ST.WILLIBRORDUS
NEDERLAND STABIEL
HOE DE STEMMEN VER
DEELD WAREN
Gibraltar, de sleutel van de
Middellands che Zee
Hitiers verjaardag
gevierd
I
E3&
«as?
LENTE-SHOW
MOTORRIJWIELEN
J. J. VAN KOOTEN
Het
nieuws van
heden
„De as wil geen
oorlog"
DE STAD IS EEN ECHT
STUKJE ENGELAND
BRITSCH-TURKSCHE
OVEREENKOMST
N.V NEDERL.VERZ.MU.
KiSSS
1939
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
CATHARIJNESINGEL4ö-UTRECHt'
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
DONDERDAG 20 APRIL 1939 - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No 21746
Wereldconferentie heeft
weinig zin
Een rots met duizend
stukken geschut
SR MAROKK
Het Weer
1 VOOR HET NOORDEN VAN HET LAND: E
Gelukwenschen uit Italië
Verrassend - Interessant
BEZOEKT ONZE ZAAK!
GROOTE HOUTSTR. 140
Telefoon 12349 - 12000 g
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Handel met België
Geheimzinnige duikboot
gesignaleerd
Menzies formateur in
Australië
Moordaanslag op een
Europeaan
VERZEKERINGEN TOT ELK BEDRAG
Vertegenwoordigers gevraagd
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel SO et Ingez.
«lededeetlngen 50 cent; Idem op pag één 65 :ent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Wanneer men afziet van de on
derlinge verschuivingen en den
uitslag van de Statenverkiezin
gen in zijn geheel neemt, dan springt
een groote verheugende en vertrouwen
Wekkende conclusie naar voren en wel
deze: te midden der internationale poli
tieke stormen en in de felle branding der
elkander op leven en dood bekampende
tegengestelde ideologieën blijft Neder
land stabiel als een diep in den hechten
todem van zijn staatsbestel, zijn cul
tuur en tradities verankerd eiland van
zichzelf gelijkblijvende evenwichtigheid.
Met gepast nationaal zelfbewustzijn
en een echt-Nederlandsche, weloverwo-
Wogen en overtuigende volharding
handhaaft ons volk zich in het staat
kundig leven op den grondslag, dien het
zelf heeft gemaakt en verkozen, wetend,
dat die goed, ja de beste is overeenkom
stig zijn karakter, zijn mentaliteit, zijn
structuur. Dat de N. S. B., welker échec
Van 1937 werd geprolongeerd, een niet
hóg zwaarderen slag heeft gekregen,
terwijl de vereerde dictatoren in het
buitenland allesbehalve reclame voor
bun imitatoren hier te lande hebben ge
maakt, moge sommigen, die op een
totale afslachting hebben gehoopt, te
leurstellen, duidelijk is toch weer beves
tigd, dat de overgroote meerderheid
van ons volk van den man, zonder wien
Nederland geen toekomst heette te heb
ben, en diens partij niets wil weten.
Had de N. S. B. zich buiten het poli
tieke partijleven en buiten het parle
ment en de staten gehouden om enkel
een beweging te blijven, welllicht zou het
haar iets beter zijn vergaan, maar wat
Hitier vermocht, meende blijkbaar ook
ce N. S. B.-leider te kunnen, en nu is
die groote tactische fout van de blinde
volgzaamheid eischende leiding geluk
kig niet meer goed te maken. De hee-
ren N. S. B.-afgevaardigden hebben zich
in volksvertegenwoordiging en staten
zoodanig aangesteld en de N. S. B.-pers
heeft daar nog zoo veel schepjes op
gedaan, dat ons volk, dat van niets zoo
afkeerig is ais van aanstellerij, den hee-
ren den breeden, onverzettelijken Ne-
derlandschen rug heeft toegekeerd.
Vooral katholiek Limburg, het land,
waar graaf de MarchaïiJL et d'Ansem-
bourg meer inheemsch is dan elders,
heeft de N. S. B. op niet mis te verstane
Wijze van repliek gediend op naar
loeiend en oss-dom antipapisme. Ka
tholiek Limburg verdient daarvoor een
extra-eeresaluut. Het heeft zich echt-
Nederlandsch getoond. De N. S. B. heeft
met de communistische partij gemeen,
dat zij bij ons volk weinig kans heeft,
en dat is te meer geruststellend onder
de huidige omstandigheden, waarin de
geesel der werkloosheid nog altijd ons
volk pijnigt en zoo gemakkelijk tot een
radelooze vlucht in extremisme had
kunnen leiden.
Dat zoovele liberalen, die in 1937
niet slechts naast Colijn gingen
staan, maar zelfs in zijn politieken
overjas kropen, thans teruggekeerd zijn
naar hun liberale haardstede, waarin al
leen maar voor de vaderlandsche gezel
ligheid nog een vonkje warmte- en licht-
looze „Christelijkheid" smeult, maakt
een einde aan een politiek onzuiveren
toestand. De verhoudingen zijn thans
reëeler en dat kan nuttig zijn. Het posi-
tief-Christelijk karakter van ons volk
behoeft niet geflatteerd te worden met
een ondeugdelijk poederlaagje, het is
Van nature nog frisch genoeg en heeft
Zelfs nog een gezonderen blos gekregen
door de winst der anti-revolutionnairen,
der Christelijk Historischen en last not
least der R. K. Staatspartij. Voor zoo-
Ver de R. K. Staatspartij haar winst
heeft te danken aan de verzoening met
de K.D.P., bewijst deze winst, dat beide
Partijen er verstandig aan hebben ge
daan tot een vergelijk te komen, waar
door de eenheid der katholieken op
staatkundig gebied werd vergroot en
hun kracht werd versterkt. De winst van
de Vrijzinnig-Democraten mag ook be
schouwd worden als een bevestiging van
de democratische gezindheid van ons
volk in een zin, die ons liever is dan die,
welke uit een succes van de S.D.A.P. zou
zijn gebleken. De winnende Liberalen,
die ook in den tegenslag niet leden aan
overmaat van bescheidenheid, zullen nu
wel een breede borst gaan opzetten,
maar hoe breed die borst ook moge
worden, voor een breede-basis-politiek
blijft zij vooralsnog veel te smal. Het
groote voordeel, dat de Christelijk His
torische Unie heeft behaald, heeft ten
deele een soortgelijke oorzaak als dat
der Liberalen, omdat tal van christelijke
stemmen, in 1937 op Colijn uitgebracht,
thans haar zijn toegevloeid. De ver
sterking van haar positie is de ver
sterking van een Christelijk element,
waarvan vooral de jongere vertegen
woordigers op sociaal gebied den Katho
lieken zeer na staan. Over het algemeen
stemmen deze verkiezingen tot groote
tevredenheid, in 't bijzonder voor de
Katholieken, die zich prachtig hebben
gehouden en consequent hun plicht
hebben gedaan. Het is nu weer tijd met
frisschen moed en gesterkt Godsver
trouwen de hand aan den ploeg te
slaan, want er moet nog ontzettend veel
positief en christelijk werk worden ver
richt in den Nederlandschen tuin, waar
in de ongunst der onrustige tijden
groote verwoestingen, maar gelukkig
nog geen onherstelbare schade heeft
aangericht.
Een rustige radiorede van
Mussolini
ROME, 20 April (Reuter). Mussolini
heeft vanochtend in verband met de ten
toonstelling, welke in 1942 te Rome zal
worden gehouden, een radiorede gehouden,
welke tien minuten duurde. De rede van
Mussolini was zeer kalm. De Duce werd her
haalde malen door toejuichingen van xjjti
hoorders onderbroken.
Hij verklaarde, dat de bewering, dat de as
oorlog wil, geheel onjuist is. De as wil vrede
en samenwerking en daarom is het gemakke
lijk de paniekzaaiers tot zwijgen te brengen.
„Onze leus is „vrede met rechtvaardigheid". De
bijeenkomst van vandaag, zoo zeide de Duce
verder, is het begin van een groote mobilisatie
Ik hoop, dat hysterische lieden over de gren
zen hierdoor niet verschrikt zullen worden, aan
gezien het een burgerlijke mobilisatie van ar
beiders is. Met het aanvaarden van de uitnoo-
diging, deel te nemen aan de tentoonstelling
van 1942 hebben vele landen getoond gelijke
vredelievende denkbeelden te hebben als wij
zelf. Een verschrikkelijke geografische pyra-
mide is opgebouwd door menschen, die niet het
minste begrip hebben van de Europeesche za
ken."
Doelende op de voorstellen van Roosevelt tot
een internationale conferentie zeide Mifcsolinl,
dat hoe meer menschen deelnemen aan een
conferentie, des te minder kans op succes be
staat.
Mussolini hield deze rede in de hal van het
stadhuis voor de leden van de commissie tot
organisatie van de tentoonstelling. Hij deelde
nog mede, dat de nieuwe gebouwen de afmetin
gen zullen hebben van den Sint Pieter en het
Coliseum.
Onder de buitenlandsche delegaties, die zich ter gelegenheid van den vijftigsten verjaardag van Hitier naar Berlijn hebben
begeven, bevinden zich ook de afgevaardigden der drie Europeesche anti-komintern-staten. Links ziet men den Italiaanschcn
gezant in Berlijn, Attolico; in het midden de Hongaarsche delegatie, waarbij de ex-premier Imrédy en de president van het
Huis van Afgevaardigden, Daranyi. Op de foto rechts de Spaansche generaal Moscardo, de helfhaftige verdediger van het
Alcazar in Toledo
In het geheele land werden uitgebracht
in 1935 3.710.340 stemmen.
Hiervan verwierven:
Anti Rev Partij
Chr. Dem. Unie
Chr. Hist. Unie
Comm. Partij Nederl
Liberale Staatspartij
N. S. B
R. K. Staatspartij
S. D. A. P
Staatk. Ger. Partij
Vrijz. Dem. Bond
Overige partijen
De percentages zijn als volgt:
Anti Rev. Partij
Chr. Dem. Unie
Chr. Hist. Unie
Comm. Partij
Liberale Staatspartij
N. S. B
R. K. Staatspartij
S. D. A. P.
Staatk. Ger. Partij
Vrijzinnig Dem
4.112.802 stemmen (in 1937 4.058.077 stemmen),
1939
1937
1935
519.498
665.501
421.174
84.788
85.004
67.258
405.648
302.829
343.766
132.738
136.026
127.603
256.031
160.260
226.935
159.872
171.137
294.593
1.228.005
1.170.431
1.030.206
877.897
890.661
782.451
84.643
78.619
93.961
276.295
239.502
156.206
87.387
158.107
166.184
1939
1937
1935
12.63
16.40
11.33
2.06
2.09
1.81
9.86
7.48
9.24
3.23
3.38
3.42
6.23
3.95
6.10
3.89
4.21
7.94
29.86
28.83
27.75
21.35
21.95
21.07
2.06
1.94
2.51
6.72
5.90
4.19
De vermaarde Oost-West-as dwars door Berlijn, waar vandaag de groots parade
Wordt gehouden, ter viering van Hitler's vijftigsten verjaardag, geeft door de
verlichting met .Jloodlight" een, indrukwekkend aanzien
Eeuwenlang was deze belangrijke
vesting in handen van
de Mooren
In Gibraltar zijn in verband met de troepen
bewegingen in Spaansch Marokko en de con
centratie van Italiaansche en Duitsche vloot-
eenheden in de Middellandsche Zee, speciale
militaire maatregelen genomen. Toch heerscht
hier niet de minste opwinding, want men is in
Gibraltar altijd op zijn „qui vive". Op de rots,
die de sleutel is van de Middellandsche Zee
verslapt de waakzaamheid nooit.
Gibraltar: de tijden van de Moorsche over-
heersching van deze rots leven niet alleen
voort in de Moorsche vestingwerken, die van
groote krijgskunde getuigen, maar ook in den
naam van Gibraltar, die afkomstig is van Dzje-
bel-el-Tarik, (rots van Tarik) genaamd naar
den beroemden Moorenhoofdman Tarik.
En toch waren de Mooren niet de eersten,
die de uitmuntende strategische positie van Gi
braltar hadden ingezien. Hier hadden de Phoe-
niciërs hun kolonie, hier vestigden zich later
de Romeinen. In de eerste helft van de acht
ste eeuw, bij de Mohammedaansche vloedgolf,
kwam deze rots in handen van de Mooren, die
hier zeven en een halve eeuw de macht in han
den hadden. Eerst in 1462 kwam Gibraltar in
handen van Castilië.
In 1704 wisten de Engelschen zich met Ne-
derlandsche hulp te vestigen op deze rots, en
de woedende koningin van Spanje slaagde er
niet in, het dierbare brokje grond aan de nieu
we veroveraars te ontrukken. Het mislukken
van haar pogingen bracht niet mee, dat Spanje
zich voortaan neerlegde bij het voldongen feit.
Herhaalde malen werd nog geprobeerd Gibral
tar terug te winnen, maar de Engelschen wa
ren en zijn op hun hoede.
Generaal Queipo de Llano verklaarde echter
enkele maanden geleden, dat Gibraltar weer
spoedig in Spaansche handen zou zijn
Voor het zoover is, zal er nog heel wat ge
beuren, ook al worden de Spaansche troepen
samengetrokken in een stadje nabij Gibraltar,
ook al sturen de Italianen nieuwe troepen, en
ook al doen de Duitsche technici hun best om
op militair gebied wat nieuwe vindingen te
demonstreeren in Spaansch Marokko.
Deze zwaar bewapende rots is slechts met een
smalle moerassige landtong verbonden met het
overige gedeelte van Europa. In de rotsen zijn
heel wat gangen en mijnen uitgehouwen. Op de
rots zijn ongeveer duizend stukken geschut ge-
gibraltar de sleutel v.d.middellandsche zee
MARBELLA
ALINEA
raraiqa
(Tiïraj
5EGHIR
ANGER
TETOEAN
larache
spoorwegen
«5» vestingen
km
0 10 20 30
plaatst, en de vestingwerken blijven voor de
bezoekers volkomen onzichtbaar.
't Doet overigens vermakelijk aan, om nu na
enkele jaren nog eens te denken aan de plan
nen, die Spanje in 1934 en 1935 opnieuw naar
voren bracht, om een tunnel aan te leggen
onder de Straat van Gibraltar. Men deed toen
het vriendelijk verzoek aan Engeland, om Gi
braltar nu maar af te staan, daar de tunnel
in oorlogstijd anders teveel gevaar liep.
Het stadje Gibraltar ligt op de westelijke
helling van het voorgebergte. Het aantal in
woners bedraagt 30.000, grootendeels soldaten,
verder wat Spanjaarden en Joden.
Veel is er niet te zien; opmerkelijk is al
leen de Katholieke kathedraal, vroeger een
moskee. Bovendien beschikt Gibraltar ook over
een Anglicaansche kathedraal in Moorschen
stijl, die echter eerst na 1800 gebouwd is.
De stad is een stukje Engeland: men ziet
er den Londenschen politieagent, de reclames
voor gecondenseerden bouillon, pijprookers en
lezers van de Engelsche sensatiebladen. Men
vindt er zelfs de liefde voor de traditie, die in
Engeland zoo sterk spreekt. Eens per week b.v.
worden met groote statie de poorten van de
stad gesloten, de sleutels worden op een zij
den kussen door een sergeant naar den gou
verneur gebracht, en eerst als de sergeant heeft
gemeld, dat de poorten van de stad goed op
slot zijn, gaat de gouverneur aan tafel.
Kunt u zich nog herinneren, hoe de onder
wijzer op school leerde: „In Europa zijn ner
gens apen te vinden dan alleen in de dieren
tuinen en op de rots van Gibraltar".
We komen na zooveel jaren tot de ontdek
king, dat de man inderdaad gelijk had. Op de
rots van Gibraltar leven deze dieren in het
wild, en den Engelschen is er wel wat aan ge
legen deze dieren hier te houden. Want het
volksgeloof zegt: „Als de apen van de rots ver
dwenen zijn, is het uit met de Britsche macht".
Nu zou men achter deze woorden een hatelijk
heid kunnen zoeken, maar dan gaat men in
z'n veronderstelling toch te ver.
Intusschen waren de apen van Gibraltar een
aantal jaren geleden hard aan het uitsterven.
Maar de gouverneur wist er wel raad op. Hij
liet apen overbrengen uit Marokko, en belastte
zelfs een officier met de zorg over deze grap
pige dieren. Het gaat nu weer beter, en het
aantal apen is sindsdien weer toegenomen.
H morgen later op den dag toenemende be-
woiking, overwegend droog, zwakke tot
matige wind uit westelijke richtingen, 1
weinig verandering in temperatuur
VOOR HET ZUIDEN:
iets warmer, meest licht bewolkt, droog 1
weer, zwakke tot matige wind uit weste- e;
lijke richtingen.
Zon op 4.55 onder 19.04. Licht op 19.34.
Maan op 5.11 onder 20.16. E.K. 26 April
Reeds te middernacht had de
rijkskanselier een hulde in
ontvangst te nemen
BERLIJN, 20 April. (DNB)Reeds om
middernacht heeft Hitier de eerste ge
lukwenschen ter gelegenheid van zijn ver
jaardag in ontvangst moeten nemen van
de tienduizenden, die zich op den Wilhelm-
platz hadden verzameld. De Pührer ver
scheen verscheidene malen op het balkon
van de rijkskanselarij en telkens werd hij
stormachtig toegejuicht.
In den ochtend nam Hitier een zanghulde
in ontvangst van de nationaal-socialistiscihe
jeugd, waaronder ook deputaties uit Japan.
Italië, Spanje en Bulgarije.
Om negen uur sloeg Hitier voor de oude
rijkskanselarij een défilé gade van de Leib-
standarte, S. S. en schupo's. In spreekkoren
riep de menigte die in grooten getale naar
de binnenstad was gekomen, steeds weder:
„Wij feliciteeren".
Na het défilé keerde de Pührer naar de
rijkskanselarij terug, waar hij de gelukwen
schen in ontvangst had te nemen van den
Apostolischen Nuntius als deken van het di
plomatieke corps, van de leden der regeering,
van den president van het protectoraat, Hacha.
van den Slowaakschen premier, Tisso, van
vertegenwoordigers van de weermacht, onder
leiding van Göring, alsmede tal van andere
vooraanstaande personen.
Voorts ontving de Pührer den gouwleider en
de regeering van Danzig. Gouwleider Forster
overhandigde hem den eereburgerbrief van
de vrije stad.
Vervolgens begaf Hitier zich op weg om de
groote parade van de weermacht gade te
slaan.
De Duitsche pers staat vandaag geheel in
het teeken van Hitiers verjaardag. In de
„Völkischer Beobachter" publiceert Göring
een oproep aan het Duitsche volk, waarin hij
Hitier den grootsten Duitscher van alle tijden
noemt.
Het Italiaansche Wad Messagero schrijft,
dat het Italiaansche volk den Pührer ter ge
legenheid van diens verjaardag met vreugde
nogmaals de verzekering geeft van zijn eer
biedige sympathie en zijn warmste wenschen
aanbiedt. Met den groet aan Hitier verklaart
Italië zijn volkomen vriendschappelijke soli
dariteit met het Duitsche volk.
De Roemenen bij de parade
Men wijst er te Boekarest op, dat de Roe-
meensche persoonlijkheden, die vandaag de
groote parade te Berlijn, weike is georganiseerd
in verband met den vijftigsten verjaardag van
Hitier, bijwonen, geen officieele delegatie vor
men, doch als particuliere personen door de
Duitsche autoriteiten werden uitgenoodigd.
Tusschen Engeland en Turkije zou vol
ledige overeenstemming bereikt zijn.
Duitschland viert den verjaardag van
Hitier.
Geheimzinnige duikboot bij de haven
Halifax gesignaleerd.
Een rustige radiorede van Mussolini.
Menzies kabinetsformateur in Australië.
Aartsdiocesane R.K. Middenstandsbond
vergaderde te Arnhem. Credietverleening
aan den middenstand besproken.
ISTANBOEL, 20 April (Havas). Het
Turksche blad „Vakit" kondigt aan, dat de
besprekingen tusschen de Britsche en Turk
sche regeering hebben geleid tot een vol
ledige overeenstemming.
De op 14 dezer onderbroken besprekingen
tusschen Nederland en België inzake de nieuwe
handelsovereenkomst zijn hedenmiddag te Brus
sel hervat.
CANBERRA, 20 April (Reuter) De tijde
lijke minister-president van Australië, Sir Earle
Page, is vandaag afgetreden en gouverneur-
generaal Lord Gowrie heeft den nieuwgekozen
leider van de partij Vereenigd Australië, Men
zies, verzocht een nieuwe regeering te vormen.
Sir Eerie Page zal de loopende zaken afwikke
len tot het nieuwe kabinet gereed is.
OTTAWA, 20 April (Havas) De Cana-
deesche pers bericht uit Halifax, dat kapi
tein William Latter, commandant van de
loodsboot van de haven van Halifax, gis
teravond aan de marine-autoriteiten heeft
medegedeeld, dat hij in den afgeloopen
nacht een gedeeltelijk onder water varen
den onderzeeër, welke zijn snelheid opvoer
de toen hij de loodsboot passeerde, heeft
waargenomen.
Ook de gezagvoerder van het vrachtschip
„Cornebrook", op weg naar Glasgow, heeft
de loodsboot medegedeeld, eveneens den on
derzeeër te hebben gezien.
SOEKABOEMI, 20 April (Aneta) Dinsdag
is op de onderneming Tjirangon, nabij Tjibeber,
'n aanslag gepleegd op een employé, den heer
Wiedermann. Tijdens zijn ronde door de tui
nen werd deze plotseling door een inheemschen
arbeider met een kapmes aangevallen. De slag,
die blijkbaar gericht was op den hals van den
heer Wiedermann, kwam neer op zijn linker
kaak, waardoor een wonde ontstond, welke tot
den mond doorliep. Het slachtoffer werd on
middellijk naar het ziekenhuis te Soekaboemi
overgebracht. Zijn toestand is bevredigend en
er bestaat geen levensgevaar. De aanvaller
werd gearresteerd. De motieven voor den aan
slag vallen nog niet met zekerheid vast te stel
len.
le^lk VAUUÜUUimilUf JD/VDJ *#7-
Stand op Donderdag 1 uur n.m.: 771.9
Vorige stand: 776.6
