Nederland antwoordt Hitier
Polen onderhandelt
niet over Danzig
In geval van een Europeeschen oorlog
moeten wij op iedere mogelijkheid
Voorbereid zijn
Luxemburg in
feesttooi
Een interview met
Gafencoe
Het nieuws van'heden
Prins Bernhard te
Hilversum
PARADE TE MADRID
NIET UITGESTELD
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 22 APRIL 1939 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
13.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21750
Naar wij vernemen, zijn, evenals aan verschillende andere
regeeringen, ook aan de Nederlandsche regeering van de zijde der
Duitsche regeering enkele vragen voorgelegd in verband met de be
kende boodschap van president Roosevelt, welke hierop neefkomen
Ten eerste: of de regeering de boodschap had uitgelokt.
Ten tweede: of zij er van te voren kennis van droeg.
Ten derde: of zij zich bedreigd gevoelt.
In afwijking van hetgeen enkele buitenlandsche persagent
schappen omtrent de beantwoording door de Nederlandsche regee
ring hebben gemeld, kunnen wij mededeelen, dat onze regeering de
drie vragen ontkennend heeft beantwoordde derde vraag 'onder
bijvoeging, dat Nederland ingeval van een Europeeschen oorlog op
iedere mogelijkheid voorbereid moet zijn.
Een toegeven aan Duitschland zou
een teeken zijn van zwakte
Geen delegatie bij den
verjaardag van Hitier
DE MAASTUNNELBOUW
TE ROTTERDAM
Flinke vordering der
werkzaamheden
Versterking van het
Britsche leger
Ter sprake in eerstvolgende
ministerraad
AARTSHERTOG FRANZ
SALVATOR OVERLEDEN
Het Weer
Het geheele land in feeststemming
bij de viering van het eeuwfeest
der onafhankelijkheid
,,Mir wölle bleiwe, wat
mir sin!"
Wederom een Belgische
kotter opgebracht
Ongeoorloofde garnalenvisscherij
bij Katwijk
De spoorwegwerken in Amsterdam-Oost. De overweg-misère aan de Linnaeusstraat
zal spoedig tot het verleden behooren in verband met den bouw van het nieuwe
viaduct, dat zijn voltooiing nadert
Prinses Elisabeth van Engeland maakte op haar dertienden verjaardag, vergezeld
van haar vader, Koning George, en haar zusje, prinses Margaret, een tochtje door
het park van Windsor Castle
De kleine staten spelen een belang
rijke rol bij de handhaving
van den vrede
Sublimaat-injecties
gegeven
Vergissing van een verpleegster
eischt zes dooden
Frankrijk koopt olie van
Roemenië
Ruim 500 millioen francs deviezen
voor Roemenië
HILDE ANNE DE VRIES
De geestelijken in het
Derde Rijk
„Weerspannigen" worden
ontslagen
Chineesch offensief
doodgeloopen?
Het weer op Zondag
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
'c&e£jesLc£
Z. K. H. bezichtigde de Neder
landsche Seintoestellenfabriek
Lord Perth bracht een
Britsche boodschap
URUGUAY EN DE VOLKEN-
BOND
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct Inper
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 :®n:
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
tMiiimiiiiMiHiiin urn ■iiiiMiiiMMimiiM milium mini numi mm mum mum mum mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
WARSCHAU, 22 April (Havas). Van
welingelichte zijde wordt gemeld, dat de
geruchten, welke in de buitenlandsche pers
de ronde hebben gedaan over Duitsch-
Poolsche besprekingen, onjuist zijn.
De Duitsche ambassadeur te Warschau, Von
Moltke, heeft zijn werkzaamheden nog niet
hervat en de Poolsche ambassadeur te Berlijn,
Lipski, heeft geen audiëntie aangevraagd op
de Wilhelmstrasse. Het is natuurlijk mogelijk,
dat hij met Von Ribbentrop heeft gesproken
tijdens een receptie, welke ter eere van het
bezoek van Gafencoe werd gehouden. Verder
merkt men op, dat geen Poolsche delegatie
aanwezig was bij den verjaardag van Hitier.
Het rechtsche orgaan „Warszawski
Dziennik Narodowy" bespreekt nogmaals
de weigering van Polen om met Duitsch
land te onderhandelen over Danzig en het
aanleggen van een autoweg door den cor
ridor. Polen heeft dit geweigerd, omdat de
eerste concessie een teeken van zwakte
geweest zou zijn en latere concessies zou
hebben vergemakkelijkt. Polen heeft ver
der geweigerd omdat Danzig, aan de mon
ding van den Weichsel, noodzakelijk is voor
het economische leven van Polen en omdat
Polen historische rechten op Danzig heeft.
Ook vormt Danzig de eerste verdediging van
Pommeren. Het aanleggen van een autoweg
door den corridor heeft Polen geweigerd, omdat
dit de eerste stap zou zijn van een Duitsche
overheersching en de militaire positie van
Oost-Pruisen, dat toch reeds een bedreiging
vormt, zou versterken. Tenslotte schrijft het
blad, dat Polen, omdat het de bedoelingen van
Duitschland ten aanzien van Polen, n.l. een
omsingeling van het land, kent, dit niet wil
vergemakkelijken, noch door den „Anschluss"
van Danzig, noch door het aanleggen van een
autoweg door den corridor.
In afwachting van de belangrijke gebeurte-
hissen, welke in den loop van den zomer bij de
Maastunnel te Rotterdam te wachten staan,
d.l. die, welke samenhangen met het doen zin
gen der tunnelelementen in de rivier, staan
'hans de meeste werken in het teeken van af
perken of gereed komen.
Op den rechteroever gebeurt het heiwerk der
betonpalen voor de kunstwerken aan het circu-
'atiepiein op den Westzeedijk in zeer snel tempo,
2°odat men thans in het staaium is aangeko
men, dat ook de eerste maatregelen kunnen
Porden genomen om met den bouw te begin
gen. De overdekte landtunnel nadert in ruw
bouw geleidelijk haar voltooiing. Van het tegen
het ventilatiegebouw aansluitende nog gereed te
•haken gedeelte is men gevorderd tot het tunnel-
bak, waarvoor de bekisting gelegd wordt. In
het ventilatiegebouw op dezen oever heeft men
'hans alle verdiepingen tot aan den beganen
Erond gebetonneerd.
Ook de schacht voor de roltrappen met aan-
S'Uitend toegangsgebouwtje schiet al flink op,
hetgeen ook noodig is, omdat dit gebouwtje bin
nenkort in het water zal komen te staan, nJ.
v-oodra het baggerwerk in de richting van den
Oever wordr voortgezet, ten einde ruimte te
Scheppen voor het te zinken tunnelstuk, dat te-
Een het ventilatiegebouw aan moet sluiten.
Op den linkeroever is men nog niet zoo ver,
Pat ook niet noodig is, omdat daar eerst later
met het doen zinken der tunnelstukken wordt
begonnen. Doch niettemin is ook hier een be-
teekenende hoeveelheid werk in de afgeloopen
periode verricht. Bij het circulatieplein is de
grondontgraving reeds ver gevorderd. Men is
hier thans druk bezig met de vervaardiging der
betonpalen. In de overdekte landtunnel kwam
het heiwerk voor de betonpalen gereed. Het
heiwerk wordt op den voet gevolgd door het ont
graven van den bouwput, terwijl in het ontgra
ven gedeelte het gereedmaken van de betoncon
structie van de overdekte landtunnel voort
schrijdt.
In den bouwput aan de Heyschehaven is een
begin gemaakt met den bouw van de laatste drie
tunnelelementen.
Wat het werk aan den steiger in de Waalha
ven betreft, het eerst te zinken tunnelelement is
thans, wat het betonwerk betreft, vrijwel gereed,
zoodat hier nog slechts resteert het aanbrengen
van den stalen mantel op het dak van het tun
nelelement. Zoodra dit element gereed is, zal
het een eindweegs worden versleept naar een
andere plaats in de Waalhaven, waar gelegen
heid zal bestaan de drijfpor.tons te bevestigen,
welke in grootte menig binnenschip evenaren.
De overige tunnelelementen aan den steiger in
de Waalhaven bevinden zich in opvolgende
stadia van afwerking.
MADRID, 22 April (Havas) Het groote
hoofdkwartier heeft medegedeeld, dat niets
bekend is over een uitstellen van de over
winningsparade te Madrid tot 30 Mei.
LONDEN, 22 April. De „Daily. Telegraph" be
richt, dat het vraagstuk van de vergrooting van
het personeel van het leger thans zoo dringend
is geworden, dat de minister-president beslo
ten heeft in de eerstvolgende vergadering van
den ministerraad deze vraag te behandelen.
In militaire kringen is men van meening,
dat het invoeren van een dienstplicht voor jon
gelieden van 1820 jaar het mogelijk zou ma
ken om een opleiding van een jeugdig leger
van 500.000 man krachtig ter hand te nemen.
WEENEN, 22 April Te Weenen is Vrijdag
ten gevolge van een leverlijden overleden de
Oostenrijksche gewezen aartshertog Pranz Sal-
vator van Habsburg-Lotharingen. Hij is 73 jaar
geworden.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiü
VERWACHTING geldig van hedenavond =E
5 tot morgenavond ongeveer 19 uur:
E VOOR HET GEHEELE LAND:
krachtige tijdelijk stormachtige Westelijke
tot Noordelijke wind, zwaar bewolkt met
tijdelijke opklaringen, plaatselijke buien,
j= iets kouder.
H STORMWAARSCHU WINGSDIEN ST1
hedenmorgen te 8.10 werd geseind aan EE
alle posten: „Weest op uw hoede", en te EE
11.30 uur: „Wordt verwacht storm uit het EE
Noordwesten".
Zon op 4.50 onder 19.08. Licht op 19.38.
Maan op 6,24 onder 22.30. E.K. 26 April
(Van een bijzonderen correspondent.)
In een wereld, die thans eiken dag in
spanning leeft, over hetgeen de dag van
morgen brengen zal, waarin de groote
massa hoopt en bidt, dat er geen oorlog
zal komen, in die wereld is op 't oogen-
blik een klein landje, waar men op groot-
sche wijze feest viert: in het Groot
hertogdom Luxemburg.
Woensdag 19 April was het honderd jaar
geleden, dat dit bij vele Nederlanders zoo goed-
bekend staande landje zijn onafhankelijkheid
verkreeg. Overal hangt het rood, wit en blauw,
den Nederlander zulk een goede bekende, aan
de huizen; smaakvol zijn hier en daar groote
doeken in deze kleuren langs de huizen ge
spannen. En wanneer men het station uitkomt
en de bekende Avenue de la Liberté opwan
delt, dan geschiedt dit onder bogen, welke
tusschen de huizen aangebracht werden, waar
op fraaie kleurige wapens aangebracht zijn.
Een zéér groot wapen, dat des avonds door
honderden electrische lampjes verlicht zal
worden, opent de lange rij. In totaal zijn voor
de verlichting van deze Avenue meer dan
vijftig duizend lampjes gebruikt.
De Luxemburger is van nature een rustig
en kalme figuur: hij komt niet spoedig in ex
tase, en op dit gebied doet hij aan den Neder
lander denken. Maar als hij eenmaal los komt,
als hij zich ontpopt als een goed vaderlander,
dan staat hij ook in de eerste gelederen.
Met dennengroen, waaraan dit mooie land
zoo rijk is, is niet veel gewerkt. Over het alge
meen zijn de versieringen eer sober, maar niet
temin uiterst smaakvol en van veel kunstzin
getuigend. Fier komt de trotsche leeuw naar
voren, het Luxemburgsche wapen, op groote
reclame- en aanplakbiljetten, en overal ziet men
hier in de hoofdstad de woorden van het
volkslied: „Mir wölle bleiwe, wat mir sin!"
Als feesten zullen culmineeren in den groo-
ten historischen optocht, Zaterdagmiddag en
het plechtig Te Deum, Zondagmorgen in de
Kathedraal, waarbij de Groothertogelijke Fa
milie aanwezig zal zijn.
Na de twee naar Scheveningen opgebrachte
Belgische kotters heeft de Katwjjksche politie
Vrijdagmiddag voor Katwijk aan Zee aange
houden den Belgischen garnalenkotter Z 33,
afkomstig uit Zeebrugge.
Hier werd eveneens geconstateerd, dat het
schip binnen de territoriale wateren de garna
lenvisscherij uitoefende. Ook dit schip is, even
als de beide andere schepen, naar de eerste
binnenhaven van Scheveningen overgebracht
ter beschikking van den Scheveningschen wa
terschout.
BRUSSEL, 21 April (Belga). De Roemeen-
sche minister van Buitenlandsche Zaken, Ga
fencoe, heeft hedenavond een redacteur van
het Belgische telegraafagentschap ontvangen,
tegenover wien hij o.m. het volgende ver
klaarde
„Ik geloof, dat hoewel onze landen aan de
beide uiteinden van Europa liggen zij een
politiek ten uitvoer leggen, welker punten van
gelijkenis vaak tot algeheele gelijkheid stijgen,
in hetzelfde streven naar onafhankelijkheid
en vrede.
„Wij wenschen trouwens economische be
trekkingen tot ontwikkeling te brengen met
alle landen, waarmede wij door aanvullende
belangen verbonden zijn.
„Ik herinner mij, dat Z. M. Koning Leopold
altijd met zijn hoog gezag de gedachte heeft
verdedigd, dat alleen een welbestuurde en wel-
opgestelde overeenkomst tusschen de huis
houdingen der verschillende landen de veilig
heid en het vertrouwen weer in het leven zou
kunnen roepen, welke wij thans zoo zeer
noodig hebben.
„Het is mogelijk, dat in een nabije toe
komst de middelgroote en kleine staten van
Europa een belangrijke rol te spelen krij
gen voor de handhaving van den vrede.
„Zij zullen in deze gekwelde tijden, nu
men zoo vaak en ten onrechte
spreekt over agressieve en oorlogszuchtige
omsingeling, welke niemand wenscht noch
nastreeft, de eenige thans denkbare omsin
geling kunnen organiseeren en ten uitvoer
leggen, n.l. de vreedzame omsingeling der
vijandige stroomingen, die in Europa op
elkander botsen.
Op deze staten kan de taak komen te rusten
om die Europeesche taal gereed te maken,
waarover eertijds gesproken is en waarvan
men tot dusverre noch de syntaxis heeft kun
nen voltooien, noch de vervoeging der werk
woorden heeft kunnen regelen. Een dergelijke
taal zal op dit oogenblik, daar ben ik zeker
van, slechts uitdrukking kunnen geven aan
den eensgezinden afkeer der naties van den
oorlog."
Op de vragen naar zijn indrukken tijdens
zijn reis in Duitschland, antwoordde Gafen
coe:
„Ik geloof, dat de besprekingen, die ik ge
voerd heb, bijgedragen hebben tot de ophelde
ring van de betrekkingen tusschen Duitschland
en Roemenië. Het verheugt mij, dat mijn reis
mij binnenkort naar Londen en Parijs en
Rome zal leiden, waar ik bezoeken zal brengen
aan de eminente staatslieden, die voorzitten
bij de politiek dier landen, die.steeds met Roe
menië bevriend zijn geweest".
Aan het slot van het onderhoud met den
redacteur van het telegraafagentschap, ver
klaarde Gafeneoe nog, dat dit interview het
eenige was, dat hij had toegestaan sedert hij
uit Boekarest was vertrokken.
HELSINKI, 22 April In een ziekenhuis te
Wiborg heeft een verpleegster, die verdoovende
middelen moest bereiden, novocaine met subli
maat verwisseld. Het gevolg daarvan was, dat
negentien patiënten injecties met een subli
maatoplossing kregen. Zes patiënten stierven
kort daarop, dertien verkeeren in levensge
vaar. De regeering heeft een onderzoek gelast.
BOEKAREST, 22 April. (Havas-ANP„
Léon Wenger heeft als lasthebber van 30
Fransche maatschappijen met Bujoi, den
Roemeenschen minister voor Economische
Zaken, en 13 Roemeensche maatschappijen
een contract onderteekend betreffende den
aankoop van ruim 400.000 ton olieproduc
ten, te leveren tusschen 1 April 1939 en 31
Maart 1940.
De onderteekening van dit contract biedt de
gelegenheid tot uitvoering van de tusschen de
Frai-Sche en Roemeensche regeeringen te Parijs
onderteekende accoorden van 31 Maart j.l. Dit
contract en het contract, dat op 31 Maart on-
dertrekend werd te Bcckarest tusschen Bujoi
en Wenger, zullen Roemenië de beschikking
geven over 500 millioen francs voor de Roe
meensche betalingen aan Frankrijk. Deze som
vertegenwoordigt omstreeks 25 pCt. van de
waarde der exporten van Roemeensche petro
leum.
In politieke kringen te Boekarest is men van
meening, dat de afsluiting dezer overeenkom
sten het streven kan dwarsboomen der totali
taire staten tot uitbreiding van hun invloed in
de Roemeensche petroleumindustrie, te meer,
daar de betrokken maatschappijen op het
oogenblik voor 90 pCt. gecontroleerd worden
door Engelsch, Fransch en Amerikaansch na
tionaal kapitaal.
2.90
BERLIJN, 22 April (Reuter) De Duitsche
minister van Eeredienst, Kerrl, heeft zijn goed
keuring gehecht aan 'n herziening van de dis
ciplinaire wetten voor dé Duitsche evangelische
kerk. Disciplinaire rechtbanken worden ge
machtigd, weerspannige geestelijken te ont
slaan, die in gebreke blijven zich aan te pas
sen bij de orde van het Derde Rijk of die in hun
plicht jegens de kerk of hun loyaliteit jegens
den Fiihrer, het volk of het rijk te kort schie
ten.
Predikanten worden op gelijken voet gesteld
met de burgerlijke ambtenaren, d.w.z. dat de
rassenwetgevingi van Neurenberg op hen toe
passelijk is.
TOKIO, 22 April (Domei) Het Chineesche
offensief, dat 10 April aan alle fronten is begon
nen, is, volgens Japansche berichten, overal
doodgeloopen tegen de Japansche stellingen. De
Chineezen leden zware verliezen. Het aantal ge
sneuvelden wordt op 10.000 geraamd.
Onze weerkundige medewerker schrijft:
Sedert Dinsdag 18 dezer heeft zich een ge
bied van hoogen druk, dat uit het Westen was
opgekomen, over een groot gedeelte van West-
Europa verspreid en wel zoodanig, dat de kern
ongeveer over het Engelsche Kanaal kwam te
liggen. Het weer is dientengevolge droog en
zonnig geworden en de temperatuur is aan
merkelijk gestegen zonder dat het weer warm
werd. Het was overdag alleen warm op voor
den wind beschutte plaatsen maar in den wes
telijken wind nog vrij koel. Bovendien had de
wind een neiging naar het Noordwesten om te
loopen.
De vraag is nu of deze mooiweer-toestand zoo
stabiel is, dat wij kunnen verwachten hem tot
Zondag te behouden.
Bij de beantwoording van deze vraag moeten
wij in aanmerking nemen, dat wij voor een
moeilijk geval staan. De algemeene toestand
is nJ. voor dezen tijd van het jaar vrij onge
woon. Doorgaans ligt het gebied van hoogen
druk veel westelijker en dan kunnen wij ge
makkelijk koel en ongestadig, buiig weer ver
wachten. Door de meer Oostelijke ligging van
het gebied van hoogen druk en de omstandig
heid, dat in het Westen nog geen nieuwe de
pressies worden gesignaleerd, die bij ons den
wind naar het zuiden zouden doen terug
draaien is het niet onwaarschijnlijk, dat het
gebied van hoogen druk nog zal blijven liggen.
In dat geval zou het weer mooi en alleen over
dag matig warm blijven.
Op grond van de overweging, dat het tem-
peratuurverloop afhankelijk is van bepaalde
periodieke schommelingen, kunnen we hier
omtrent meer zekerheid krijgen. Deze perio
dieke schommelingen toch moeten tengevolge
hebben, dat de temperatuur zal blijven stijgen
tot Zondag maar dan of reeds in den loop van
dien dag of uiterlijk Maandag vrij sterk zal
dalen.
Wij mogen dus verwachten, dat het weer
zich tot Zondag goed zal houden en geleide
lijk wat warmer zal worden.
(Nadruk verboden).
Nederland antwoordt Hitier op vragen
in verband met de boodschap van pre
sident Roosevelt.
Warschau ontkent, dat tusschen Polen
en Duitschland besprekingen gaande
zouden zijn.
Prins Bernhard heeft een bezoek ge
bracht aan de Ned. Seintoestellenfabriek
te Hilversum.
De zomerzegels zijn dit jaar verkrijg
baar van I Mei-30 Juni.
Hedenmorgen heeft Prins Bernhard een offi
cieus bezoek gebracht aan de Nederlandsche
Seintoestellenfabriek. Om half negen reed hij
met zijn grooten donkeren wagen het terrein op.
vergezeld van twee heeren en den chauffeur.
Omdat het uur van aankomst geheim was ge
houden, bestond er slechts weinig publieke be
langstelling. Een meisje, dat den Prins her
kende, hief op haar eentje een gejuich aan.
De wagen reed aanstonds door naar het kan
toorgebouwtje voor de fabriek. Daar stapte de
Prins uit en werd ontvangen door den direc
teur, ir. Gieskes.
Het bezichtigen van de fabriek nam gerui-
men tijd in beslag en op elke afdeeling liet de
Prins zich uitvoerig inlichten.
Inmiddels zonden luidsprekers, hoog aan den
voorsten zendmast, bij tusschenpoozen muziek
uit en aan de straat groeide het aantal nieuws
gierigen, dat geduldig wachtte om een glimp
van den hoogen bezoeker op te vangen.
Uiterlijk ging het werk op de fabriek regel
matig door en de heerschende bedrijvigheid was
niet minder dan gewoonlijk. De groote vracht
wagens reden af en aan, werklieden en technici
liepen in overall over het terrein, alsof het een
doodgewone werkdag was. Ook op de afdeelin-
gen, die de Prins bezocht, ging het werk ge
woon voort, zoodat Z. K. H. een uitstekenden
indruk van het bedrijf kon opdoen.
Aan het bezoek van den Prins bij de N.S.F
was een bezichtiging der v. Houten's fabrieken
te Weesp voorafgegaan.
ROME, 22 .April. Naar de Times verneemt
heeft Lord Perth bij zijn afscheidsbezoek aan
Mussolini een soort boodschap van de Britsche
regeering overgebracht. Hoewel over den in
houd daarvan niets bekend is, schijnt het waar
schijnlijk, dat Lord Perth de puntjes op de i
heeft gezet wat betreft de laatste verklaringen
van Chamberlain en Halifax over de Britsch-
Italiaansche betrekkingen en dat hij het dui
delijk heeft gemaakt, dat Engeland bereid is de
voltooiing van Italië's voorrechtspositie in Al
banië door de jongste gebeurtenissen te erken
nen,, op voorwaarde, dat Italië de Britsch-Ita-
liaansche overeenkomst zoowel naar de letter
als naar den geest uitvoert.
MONTEVIDEO, 22 April. (Havas). De Se
naat heeft het nemen van de beslissing of
Uruguay al dan niet den Volkenbond zal ver
laten, uitgesteld tot 24 April as.
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 753.1
Vorige stand: 763.7