Franco's offensief tegen Madrid Chamberlain over Engelands handel met Roemenië De nazi-onrust te Eupen Het nieuws van heden GENERAAL GORT NAAR FRANKRIJK HET HANDELSACCOORD BERL1JN-B0EKAREST LITAUSCH KABINET AFGETREDEN VIJF DECRETEN INZAKE FRANSCHE DEFENSIE DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS DINSDAG 28 MAART 1939 - OCHTENDBLAD BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f3.25. Bij onze Agenten 27Vi ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21708 De aanval over verscheidene sec toren van het front uitgebreid Azana wijdt zich aan de literatuur De Britsche minister-president on derhandelt met de leiders der oppositie in het Lagerhuis De anti-agressie- verklaring In de Wetstraat te Brussel besteedt men bijzondere aandacht aan de incidenten België's onschendbaarheid Het Weer EERSTE KIEVITSEIEREN minim De oppositie in Joego slavië Matsjek gevolmachtigde der partijen Blijft Lebrun aan als president? Naast hem nog vijf andere candidaten I Hongarïje's actie in Slowakije Hongaarsch-Slowaaksche com missie te Boedapest bijeen Gayda licht Italië's eischen nader toe De Yankee Clipper te Horta aangekomen Pogingen de oppositie te doen deelnemen aan de regeering Moeilijkheden bij de overdracht van Memel Oud en Nieuw Verbond DE ONBEWAAKTE OVERWEG NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen 'egel SO ct i^gez. mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 een' per regel. Bij contract sterk verlaagde p'ijzen voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek BURGOS, 27 Maart. (Reuter). Het offen sief van Franco wordt thans tot verscheidene sectoren van het front van Madrid uitge breid. Het offensief aan het Estremadura- front is vandaag voortgezet. Vrijwel overal m Noord- en Midden-Span je ligt sneeuw. Zondagochtend zijn de rechtschen, naar zij Zeggen, over een aanzienlijke diepte door den centralen sector van het front van Toledo ge broken. De republikeinen verlaten in allerijl hun met beton versterkte stellingen en men meent te weten, dat zij op hun vlucht uit het district Pozoblanco de bruggen vernielen. De Marokkaansche divisies van generaal Yague, die uit Pozoblanco naar het Noordoosten op rukken, dreigen de krachtig versterkte mijnen van Almaden te isoleeren, terwijl generaal Va- lino, die met zijn requetes uit het Noorden komt, eveneens hierop aanstuurt. Maandagochtend heeft de Verdedigingsraad te Madrid vergaderd in het kwartier van Ca- sado. Het rechtsche offensief heeft geen bij zonder opzien gewekt, nu de besprekingen tus schen de officieren zijn afgebroken. Het schijnt, dat de militaire operaties den raad niet zullen verhinderen te streven naar hervatting der be sprekingen met Burgos. Het is te Madrid volko men rustig. Het rechtsche radiostation „Radio Nacional" deelt mede: „Zekere buitenlandsche radiostations hebber een verklaring van den Verdedigingsraad uit gezonden, waarin de Madrileensche autoriteiten onze regeering vredesvoorwaarden toedichten, die volkomen in strijd zijn met de door Franco opgelegde voorwaarden. Luisteraars, waakt te gen deze valsche berichten, die ten doel hebben de openbare meening te misleiden. De den De vredesonderhandelingen tusschen den Verdedigingsraad in Spanje en generaal Franco zijn mislukt. Een foto van een nationalistischen voorpost bij Madrid, die een door de linkschen bezette hoogte onder vuur heeft genomen rooden opgelegde voorwaarden zijn die, welke vermeld zijn in de mededeeling van het groote hoofdkwartier." Een vertegenwoordiger van Havas heeft in Parijs een bezoek gebracht aan den vroegeren Spaanschen president Azana, die in een hotel bij de Place de la Concorde verblijf houdt. Azana zeide eenige dagen te Parijs te zullen vertoeven voor het regelen van enkele zaken met zijn uitgever. Hij wijdt zich namelijk weer aan de letterkunde. Ten aanzien van den toe stand in Spanje zeide Azana: „De nationalisten zijn er in geslaagd door het aanknoopen van onderhandelingen het weerstandsvermogen der republikeinen te verzwakken. Zij profiteeren daarvan en breken de besprekingen af. Daar men zich heeft gewendaan het denkbeeld, dat het einde van den oorlog zeer nabij is, is het uiterst moeilijk, weer een strijdbaren geest te verwekken. Het zou niet zoo ver gekomen zijn, als Frankrijk en Engeland onmiddellijk na den terugtocht uit Catalonië hun bemiddeling had den aangeboden" Azana sprak tenslotte de hoop uit, dat de strijd spoedig tot het verleden zou behooren, opdat nieuw bloedvergieten voor komen wordt. LONDEN, 27 Maart. Naar Reuter op het Britsche ministerie van Oorlog verneemt, zal generaal Gort, de chef van den Brit- schen generalen staf, enkele dagen in Frankrijk doorbrengen en bij die gelegen heid troepenmanoeuvres bijwonen en een bezoek brengen aan de versterkings- werken van de Maginotlinie. Generaal Gort is hiertoe persoonlijk door Gamelin, den chef van den Franschen gene ralen staf, uitgenoodigd, toen hij de vorige maand op de doorreis van Egypte te Parijs ver toefde. Gort zal Dinsdagmiddag van het vliegveld Hendon vertrekken, vergezeld van een aantal hooge Britsche officieren. LONDEN, 27 Maart. (Reuter) In een ver klaring in het Lagerhuis betreffende het Duitsch-Roemeensche handelsverdrag heeft Chamberlain gezegd, dat de Roemeensche regeering de Britsche regeering ervan in kennis had gesteld, dat het accoord met Berlijn geen politieke clausule bevatte en dat Roemenië door het sluiten van het accoord zijn economische onafhankelijkheid niet had prijsgegeven. Chamberlain zeide, dat de uitbreiding van den Britsch-Roemeenschen handel en de bevordering van de economische betrekkingen tusschen de beide landen een zaak is, welke de Britsche re geering van het grootste belang acht. In dit verband, aldus de premier, behoef ik slechts te herinneren aan het onlangs door de Britsche regeering genomen besluit, een handelsmissie te zenden. De Roemeensche regeering hoopt nog steeds, dat de missie zal komen en dat is na tuurlijk ook onze bedoeling. Voorts zeide Chamberlain nog, dat volgens de Roemeensche regeering in groote trekken het resultaat van het accoord met Berlijn is, dat Roemenië thans in Duitschland een afzetgebied heeft voor producten, waarvoor het geen andere markten kon vinden en in ruil van Duitschland steun krijgt in den vorm van machinerieën en technisch advies bij de exploitatie van zijn hulp- Onze correspondent te Brussel seint ons Maandagavond In de Wetstraat heeft men vandaag bij zondere aandacht besteed aan de berichten over de incidenten, die Zondag in de Duit- sche kantons van België, Eupen, Malmédy en St. Vith, hebben plaats gehad. In de kerken werd, zooals wij reeds in ons blad mededeelden, een herderlijk schrijven voor gelezen van Z.- H. Exc. Mgr. Kerkhofs, Bisschop Van Luik, waarin gewaarschuwd werd tegen de Verderfelijke nationalistische leerstellingen. Dat herderlijke schrijven beperkte zich nochtans tot een waarschuwing tegen de theorieën van het hationaal-socialisme en betrad niet het terrein van de staatspolitiek. Opvallend was het, dat des middags te drie hur (Duitsche tijd) de radio-zender Keulen- Langenberg tijdens een uitzending, bestemd voor öe Duitsche grensbewoners van België welke Uitzending was aangekondigd onder den titel ■.Liederen en vertellingen uit Eupen, Malmédy en St. Vith" allerlei oproepen en zinspelingen Werden gemaakt, die gericht waren tot de be woners der Duitsche kantons in België. Het programma van de uitzending had een louter folkloristisch karakter, maar onder de Voorgedragen liederen en vertellingen werd ver scheidene malen gesproken van het verlangen Van de Duitsche kantons in België om tot het öuitsche ras terug te keeren. Zoo werd er o.m. gezegd, dat het hart van duitschland klopt op het St. Nicolaasplein te Supen. Op het Ministerie van Buitenlandsche Zaken te Brussel verwijst men in verband met deze Incidenten naar de uitdrukkelijke Duitsche ver klaring van 13 October 1937 over de onschend baarheid van België en het behoud van de Bel- Êisch-Duitsche grens. In deze verklaring had de Duitsche regeering °Jn. het volgende gezegd: De Rijksregeering stelt vast, dat de onschendbaarheid en integri teit van België een gemeenschappelijk belang Voor de Westersche mogendheden uitmaakt. De Rijksregeering bevestigt haar voornemen in geen enkele omstandigheid inbreuk te maken op deze onschendbaarheid en onaantastbaarheid en te ellen tijde België's grondgebied te eerbiedigen, behalve natuurlijk in geval België om een ge wapend conflict, waarin Duitschland betrokken Sou zijn, aan een militaire actie tegen dit land Sou deelnemen. De Rijksregeering is bereid, zoo luidt het slot Van deze verklaring, evenals de Koninklijke Rfitsche regeering en de Fransche regeering, Wan België bijstand te verleenen in geval dit 'and het voorwerp van een aanval of een inval Sou zijn. Maandag is aan Prinses Juliana het eerste kievitsei aangeboden door W. Liefting te Castri- eUm. Prinses Beatrix ontving het eerste kie vitsei van Rudmer Veenstra te Veenwoude. H VOOR GRONINGEN, FRIESLAND, DRENTE EN NOORDHOLLAND: eenige regen of motregen, betrokken, iets Ei zachter, matige, tijdelijk krachtige, Ooste- lijke tot Noord-Oostelijke wind. VOOR DE OVERIGE PROVINCIES: §f eenige regen of motrege»., betrokken, iets H zachter, zwakke tot matige. Oostelijke tot Noordelijke wind. BELGRADO, 27 Maart (Havas). Zondag is een belangrijke conferentie van de leiders der Servische oppositie, der nationalé Joego-Slavi sche partij en een vertegenwoordiger van Matsjek gehouden. Van welingelichte zijde wordt vernomen, dat de beide oppositiepartijen Matsjek volledig vol macht hebben gegeven om uit hun naam te spreken bij de onderhandelingen, welke binnen kort tusschen de regeering en de Kroatische oppositie zullen beginnen. De oppositie van Belgrado heeft erin toege stemd Matsjek de onderhandelingen te laten voeren om de oplossing van de Kroatische kwestie voor te bereiden, doch niet voor de op lossing van deze kwestie zelf. Het Kroatische probleem moet volgens deze oppositie worden opgelost, nadat een regeering op breede basis is gevormd en een wet is afgekondigd tot ga rantie van de democratische vrijheden. De „Daily Telegraph" meldt uit Parijs: Voor aanstaande Fransche politici probeeren Lebrun te overreden op zijn besluit terug te komen zich niet herkiesbaar te stellen voor het president schap der republiek, waarvoor op 5 April ver kiezingen zullen worden gehouden. Zondag werd verklaard, dat Daladier de premier, Jeanneney, president van den Se naat, en Herriot, president van de Kamer, zou den trachten Lebrun te bewegen zich candid aaf te laten stellen. Indien Lebrun hierin zou toe stemmen, zou er waarschijnlijK geen tegencan- didaat komen. Vijf politici hebben medegedeeld, dat zij candidaat zullen zijn. Het zijn; Quetille (radicaal) senator, thans minister van Landbouw; Justin Godart (radicaal) senator en oud minister; Henri Roy (radicaal) vice-president van den Senaat; Terrand Bouisson (onafhankelijk) gewezen president van de Kamer; Francois Piétri (gematigd nationalist) ge wezen minister. Het kan zijn, dat op het laatste oogenblik sQQg enkele candidaten naar voren zullen komen. Toen de Hongaarsche troepen Roethenië binnenrukten, vluchtten eenige Tsjechi sche legerafdeelingen over de Roemeensche grenzen. Deze afdeelingen zijn thans naar Bohemen teruggekeerd. Op het station te Weenen werden de soldaten van voedsel voorzien BRATISLAVA, 27 Maart. (Reuter). Naar verluidt zijn Hongaarsche ongeregelde troepen en vrijscharen Slowakije van den Zuidkant binnengedrongen. De gevechtsactie aan de Oostelijke grens van Slowakije verslapt. De Slowaaksche regeering heeft vijf lichtingen reservisten opgeroepen, doch uiteengezet, dat de oproe ping bepaald blijft tot de specialisten, de luchtmacht en de lichte artillerie. In Duitsche kringen wordt er de nadruk op gelegd, dat bij de incidenten der laatste dagen in Slowakije, geen Duitsche officieele personen of troepen betrokken zijn. Te Bratislava begint, in verband met de voortdurende onzekerheid, een zekere nervosi teit merkbaar te worden. Een gemengde Hongaarsch-Slowaaksche com missie is Maandagochtend te Boedapest bijeen gekomen. Na het eerste contact hebben de leden der commissie besloten, hedenochtend de eigenlijke werkzaamheden te beginnen. ROME, 27 Maart. (Stefani) m de „Giornale d'Italia" schrqft Gayda. dat Europa na de aan duidingen, die Mussolini gegeven heeft omtrent de Italiaansche eischen ten aanzien van Frank rijk, welke samengevat zijn in de drie problemen Tunis, Djiboeti en Suez, zich ervan heeft kun nen overtuigen, dat Italië in zijn geschil met Frankrijk, „dat alleen door de houding van Pa rijs is geschapen", niet aan problemen denkt, die de territoriale orde in Europa omver kun nen werpen. Italië beperkt zich tot de territoriale gebieden in overeenstemming met de accoorden van 1915 en de nieuwe behoeften, welke door de sedert dien voorgevallen historische gebeurtenissen ont staan zijn. Gayda schrijft verder, dat de kloof tusschen Italië en Frankrijk zich thans alleen maar met toenemende moeilijkheden voor Europa kan ver- breeden, indien men niet meer begrip gaat too nen. „in elk geval is het zeker, dat Italië, zoo lang zijn rechten niet zijn erkend, aan geen en kelen internationalen stap of internationaal stelsel tot verdedigiifg van den vrede zal deel nemen, omdat een op deze wijze verzekerde vrede een onbestaanbare en onoprechte vrede zou zijn. De ware vredesformule van thans is „aan ieder volk zijn plaats", en het is in het kader der legitieme nationale rechten, welke erkend moeten worden, dat Italië zijn eischen ten aanzien van Frankrijk stelt". HORTA, 27 Maart (Reuter) De Yan kee Clipper is vanmiddag 13.07 uur te Horta (Azoren) geland. Om 2.34 uur Zondagmiddag (17.34 uur M.E.T) startte het vliegtuig te Baltimore met 21 personen aan boord, waaronder 10 passa giers. Het 42 ton wegende toestel voerde 16000 liter brandstof mede. De kruissnelheid bedraagt 240 kilometer per uur, de maximumsnelheid 300 kilometer. De geheele overtocht is gunstig verloopen. Hedenmorgen om half zes liet de kok aan de basis te Baltimore per radio vragen, hoe lang het duurde voor eieren op 2500 meter hoogte gekookt zijn. Het antwoord kwam dadelijk: 12 minuten! Het vliegtuig zal den nacht op de Azoren doorbrengen en daarna doorvliegen naar Lis sabon, Southampton en Foynes. bronnen. O.a. zal Duitschland ook wapens aan Roemenië leveren. Het accoord, zoo verklaarde Chamberlain ten slotte, heeft het karakter van een veelomvattend program en de juiste uit werking er van in de practijk zal afhangen van de wijze, waarop de bepalingen worden uitge voerd. Onder deze omstandigheden moeten wij de ontwikkeling afwachten alvorens een defini tieve conclusie te trekken. Chamberlain heeft verder nog verklaard niet te kunnen zeggen, wanneer de Britsche handels missie naar Boekarest zou gaan, doch hij ge loofde, dat dit spoedig zou zijn. Op een in het Lagerhuis gestelde vraag, in hoeverre de regeering de Britsch-Duitsche ver klaring van 27 September na de inlijving van Tsjecho-Slowakije en Memel een doeltreffend instrument acht, heeft Chamberlain verklaard, dat hij niets toe te voegen had aan zijn op 17 Maart gehouden rede, waaruit duidelijk de hou ding der Britsche regeering bleek. Hij geloofde niet, dat het eenig nut zou hebben Hitier om uitleg te verzoeken. Op de vraag of hij de Britsch-Duitsche ver klaring bindend achtte, antwoordde Chamber lain: In mijn rede te Birmingham alsmede in het Lagerhuis heb ik er op gewezen, dat ik bepaalde verzekeringen van Hitier had ontvangen en dat het recente optreden van Hitier niet met deze verzekeringen vereenigbaar scheen te zijn. Ik heb gevraagd, of het nog wel mogelijk was op nieuwe verzekeringen te vertrouwen. In aansluiting op de besprekingen van de vorige week heeft minister-president Cham berlain de leiders van labour en liberalen bij zich genoodigd. Bij ontstentenis van den leider der oppositie, Clement Attlee, die ziek is, heeft Chamberlain vandaag alleen den plaatsvervangend leider der labour-party, Arthur Greenwood, in Downing- street ontvangen. Sir Archibald Sinclair, de leider der liberale oppositie, was eveneens uitgenoodigd, doch daar hij zich in Schotland bevindt, zal hij later in de week een bezoek aan den minister-president brengen. Het overleg inzake een gemeenschappelijke anti-agressieverklaring der mogendheden gaat. naar de Lobbycorrespondent van Reuter meldt, normaal voort. Het kabinet blijft den minister president in deze zaak eensgezind steunen. Aan Frankrijk is geen toezegging gedaan betreffende dienstplicht in vredestijd en in het kabinet komt in deze kwestie, welke niet als urgent wordt be schouwd, geen verschil van meening tot uiting. Eerst zal het vrijwillige nationale register her zien worden en er zijn aanwijzingen, dat hieruit nieuwe ontwikkelingen zullen voortvloeien en dat een veelomvattend plan inzake verplichte licha melijke opvoeding van de jeugd tot de mogelijk heden behoort. f KAUNAS, 27 Maart (Reuter). De Litau- sche regeering is afgetreden. Generaal Tsjernius, de chef van den generalen staf, heeft opdracht gekregen een nieuw kabi net te vormen. Naar men te Kaunas hoort, zijn tusschen de Litausche regeering en de vroegere oppositie partijen onderhandelingen gevoerd om te ko men tot een gemeenschappelijk vaderlandsch front en een reorganisatie van het kabinet. Reeds vroeger op den dag werd verklaard, dat wellicht aan vertegenwoordigers van de katho lieke en democratische oppositie, die twaalf jaar lang tegenover de regeering heeft gestaan, deelname aan de regeering zou worden aan geboden. In welingelichte kringen wordt verder verno men, dat er moeilijkheden zijn ontstaan in de besprekingen tusschen Norkaitis, een hoog ambtenaar van het Litausche ministerie van Buitenlandsche Zaken, en Bertuleit, den natio- naal-socialistischen president van het Memel directorium, over bijzonderheden in het afstaan van Memel, vooral wat betreft het overdragen van Litausch bezit. De houding van Bertuleit wordt opdringerig genoemd. Bovendien verneemt Havas, dat de werk zaamheden van alle Litausche organisaties in het Memelgebied verboden zijn. In de toekomst zal slechts één enkele organisatie mogen be staan voor de bevordering van cultuur en on derwijs. Er mogen ook geen kranten meer ver schijnen en vergaderingen zijn verboden, zelfs voor Duitschers. De synagoge te Ydekrug is in brand gestoken. De laatste Memellanders, die nog in Litauen gevangen zaten, zijn in vrijheid gesteld. Zij hebben Litauen verlaten. Het Litausche telegraafagentschap deelt mede, dat het in de buitenlandsche pers verschenen bericht, volgens hetwelk de Duitsche gezant te Kaunas geprotesteerd zou hebben tegen de uit breiding van de bewapening van Litauen, van allen grond ontbloot is. Franco heeft zijn offensief over verschei dene sectoren van het front voor Madrid uitgebreid. Chamberlain verklaart dat Roemen'ë door het handelsaccoord met Berlijn zijn eco nomische onafhankelijkheid niet heeft prijsgegeven. Het kabinet in Litauen is afgetreden. De nazi-onrust te Eupen en Malmédy. Bijzonderheden over het nieuw? handels verdrag met Duitschland. Memorie van antwoord aan de Eerste Kamer over de wijziging van de motor- rij tuigenbelasting. Het dreigend conflict op de vier werven te Rotterdam en Schiedam is opgelost. Vier gewonden, van wie één ernstig, bij auto-ongeluk te Venray. Beurs van New York: Opening in vaste stemming; later liepen de noteeringen terug. De woorden der kerkelijke liturgie zijn in het bijzonder voor deze dagen van de diepste beteekenis. In het epistel van Passiezondag werd ons voorgehouden, dat „het Bloed van Christus, die door den Heiligen Geest Zichzelf als smetteloos offer aan God heeft opgedragen, ons geweten van doode werken zuivert." We moeien derhalve voortaan den levenden God dienen! „Juist daarom is Hij Midde laar van een Nieuw Verbond, opdat door tusschenkomst van Zijn dood de overtredingen, onder 't vroegere Ver- oond bedreven, zouden worden afge kocht en zijdie geroepen zijn, de be lofte van de eeuwige erfenis zouden ontvangen in Christus Jezus onzen Heer." In het evangelie van Zondag we-'d het ongeloof der Joden geschetst, die spotten met Christus' belofte: „Wie Mijn woord onderhoudt zal den dood niet zien in eeuwigheid." Jezus weer- stona hun spot en hun ontkenning van de zending des Vaders ,Maar Ik ken Hem en onderhoud Zijn woord sprak Christus. Toen wilden ze hem steenigen, maar Jezus trok zich terug. Zijn uur was nog niet gekomen, doch reeds stond de menschheid ov de kentering der tijden: het Oudé Ver bond zou voor het Nieuwe plaats ma ken. BOLOGNA, 27 Maart (Stefani). Op een onbewaakten spoorwegovergang nabij Bologna zijn vanmorgen zes personen, waaronder een gezin, bestaande uit vader, moeder en drie kin deren, door een electrischen trein verrast en vol komen vermorzeld. PARIJS, 27 Maart. (Havas). In den Maan dagochtend gehouden ministerraad heeft Da ladier zich tot tolk der regeering gemaakt om Lebrun geluk te wenschen en te bedanken voor de resultaten van zijn reis naar Londen, welke de stevigheid en hartelijkheid der Fransch— Britsche vriendschap heeft versterkt en bij de geheele Fransche natie eenstemmig den indruk van groote voldoening heeft gewekt. Vervolgens bracht Bonnet verslag uit van zijn jongste diplomatieke besprekingen te Lon den en gaf hij een uiteenzetting van den oui- tenlandschen politieken toestand. Daladier heeft president Lebrun een aantal decreten voorgelegd ter onderteekening. Deze decreten hebben betrekking op de landsverde diging. Het zijn: 1. Een decreet, waarbij de bemanningen der oorlogsbodems worden uitgebreid. 2. Een decreet, waarbij wijziging wordt ge bracht in de wet van 13 December 1932 inzake de rpcruteering der zeemacht en de organisatie van haar reserves. 3. Een decreet, waarbij het technisch perso neel bü de marine wordt uitgebreid. 4. Een decreet inzake de verdediging der grensgebieden. 5. Een decreet, waarbij credieten worden geopend voor industrieele mobilisatie. Woensdag zal een kabinetsraad worden ge houden, welke de Maandagochtend genomen maatregelen zal aanvullen. IN» i i uumniiiin 11 miiiiiiniiii 4/P) Stand op Dinsdag 1 uur van. 755.9 Vorige stand 756.4

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1