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
N.V. VERZEKERING MAATSCHAPPIJ
Levensverzekering - Studieverzekering
Lijfrente
Collectieve Pensioenverzekering
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
MAANDAG 27 MAART 1939 - AVONDBLAD
Most up to date firm
in all TEXTILE GOODS
WHOLESALE ONLY»
65e JAARCANC No. 21707
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Krachtig van bouw,
soepel van actie,
veilig in moeilijkheden:
Pastoor Linthorst uit Tuitjenhorn
zwaar gewond
Luxe auto verpletterd
V er keer s vliegtuig
neergestort
Wijziging in politiek
van Tokio?
In het stampvolle Olympisch Stadion te Rome heeft de Duce
Zondagochtend zijn met spanning verbeide rede gehouden, ter
gelegenheid van de herdenking der oprichting van de fascistische
strijdhonden in 1919.
Wanneer men in aanmerking neemt dat hier een dictator sprak
voor oud-strijders, blijkt de toon dezer rede niet oorlogszuchtig, en
zal zij zeker er toe bijdragen den gespannen toestand in Europa te
verbeteren. Tot Frankrijk werd de uitnoodiging gericht om het
initiatief te nemen tot onderhandelingen betreffende het koloniale
yraagstuk, dat den naam draagt „Tunis-Djiboeti-Suezkanaal".
Volgens diplomatieke kringen te Rome zijn de minimale ver
langens van Italië op dit gebied: een algemeen statuut voor de
Italianen in Tunis, afstand van den spoorweg van Djiboeti en een
vrije zone te Djiboeti; verder een herziening, ten gunste van Italië,
van de tarieven der Suezkanaalmaatschappij, benevens toetreding
yan Italië tot den raad van bestuur dezer maatschappij.
Het zal aan Rome wel mogelijk blijken omtrent deze punten
met Parijs in nader overleg te treden.
Politieke beginselen
De „Prinses Beatrix" is Zaterdag van de werf van „De Schelde" te Vlissin-
gen door Z. K. H. Prins Bernhard te water gelaten. Het schip verlaat
de helling
Italië en Frankrijk
Buitenlandsch oordeel
Het WeeriiiiiiihiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiimjs
immuuniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifü
Ten aanzien van de Italiaansche eischen
schrijft Bourgues in de „Petit Farisien" dat
Frankrijk aan Italië niets heeft te vragen. In
dien de regeering te Rome het noodig vindt om
te onderhandelen, dan kan zij op het Palazzo
Farnese iemand vinden, die kennis kan nemen
van haar verlangens, en ook heeft zij een am
bassadeur te Parijs, die deze verlangens op den
Quay d'Orsay kenbaar kan maken. Italië blijft
de zee, welke de Zuidkust van Frankrijk, Cor-
sika, Noord Afrika en Syrië bespoelt, beschou
wen als haar „levensruimte". Italië moet niet
vergeten dat de Middellandsche zee voor Frank
rijk een even groot belang is als voor Italië,
om gelijke redenen.
Tenslotte schrijft Bourgues: „Wij weten, dat
de leuze „Wee den zwakke" een treurige wet is
geworden in den tijd, waarin wij leven. Wij moe
ten derhalve zorgen niet zwak te zijn".
Peri schrijft in de „Humanité", dat indien
de Fransche regeering zou toestemmen in
onderhandelingen, zij hiermee toe zou geven
aan de Italiaansche eischen en zou breken
met de politiek, welke plechtig is bevestigd
door minister-president Daladier, in de
Kamer, den Senaat, in Tunis en Algiers.
De Kerillis schrijft in de „Epoque", dat de
groeiende macht van Duitschland Mussolini
slechts kan verontrusten. Doch hij kan niet
meer stilstaan op den weg, waarop Ciano
Farinacci en Starace hem hebben gedreven. Hij
kon niet erkennen, dat hij in zijn berekeningen
is gedwarsboomd door het dynamisme, de leugen
en list van Duitschland. Om de waarheid voor
zijn volk te verbloemen, moet hij nieuwe suc
cessen aankondigen.
Saint Brice schrijft in „Le Journal", dat
Mussolini geen olie op het vuur heeft gewor
pen. Hij heeft gezegd, dat Italië vrede noodig
heeft.
In de „Figaro" schrijft Dormesson, dat Mus-
soloni heeft gesproken van kracht als het
eenige element, dat in zijn oogen waarde heeft
in de internationale betrekkingen. De gebeur
tenissen van de laatste veertien dagen hebben
hem maar al te zeer gelijk gegeven.
Daladier moet hem evenwel de kracht van
Frankrijk in herinnering brengen.
De Londensche bladen wijzen er alle op, dat
Mussolini een langdurige periode van vrede voor
Europa noodzakelijk oordeelt, en de „Daily
Mail" voegt hieraan toe dat Italië niet is be
zield met dien geest van avontuur, welke on
langs bij het andere einde der as tot uiting is
gekomen.
De „Times" schrijft, dat de rede, met
behulp van een kundige diplomatie, een
keerpunt kan vormen in den gang van za
ken in Europa. Mussolini heeft een nieuw
punt van uitgang gevonden.
De „News Chronicle" en de „Manchester
Guardian" beschouwen beide de woorden
van Mussolini ten aanzien van de Adriati-
sche zee als een waarschuwing aan Duitsch
land om hier uit te blijven.
In het commentaar op de lede welke Musso
lini gisteren heeft gehouden, schrijft de „New
York Times" in een hoofdartikel: „De rede laat
Europa, waar het voordien was zonder eenige
werkelijke veiligheid, doch schijnbaar heeft de
rede Europa op het oogenbiik gespaard voor
een nieuwe crisis".
De „New York Herald Tribune" merkt op dat
Mussolini den democratieën heeft medegedeeld,
dat hij niet vraagt, doch hun zegt, dat zij moe
ten wijken. Hêt „pronunciamento" van Mus
solini laat de geheele situatie open, en het is
nutteloos in zijn phrases te zoeken naar ont
hullingen voor de toekomst. Alleen blijkt eruit
dat het brutale, barbaarsche en cynische de
wereld blijft regeeren.
SJANGHAI, 27 Maart (D.N.B.) De Ja-
pansche troepen hebben vanmiddag om vijf
uur (pl. tijd) Nantsjang, de hoofdstad der
provincie Kiangsi, veroverd, nadat zij over
de ten Noord-Westen van Nantsjang stroo-
mende rivier Han waren getrokken.
Verder deelt Havas mede, dat de Chineesche
jeering besloten heeft de voornaamste
jcntrale regeeringsorganen uit Tsjoenking te
:vacueeren en onder te brengen op verschillen
de plaatsen in den omtrek van 100 K.M. van
de stad.
Naar Reuter uit Moskou meldt, zijn volgens
de Japansche autoriteiten de vooruitzichten op
een regeling in het Russisch-Japansche vis-
-cherijgeschii aanzienlijk beter geworden.
Er verluidt dat de Japanners thans bereid
zijn een tijdelijke overeenkomst voor een jaar
te aanvaarden en af te zien van de visscherij-
rechten op 37 perceelen, welke de Sovjet-Unie
zich wil voorbehouden om strategische rede
nen.
MALIEBAAN 50 UTRECHT
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Ankersmit'» Katoenfabrieken, Deventer
Marquisettes Voiles Etamlnes
Telegram-ad res „Facta"
N.Z.Voorburgwal 165-167,Tel 32087-49313, A dam
Fancies'Silks Lawns Cretonnes Chintzes
Mussolini hield te Rome een gematigde
rede.
De vredesonderhandelingen tusschen
Madrid en Burgos hadden geen definitief
resultaat.
De Japanners hebben Nantsjang bezet.
De Spaansche nationalisten begonnen een
offensief bij Cordova en in Estremadura,
en behaalden vele successen.
Pater W. van Dijk in Chicago overleden.
Benoemingen in het bisdom Haarlem.
Vergadering R. K. bond van Werkmees
ters afd. houtbedrijven, utiliteits-, water
en wegenbouw.
Schijndel afdeelingskampioen in afd.
Zuid II van den IVCB.
DWS en Achilles de nieuwe KNVB-kam-
pioen in West en Noord.
Zondag a.s. begint reeds de competitie
om het kampioenschap van Nederland,
o
Hedenmorgen om half elf is op de .grens
van Heiloo en Limmen op den Rijksweg
een vreeselijk auto-ongeluk gebeurd, waar
bij een doode viel te betreuren en de pas-
toor van Tuitjenhorn, de zeereerwaarde
heer S. H. Linthorst, zwaar werd gewond.
Pastoor Linthorst reed met den heer J. Mors
uit Tuitjenhorn in een luxe auto in de richting
van Haarlem. De heer Mors, die den wagen be
stuurde, wilde een langs den weg staanden
handwagen passeeren, toen op het zelfde oogen
biik van den anderen kant een groote, zwaar
met meel beladen vrachtauto, aankwam. De
heer Mors kon den handwagen niet meer voor
bijkomen, remde uit alle macht, met het gevolg,
dat de auto slipte, door den vrachtwagen bij de
spatborden werd gegrepen en rondgedraaid,
waardoor de personenauto dwars voor den meel-
wagen kwam en volkomen werd verpletterd.
De heer J. Mors was op slag dood en de
Zeereerw. heer pastoor Linthorst werd met
het hoofd vooruit door de ruiten van den
auto op den weg geslagen, waar hij met
een zware hersenschudding en een zwaar
verwond hoofd bleef liggen.
Onmiddellijk werd van alle kanten hulp ver
leend. De pastoor van Limmen, de zeereerw.
heer P. W. de Wolf, ijlings gewaarschuwd, gaf
den heer Mors nog de absolutie en diende hem
het H. Oliesel toe. Pastoor Linthorst werd per
Ziekenauto naar het St. Elisabethziekenhuis te
Alkmaar vervoerd. Hij is nog steeds buiten be
wustzijn.
De rijks- en gemeentepolitie van Heiloo stelde
een onderzoek in, maar het bleek al spoedig,
dat de chauffeur van den vrachtauto, welke
uit St. Annaparochie kwam, geen schuld aan
het ongeluk had.
OKLAHOMA, 27 Maart. (Havas). Een toestel
van d< lijn ChicagoDallas- -Yexas is enkele
oogenblikken na te zijn opgestegen neergestort.
Er vielen acht dooden en vier gewonden. Het
toestel vloog in brand. Zeven passagiers en de
stewardess kwamen in de vlammen om. De
twee piloten en twee pasagiers werden ernstig
gewond.
Stand op Maandag 1 uur n.m.: 756.4
Vorige stand: 756.7
SJANGHAI, 25 Maart (Reuter). In de
vandaag verschenen Chineesche nationalistische
bladen wordt een belangrijke wijziging voorspeld
in de buitenlandsche politiek van, Japan, onder
invloed van Keizer Hirohito.
Verklaard wordt, dat de Keizer den jongsten
tijd zeer actief is geweest bij de leiding der
staatszaken. Gezegd wordt, dat hij meer gezag
en macht heeft verworven dan een der Keizers
sinds de Japansche regeering werd gecentrali
seerd ooit heeft bezeten.
Verklaard wordt, dat de wenschen van den
Keizer betreffen:
le. Te voorkomen, dat Japan een militair
bbndgenootschap aangaat met Duitschland en
Italië.
2e. Het hardnekkige streven der ministeries
van Marine en Oorlog om Japan in nieuwe in
ternationale moeilijkheden te storten tegen te
gaan.
3e. Te voorkomen, dat Japan een totalitairen
regeeringsvorm aanneemt in fascistischen stijl
en
4e. De betrekkingen te verbeteren tusschen
Japan en de democratische mogendheden.
In vijf punten zette de duce daarop de
beginselen van zijn politiek uiteen. Hij ver
klaarde o.a.: „Hoewel het wel bekend is, dat
wij een eeuwigdurenden vrede als een ramp
Voor de menschelijke beschaving zouden be
schouwen, zijn wij van oordeel, dat een
lange periode van vrede noodzakelijk is om
de menschelijke beschaving zich verder te
laten ontwikkelen."
Pogingen om de as Rome-Berlijn te verbre
den zijn, volgens Mussolini, kinderachtig. Wat
'b Midden-Europa gebeurd is moest noodzake-
Tük gebeuren.
Ik kan hieraan toevoegen dat, als het pro
bleem op het moreele plan wordt geplaatst, nie
mand ik herhaal, niemand het recht heeft,
flen eersten steen te werpen, zooals de oude er
moderne geschiedenis van Europa overvloe
dig aantoont. Het is duidelijk, dat, wanneer een
^blk, dat een groot aantal manschappen en
'horme wapenarsenalen had, niet in staat is,
den gebaar te maken, dat aantoont dat het
zéér rijp is voor zijn nieuwe lot. En moent
zooals men probeert, een coalitie tegen de
Autoritaire regeeringen tot stand komen, dan
A°Uden deze regeeringen den handschoen opne-
Reeds zeer vroeg stroomde de oude garde
der revolutie in twaalf colonnes naar het
Olympisch Stadion. Dit vulde zich onder
een stroomenden regen, doch later werd het
Weer beter.
Tot de in het Stadion aanwezigen behoor
den vele fascistische autoriteiten, delega
ties van oudstrijders en verminkten uit den
Wereldoorlog, de oorlogen in Abessinië en
Spanje en van de Italiaansche Lictoren-
jeugd. Verder was er een Duitsche delega
tie onder leiding van dr. Ley en een Spaan
sche onder leiding van Cuesta, den secre
taris-generaal van de Phalanx. Beide de
legaties werden luide toegejuicht.
De duce herdacht allereerst degenen, die voor
'e beweging gevallen zijn, zoowel op de straten
pleinen van Italië als in Afrika en Spanje.
Hij herinnerde aan hetgeen in de afgeloopen
'wintig jaren tot stand is gebracht en dat, naar
bij zeide, bestemd is om eeuwen lang voort te
Rijven bestaan. De duce sprak smalend van de
'eUgens van de democratische landen, die de
Aanstaande zekere ineenstorting van het fas
cistische Italië hadden aangekondigd. Het had
Abessinië en Spanje zijn bloed verloren en
•*>u dringend een leening noodig hebben, die
Natuurlijk niet anders dan Engelsch zou kun
nen zijn.
„Wat wij gedaan hebben," aldus Mussolini,
•is belangrijk, maar voor ons is nog belangrijke!
*at wij zullen doen. En wij zullen het doen om-
flat mijn wil geen hinderpalen kent, en omdat
flw enthousiasme en uw opofferingsgezindheid
°hgeschonden zijn
'men om op alle punten der aarde van verde
diging tot den aanval over te gaan.
In mijn rede in Genua, aldus Mussolini, heb
ik gesproken van een barricade, die Italië van
Frankrijk schudt. Deze barricade kan als vrijwel
geslecht beschouwd worden en over enkele da
gen, wellicht over enkele uren, zal de infanterie
van het nationale Spanje haar laatsten slag
slaan en dit Madrid, waar de linkschen den dood
van het Fascisme verwachtten, zal daarentegen
het graf van het Communisme zijn.
De duce wees er op, dat de Italiaan
sche vraagstukken ten aanzien van
Frankrijk in de nota van 1 7 Decem
ber j.l. duidelijk gesteld zijn. Zij hee-
ten Tunis, Djiboeti en het Suez
kanaal. De Fransche regeering is vol
komen vrij om te weigeren deze pro
blemen zelfs ook maar te bespreken,
maar zij behoeft er zich dan ook niet
over te beklagen, als de kloof, die
op het oogenbiik de beide landen
scheidt, zóó diep zal worden dat het
moeilijk of onmogelijk zal worden
haar te overbruggen.
Wij wenschen niet dat men Van broeder
schapsbanden spreekt. De betrekkingen tusschen
de staten zijn betrekkingen van kracht, en dit
zijn de elementen die hun politiek bepalen.
Vervolgens noemde Mussolini de Middelland
sche Zee, die, naar hij zeide, in geografisch,
historisch, politiek en militair opzicht een vitale
ruimte voor Italië is. Wanneer wij Middellan-
Mussolini tijdens zijn rede in het Olympisch Stadion te Rome. (Telegrafisch over
gebrachte foto)
sche Zee zeggen, aldus de Duce, rekenen wij
hiertoe natuurlijk ook de golf, die Adriatische
Zee heet, en waarin de Italiaansche belangen de
voornaamste, doch ten, aanzien van de Slaven
niet exclusief zijn en daardoor heerscht er se
dert twee jaar vrede.
Tenslotte legde Mussolini den nadruk op de
noodzakelijkheid van bewapening. Het wacht
woord, zeide hij, is dit: wij zullen de kanonnen,
schepen en vliegtuigen vermeerderen tot eiken
prijs, zelfs indien wü tabula rasa moesten ma
ken van alles, wat men het burgerlijke leven
noemt. Wanneer men sterk is, is men bij zijn
vrienden geliefd en wordt men door zijn vijan
den gevreesd.
De Duce besloot met hulde te brengen aan
den moed, de opofferingsgezindheid en het ge
loof der squadristi.
In Fransche politieke kringen gelooft men,
volgens Reuter, hoewel dit niet in officieele
kringen wordt bevestigd, dat Frankrijk van
de door de redevoering van Mussolini ge
boden gelegenheid gebruik zal maken om
langs diplomatieken weg te polsen naar de
mogelijkheid van het openen van onder
handelingen.
Resumeerende schijnen de vooruitzichten voor
den internationalen toestand na de redevoering
van Zondag beter noch slechter. Op de uit
Fransch standpunt bezien belangrijkste vraag,
namelijk of Fransch—Italiaansche onderhan
delingen onder bevredigende omstandigheden
1 VOOR GRONINGEN, FRIESLAND, I
DRENTE EN NOORD-HOLLAND:
Nu en dan eenige lichte regen of mot- jj|
regen, betrokken tot zwaar bewolkt, iets
zachter; matige, tijdelijk krachtige Noord- E
j= Oostelijke tot Oostelijke wind.
1 VOOR DE OVERIGE PROVINCIES: §j
Nu en dan eenige lichte regen of mot-
regen, betrokken tot zwaar bewolkt, iets EE
EE zachter; zwakke tot matige Nocrd-Oos- E
telijke tot Oostelijke wind.
kunnen worden gehouden, geeft de redevoering
ten slotte geen nauwkeurig antwoord.
In Duitsche politieke kringen wordt naar
Havas bericht de rede van Mussolini in
hoofdzaak voorgesteld als een „gemeenschap
pelijk antwoord van Duitschland en Italië1' aan
de democratieën, en als een waarschuwing tegen
de „omsingelingspogingen", die door deze mo
gendheden tegen de autoritaire staten zouden
worden ondernomen. In dezen gedachtengang
verklaart men, dat Frankrijk en Engeland zul
len moeten gewennen aan de gedachte, dat de
„tegenwoordige toestand niet veel langer kan
duren". Men is echter van meening dat de re
devoering van Mussolini niets oorlogszuchtigs
heeft, en vindt het volkomen natuurlijk, dat
hij gesproken heeft over „bewapeningen", aan
gezien Roosevelt en Hore Belisha en anderen
dat evenzeer doen.
De eerste indruk in gezaghebbende leringen
te Londen is volgens Reuter, dat Mussolini de
verwachtingen niet heeft gelogenstraft, welke
gewekt waren door de recente rede van den
Italiaanschen Koning. Men heeft den indruk,
dat, terwijl de redevoering van Mussolini niet
de gebruikelijke kracht en strijdlustigheid mist,
er weinig is, dat kan worden opgevat als in
wezen agressief. Niemand verwachtte dat Mus
solini de as zou afvallen, maar stilzwijgend er
kent deze rede de bijzondere behoeften van
Italië, zooals die door den Koning zijn uitge
sproken en geeft zij uitdrukking aan de opvat
ting, dat er nog tijd is voor Frankrijk en Italië
om te komen tot onderhandelingen over de op
den voorgrond staande moeilijkheden. In dit ver
band is er niets van den aard van een bedrei
ging of ultimatum of eenigerlei uitwerking en
uitbreiding van de Italiaansche eischen, die op
de bekende basis blijven.
