Britsche missie vertrekt
spoedig naar Roemenië
Geen actie tegen
Albanië
Een industrieele
demobilisatie
Britsche consul
vermoord
Het
nieuws van
heden
Nederland niet bij
Pauskroning
GROOTE MIJNSTAKING
IN BELGIË
HET LAGERHUIS GAAT
MORGEN UITEEN
HET NIEUWE BESTUUR
VAN VATICAANSTAD
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
WOENSDAG 5 APRIL 1939 - OCHTENDBLAD
ZES EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21722
Radiozender te Bari dementeert
geruchten over komenden
Italiaanschen aanval
Goering blijft nog
te San Remo
Leden van den V erdedigings-
raad te Madrid vluchten
naar Engeland
Lijk van José Primo de
Rivera gevonden
BOMAANSLAG OP DUITSCHE
AMBASSADE IN CHILI
Het Weer
HEERKENS THIJSSEN C
I TRANSPORTVERZEKERINGS- I
CONTRACTEN
Tijdens betoogingen na den dood
van Koning Ghazi van Irak
Nationale rouw in Irak
De onderhandelingen
met de Kroaten
Besprekingen te Zagreb hebben
gunstig verloop
Japanners heroveren
Kongmoen
Fransche en Britsche ministers
van Luchtvaart voeren
vele besprekingen
Buitenlanders in het
Engelsche leger
lij
Moskou is wantrouwig
tegenover Engeland
„De collectieve veiligheid moet
verzekerd worden"
De Heilige Vader niet
naar Pompei
Het aftreden van het
Belgische kabinet
President Lebrun schenkt aan den
Heiligen Vader een kostbaar
antiek kistje
Yankee Clipper" te
Southampton
De laatste loodjes
Na opheffing van het gezantschap
heeft de Tweede Kamer nooit
van gewijzigd inzicht
doen blijken
Dr. Colijn antwoordt
dr. Deckers
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voot
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
ROME, 4 April (Havas) De te Bari ver-
Sfhyncnde „Gazetta del Mezzogiorno" meldt:
».Het radiostation te Bari heeft gisteren het
v°lgende bericht uitgezonden: De in het buiten
land verspreide berichten over den toestand en
de betrekkingen tusschen Italië en Albanië zijn
'endentieus en ongegrond. Op uitdrukkelijk ver-
'angen van den Koning van Albanië worden be
sprekingen gevoerd over versterking van het
defensieve verbond tusschen beide landen. Men
''ent de sympathie, die Italië heeft voor het
Albaneesche volk, en waarvan dit volk herhaal-
öe'ijk de tastbare bewijzen gezien heeft. Het
%t niet in de bedoeling der Italiaanschc regee-
r*ng een aanslag te doen op de onal'hankelijk-
^e'd en de onschendbaarheid van Albanië.
Opmerkelijk is het dat de Romeinsche bladen
de voornaamste provinciale kranten van dit
gericht nog geen melding gemaakt hebben, on
danks het hardnekkige karakter der geruchten
dver een aanstaande landing van Italiaansche
troepen aan de Albaneesche kust.
In gezaghebbende Italiaansche kringen wordt
niet de minste aanduiding gegeven over de ver
houding tusschen Italië en Albanië, en evenmin
°ver de geruchten, dat binnenkort Italiaansche
troepen aan de kust van Albanië zouden worden
ontscheept.
Naar evenwel vernomen wordt, is de nieuwe
■Albaneesche gezant te Rome, generaal Zei-
Sereggi, die hier pas sinds eenige dagen ver
toeft, per vliegtuig naar Tirana vertrokken, in
Efzelschap van een medewerker zijner legatie.
Hoewel niet ontkend wordt aldus meldt
Neuter uit Londen dat er teekenen zijn, die
Rijzen op militaire bedrijvigheid van Italië, ver
klaren Britsche officieele kringen te Londen dat
Seen mededeelingen zijn ontvangen, welke de be
richten, volgens welke Italië in de tegenover
Albanië gelegen havens troepen concentreert,
aannemelijk maken.
De Britsche regeering kan moeilijk aannemen,
uat de Italiaansche regeering stappen zou on
dernemen, welke de onafhankelijkheid of bewe
gingsvrijheid van Albanië zouden kunnen be
lemmeren. Bovendien wordt er op gewezen, dat
alles wat aldus de onafhankelijkheid van Aiba-
nië zou benadeelen, een schending zou beteeke-
hen van het Britsch-Italiaansche accoord, dat
Voorziet in handhaving van den status quo in
be landen in het Middellandschezeegebied.
Uit San Remo meldt Reuter, dat Goering
zijn vertrek tot Vrijdag heeft uitgesteld.
BURGOS, 4 April. (Reuter)Vandaag is
de demilitarisatie en demobilisatie van de
Particuliere industrie gelast. Het doel hier
van schijnt te zijn werkgelegenheid te schep
pen voor de soldaten, die naar hun haard
steden terugkeeren en het bevorderen van
het herstel van het normale leven.
Door Havas wordt uit Madrid vernomen, dat
tot de republikeinsche persoonlijkheden, die kort
ëeleden te Alicante gearresteerd zijn, behooren de
0ud-burgemeester van Madrid, de communisti
sche afgevaardigden Zabalza, Sosa en Villapalos,
en de verdediger van Irun, kolonel Ortega.
Volgens bericht uit Dieppe zijn kolonel Ca-
Sado, de leden van den Verdedigingsraad en een
aantal andere Spaansche vluchtelingen,in to
taal 183 personen, die gisteren te Marseille wa-
ren aangekomen, onder geleide van Fransche
gendarmen naar Dieppe gebracht, waar het ge
zelschap zich onmiddellijk aan boord van het
Britsche schip „Worthing" begaf om naar New-
Haven te gaan.
In den middag werden de vluchtelingen in
Engeland verwacht.
Naar uit Alicante aan Havas wordt ge
meld, heeft men in een gemeenschappelijk
graf, dat op het oogenblik uitgegraven wordt,
het stoffelijk overschot van José Antonio
Primo de Rivera gevonden. Men neemt aan,
dat het in een afzonderlijk graf zal worden
gelegd, in afwachting van de beslissing der
regeering inzake de plaats waar het definitief
begraven zal worden.
SANTIAGO, 4 April. (D.N.B.) Op het gebouw
Van de Duitsche ambassade alhier is vanochtend
een bomaanslag gepleegd, waardoor de tuinpoort
en alle vensters vernield werden.
De daders konden ontkomen zonder herkend
te zijn.
In Engeland ontploffen nu hier, dan daar hommen. Een beschadigde zaak in
optische instrumenten te Liverpool
VOOR HET GEIIEELE LAND: j|
Zwaar bewolkt tot betrokken met tijde-
lijke opklaringen. Enkele regenbuien.
Meest matige Zuid-Westelijke tot Weste- EE
lijke, later wellicht Noord-Westelijke wind. EE
Iets kouder dan gisteren.
1 ALGEMEENE VOORUITZICHTEN: E
Aanhouden van het onzekere weer. EE
Ej 111 111111111111111111111111111111111111111II11111111111111II1111111111111111111111111
ASSURANTIEBEZORGERS
-O.
DAMRAK 60 AMSTERDAM 1
Telef. 45014 45016
Til 11II11111II1111111111111111111111111111111111111111111II1111111111111111111111111111IÏT
MOSOEL, 4 April. (Havas). Tijdens be
toogingen, die gevolgd zijn op het overlijden
van Koning Ghazi, is de Britsche consul
vermoord. Volgens een Reuter-bericht werd
het Britsche consulaat in brand gestoken.
De staat van beleg is afgekondigd, en vier
uur later was de orde hersteld.
Uit in officieele kringen te Londen ontvangen
inlichtingen blijkt, volgens Reuter, dat de aan
val op het Britsche consulaat te Mosoel kort
voor den middag geschiedde. Drijvers hadden
een rouwende menigte tot een hartstochtelijke
woede opgezweept door te vertellen, dat de Ko
ning door Engelschen vermoord was.
Soldaten hebben vier verdachten gearresteerd.
De minister-president van Irak heeft een be
zoek gebracht aan den Britschen zaakgelastigde
te Bagdad en hem namens de regeering zijn
leedwezen betuigd. Hij verklaarde, dat hij zelf
door het incident zeer geschokt was.
Naar Havas uit Bagdad bericht, is bij regee-
ringsdecreet een nationale rouw van veertig da
gen afgekondigd. De ministerraad heeft in zijn
bijeenkomst van vanochtend besloten de be
voegdheden, welke de grondwet den Koning toe
kent, uit te oefenen, tot de regent door de Na
tionale Vergadering bevestigd zal zijn.
In alle Arabische landen heeft het omkomen
van Koning Ghazi bewogenheid gewekt. De Sy
rische releering heeft bepaald, dat op alle open
bare gebouwen de rouwvlag moet worden gehe-
schen. Ook in Transjordanië wordt gerouwd.
Het stoffelijk overschot van den omgekomen
Koning zal morgenochtend ter aarde besteld
worden in het Mausoleum der Koninklijke Fa
milie.
BELGRADO, 4 April (Reuter) Volgens een
officieel communiqué zijn de besprekingen te
Zagreb tusschen den Joego-Slavischen premier
en den Kroatenleider Matsjek over het verzoek
der Kroaten om zelfbeschikkingsrecht tot na Pa-
schen geschorst.
In het communiqué wordt voorts nog gezegd,
dat de premier en Matsjek in principe dezelfde
standpunten innemen ten aanzien van de wijze,
waarop de bestudeerde kwesties opgelost dienen
te worden.
Te Belgrado is men van meening, dat de be
sprekingen met de Kroaten een belangrijken stap
voorwaarts op den weg naar regeling van het
Kroatische vraagstuk hebben gebracht. Die
regeling is het voornaamste programmapunt der
regeering.
BRUSSEL, 4 April. (Belga). In de steenkolen
mijnen van Charleroi, Luik en de Borinage zijn
stakingen uitgebroken, nadat een loonsverlaging
van twee en een half procent was ingevoerd.
In den heden gehouden ministerraad heeft de
minister van Arbeid rapport uitgebracht over
de loonen in sommige mijnen.
Volgens latere berichten bedraagt het aan
tal der stakende mijnwerkers thans 10.000.
De nationale gemengde mijncommissie zal
Donderdag bijeenkomen om de kwestie der
loonen te bestudeeren.
MACAO, 4 April. (Reuter). Met steun
van vliegtuig- en artillerieversterkingen
hebben de Japanners Kongmoen her
overd. Ten Zuiden van de stad wordt he
vig gevochten.
De Japansche vloot is gisteren de rivier Kan
opgevaren en heeft de stad Nantsjang bereikt.
LONDEN, 4 April. (Reuter). In het La
gerhuis heeft de minister van Handel
Stanley medegedeeld, dat Leith Ross, de
eerste economische adviseur der Britsche
regeering, aan het hoofd za.i staan van de
missie, die zich naar Roemenië zal bege
ven. Hij zal vergezeld worden door ambte
naren van de betrokken departementen, en
de missie zal over ongeveer twee weken
naar Roemenië vertrekken
Stanley voegde hier nog aan toe, dat het
doel van de missie was om met de Roemeen-
sche autoriteiten overleg te plegen over de ban-
delskwesties, die de beide landen betreffen
Henderson stelde de vraag of de missie niet
de bevoegdheid zal hebben een handelsverdrag
te sluiten, of slechts de grondslagen zal be
spreken, waarop in de toekomst een overeen
komst zou kunnen worden gesloten.
Stanley antwoordde hierop, dat weliswaai
niet over een nieuw handelsverdrag Zal worden
onderhande'd, doch dat men hoopt in beginsel
tot een accoord te komen ten aanzien van be
paalde stappen tot bevordering van den han
del tusschen de beide landen
Naar Reuter meldt zal de liberaal Mander
aan Chamberlain morgen in het Lagerhuis de
vraag stellen of de Britsche regeering, na de
garantie aan Polen, ook besprekingen zal ope
nen met Nederland, Zwitserland, Denemarken
en België, teneinde aan deze landen soortgelijke
toezeggingen te kunnen doen.
Verder heeft Chamberlain in het Lagerhuis
medegedeeld, dat de regeering voorstelt om de
zitting van het Huis op 18 April te hervatten.
De motie inzake de verdaging, die Donderdag
zal worden ingediend, zal de bepa'ing bevatten,
dat de speaker het recht heeft om het Huis
eerder bijeen te roepen als de omstandigheden
dit. noodig maken.
De minister van Oorlog,- Hore Belisha, heeft
in het Lagerhuis de oprichting aangekondigd
van een pantserkorps, dat achttien gemechani
seerde cavalerieregimenten var, het staande le
ger zal omvatten, behalve eenheden van het
tankkorps van het staande en het territoriale
leger. AUe linieregimenten cavalerie worden uit
gerust met nieuwe pantserwagens.
Ook heeft Hore Belisha medegedeeld, dat
verzoeken van buitenlanders om in het Pxit-
sche leger te worden opgenomen, in behande
ling worden genomen.
Hij gaf te kennen, dat kennis van de Engel
sche taal en voorafgaande militaire opleiding
gewenseht zijn.
Bij zijn aankomst op Croydon heeft Hudson,
die voor handelsdoeleinden verschillende lan
den bezocht heeft, volgens Reuter verklaard:
„In alle landen, die ik bezocht heb, wilde
iedereen weten, of de Britsche herbewapening
snel genoeg vorderde. Dat was het eenige wat
de menschen interesseerde. Zij hadden geen be
langstelling voor handel of iets anders. Ik heb
hun gezegd, dat, voor zoover ik wist, de Brit
sche herbewapening de laatste twee, drie maan
den ongedachte vorderingen heeft gemaakt.
Ieder zeide daarop dat dit het beste nieuws
was. hetwelk zij vernamen"
De Pool§che minister van Buivenlandsche
Zaken Beek heeft Dinsdagavond in het La
gerhuis een bezoek aan Chamberlain en Ha
lifax gebracht.
De besprekingen tusschen den Franschen mi
nister van Luchtvaart, Guy la Chambre. en
zijn Britschen ambtgenoot, Kingsley Wood, zijn
vandaag zonder onderbreking gehouden. Aan de
besprekingen namen hooge officieren dee, van
het Britsche ministerie van Luchtvaart en de
Fransche luchtvaartattaché. Naar vernomen
wordt, liepen de onderhandelingen voornamelijk
over de vliegtuigproductie.
De Fransche minister keert morgen naar
Parijs terug.
Te Londen meent men volgens Reuter te we
ten, dat de Fransche en Britsche ministers van
Luchtvaart hebben gesproken over de regelin
gen, die noodig zouden zijn voor het zenden
van een hulpstrijdkracht naai het vasteland in
geval van oorlog. Verder hebben zij, naar men
ge'ooft, de uitwisseling van zekere modellen
der vliegtuigproductie besproken, met het doel
om den aanmaak in beide landen te vergemak
kelijken. Deze uitwisseling zou betrekking heb
ben onder meer op de Merlin-motoren, het
Spitfire-gevechtsvliegtuig en een zeker Fransch
type vliegtuigkanon. Vanmiddag heeft La
Chafnbre een bezoek gebracht aan de Handley
Page-fabrieken te Cricklewood bij Londen
Volgens Havas meldt een communiqué uit
Gibraltar, dat de Britsche minister van Oorlog
Hore Belisha zijn reis naar Gibraltar, die 11
April had moeten aanvangen, heeft uitgesteld.
De Duitsche visschershaven Cuxhaven wordt gemoderniseerd. Er worden drie
havenbekkens gegraven, ieder 350 Meter lang
MOSKOU, 4 April. (Tass). In een hoofdartikel
schrijft het „Journal de Moscou", dat de ver
klaring van Chamberlain verdient aandachtig
en objectief te worden bestudeerd, doch men
niet kan ontkomen aan den indruk, dat de
jongste stappen van de Britsche regeering in het
huidige stadium in aanzienlijke mate van op-
portunistischen aard zijn, en de veranderingen
in de Britsche politiek gekenmerkt worden door
besluiteloosheid en aarzeling.
Het blad vervolgt dan: „Noodig zijn maatrege
len, die op zijn minst geheel Europa en de waar
schijnlijke oorlogshaarden buiten Europa zouden
omvatten. Om duidelijker te zijn: de collectieve
veiligheid moet verzekerd worden. Wij spreken
niet slechts van de aarzeling van Londen en
Parijs, doch ook van de vaagheid van de hou
ding van sommige staten, die rechtstreeks door
agressie worden bedreigd." Het blad noemt in
dit verband Polen en schrijft, dat het lot, dat
de gemeenschappelijke verklaring der anti-agres-
sie-staten heeft ondergaan, het twijfelachtig doet
zijn of Polen reeds het pad der collectieve vei
ligheid betreden heeft. Soortgelijke overwegingen
zouden ook kunnen gelden ten aanzien van de
politiek van een aantal andere Europeesche sta
ten, waaronder de grootste. Daarom, zoo besluit
het blad, staat de openbare meening in de Sov
jet-Unie critisch tegenover de verschillendq bui-
tenlandsch-politieke stappen van de West-Euro-
peesche staten.
Dit zijn ook de redenen waarom de laatste
verklaring van Chamberlain, die onder andere
omstandigheden toegejuicht zou moeten worden,
achterdocht en zelfs bezorgdheid wekt. Gedeel
telijke en halve maatregelen kunnen slechts na-
deelig zijn voor den vrede. Allesomvattende maat
regelen tot versterking van de collectieve veilig
heid zijn noodig.
VATICAANSTAD, 4 April (Stefani). In offi
cieuze kringen ontkent men geheel de juistheid
van het bericht, volgens hetwelk Paus Pius XII
zich weldra naar Pompei zou begeven, om aldaar
de nieuwe kapel der „Madonna van Pompei" in
te wijden.
BRUSSEL, 4 April. (Belga). In welingelichte
kringen gelooft men, dat de regeering-Pierlot
hedenochtend niet den ontslagbrief zal teekenen.
Het schijnt, dat de regeering hiermede wil
wachten tot het nieuwe kabinet gereed is om
zijn taak te aanvaarden.
Z. M. de Koning is vanochtend begonnen
met de besprekingen om te komen tot het
samenstellen van een nieuwe regeering.
Onze Romeinsche correspondent seinde
d.d. 4 April:
De Osservatore Romano van hedenavond
bevestigt officieel ons bericht van eenige
dagen geleden, dat Z. H. de Paus een com
missie van Kardinalen heeft benoemd be
staande uit H.H. Em. de Kardinalen Canali,
Fizzardo en Mariani, welke wat het bur
gerlijk bestuur van Vaticaanstad betreft
geheel in de plaats treedt van den H. Vader
en dus als het opperste gezag van Vaticaan
stad beschouwd moet worden.
De commissie is een permanente vertegen
woordiging van den H. Vader. Voorzitter van
de commissie is Z. Em. Kardinaal Canali, tot
secretaris is benoemd Mgr. Primo Principi, mi-
nutant van de Staatssecretarie. Met toestem
ming van den H. Vader benoemde de commissie
tot haar speciaal gedelegeerde met den titel
„Architect der H. Apostolische paleizen" ir. dr.
Enrico Pietro Galeazzi. De architect van Paus
Pius XI ir. Leone Castelli heeft in een schrij
ven aan den kardinaal-staatssecretaris, geda
teerd op 1 April, zijn ontslag aangeboden onder
verzekering van steeds ter beschikking van den
H. Stoel te staan.
De Osservatore Romano wijst er op, dat de
instelling van de commissie geen wijziging brengt
in de huidige structuur van het bestuur van
Vaticaanstad, noch in de verschillende diensten
en bureaux. Het geheele complex van adminis
tratie en bestuur wordt thans direct afhanke
lijk van de genoemde commissie.
Z. H. de Paus heeft heden in particuliere
audiëntie ontvangen de Provinciale Vicariae van
de Zusters van het Cenakel, en voorts den be
kenden Nederlandschen gynaecoloog dr. A.
Ausems en mevr. Ausems.
President Lebrun heeft aan den H. Vader
een kostbaar kistje voor de H. Olie ge
schonken. Het kistje is uit brons vervaardigd
en bewerkt met biddende engelen. Het da
teert uit ongeveer 1260 en werd in 1900
tentoongestel.". op de tentoonstelling van
Fransche kunst in hr Petit Palais.
LONDEN, 4 April. (Reuter). De „Yankee
Clipper" is vanmiddag om 3.40 uur te South
ampton aangekomen.
De radiozender Bari dementeert de ge
ruchten over een Italiaanschen aanval op
Albanië.
Tijdens betoogingen te Mosoel werd de
Britsche consul vermoord.
Het bestuur van Vaticaanstad werd aan
een commissie van Kardinalen opgedra
gen.
Antwoord op een vraag van dr. Deckers
betreffende de niet-vertegenwoordiging
van Nederland bij de Pauskroning.
Definitief programma van het bezoek van
H. M. de Koningin aan België.
New-Yorksche beurs: zwakke stemming
met nieuwe verliezen
„Dz laatste loodjes wegen het
zwaarst". Het is een algemeen erkend
feit. Maar waarom laat u het dan toch
op die laatste loodjes aankomen? Met
wat tijdiger te zijn kan men zi< h heet
veel inspanning, overspanning en
akeligheid besparen. Stel daarom nooit
tot morgen uit wat ge heden doen
kunt, en breng de Engelsche verma
ning in praktijk: do it now doe het
nu! Vandaag kunt u een taak rustig
en met overleg afmaken terwijl ge u
morgen moet inspannen en misschien
overbodig geld moet uitgeven om coJi
nog maar gereed te komen. Doe het
nu! Uw dag is de dag van heden. Over
morgen zijt ge niet zeker! En morgen
komen er allerlei onverwachte bezig
heden die bovendien nog uw volle
aandacht vragen. Nog eens dus: d >e
het nu en denk aan de zware
loodjes.
Op de vraag van het R.K. Tweede Kamerlid
dr. L. N. Deckers betreffende het niet verte
genwoordigd doen zijn van Nederland bij de
kroning van Z. H Paus Pius XII heeft minis
ter Colijn als volgt geantwoord:
Als regel is aangenomen. Nederland niet te
doen vertegenwoordigen b(j kroningsplechtighe
den aan hoven, waar het land geen diploma
tieke vertegenwoordiging heeft. Zoolang Neder
land geen gezant bij het Vaticaan heeft gehad,
is ook bij de kroning van geen der Pausen een
afvaardiging uit Nederland aanwezig geweest.
Er was in dit geval te minder aanleiding van
dezen regel af te wijken, nu in 1925 en in 1926
de Tweede Kamer aan de regeering de gelden
voor een gezantschap bij den H. Stoel heeft
onthouden en van een gewijzigd inzicht in
dezen zin, dat de Kamer vertegenwoordiging bij
het Vaticaan erkent als een zaak van nationaal
belang, sindsdien niet is gebleken. In verband
met de omstandigheden, waaronder het gezant
schap destijds is moeten worden opgeheven, zou
alleen een in dezen zin gewijzigd inzicht grond
slag kunnen zijn voor herstel der vertegenwoor
diging.
Door gemis van redelijke waarborgen, dat
ook een incidenteele vertegenwoordiging
hier te lande in vorenbedoelden zin zou
zijn opgevat, heeft de regeering vertegen
woordiging van Nederland bij de .ironing
van Paus Pius XII niet in overweging kun
nen nemen
Stand op Woensdag 1 uur v.m.: 741.3
Vorige stand: 741.1
