Chamberlain's verklaring met
vreugde begroet
Wordt Gibraltar
bedreigd
Lagerhuisdebat
wordt besloten
Het
nieuws van
heden
Churchill in het
Britsche kabinet
ROME ONTHOUDT ZICH
VAN COMMENTAAR
POSTCARD
LUITENANT-GENERAAL
VOOR ALBANIË
DE BAROMETER
SCHOENEN
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VRIJDAG 14 APRIL 1939 - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21737
Duitsche kringen ontstemd wegens
„Britsche voogdij over kleine
Staten
Bulgaren pleiten voor
onafhankelijkheid
Rome levert geen commentaren
Van Spaansche zijde worden troe
pen en materiaal bij de vesting
geconcentreerd
Duitsche manoeuvres
voor Spanje's kust
Het Weer
Sir John Simon over de besten
diging van het accoord
met Italië
mc
■C
V'.
Reden der gewijzigde
Britsche politiek
Sir John Simon spreekt
Samenwerking met Moskou
m z
Deze zal den Koning van Italië
officieel te Tirana ver
tegenwoord igen
Albanië verlaat den Volkenbond
Belgisch kabinet voor
Maandag geleed?
Het parlement kwam gisteren voor
het eerst weer bijeen
Een spoorwegramp
in Mexico
MIAJA TE MARSEILLE
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Instelling van een ministerie voor
oorlogsmateriaal verwacht
Spaansche strijd vroeg
1.200.000 dooden
Het betere
merk
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct •'"get
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65':eni
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
De Albaansche minister-president tijdens zijn rede in de Albaansche constituee-
rende vergadering, waarin hij den Koning van Italië en Keizer van Ethiopië de
kroon van Albanië aanbood. (Telegrafisch overgebrachte foto)
LONDEN, 14 April (Keuter) De ge-
heele Britsche pers stemt in met de rede
van Chamberlain, en men is het er alge
meen mede eens, dat het Britsch-Italiaan-
sche verdrag niet moet worden opgezegd
zoo lang Italië nog in de gelegenheid is zijn
verplichtingen na te komen.
De „Times" wijst er op, dat de werkelijke
Proef zal komen na de parade te Madrid. Wan
neer de Italiaansche troepen niet teruggetrok
ken worden, behoeft het verdrag niet eens meer
opgezegd te worden.
De „Daily Telegraph" keurt de beslissing om
het Britsch-Italiaansche aceoord niet op te zeg
gen goed, omdat een geschil tusschen Italië en
Engeland in de Middellandsche Zee gelijk zou
staan met in de kaart van Duitschland te spe
len.
De „Newts Chronicle" betreurt, dat zoo weinig
merkbaar is van werkzame samenwerking met
de Sovjet-Unie, want zonder deze vormen de
huidige maatregelen geen werkelijke collectieve
Veiligheid. Toch acht het blad de verklaring
sterker dan verwacht werd, en is verheugd hier
over.
In politieke kringen te Washington worden
de verklaringen van Chamberlain en Daladier
met vreugde begroet. Volgens Havas is men van
oordeel dat hierdoor de Vereenigde Staten wor
den aangemoedigd een gelijke houding aan te
nemen. Het „herstel" van de Fransche en Brit
sche diplomatiek geeft nieuwe troeven in han
den aan hen, die de neutraliteitswet willen ver
anderen, vooral nu in het parlement geen eens
gezindheid dienaangaande, bestaat. Men voegt
hieraan toe dat de Sovjet-Unie den slagboom
moet vormen in het Oosten van Europa in ver
hand met het gevaar, dat Japan oplevert bij een
wereld-conflict. Men zou wensehen, dat Rus
land zijn houding duidelijk zou bepalen, aange
zien dit een aanduiding zou zijn van hetgeen
de Vereenigde Staten van deze zijde te ver
dachten hebben in geval een conflict in den
Stillen Oceaan mocht uitbreken.
De Romeinsche bladen wijden de geheele voor-
Pagina aan de vergadering van den Grooten
Pascistischen Raad en de woorden van Musso
lini, doch bespreken niet de redevoering van
Chamberlain. Deze wordt evenwel, evenals de
verklaring van Daladier, in haar geheel op an
dere pagina's gepubliceerd, onder het opschrift
.,het standpunt der democratieën".
Over de door Chamberlain in het Lagerhuis
afgelegde verklaring schrijft de „Deutsche
Dienst" o.m.: „De redevoering van Chamber
lain, welke een zoo groote sensatie zou brengen,
kan slechts een groote bluf genoemd worden.
De geheele jongste ontwikkeling, waarin Al
bion een zoo treurig beroemde rol speelde en
Welke een klaaglijk einde heeft gevonden door
de redevoering van den minister-president in
het Lagerhuis, bewijst opnieuw dat Engeland
Paniek en oorlogsstemming noodig heeft om
tenslotte op te treden in de rol van vredesstich-
ter.
Het is zacht uitgedrukt een ongegeneerdheid,
wanneer Engeland zich verstout zijn twijfelach
tige bescherming aan te bieden aan de Griek-
sche regeering, welke zoo juist door haar har
telijk gestelde notawisseling met de Italiaansche
fegeering heeft bewezen dat zij zich niet be
dreigd gevoelt. Hetzelfde geldt voor het Engel-
sche aanbod aan Roemenië. Zuid-Slavie, dat
vriendschappelijke betrekkingen onderhoudt met
de as-mogendheden, heeft niet den geringsten
wensch geuit garanties van de zijde van Enge
land te verkrijgen. Deze Engelsche gebruiken
zijn in werkelijkheid een voogdij over de kleine
staten. Het is niet te veronderstellen, dat de
zelfbewuste en in hun nationaal gevoel zoo
trotsche volken van den Balkan zich door deze
methoden gesticht en gestreeld voelen".
In Poolsche kringen te Warschau wordt vol
gens Havas verklaard, dat de nieuwe garanties
van Engeland en Frankrijk geen verdere ver
plichtingen voor Polen met zich meebrengen.
Men wijst verder op het belang van de verkla
ringen van Chamberlain en Daladiêr in de
huidige omstandigheden, en vooral de woorden
van Daladier over de Fransch-Poolsche over
eenkomst worden met instemming begroet.
Volgens de Poolsche opvatting raken de een
zijdige garanties, welke Griekenland en Roe
menië zijn gegeven, noch het Poolsch-Britsche
verdrag, noch het Fransch-Poolsche bondge
nootschap.
In de kamerbijeenkomst te Sofia heeft de
Bulgaarsche minister van Buitenlandsche Za
ken een onbepaalde verdaging van de bespre
king der interpellaties over de buitenlandsche
politiek gevraagd.
Verscheidene afgevaardigden der oppositie
vielen daarop de regeering heftig aan. Staynof,
oud-gezant te Parijs, verklaarde, dat het Bul
gaarsche volk niet het lot van Tsjecho Slowa
kije en Albanië wil ondergaan. Hij zeide dat
een Bulgaarsche delegatie naar Berlijn zou
vertrekken voor het voeren van besprekingen,
waarvan niemand het karakter kende. De af
gevaardigde Sakharof verklaarde, dat de re
geering een pers- en radiocampagne toelaat, die
den indruk wekt dat zekere staten onkwetsbaar
zijn, en het Bulgaarsche volk doet leven in de
meening, dat zijn plaats slechts aan de zijde
van die staten kan zijn. Hij vergeleek den toe
stand met dien van 1915, toen de regeering
verzekerde dat er geen enkele verplichting be
stond, terwijl de Duitsche munitie reeds te So
fia aankwam.
Nadat het voorstel tot verdaging was aange
nomen verliet de geheele oppositie uit protest
de zaal.
GIBRALTAR, 14 April (Havas). De militaire
attaché en de luchtvaart-attaché der Fransche
ambassade te Burgos zijn te Gibraltar aange
komen. Men meent te weten, dat zij een spe
ciale missie hebben.
Te Londen zijn volgens Havas berichten ont
vangen, welke wijzen op een activiteit van
Spaansche troepen bij Gibraltar. De Engelsche
militaire autoriteiten hebben de noodige voor
zorgsmaatregelen genomen. Er werken 200 man
genietroepen aan den aanleg van een barricade
op den grooten weg op ongeveer 200 meter van
de neutrale zone tusschen het Spaansche en
Engelsche gebied. Na zonsondergang mogen
geen auto's en autobussen meer Gibraltar in of
uit.
Deze maatregelen werden genomen na een
aantal waarnemingen. Men meldt dat verschil
lende soorten veldgeschut, mitrailleurs, tanks
en munitie alle dagen op groote vrachtauto's
van Cadiz naar La Linea zijn overgebracht.
Sinds Dinsdag zouden in deze stad 2000 tot
3000 man troepen zijn aangekomen. In La Li
nea hebben de autoriteiten alle auto's opge
vorderd.
Verder bericht de Berlijnsche correspondent
van de „Daily Express", dat zes eenheden van
de Duitsche vloot, welke deel moeten nemen
r
aan de manouvres voor de Spaansche kust,
vanochtend uit Kiel zijn vertrokken. De sche
pen stoomden evenwel niet door het kanaal van
Kiel, doch zetten koers naar het noorden.
PARIJS, 14 April (Havas) Gisterenavond
is maarschalk Pétain, de Fransche ambassadeur
bij de Spaansche regeering, na zijn bezoek aan
Parijs, waar hij besprekingen voerde met de
Fransche regeering, naar Spanje teruggekeerd.
Bij de oefeningen, die door het Engel
sche leger te Aldershot werden gehou
den, waren de helmen der officieren
en soldaten gecamoufleerd
iiuiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiniHiiiiiiiiiiiiiiiii iiii!=
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur: =j
VOOR DE KUSTSTROOK: 1
eenige buitjes, geheel bedekt of zwaar be-
wolkt, weinig verandering in temperatuur,
matige Zuidelijke tot Westelijke wind.
VOOR HET BINNENLAND:
!H eenige regen met kans op plaatselijk on-
weer, geheel bedekt of zwaar bewolkt, nog
iets kouder dan vandaag, zwakke tot ma- SE
tige wind uit Zuidelijke tot Westelijke
richtingen.
Zon op 5.08 - onder 18.55 - Licht op 19.25 j|
Maan op 2.51 onder 13.30
19 April N. M.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiinl
HET NIEUWE ITALIAANSCHE RIJK NA DE VEROVERING VAN ALBANiE
TIROL
1919
ISTRIE 1919
FIUME '924
ZARA '920
LAGOSTA'Sr
ALBANi
T"MS
LGER/E
SYRIË/
(FR)
ISA"''- 'RAK
R)
S'.M
MAROKKO
TRIPOLI
TR^NS-
CrRENAICA
FRANSCH
WEST
JORDANIË
KOEW
L I BIE
(ITAL AFRIKA)
AFRIKA
EGYPTE
AR ABIE
S A 0 E 0 I A
EQUATORIAAL
AFRIKA
ANGLO
EGYPT
SOE DAN
(BR.)
f'TAL^;
I935
FRANSCH
MAL IL
BR. S
RR.SOMALILAND
GALL RAR\
HARAR;OOST
SIDAMO-
SOMALI -
AFRIK
LAND
BELGISCH^ (SF)
^OEGANDA (fi*>
L"KENIA
lö 89
I93B
KONGO
INDISCHE
(BR.)
TANGANJIKA
TERRIT
1925
KM
300 SOO
Bij beschouwing van bovenstaande kaart krijgt men een goed denkbeeld van de
Italiaansche machtspositie, zooals deze zich thans verhoudt tot de Britsche en
Fransche belangen die gelegen zijn in Afrika en rondom het Oostelijk bekken van
de Middellandsche Zee. De lezer krijgt hierdoor een inzicht van den oogenblikke-
lijken toestand, zooals die sinds 1919 tot op heden gegroeid is. (Zie de jaartallen
op de kaart)
LONDEN, 14 April. Reuter. Nadat tij
dens de Lagerhuisdebatten op Donderdag
avond Lansbury had gepleit voor het voe
ren van besprekingen met Hitler en Mus
solini, nam Eden het woord. Hij zeide, dat
reeds sedert langen tijd het doel van zekere
Europeesche mogendheden strategisch is.
Zij trachten zich bepaalde posities te ver
werven tot het verwerven van voordeelen,
die den volgenden stap moeten mogelijk
maken.
De waarheid is, dat men niet kan hopen
op een verbetering in den toestand, zoolang
men niet kan beginnen, in een of anderen zin
den eerbied voor internationale verplichtingen
te herstellen. Zonder eerbiediging van belof
ten zijn geen betrekkingen, die de moeite
waard zijn, mogelijk. De taak is onmetelijk
groot, maar ik geloof, aldus Eden, dat de
politiek, welke tien dagen geleden door het
Huis eenstemmig werd gesteund, de eenige is,
waarvan men kan hopen, dat zij tot dat re
sultaat kan leiden. (Applaus op de ministers-
banken)
De arbeidersafgevaardigde Wedgwood zeide
onder meer: „Wij kunnen niet toestaan, dat
Nederland of Denemarken zouden ondergaan.
Indien het systeem der tweezijdige overeen
komsten wordt voortgezet, laat ons dan een
tweezijdige overeenkomst met Nederland slui
ten".
Sir John Simon sloot de debatten en zeide,
dat het land blijkbaar zijn vertrouwen in de
tegenwoordige regeering heeft behouden. Ten
aanzien van Albanië deelde hij mede, dat het
telegrafisch verkeer met den Britschen gezant
hervat was. De regeering ontvangt nu berich
ten van hem en wacht nog steeds op een volle
dig verslag, dat hij ongetwijfeld opstelt en in
de volgende dagen zal toezenden.
Sprekende over de Engelsch-Italiaansche
overeenkomst zeide Sir John Simon, dat er
goede redenen bestaan om te verwachten, dat
Italië deze overeenkomst zal nakomen. Met
het oog op de bepalingen, welke zij nog steeds
inhoudt, heeft de Italiaansche regeering niet
het recht ons er aan te houden, maar wanneer
wjj zeggen, dat wij haar zullen naleven, moe
ten wjj zelf de bepalingen ten uitvoer leggen.
Ten aanzien van Turkije zeide Simon dat niet
meer gezegd kan worden dan dat Turkije zoo
nauwkeurig mogelijk op de hoogte is gehou
den en, dat Engeland in zeer nauwe samen
werking met dat land is geweest.
Over de verhouding tot Rusland zeide de
minister het volgende:
„Ik zou allereerst willen zeggen, dat er geen
enkele wensch bestaat om Rusland uit te slui
ten of na te laten het volledige voordeel te
trekken uit hulp van Rusland in de zaak van
den vrede. Reeds dadelijk bij den aanvang van
deze nieuwe politiek hebben wij Rusland ern
stig tot samenwerking uitgenoodigd.
Gedurende alle onderhandelingen hebben
wij met Sovjet-Rusland zeer nauw contact ge
houden. Op 29 Maart werd den Sovjet-amba-
ssdeur een voorloopige uiteenzetting gegeven
van den nieuwen koers welken de regeering zich
voorstelde te volgen. Deze hield onze verzeke
ringen in aan Polen en Roemenië.
De Sovjet-ambassadeur erkende, dat dit een
revolutionnaire wijziging der Britsche politiek
zou zijn en het vertrouwen van de andere lan
den aanzienlijk zou versterken. Het werd dui
delijk gemaakt, dat wij geenszins de bedoeling
hadden hulp der fcovjetregeering buiten te
sluitenj wanneer zij bereid was deze te ver-
leenenop de wijze, welke ook, die het meest
doeltreffend was.
Ik wensch het Huis eenvoudig te doen on-
grijpen, dat er geen waarheid schuilt in ae
suggestie, dat wij probeeren middelen te zoeken
om te voorkomen dat Sovjet-Rusland volledig
zou worden opgenomen in het stelsel, dat wij
wensehen op te bouwen tegen de agressie.
Het gevaar overwegende, waarvoor de vrije
landen zich thans geplaatst zien, zouden wij
gek zijn, indien wij niet den werkelijken bij
stand zouden erkennen, welke van Ruslanc
kan worden verkregen.
Er is geen feit treffender, aldus verklaarde
Simon nader, dan dat het mogelijk is geweest
de traditioneele Britsche politiek te vervor
men door er een reeks formidabele verplich
tingen aan toe te voegen, welke onder zekere
WMlWIHlflM
Z.
mfÊÊM
Engelsche werkloozen hadden hel plan opgevat Chamberlain per briefkaart hun
meening over zijn binnen- en buitenlandsche politiek, te kennen te geven. Teen zi'
met dc kaart in Downingstreet aankwamen belette de politie hun tot het huis van
den premier door te dringen. Later werd de kaart door twee postbestellers bezorgd
omstandigheden ons land tot een oorlog zou
den brengen, met de algemeene goedkeuring
van het Britsche volk. Dit geschiedde in de
laatste paar weken. Het zou juist zijn Indien
de hoofden der totalitaire staten deze wijziging
onder oogen zagen.
De verklaring is niet, dat de aard van het
Britsche volk is veranderd of dat wij plot
seling ons gevoel voor historie hebben ver
loren. De verklaring ligt in de wijziging van
Europa zelf. Het Britsche volk, dat de ont
wikkeling der gebeurtenissen in Midden-
Europa gadeslaat, komt tot de conclusie, dat
wij tegenover een geweldige macht zouden
kunnen worden geplaatst, welke op over-
heersching aanstuurt. Dat is de verklaring."
Nadat de positie der Middellandsche Zee-
vloot nog ter sprake was gekomen, werd het
debat gesloten en ging het Lagerhuis tot
Dinsdag uiteen.
ROME, 14 April (Stefani) De minis
terraad, die hedenochtend onder voorzitter
schap van den Ducc heeft vergaderd, heeft
zijn instemming betuigd met het besluit
van den Koning om de kroon van Albanië
te aanvaarden. De koning van Italië en
Albanië en Keizer van Abessinië zal in Al
banië vertegenwoordigd worden door een
luitenant-generaal met zetel te Tirana.
De Albaneesche missie, welke aan Koning
Victor Emmanuel de Koningskroon van Al
banië zal komen aanbieden, zal volgens
Havas, niet vóór Zondag a.s. te Rome zijn.
Verder wordt bericht, dat Albanië be
sloten heeft den Volkenbond te verlaten.
BRUSSEL, 14 April (Havas). Pierlot
heeft Donderdagmiddag besprekingen ge
voerd met den voorzitter van het directo
rium van het Katholiek Blok Hoyois en met
den minister van Openbare Werken Marck.
Beiden beperkten zich er toe, te verkla
ren, dat Pierlot dacht, Zaterdag met de
vorming van zijn kabinet te kunnen begin
nen. Zij spraken de hoop uit, dat de regee
ring vóór Maandag gevormd zou kunnen
zijn.
Het parlement werd gisteren heropend. Vooral
de nieuwgekozen leden Grammens en Frenssen
trokken de aandacht. De verkiezing van een
Kamervoorzitter werd tot de volgende zitting
uitgesteld. Er zijn twee candidaturen, namelijk
van den aftredenden voorzitter Huysmans (soc.)
en van minister Marck (VI. Kath.).
MEXICO, 14 April (Reuter) Ongeveer 225
kilometer ten Noorden van Mexico-stad is een
sneltrein tegen een stilstaanden trein gereden
Hierdoor werden 26 personen gedood en vijftig
gewond.
MARSEILLE, 14 April (Havas) De vroe
gere bevelhebber van het republikeinsche
Spaansche leger, generaal Miaja. is aan boord
van het schip „Ville d'Alger'" te Marseille aan
gekomen. Hij weigerde een verklaring af te leg
gen. Men verwacht dat hij vanavond naar Pa
rijs zal vertrekken, aangezien hij toestemming
heeft gekregen zich daarheen te beeeven.
Sir John Simon bespreekt in het Lager
huis den toestand in Europa.
Gibraltar wordt versterkt in verband met
militaire maatregelen van Spaansche
zijde.
Koning Victor Emmanuel zal te Tirana
door een luitenant-generaal worden ver
tegenwoordigd.
Binnenkort is de benoeming te wachten
van mr. C. Schuller tot Peursum tot ge
zant in Spanje.
Naar wij uit goede bron vernemen, is het
zeer waarschijnlijk dat Winston Churchill
in het Engelsche kabinet zal worden opge
nomen. Men verwacht, dat binnenkort een
ministerie voor oorlogsmateriaal zal wor
den ingesteld en dat dit onder leiding zal
komen te staai^ van Churchill.
MADRID, 14 April (Havas) Naar schat
ting zijn ongeveer 1.200.000 personen. waaT-
van 450.000 militairen en 750.000 burgers
tijdens den Spaanschen burgeroorlog ge
dood.
Wat de strikt militaire verliezen aangaat,
hadden de nationalisten 130.000 dooden te be
treuren. Dit was het gevolg van de overweldi
gende meerderheid van Franco op het gebied
van artillerie en luchtmacht. De republikein
sche artillerie was bij Teruel het talrijkst; daar
stonden 180 kanonnen opgesteld Aan de Ebro
had Franco 1400 stukken tegenover de republi
keinen 120.
1i"L rrM U l 1 i l11 II i i i i i A
Stand "P Vrijdag 1 uur n.m.: 755.9
Vorige stand: 756.9
