Een ontwijkend antwoord van
Roemenië aan Berlijn
De besprekingen
van Gafencoe
1
Na de besprekingen
te Venetië
Een Vraag, die het beste door Duitschland
zelf kan worden beantwoord
Dienstplicht in
Engeland
De terugkeer van
Henderson
Het nieuws vangheden
VEREENIGDE katholieke pers
r AiLUimmmwMm
DUITSCHLAND EN DE
VER. STATEN
DE BAROMETER
Amsterdam - Tel. 36948 - Marnixstr. 4251
Peventer"^Tel^2^^^^ëpënT"wesr265|
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
DINSDAG 25 APRIL 1939 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21753
Advertentieprijzen; Per lossen reget 50 et, Inget
mededeeüngen 50 eent; Idem op pag één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Scherpe rede van een
Hongaarsch minister
Hongarije's houding tegenover de
Slowaaksche grensincidenten
Britsche handelsmissie
te Boekarest
Het antwoord van N oorwegen
Kabinet is het in beginsel eens over
de wenschelijkheid, doch de
procedure geeft nog
moeilijkheden
Attlee wil niet weten
van dienstplicht
Het Weer
Er moet geen speciale beteekenis
aan worden gehecht, ver
klaart Chamberlain
De besprekingen met
Rusland en Turkije
De haven van Gibraltar
Het eerste bataljon Welsh Guards heeft Londen verlaten en is naar Gibraltar ver
trokken. De troeven op weg naar het Waterloo Station. Op den achtergrond de
Big Ben.
Rome acht dit het begin eener
„pacificatie" van het Donau
bekken en den Balkan
Joego-Slavië en de
anti-komintern
De J.A.C., de Fransche jonge boeren organisatie, heeft in het Sportpaleis te Parijs
een meeting gehouden. Zij werd toegesproken door Z. Em. Kardinaal Verdier.
Links van den Aartsbisschop van Parijs Z. Em. Kardinaal Baudrillard, rechts Z. Em.
Kardinaal Gerlier.
Potemkin naar Ankara
vertrokken
De Russische ambassadeur Mais-
ky keert naar Londen terug
OP 9 MEI GROOTE PARADE
IN ROME
Mgr. Francis Spellman
Benoemd tot aartsbisschop
van New-York
De overwinningsparade
in Madrid
mmm
lillüM «•imwmw.m.m.F^FHTWirma
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
LONDEN, 24 April. Reuter ver
neemt in Roemeensche kringen te
Londen, dat Roemenië Duitschland er
van in kennis heeft gesteld, dat, aan
gezien het geen gemeenschappelijke
grens met het rijk heeft, Roemenië
het moeilijk acht te antwoorden op
de vraag of het zichzelf door
Duitschland bedreigd gevoelt.
Roemenië voegde hieraan toe, dat
naar zijn meening het antwoord op
deze vraag het beste door Duitsch
land zelf kan worden gegeven.
Deze punten zijn vervat in de nota,
door Roemenië aan Hitier gezonden
in antwoord op diens vragen na het
beroep van Roosevelt.
In het Roemeensche antwoord
wordt ook verklaard, dat Roemenië
niet tevoren op de hoogte was ge
steld van den stap van Roosevelt.
Het beziet echter den algemeenen toe
stand in Europa met begrip van
zaken.
LONDEN, 24 April (Reuter)Maandag
ochtend is de Roemeensche minister van
Buitenlandsche Zaken, Gafencoe, zijn be
sprekingen op het Foreign Office begonnen
met een onderhoud met lord Halifax, den
Britschen minister van Buitenlandsche
Zaken. Gafencoe was vergezeld van twee
secretarissen, doch hij had geen handels
deskundigen bij zich.
Bij deze besprekingen was de Roemeensche
gezant Tilea tegenwoordig, alsmede Cadogan
en andere ambtenaren van het Britsche minis
terie.
De vandaag gehouden besprekingen kunnen.
Volgens den diplomatieken correspondent van
Reuter, een „bevredigende gedachtenwisseling"
Worden genoemd.
Het verluidt, dat tot nu toe nog niet ge
sproken is over economische kwesties, hoewel
Zij in een later stadium der besprekingen zeer
Zeker aan de orde zullen komen.
Bij de vanochtend op het Foreign Office ge
houden besprekingen is, naar verluidt, ook een
algemeene beraadslaging geweest over den Eu-
topeeschen toestand, in het bijzonder met be
trekking tot de positie van de Balkanstaten en
de betrekkingen tusschen Groot-Brittannië,
Rrankrijk en Roemenië.
Het verluidt, dat Gafencoe ook in staat is
geweest Halifax zijn indrukken te geven van
Zijn besprekingen met Beck en over zijn con
tact met Berlijn.
Vanmiddag werden de gedachtenwisselingen
gedurende een uur voortgezet in de werkkamei
Van Chamberlain in het Lagerhuis. Aan deze
bespreking met Gafencoe heeft ook Halifax
deel genomen.
Aan een door Halifax ter eere van Gafencoe
op het Foreign Office aangeboden noenmaal
heeft de Roemeensche minister naast Cham
berlain gezeten. Later werd Gafencoe voorge
steld aan Churchill, Eden en Attlee, met wie
hij zich een minuut of vijf persoonlijk onder
hield.
Verwacht wordt, dat Dinsdagavond of Woens-
BOEDAPEST, 24 April (Havas). Op enkele
kilometers van de Hongaarsch-Slowaaksche
grens, in het plaatsje Szenc, dat bij het verdrag
van Weenen aan Hongarije is toegewezen, heeft
de minister voor Opper-Hongarije, Jaross, voor
bet eerst als lid van de Hongaarsche regeering
be houding van Hongarije ten aanzien van de
Srensincidenten uiteengezet.
Jaross zeide o.a.: „Van deze plaats spreek ik
tot Poszony en via deze plaats tot de Slowaak
sche regeering. Wij begrijpen niet goed, welken
^'eg deze wil volgen. Wil zij haar eigen maent
vergrooten door de Hongaren in Slowakije te
^'ervolgen? Indien de Slowaaksche regeering
baar houding niet verandert, dan zal zij het
'oigende bereiken: de afgrond tusschen de
Slowaaksche regeering en het Slowaaksche volk
tal steeds grooter worden, want de Hlinkagarde
niet het Slowaaksche volk. Dit zijn twee
êeheel verschillende dingen.
Ook moet men weten, dat de Hongaarsche
sjjaat niet meer de staat van het verdrag van
Trianon is. Het is thans een staat welke op
®en sterk leger steunt."
Minister Jaross herinnerde vervolgens eraan,
bat rijksregent Horthy de nationale rechten der
Slowaken in Hongarije heeft gegarandeerd.
Tenslotte wierp hij de verantwoordelijkheid
mor de jongste incidenten op de regeering van
Slowakije en de nationale Slowaaksche forma
tes. Hongarije wil in het Donaubekken een
Teedzaam en werkzaam leven leiden.
dag een communiqué zal worden uitgegeven over
de Engelsch-Roemeensche besprekingen.
Maandag is de Britsche handelsmissie onder
leiding van Leith Ross te Boekarest aange
komen. In den trein deelde Leith Ross den cor
respondent van Reuter mede, dat het zenden
van de missie op de eerste plaats een gevolg is
van de uitnoodiging van Koning Carol bij zijn
bezoek aan Londen in November van het vorig
jaar. Het voornaamste doel is den handel met
Roemenië te verbeteren.
De Britsche nationale bond van graanhan-
delsvereenigingen heeft de uitnoodiging van het
ministerie van Handel, een vertegenwoordiger
naar Roemenië te zenden, aangenomen.
De Noorsche minister van Buitenlandsche
Zaken, Koht, heeft ontkennend geantwoord op
de vragen, welke gesteld waren door den Duit-
schen gezant te Oslo. Deze had gevraagd of
Noorwegen zich door Duitschland bedreigd
achtte en of het Roosevelt gemachtigd had
een verklaring af te leggen.
Aan dit antwoord heeft minister Koht
toegevoegd, dat de Noren zeer goed wisten,
dat, in het geval een algemeene oorlog ont
ketend zou worden, Noorwegen gevaar zou
loopen en dat zij derhalve de noodzakelijke
maatregelen hadden genomen om de neu
traliteit te bewaren.
Nadat reeds het Deensche officieuze blad
Politiken mededeeling had gedaan van het
standpunt van Denemarken, wordt thans van
officieele Deensche zijde vernomen, dat het
ministerie van Buitenlandsche Zaken ontken
nend heeft geantwoord op de vragen van
Duitschland of Denemarken zich bedreigd ge
voelt door Duitschland of dat het Roosevelt
heeft voorgesteld een boodschap te zenden aan
Italië en Duitschland.
LONDEN, 24 April (Reuter). In
de kabinetsbijeenkomst van Maan
dagavond was men, naar verluidt,
het er in beginsel algemeen over
eens, dat militaire dienstplicht wen-
schelijk is. Er blijft echter nog op te
lossen, hoe men dit moet verwezen
lijken.
De minister-president heeft n.1. eerder in het
Lagerhuis beloofd, dat in vredestijd geen
dienstplicht zou worden ingevoerd en het staat
vast, dat de arbeiderspartij en de vakvereeni-
gingen sterk gekant zijn tegen een afwijken
van die belbfte. De mogelijkheid van overeen
stemming moet dan ook in zeer belangrijke
mate afhankelijk zijn van den vorm en den
omvang van een ontwerp, dat het kabinet zou
voorleggen.
Indien Woensdag een definitieve beslissing
in de kabinetsvergadering zal Worden aange
nomen, zal de regeering waarschijnlijk Donder
dag een uiteenzetting van haar politiek geven.
Onder de aanhangers der regeering is de
strooming ten gunste van verplichten natio-
nalen dienst steeds sterker geworden: Verschei
dene leden van het kabinet hebben zich eenigen
tijd geleden voor een ontwerp van dien aard
uitgesproken.
Het onderwerp is vandaag niet voor het
eerst besproken, doch wel is het thans be
handeld als een dringende aangelegenheid
met het oog op den internationalen toe
stand en den sterken drang van Frankrijk
en eenige andere Europeesche landen, die
op het standpunt staan, dat de invoering
van dienstplicht in Engeland hoogstwaar
schijnlijk een gunstige uitwerking op den
toestand zou hebben.
LONDEN, 24 April (Havas). In de „Star"
schrijft Attlee, dat de Labourpartij „nog steeds
even onverzoenlijk staat tegenover het denk
beeld van dienstplicht." Attlee zegt. dat invoe
ring van dienstplicht eerst na verscheidene
jaren tot een werkelijk resultaat zou leiden.
Dienstplicht is niet gunstig voor de industrie.
De arbeidersleider trekt de volgende conclusie:
„Dienstplicht zou oorzaak kunnen zijn van een
verzwakking van het moreel, die niet door een
grootere opbrengst gecompenseerd zou worden.
Het is naar rnijn meening filet twijfelachtig,
dat in geval van noodzaak de Britsche krachts
inspanning niet minder energiek én doeltref
fend zal zijn, dan die van welk ander land ook."
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii
IllUi
VOOR HET GEHEELE LAND:
EE Zwaar bewolkt met opklaringen en plaat-
El selijke buien, iets kouder dan gisteren,
EE meest matige Westelijke wind.
LONDEN, 24 April (Reuter). In antwoord
op een vraag van den leider der oppositie,
Attlee, heeft Chamberlain hedenmiddag in
het Lagerhuis medegedeeld, dat er geen
speciale beteekenis moet worden gehecht
aan den terugkeer van den Britschen am
bassadeur naar Berlijn.
De ambassadeur, aldus Chamberlain, was te
ruggeroepen om rapport uit te brengen, en
daarna was hem een korte vaeantie toege
staan, welke na Paschen afliep. Hij is thans
teruggekeerd voor het normaal hervatten van
zijn functie.
Op de vraag of de terugkeer van Henderson
beteekent, dat de regeering zich op eenigerlei
wijze bij de annexatie van Tsjecho-Slowakije
neerlegt, antwoordde Chamberlain: „Geen
sprake van."
Vervolgens werd de vraag gesteld, of de re
geering in staat was om nadere inlichtingen te
verstrekken over de vorderingen in de onder
handelingen met de Sovjet-Unie en Turkije.
Chamberlain antwoordde, dat de Britsche re.
geering een nauw contact houdt met andere
regeeringen, die van Turkije en de Sovjet-Unie
inbegrepen. De premier was echter nog niet in
staat iets toe te voegen aan zijn vorige ver
klaringen.
Toen verscheidene leden den premier verzoch
ten, iets meer hierover te zeggen, antwoordde
Chamberlain: „Ik geloof niet, dat het ge-
wenscht is ontijdige verklaringen af te leggen
over onderhandelingen, die nog voortgang heb
ben."
Verder heeft Chamberlain op een vraag van
Attlee medegedeeld, dat het van het verloop
der onderhandelingen met de andere regeerin
gen zou afhangen, wanneer hij weer een ver
klaring omtrent den internationalen toestand
zou kunnen afleggen.
Op de vraag, of de regeering besloten had,
te aanvaarden hetgeen in Albanië is geschied,
antwoordde de premier ontkennend.
In antwoord op een vraag in het Lagerhuis
heeft ko'onel Lewellin verklaard, dat alle mo
gelijke maatregelen zijn genomen om de uit
breiding van haven nr. I te Gibraltar snel te
voltooien. Dag en nacht wordt gewerkt.
WASHINGTON, 24 April (Reuter). Minister
Cordell Huil heeft vanavond verklaard, dat de
terugkeer van den Britschen ambassadeur naar
Berlijn voor de Vereenigde Staten geen aan
leiding zal zijn, dat voorbeeld te volgen.
In officieele kringen geeft men uiting aan
de meening, dat Roosevelt niet over den terug
keer van den ambassadeur naar Berlijn zal be
slissen, alvorens Hitiers antwoord op de bood
schap van den Amerikaanschen president ont
vangen zal zijn.
In diplomatieke kringen hoort men de opvat
ting verkondigen, dat Hitier wellicht inwilli
ging van zijn economische en koloniale eischen
zal verlangen, vóór hij zou waarborgen niet tot
een aanval te zullen overgaan. Men zegt, dat
Roosevelt daarop niet zou ingaan en uit een
oogpunt van binnenlandsche politiek Frankrijk
en Engeland niet zou kunnen vragen eenzijdige
concessies te doen, die ten doel zouden hebben
de spilmogendheden te verzoenen.
m
BELGRADO, 24 April (Havas). Officieele
kringen in Joego-Slavië verklaren niets toe
te voegen te hebben aan het gisteren na af
loop der besprekingen van Ciano en Mar-
kowitsj te Venetië gepubliceerde communi
qué.
Zij doen overigens uitkomen, dat Joego-Sla
vië na deze besprekingen geen enkele verande
ring heeft ondergaan. In feite neemt Joego-
Slavië door zijn geographische ligging in zeker
opzicht tegenover de as-mogendheden een po
sitie in van toegang tot den Balkan. Volgens
deze zelfde kringen zijn dan ook zijn strikte
neutraliteit in conflicten tusschen de groote
mogendheden, zijn samenwerking met zijn groote
buurstaten, zijn loyaliteit jegens zijn bondge-
nooten op den Balkan waarborgen voor den
vrede op den Balkan 'en daarom voor Europa.
Onder deze omstandigheden schijnt het in
strijd met de waarschijnlijkheid te spreken van
een toetreding van Joego-Slavië tot het anti-
kominternverdrag.
In de eerste plaats heeft de Italiaansche re
geering de vraag zeer zeker niet in deze be
woordingen gesteld. Voorts bevindt zich Joego-
Slavië sinds langen tijd door de noodzaken van
zijn binnenlandsche politiek op een lijn met de
staten van dit pact in zooverre dat er sprake
is van bestrijding der communistische propa
ganda.
Tenslotte zou het besluit inzake de toetreding
tot een verdrag, dat een blok van mogendheden
groepeert, in geen geval kunnen worden ge
nomen dan na een langdurig onderzoek en ern
stig overleg met de andere staten der Balkan
entente.
De Italiaansche avondbladen geven breed
voerige commentaren over de positieve
resultaten der besprekingen te Venetië. De
Tribuna ziet in deze samenkomst den eer
sten stap in de richting van de verwezen
lijking' van het grootsch opgezette plan van
pacificatie der volken vhn het Donaubekken
en den Balkan, dat door de as wordt nage
streefd.
Men moet Europa redden en, indien noodig,
ook tegen zijn wil.
De weerspannigen moeten bij zichzelf goed te
rade gaan of zij voor of tegen de samenwerking
zijn, daar het dynamisme van het nieuwe Euro
pa niet kan worden opgehouden. Evenals de be
trekkingen tusschen Hongarije en Joego-Slavië
schijnen ook die tusschen Hongarije en Roe
menië op den juisten weg te geraken. De oude
dreigende uitdagende constructies hebben thans
geen zin meer. Een tegen Bulgarije gerichte
Balkan-entente is evenzeer uit den tijd als in
dertijd de functie van Tsjecho-Slowakije en de
Kleine Entente, daar Europa aanstuurt op een
op uniforme basis berustende nieuwe orde.
De Lavoro Fascista wijst er op, dat de as
Midden-Europa opnieuw zal organiseeren. De
volken van het Donaubekken hebben de posities
herkregen, welke in overeenstemming zijn met
hun feitelijke macht en zij zijn tot hun histo
rische functie teruggekeerd. Zij hebben afge
zien van de door de vredesverdragen geschapen
kunstmatige posities.
Het Hongaarsche blad, de „Pester Lloyd",
schrijft onder meer, dat Hongarije den wenscli
koestert, dat de Joego-Slavische staat naar bin
nen en naar buiten steeds sterker wordt.
Hongarije is bereid gedurende dit verster
kingsproces begrip te hebben voor het werk der
Joego-Slavische leiders en de houding aan te
nemen, die in de bestaande situatie mogelijk
is en welke voor Belgrado aanleiding zal kunnen
zijn te streven naar een oprechten geest van
overeenstemming tusschen beide staten.
MOSKOU, 24 April (D.N.B.) De Sovjet-
Russische plaatsvervangende volkscommissaris
van Buitenlandsche Zaken, Potemkin, is, naar
van officieuze zijde bevestigd wordt, gisteren
naar Ankara vertrokken. Over het doel van
zijn reis wordt in officieele Sovjetkringen het
grootste stilzwijgen bewaard.
De Russische ambassadeur in Engeland,
Maisky> is vandaag' naar Londen teruggekeerd,
nadat 'hij het overleg met zijn regeering ten
aanzien van het voorgestelde Engelsch-Russi-
sche verdrag beëindigd had.
ROME, 24 April (Havas). Ter gelegenheid
van den derden verjaardag van de stichting
van het imperium na de verovering van Abes-
slnië zal op 9 Mei te Rome een groote militaire
parade worden gehouden. Afdeelingen legioen-
soldaten, die in Spanje hebben gestreden, en
een afdeeling van het Albaneesche leger, zullen
het défilé openen.
Het Britsche kabinet zou het in beginsel
eens zijn over de wenschelijkheid van
dienstplicht in Engeland-
Het antwoord van Roemenië op de
vragen van Duitschland overhandigd.
Gafencoe heeft een onderhoud met de
Britsche ministers Chamberlain en
Halifax.
De ItaliaanschJoego-Slavische bespre
kingen te Venetië.
Chamberlain verklaart, dat aan den te
rugkeer van Henderson naar Berlijn geen
speciale beteekenis moet worden ge
hecht.
Mgr. Francis Spellmann benoemd tot
Aartsbisschop van New-York.
Voorloopig verslag der Eerste Kamer
over de Indische begrooting voor 1939.
Redacteur van het Nationale Dagblad
veroordeeld tot geldboete wegens be-
leediging van Joodschen emigrant.
Te Susteren (L.) is een milicien door
een kogel uit zijn revolver gedood-
Proces van huiseigenaren tegen gemeente
Leiden en aannemingsmaatschappij ter
zake verzakking en vernieling bij stad
huisbouw.
Stand der clearing met Duitschland per
22 April.
Beurs van New York: Koersverliezen
bleven tot fracties beperkt; omzet gering.
Burgerzin
Soms komen hier en daar in dorp of
stad ineens lichtende daden van wa
ren burgerzin tot ons, die weldadig
aandoen en voor heel onze gemeen
schap een verwarmenden invloed heb
ben. Nu eens is het een onbekende
weldoener die de armen gedenkt, dan
weer een tot offeren gezind burger die
de nooden zoowel van geestelijken als
materieelen aard wil lenigen. Den
eenen keer is het een moedig mensch
die zijn gezondheid, zijn leven zelfs
voor anderen veil heeft; den anderen
keer weer een fijnbesnaarde minnaar
der schoonheid die de samenleving
verrijkt met de voortbrengselen on
zer groote kunstenaars.
Een burger wil de schoonheid zijner
vaderstad in stand houden, wil het
karakteristieke stedenschoon niet zien
opgeofferd aan modern vandalisme.
Met groote kapitalen niet alleen doch
bovenal met een warmvoelend, be
grijpend gemoed doet zoo eene mee
om oud stedenschoon en zaken van
kunst en cultuur te redden om zijn
medeburgers er blijvend van te doen
genieten. Dat is waarachtige burger
zin: houdt zulke lieden in hooge eere.
Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d,
24 April:
De H. Vader heeft tot aartsbisschop van
New York benoemd Mgr. Francis Spellman,
titulair aartsbisschop van Sila, die reeds eerder
hulpbisschop was van Kardinaal O'Connell,
aartsbisschop van Boston.
MADRID, 24 April (Havas). Vermoedelijk
zullen aan de overwinningsparade te Madrid
op 15 Mei 120.000 tot 140.000 man deelnemen.
Alle legercorpsen zullen vertegenwoordigd zijn.
De parade zal vijf tot zes uur duren.
iNi r\ t tittiuuimmmiJM;//;; j A//0
Stand op Dinsdag 1 uur v.m.: 7442
Vorige stand: 7462
