Berlijn en Rome solidair
tegenover Roosevelt
Te Parijs is men nog weinig
optimistisch
Troepenschouw te
Sevilla
Belgische soci's
werken niet mee
Congres der Kath.
vrouwen gesloten
Het
nieuws van
heden
Rijksmiddelen
ZAL HITLER'S REDE MEER
HOOP GEVEN?
TURKIJE BIJ HET ANTI
AANVALSFRONT?
VERONTRUSTING OVER
HOUDING VAN ROME
DE BAROMETER
VEREENIGDE katholieke pers
DINSDAG 18 APRIL 1939 - OCHTENDSLAG
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
'3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21742
Italiaansche pers over „een
nieuw hoofdstuk in de
omsingelingspolitiek"
Chineesche pers juicht
Vredesboodschap toe
Italiaansche pers afwijzend
gestemd
Hull over de vredesboodschap
Onderstaatssecretaris
Voor Albanië benoemd
Gevaarlijke manoeuvres
der as in Spanje
Het Weer
Fransche oorlogsschepen te
Gibraltar; Britsehe vloot
bij Malta
Socialistische ministers kunnen
niet medewerken aan
kabinet-Pierlot
Wervelstormen eischten
4-1 dooden
De Heilige Vader zeer verheugd
na de algemeene audiëntie
van Vrijdag j.l.
Presidente tevreden
over resultaten
Na de vlaggenkwestie
bij Duitsche school
Het bestuur ziet af van de
L.O.-subsidies
Onze kust- en grens-
beveiliging
Inspectie van den minister
van Defensie
Booze brieven
Over de eerste drie maanden
van dit jaar beneden de
raming gebleven
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 rent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
BERLIJN, 17 April. (Havas). Het besluit
fan Hitier om den Rijksdag tegen 28 April
bijeen te roepen geeft een nieuwe wending
aan de ontwikkeling van de internationale
Politiek. Algemeen gelooft men, dat het be
sluit genomen is in overleg met de Italiaan
sche regeering. Ook gelooft men, dat Musso
lini er naar gestreefd heeft niet de onge
rustheid te vergrooten, die de openbare mee
ning in het buitenland na de eerste reacties
van Duitsche politieke kringen en de Duit
sche pers aan den dag gelegd heeft. Het is,
zoo zegt men, niet onmogelijk dat Hitler, in
overeenstemming met de gemeenschappelijke
Politiek van de as Berlijn-Rome, zich op 28
April op minder negatieve wijze zal uitspre
ken dan de Duitsche pers heeft gedaan.
Aan den anderen kant zou Hitier, hoewel zich
baseerend op de krachtige reactie die de verkla-
Ingen van Roosevelt in Duitsche politieke krin
gen hebben uitgelokt, niet de deur sluiten voor
besprekingen in een min of meer verre toe
komst, welke het aan Duitschland mogelijk zou
den maken om de regeling aan de orde te stel
ten van de vraagstukken, die het na aan het
hart liggen: dat van de koloniën en dat van
he grondstoffenvoorziening, gezwegen nog van
het vraagstuk der vergrooting van den Duitschen
Uitvoer.
Hitier zou nogmaals herinneren aan de voor
stellen die hij gedaan heeft inzake de beperking
her bewapening en de ontwikkeling van de in
ternationale economische betrekkingen.
Dit zijn echter slechts veronderstellingen, be-
hoorende tot die welke in büitenlandsche diplo
matieke kringen te Berlijn het meest geloof
vinden.
Verder deelt Havas mede, dat de rede, die
Hitier op 28 April in den Rijksdag zal hou
den, naar men zegt ongeveer drie uur duren
zal. Zij wordt door alle Duitsche radio
stations uitgezonden.
De Milaansche „Regime Fascista" noemt de
Propaganda-actie van Roosevelt" een „encycliek
Van Wilson II". Het blad schrijft: „Dit docu
ment devalueert zichzelf door de wijze van zijn
Verspreiding en den toon, waarin het gesteld is.
Niemand, doch Duitschland en Italië in de laat
je plaats, wenscht een oorlog. In de actie van
Hoosévelt schuilt de typische Angelsaksische hui-
°helarij, want een oorlog dreigt de wereld slechts
°mdat er staten zijn die weigeren terug te ge-
Ven, hetgeen zij ten onrechte inhouden of dat
gene uit te leveren, waartoe zij zich verplicht
hadden.
Gedurende den niet korten tijd van zestien
Jaar van zijn ontwapening is geen enkele der ge
rechtvaardigde en verstandige eischen van
duitschland ingewilligd. Men heeft het veeleer,
juist omdat het zonder wapens was, met ver
achting en hoogmoed geantwoord en daarom is
midden in vredestijd de ongehoorde inval in het
Roergebied door het „democratische" Frankrijk
mogelijk geweest.
Evenzoo is het met Italië gesteld. Het blad
eischt dan dat Roosevelt liever voor de vervul-
hng der door Frankrijk tegenover Italië afge
legde, doch nimmer nagekomen koloniale belof
ten moet zorgen en bewerken dat aan Duitsch-
tend de wegens niet-nakoming der „heilige pun
ten van Wilson" ontnomen koloniën worden te
lgegeven.
Een eigenaardig geheugenverlies heeft zich
meester gemaakt van den grooten democraat
Hoosevelt, wanneer hij spreekt over een bespre
king der practische middelen tot den wereld
handel. Hij moet zich herinneren, dat het juist
he Vereenigde Staten zijn geweest die als eerste
mogendheid de hoogste belemmeringen in den
U'eg hebben gelegd aan het internationale ruil
verkeer. Italië en Duitschland zullen gemeen
schappelijk een waardig antwoord geven op dit
Zonderlinge document."
„Giornale d'Italia" behandelt eveneens uit
voerig het telegram van Roosevelt, en schrijft
„De Amerikaansche boodschap beteekent een
hieuw kapittel van de van Engeland, Frankrijk
en de Vereenigde Staten uitgaande aanvalspoli-
liek tot omsingeling van Duitschland en Italië.
Met het oog op dit feit moet het volgende
borden vastgesteld: Italië kan Roosevelt geen
enkel moreei of politieie recht toekennen voor
een interventie in de Europeesche geschillen.
Roosevelt probeert heel openlijk door een aflei
dingsmanoeuvre zijn natie in een donker avon
tuur te storten om zijn mislukkingen op binnen-
landsch politiek gebied te bemantelen."
Volgens een Reuter-bericht uit Washington
heeft minister Huil Maandag een verklaring
afgelegd, waarin hij zeide, dat de openbare mee
ning der wereld zich krachtig aaneensluit achter
den oproep van Roosevelt tot Mussolini en Hit-
Ier. De Amerikaansche regeering is zeer dank
baar voor de reactie in Europa en het Westelijk
Halfrond. Men gevoelt blijkbaar, aldus Huil, dat
op het juiste oogenblik een practische bijdrage
is geleverd tot de zaak van den vrede en dat de
publieke opinie, de sterkste der vredeskrachten,
door de geheele wereld krachtiger georganiseerd
wordt.
De minister zeide dat hij Roosevelt's oproep
met den Britschen ambassadeur had besproken
in een onderhoud, dat twintig minuten duurde.
Hij had uit Rome en Berlijn geen aanwijzingen
ontvangen over den aard van het antwoord der
Italiaansche en Duitsche regeeringen. Op de
vraag, of hij den oproep goed achtte, zelfs als
die zou worden afgewezen, antwoordde Huil:
„De oproep blijft bestaan tot iemand iets beters
en iets, dat tastbaarder is, aanbiedt." Hij zeide
niet te gelooven, dat het zou gebeuren.
Uit Tsjoengking wordt bericht, dat de Chi
neesche bladen de boodschap van Roosevelt van
uitvoerigen commentaar voorzien. De pers hul
digt den Amerikaanschen president als een groot
staatsman en juicht zijn voorstellen toe.
De Lybische ruiterij in actie. Een mooi
maarschalk Balbo generaal-veldmaarsch
beeld van het schouwspel, waarop lucht-
alk Goering bij zijn bezoek versasite
LONDEN, 17 April (Havas) Reuter
meldt dat minister-president Chamberlain
morgenmiddag in het Lagerhuis een korte
verklaring zal afleggen over den internatio
nalen toestand. Men verwacht, dat hij
medcdeeling zal doen van de toetreding
van Turkije tot het anti-aanvalsfront.
Een brug bij Vicksburg stortte in als gevolg van den hoogen waterstand in den Mis
sissippi. Als gevolg daarvan reden zes auto's in het water, waarbij 12 personen
den dood vonden
Home, 17 Anril (Havas) Bij het ministerie
Van Büitenlandsche Zaken is een onderstaats-
5®cretariaat voor Albaneesche zaken opgericht.
Naadsheer Bernini, vice-voorzitter van de cor
poratie van de metaal-nijverheid, is tot onder
staatssecretaris benoemd,
Onze Parijsche correspondent seinde d.d. 17
April:
De Berlijnsche correspondenten van de Parij
sche bladen hadden als hun indruk de moge
lijkheid weergegeven dat de leider van het
Derde Rijk bij wijze van officieele reactie op
de boodschap van Roosevelt, deze geheel zou
negeeren. Des te grooter is dan ook de verras
sing geweest toen in den namiddag werd ver
nomen dat Hitier de boodschap van Roosevelt
een zoo belangrijk iets vond, dat hij tegen 28
April in den bijeengeroepen Rijksdag zelf daar
op zou antwoorden.
Een andere verwachting welke men in poli
tieke en diplomatieke kringen had gekoesterd
was, dat het officieele Italië de boodschap van
1 Roosevelt gunstiger zou blijken te hebben ont-
I vangen dan 't Derde Rijk. Men had deze verwach-
I ting gebouwd op het feit, dat de pers van het
schiereiland de rede van Roosevelt geheel had
weergegeven en daarbij als eenig commentaar
de reactie in Duitschland had gevoegd. De
hoonende en felle uitlatingen van de Italiaan
sche pers, die vandaag de Parijsche bladen be
reikten, sloegen deze verwachting den bodem
in en stellen hen, die bij deze gelegenheid op
nieuw een hoopgevende afwijking tusschen de
standpunten van Berlijn en Rome gemeend
hadden te constateeren, oogenschijnlijk weer
in het ongelijk. Nochtans moet men afwach
ten hoe het officieele standpunt van de as zal
luiden. Hoewel men aanneemt dat dit nu wel
geen botte afwijzing zal zijn, gelooft men toch
niet dat het van zoo'n aard zal zijn dat er
veel hoop op mag worden gebouwd,
Een vrij goeden indruk had ook de rede van
Graaf Ciano Zaterdag in de Kamer te Rome ge
houden, gemaakt. Zijn volkomen zwijgen over
de betrekkingen met Frankrijk legde men hier
uit als een symptoom van het verlangen deze
betrekkingen niet door verdere discussies nog
te verscherpen Ciano zou ook hebben willen
vermijden dat de Kamer een betooging tegen
Frankrijk hield, waarbij die van 30 November
j.l. wellicht nog muziek geleken zou hebben
zooals ook Daladier in zijn jongste communi
qué aan de pers over Italië gezwegen heeft. Met
dit verlangen was de door Ciano geuite wensch
tot een goede verstandhouding met Engeland
wel in overeenstemming te brengen. Niettemin
blijft men argwanend staan tegenover het ver
langen van Italië om de betrekkingen met En
geland te verbeteren, wijl men zich afvraagt
of hierachter niet de hoop schuilt Londen van
Parijs te vervreemden of de Britsehe regeering
gunstig te stemmen, en zoodoende een ge
neigdheid te wekken dat Engeland de Fran-
sche regeering zal beïnvloeden ten gunste van
de eischen van Italië.
Inmiddels zijn nu juist de Italiaansche pers
stemmen aan de illusie van een betere gezind
heid van Italië jegens Frankrijk weer een ein.
de komen maken.
Zoo wordt in de Parijsche bladen een artikel
van de „Relazione Internazionale" aangehaald,
waarin betoogd wordt, dat Frankrijk de mo.
gendheid is en blijft die nog een rekening aan
Italië heeft te betalen en déze rekening ook zal
betalen.
Als nieuw element in de internationale
spanningen constateert men het drijven van
de as, in het bijzonder van Duitschland.
om Spanje te bewegen met natuurlijke
aspiraties in het veld te treden. Uit de over
en weer, zoowel ter zee als te land, ont
plooide militaire activiteit rond Gibraltar,
Tanger en Marokko leidt men af dat men
niet alleen met een loos alarm te doen
heeft. De toestand wordt hier dan ook als
verontrustend beschouwd. De toestand zal
dat zeker niet minder worden nu Roose
velt Hitler en Mussolini als het ware met
den rug tegen den muur heeft geplaatst en
hen gedwongen heeft de kaarten op tafel
te leggen.
De diplomatieke activiteit welke vooral Lon
den ontwikkelt en welke er nu op gericht is
Rusland en Turkije actief te doen deelnemen in
het anti-agressiefront wordt vanzelfsprekend te
Parijs met instemming begroet. Van geen enke
len militairen maatregel zou men echter zulk 'n
heilzame preventieve werking verwachten als
van een onverwijlde invoering van de conscriptie
in Engeland. Dat deze nog steeds uitblijft ter
wijl Engeland overal elders bondgenooten, en dus
soldaten, werft doet aan Fransché zijde ontegen
zeglijk eenige afbreuk aan de „entente cor
diale" met Engeland.
VOOR DE KUSTSTROOK:
Guur, regen- en hagelbuien, krachtige tot
stormachtige Noord-Westelijke tot Noor-
delijke wind.
VOOR HET BINNENLAND:
Guur, regen- of hagelbuien, plaatselijk s
zelfs met onweer, matige tot krachtige,
tijdelijk stormachtige Noord-Westelijke
tot Noordelijke wind.
1 ALGEMEENE VOORUITZICHTEN:
Aanhouden van een periode met Noordc- jE
H lijke winden, waarbij na morgen flinke
nachtvorsten kunnen worden verwacht. H=
SEVILLA, 17 April (Havas) Zestig
duizend man hebben deelgenomen aan den
voorbijmarsch voor Franco, die omringd
was door de ministers van Binnenlandsche
Zaken en Landbouw, zoomede de generaals
Queipo de Llano, d'Avila, Yague en Kinde-
lan. Het weer was fraai en er was een
groote menigte op de been. Het défilé
duurde van tien tot een uur.
Volgens Havas zullen ongeveer 150.000 man
deelnemen aan het overwinningsdéfilé dat op
15 Mei, den naamdag van St. Isidorus, den Be
schermheilige van Madrid, in tegenwoordigheid
van Franco te Madrid zal worden gehouden.
De büitenlandsche troepen zullen in de daar
opvolgende dagen Spanje verlaten, hetzij over
Cadiz, hetzij over Almeria. De geleidelijke de
mobilisatie van het Spaansche leger zal in de
derde week van Mei beginnen. Zij zal samen
vallen met een algemeene reorganisatie van
de politiek.
Ter gelegenheid van het défilé zal Franco op
15 Mei te Madrid een belangrijke rede houden.
Terwijl zich vandaag te Gibraltar dertien
Fransche oorlogsschepen bevonden, ver
neemt Reuter, dat vrijwel de geheele Brit
sehe Middellandsche Zeevloot zich in de
buurt van Malta bevond. Te Gibraltar be
vinden zich slechts enkele Britsehe schepen,
meerendeels torpedojagers.
BRUSSEL, 17 April. (Belga) Het congres
der Belgische Werkliedenpartij heeft met
310.000 tegen 248.000 stemmen, bij 15.000
onthoudingen, de motie verworpen ten
gunste van deelneming der socialisten aan
de regeering.
De socialistische ministers hebben hierop
naar Havas bericht Pierlot in kennis gesteld
van de onmogelijkheid, waarin zij zich bevinden
hun medewerking aan de regcering voort te
zetten na de stemming op het congres der Bel
gische Werkliedenpartij.
Men denkt, dat het ministerie spoedig zal
•worden herzien op de basis van twee partijen
de katholieken en liberalen.
COLLINS (Arkansas), 17 April. (Havas). De
o.-nado's, welke gisteren de staten Texas, Loui-
iana, Arkansas en Oklahoma teisterden, heb
ben 41 personen gedood en meer dan 170 ge
wond. De materieele schade wordt op enkele
honderdduizenden dollars geraamd.
Onze Romeinsche correspondent seinde d.d.
17 April:
Hedenmiddag is het congres van de Inter
nationale Unie van Katholieke Vrouwenbonden
gesloten door een Lof met predicatie door Mgr
Besson, bisschop van Genève, Fribourg en Lau
sanne. De plechtigheid vond plaats in de basi
liek van de H. Francesca Romana, welke op
het Forum gelegen is. Na de preek celebreerde
Mgr. Besson in vol ornaat een plechtig Lof.
Na den zegen met het Allerheiligste werd door
alle aanwezigen het Credo gezongen. Ten slotte
daalden de deelneemsters aan het congres af
in de krypte, waar zij het stoffelijk overschot
van de H. Francesca Romana, dat in een gla
zen kist ligt opgebaard, vereerden.
Mgr. Besson ving zijn preek aan met de
verheugende mededeeling, dat in de parti
culiere audiëntie, welke de H. Vader hem
verleend had, Deze hem gesproken had over
de groote vreugde, welke hem de algemee
ne audiëntie van Vrijdag j.l. bereid had. De
aanblik van zooveel vrouwen en meisjes, al
len bezield met een vurig verlangen naar
apostolaat, had den H. Vader diepe verheu
genis geschonken. Mgr. Besson sprak ver
volgens over het apostolaat van de vrouw
voor zoover zich dit richt tegen het hei
dendom.
Wij spraken verder nog een oogenblik
mevr. SteenbergheEngering, presidente
van de Unie. Zij was, naar zij ons mede
deelde, zeer tevreden over het verloop van
het Congres. De opkomst was bijzonder
goed geweest en er was hard en met succes
gewerkt.
De H. Vader ontving heden in particuliere
audiëntie o. a. de generale overste van de mis
sie-zusters van het H. Hart en ex-Koningin
Amelia van Portugal. In speciale audiëntie ont
ving de H. Vader voorts een groep Brazilianen,
onder leiding van Kardinaal Leme da Silveira
Cintra, aartsbisschop van Rio de Janeiro. Tot
hun groote vreugde sprak de H. Vader de pel
grims in het Portugeesch toe.
Op vragen van het soc.-dem. Tweede Kamer
lid Drees betreffende het uitsteken van de Duit
sche vlag door een school te 's-Gravenhage, ter
viering van de bezetting van Tsjecho-Slowakije
door Duitsche troepen, heeft de minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen als volgt
geantwoord:
Terstond nadat in een der avondbladen van
het bedoelde feit werd melding gemaakt, heeft
de minister den inspecteur van het lager on
derwijs in de inspectie 's-Gravenhage opdracht
gegeven, een onderzoek in te stellen. Diens rap
port bereikte den minister den volgenden och
tend. Het is den minister daaruit gebleken, dat
de school aan de Dreibholzstraat te 's-Graven-
hage, in verband met de bezetting van Tsjecho-
Slowakije door Duitsche troepen, de officieele
Duitsche vlag, zijnde de hakenkruisvlag, heeft
uitgestoken.
De minister heeft het bestuur van bovenge
noemde school gewezen op het ongewenschte
van den toestand, dat een school, vallende on
der art. 207 der lager-onderwijswet 1920, bij een
gebeurtenis als deze van haar vreugde doet blij
ken. Het bestuur heeft den minister geantwoord,
dat het zich bereid verklaart af te zien van de
krachtens de lager-onderwijswet 1920 door het
Rijk en de gemeente te verleenen subsidies, ech
ter met de bijvoeging, dat het tot regeling der
zaken eenigen tijd behoeft. De minister ziet
hiervan de redelijkheid in. De minister heeft
zich ter zake tot de besturen van de andere
scholen van denzelfden aard gericht.
De minister van Defensie, dr. J. J. C. van
Dijk, heeft zich Maandagmiddag na afloop van
den ministerraad, vergezeld van zijn adjudan
ten, luitenant ter zee eerste klasse J. E. A. Post
Uiterweer en kapitein mr. H. J. Kruis, als
mede van het hoofd van de afdeeling generale
staf van zijn departement, luit.-kolonel A. Q. H
Dijxhoorn, naar Hoek van Holland en vervol
gens naar IJmuiden begeven om aldaar ken
nis te nemen van de maatregelen voor de kust
verdediging.
De minister begefrft zich heden, Dinsdag,
naar het oosten en zuiden van ons land, ten.
einde bezoeken te brengen aan de troepen, be
last met de grensverdediging en zich op de
hoogte te stellen van de in het grensgebied ge
nomen maatregelen.
Te Rome werd Maandagmiddag het con
gres der Katholieke Vrouwenbonden ge
sloten.
Toetreding van Turkije bij het anti-aan
valsfront wordt verwacht.
De Belgische socialisten willen niet aan
de regeering deelnemen.
Maandagavond heeft minister Steen
berghe zijn derde radio-rede gehouden
over de landbouw-crisismaatregelen.
De Tweede Kamer komt Dinsdag 25
April weer bijeen.
Commissie ingesteld tot voorlichting in
zake het handels- en vakonderwijs voor
den middenstand.
Inspectie van den minister van Defensie
van onze kust- en grensbeveiliging.
Nederland verkrijgt op radioconferentie
te Montreux de 413 en 356 m. golven.
De Rijksmiddelen zijn over de eerste drie
maanden van dit jaar beneden de raming
gebleven.
Loontoeslagregeling in de kleeding-in
dustrie.
Het bestuur der Duitsche school te Den
Haag wenscht af te zien van de L. O.-
subsidies.
Mededeelingen betreffende de spoorweg
ontvangsten over Februari.
Trajectkaarten voor zes achtereenvolgen
de werkdagen bij de Ned. Spoorwegen.
New-Yorksche beurs: stemming lusteloos.
Sommige mènschen zijn 0 zulke
charmante personen in den dagelijk-
schen omgang en kunnen met u aller
gezelligst keuvelen over veel. Maar
zoodra deze zelfde menschen een pen
houder tusschen hun vingers nemen
wordt hun taal scherp, hun uitdruk
kingsvermogen bitter, hun grieven op
het béleedigende af! Zoodra hun iets
dicars zit worden hun brieven een en
al hatelijkheid en grofheid. Wat ze
uit beleefdheid zich wél zullen wach
ten u in het gezicht te zeggen, vertrou
wen ze wel aan het blanke papier toe.
Wees wat toegeeflijk en öök wat voor
zichtiger met zulke lieden. Laat u niet
verleiden dadelijk een „gemeenen"
brief terug te schrijven! Slaap er een
nacht over en overweeg, dat ze het zoo
kwaad niet bedoelen. Het is een
geestesziekte van sommige menschen
om op papier veel scherper (en bit
ter!) te wezen dan in het gewone le
ven. Ontneem hun de mogelijkheid
niet, u weer de hand te reiken.
De Rijksmiddelen hebben over de
maand Maart opgebracht f 36.325.998,
zijnde f 989.089 minder dan over Maart
1938 en f 484.418 minder dan de ra
ming.
Over de eerste drie maanden van dit
jaar was de opbrengst f 109.559.982,
waarmede f 871.268 beneden de ra
ming gebleven is.
Deze opbrengst gaat echter f 5.525.371
uit boven die over de eerste drie maan
den van 1938.
IN) 1 1 i uuuniiiiiiiniiiiijuu;;ii 4*7-
Stand op Dinsdag 1 nur v.m.: 758.7
Vorige stand: 753