Chamberlain dient ontwerp op
den dienstplicht in
Incidenten tegen
Polen te Danzig
DOMINIT
Voorstellen over
Palestina
m
Hitier spreekt in
den Lustgarten
Audiëntie voor
St. Petruswerk
Het nieuws van-heden
DE BESPREKINGEN MET
MOSKOU GAAN VOORT
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
mam immmimmrw
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
DINSDAG 2 MEI 1939 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21765
Londen zal weldra aan Berlijn een
nota over het vlootverdrag
doen toekomen
Beperkte dienstplicht
voor Noord-Ierland
De Balkanlanden
Het vlootverdrag
Ierland en de dienstplicht
Britsch kabinet bespreekt een
door Arabieren te Cairo
ontworpen regeling
Naar een spoedige
pacificatie?
Het Weer
IllllllllllllllllllIlllllllllllllllllllllll
Een brief van Koning
Victor Emmanuel
Duitschers sturen hulde-telegram
aan den Fuehrer
Gafencoe bezoekt den
Koning en Mussolini
Italiaansche pers is zeer wel
willend gestemd
Hitler's rede wordt
overhandigd
Washington beschouwt dit echter
niet als antwoord
Seyss Inquart wordt
rijksminister
,Jk zal aan de macht blijven en
zal Duitschland vrij maken"
Duitsche productie
economie
Plan ontworpen voor het stichten
van inlandsch seminarie
in Nigeria
Fascistisch blad over
Katholieke Actie
Cycloon en zandstormen
in Noord-Afrika
Von Brauchitsch blijft nood
gedwongen op Sicilië
Koning Zogoe naar
Istamboel?
Estigarribia president
van Paraguay
Kardinaal Ver dier naar
Algiers
Japans expansie naar
het Zuiden
Chineesche aanval op
Nantsjang mislukt
LITAUSCHE GENERAAL
NAAR WARSCHAU
[Amsterdam - Tel. 36948 - Marnixstr. 425
Deventer - Tel 4292 - Diepenv. weg 265
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et, Inget.
nededeeltngen 50 cent; Idem op pag. één 55 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" tie de rubriek
LONDEN, 1 Mei. (Reuter). De minister
president heeft heden in het Lagerhuis het
ontwerp op de militaire oefening: ingediend.
Hore Belisha diende daarop het wetsont
werp m op de reserve- en hulpstrijdkrach
ten. Beide ontwerpen werden in een for-
meele eerste lezing behandeld.
In antwoord op een desbetreffende tot hem
gerichte vraag heeft Chamberlain verklaard,
cat de besprekingen met Rusland voortgaan.
Halifax heeft Maisky Zaterdag gesproken, on
middellijk na diens terugkeer uit Moskou.
„Terwijl ik volledig de wenschelijkheid toe
geef van het afleggen van een verklaring zoo
spoedig dit slechts mogelijk is, aldus ver
volgde de premier betreur ik het, dat ik
voor het oogenblik niet meer kan zeggen."
Op de vraag van Attlee of eemgerlei bepaald
voorstel van Rusland is ontvangen antwoord
de Chamberlain, dat voorstellen ontvangen
zijn en dat de beraadslagingen nog worden
voortgezet.
Op de vraag of de regeering thans een ver
plicht nationaal dienstregister wil instellen
antwoordde Chamberlain ontkennend. Hieraan
voegde hij toe: „Ik ben van meening dat de
redenen, die aangevoerd zijn tegen een derge
lijk register, en die volledig uiteengezet zijn
door Anderson op 6 December j.l., niets var
haar kracht hebben verloren
Op de vraag of de premier, teneinde het be
ginsel te behoeden van samenwerking tusschen
de Balkanlanden tot het bieden van weer
stand tegen agressie, wil overwegen welke stap
pen genomen kunnen worden om bijstand te
geven bij de regeling van openstaande kwes
ties tusschen Roemenië, Bulgarije en Grieken
land, zooals de kwesties van de Dobroedsja en
Oedcagatch, antwoordde Chamberlain;
„De Btritsche regeering hecht het grootste
belang aan het beginsel van de eenheid op
den Balkan en is van oordeel dat de genoem
de kwesties in de eerste plaats geregeld moeten
worden door onderhandelingen tusschen de be
trokken landen."
Verder heeft Chamberlain medegedeeld, dat
de italiaansche regeering zich bereid verklaard
heeft er in toe te stemmen dat de geloofsbrie
ven van den nieuwen Britschen ambassadeur
in Rome, sir Percy Lorraine, gericht zullen zijn
aan „Z. M. den Koning van Italië en Keizer
van Ethiopië"
Nu de arbeidersfractie er niet in geslaagd is
verschillende amendementen op de dienstplicht
wet, waardoor zij de economische positie der
recruten wilde beveiligen, aangenomen te krij
gen, is het waarschijnlijk, dat zij zich bij de
tweede lezing tegen de wet zal verzetten en
van geen compromis zal willen weten. Zij zal
echter blijven medewerken aan het regeerings-
plan voor den vrijwilligen nationalen dienst
Tot deze politiek heeft de nationale Raad van
den Arbeid besloten.
De diplomatieke redacteur te Londen van
Reuter zegt, dat de Britsche regeering er zich
voorloopig toe zal beperken kennis te geven
van de ontvangst der Duitsche nota waarin
het vlootverdrag wordt opgezegd. Het is ech
ter waarschijnlijk dat weldra een nota met de
uiteenzetting vah het Britsche standpunt naar
Berlijn zal worden gezonden.
Na de kabinetsbijeenkomst heeft Halifax den
Franschen ambassadeur en den Griekschen ge
zant ontvangen. Ook de Duitsche zaakgelastig
de Kordt en de gezanten van Portugal en
Zweden hebben een bezoek aan het Foreign
Office gebracht. Ten slotte heeft Halifax ook
de ambassadeurs van Polen en Turkije ont
vangen.
Reuter verneemt uit Londen, dat Noord-
Ierland opgenomen zal worden in de bepa
lingen van het wetsontwerp op de mili
taire oefening dat door Chamberlain heden
in het Lagerhuis ingediend. De dienst
plichtbepalingen zullen echter niet toege
past worden voor een crisis ontstaat of een
oorlog gaat dreigen.
Op uitnoodiging van Chamberlain en sir
Samuel Hoare zal de premier van Ulster he
denavond naai Londen komen, ten einde met
hen zekere aspecten van het wetsontwerp op
de militaire oefening te bespreken, voor zoo
ver dit op Nöord-Ierland betrekking heeft.
CAIRO, 1 Mei. (Reuter). Naar hier verluidt,
heeft het Britsche kabinet heden de volgende
nauwkeurige voorstellen bestudeerd, die opge
steld zijn in de slotconferentie der Palestijnsche
Arabieren en vertegenwoordigers der Arabische
staten, bij wie zich voor de eerste maal de Indi
sche Mohammedanen hadden gevoegd.
Ie. Wanneer de vrede hersteld is, moet een
nationale regeering over Palestina gevormd wor
den met Palestijnsche ministers, bijgestaan door
Britsche adviseurs. De hooge posten moeten zoo
mogelijk bezet worden door bevoegde Palestij-
nen.
2e. Joodsche immigratie moet beperkt worden
tot nog 75.000 met inbegrip van de recente ille
gale immigranten, over een periode van vijf
jaar. Uiteindelijk zal de Joodsche bevolking niet
meer dan een derde deel der bevolking mogen
bedragen.
3e. Verkoop van land aan Joden moet onder
worpen worden aan voorwaarden, die goedge
keurd zijn door de nationale regeering en den
hoogen commissaris.
4e. Een nationale vergadering, welke de ge-
heele bevolking zal vertegenwoordigen, moet bij
eengeroepen worden na drie jaren. Deze verga
dering moet den toestand bestudeeren en een
grondwet ontwerpen.
Reuter verneemt dat bovenstaande voorstellen
eenige bevestiging vinden in welingelichte krin
gen te Londen, waar men gelooft dat, wanneer
de voorstellen aanvaard worden, de vertegen
woordigers der Arabische staten den Palestijn-
schen leiders zullen voorstellen de terreurcam-
pagne terstond te staken en het Britsche plan
te aanvaarden. Wanneer deze koers gevolgd
wordt, zoo gelooft men, zouden de Arabieren
terstond vragen toestemming te krijgen een aan
deel te nemen in het bestuur over Palestina en
verantwoordelijke regeeringsfuncties toegewezen
te krijgen.
Nader meldt Havas uit Londen, dat na de
kabinetszitting van Maandagmorgen, waar
het Palestijnsche probleem werd bestudeerd,
welingelichte kringen vertrouwen op een
succesvol verloop der onderhandelingen te
Cairo.
IIIIH
VOOR HET GEHEF.LE LAND:
=j Betrokken tot zwaar bewolkt, aamanke-
lijk regen, later opklarend, weinig veran-
dering in temperatuur, matige tot zwakke, H
Noord-Oostelijke tot Noord-Westelijke
wind.
H ALGEMEENE VOORUITZICHTEN: |j
EE Aanhouden van het sombere en koude
weer met winden uit Noordelijke rich-
EE tingen.
ROME, 1 Mei. (Havas) Men verneemt hier,
dat de Koning van Italië een persoonlijk schrij
ven aan den Koning van Egypte gericht zou
hebben, waarin hij de verzekering geeft dat
Italië vriendschappelijke bedoelingen ten aan
zien van Egypte heeft. De Italiaansche gezant
te Caïro zou deze boodschap overhandigd heb
ben. De verzekeringen zouden zijn gegeven voor
het geval, dat de militaire maatregelen in Libye
bezorgdheid bij de Egyptenaren gewekt zouden
hebben.
In Londen worden in vele wijken
schuilplaatsen gebouwd
In Engeland ontploffen nog steeds nu hier dan daar bommen. Een beschadigde
winkel naast een bank in Liverpool
DANZIG, 1 Mei. (Havas). De Eerste Mei is te
Danzig met groote plechtigheid gevierd. De po
litie en de nationaal-socialistische formaties dé-
fileerden des morgens voor de leiders.
In den afgèloopen nacht hebben zich verschei
dene incidenten voorgedaan. Onbekenden heb
ben de ruiten van de Poolsche kerk met steenen
vernield en de deuren van het Poolsche post
kantoor en verschillende Poolsche winkels met
teer besmeurd. De politie deed geen moeite om
deze voorvallen te voorkomen.
Volgens een gerucht zouden verscheidene tien
tallen leden der vroegere oppositiepartijen In een
concentratiekamp in Oost-Pruisen opgesloten
zijn.
Naar D.N.B. bericht, heeft gouwleider For-
ster heden op het Maifeld te Danzig voor de
menigte, die de rede van Hitier beluisterd
had, een telegram voorgelezen, dat hij aan
den Fuehrer gezonden heeft. Het luidt: „De
voor het Meifeest bijeengekomen Danzigsche
volksgenooten groeten hun Fuehrer in trouw
en toegewijdheid. Wij Danzigers danken u
uit een overvol hart voor de woorden, die
gij bij de laatste Rijksdagrede voor het Duit
sche Danzig hebt gesproken."
ROME, 1 Mei. (Havas). De Roemeensche mi
nister van Buitenlandsche Zaken Gafencoe is
vanmorgen door den Koning en vanmiddag, in
tegenwoordigheid van Ciano, door Mussolini ont
vangen. De staatslieden hadden een langdurig
en hartelijk onderhoud.
De Italiaansche pers verwelkomt Gafencoe. Zij
zegt, dat hij een bezoek brengt als een vriend
van Italië en bij het lezen der perscommenta
ren zou men denken, dat Roemenië reeds in
het vaarwater "an de spil is. De Roemeensche
minister was het, aldus schrijft de Messagero,
die met goedkeuring van koning Karei besliste,
dat Roemenië een politiek van onthouding zou
voeren ten aanzien van de agressieve plannen
van de democratische regimes.
WASHINGTON, 1 Mei (Reuter) Huil heeft
medegedeeld dat het Duitsche ministerie van
Buitenlandsche Zaken een copie van Hitiers
rede heeft doen toekomen aan de Amerikaan-
sche ambassade te Berlijn, en in een daarop
volgend telefoongesprek heeft verklaard, dat
deze copie het antwoord aan president Roosevelt
was. Huil voegde hieraan toe dat de overhan
diging van deze copie echter niet als een ant
woord op de boodschap van Roosevelt beschouwd
kan worden.
De minister zeide verder binnen enkele dagen
een Roemeensch voorstel tot regeling der oor
logsschulden te verwachten.
BERLIJN, 1 Mei (D.N.B.) De functie van rijks
stadhouder in Oostenrijk is opgeheven. Seyss
Inquart is tot rijksminister benoemd, voorloopig
zonder speciale taak.
Gouwleider Konrad Henlein is benoemd tot
rijksstadhouder in de rijksgouw van het Sudeten-
land.
Generaal Alois Elias, de nieuwe minister
president van de Tsjechische regeering,
die dezer dagen door dr. Hacha werd
benoemd
BERLIJN, 1 Mei (D.N.B.). Tijdens de be
tooging in den Lustgarten ter gelegenheid
van het 1 Mei-feest heeft de Führer zooals
gebruikelijk ook dit jaar een redevoering
gehouden. Hij herinnerde er aan, dat ook
in Duitschland het feest van 1 Mei eens
de dag van den klassenstrijd is geweest, doch
het Nationaal-socialisme heeft dezen dag
wederom gemaakt tot een feestdag van de
gemeenschap van het geheele volk.
Ten aanzien van het economische vraagstuk
zeide Hitier, dat een volk slechts dat kan ver
teren, wat het verdient. Dit is geen vraagstuk
van geld, doch van productie. Hoeveel geld wordt
verdiend, doet niet ter zake; doorslaggevend is
hoeveel goederen worden gefabriceerd. Der
halve is het noodzakelijk dat de productie
wordt opgevoerd. De geproduceerde goederen
mogen niet opgestapeld worden, doch zij roe
pen om den verbruiker. Alle thans in Duitsch
land gefabriceerde goederen komen het geheele
volk ten goede en hiermede is het vraagstuk
opgelost, terwijl anderen nog aan het begin
staan. Van groot belang is ook de levensruimte
van een volk, waarbij dan nog komen de vlijt,
de energie en de kunde, waarmede een volk
uit zijn levensruimte haalt, wat er uit te halen
valt.
Het Duitsche volk met zijn 150 menschen op
een vierkanten kilometer en deels armen bo
dem kan zich niet de luxe veroorloven zijn
kracht te versplinteren, doch een gemeenschap
van het volk is noodzakelijk. De Duitschers zijn
op elkaar aangewezen. Wanneer iemand dit
nog niet heeft begrepen, dan kan hij het zien
aan de houding van de rest der wereld, waar
wederom de oude politiek van omsingeling
wordt gevoerd door lieden, die deels in 1914
slechts haat kenden. Het is dezelfde internatio
nale troep van aanstokers van oorlog, die toen
reeds rondwaarde.
Vervolgens sprak Hitler over de vrijheid,
welke in het belang van het algemeen voor den
enkeling beperkingen heeft. De vrijheid van het
volk treedt in de plaats van de vrijheid van
den enkeling.
Spreker legde er verder den nadruk op dat
Duitschland den vrede liefheeft. Hij zeide ver
der dat de internationale journalistenbende al
les beweert te weten, doch zij weten niet, dat
spreker aan de macht is gekomen, aan de
macht zal blijven en Duitschland vrij zal ma
ken.
Deze rede werd telkens door toejuichingen
onderbroken Na het uitspreken van zijn rede
keerde de Führer naar den Wilhelmplatz
terug.
Vóór de rede van Hitier hadden nog Goeb-
bels en Ley korte toespraken gehouden.
Onze Romeinsche correspondent seinde d.d.
1 Mei:
Met een audiëntie bij den H. Vader eindigden
gisteren de jaarlijksche vergaderingen van het
werk der Propaganda Fide en van dat van St.
Petrus. Uit de door de directeuren van het
laatste werk gehouden vergaderingen moge
nog speciaal vermeld worden een toespraak
van Kardinaal Fumasoni Biondi, waarin het
vijftig jarig bestaan van het werk in treffende
bewoordingen herdacht werd en de medewer
king van alle katholieken werd ingeroepen voor
een, ter gelegenheid van het jubileum, te stich
ten seminarie voor de inlandsche geestelijkheid
in Nigeria, dat het getal van de seminaries
voor de inlandsche geestelijkheid op 147 zou
brengen.
Voorts noemen wij het jaarverslag van den
algemeen secretaris Mgr. Signora, dat een zeer
optimistischen toon liet hooren en tenslotte
een discussie over de controle der internatio
nale financiën, waarbij vooral Mgr. Bekkers op
den voorgrond trad.
In de audiëntiezaal stelde Kardinaal Fuma
soni Biondi de directeuren met een eerbiedige
toespraak aan den H. Vader voor. De H. Vader
antwoordde in het Latijn. Hij sprak Zijn le
vendige voldoening uit over het door de aan
wezigen verrichte werk en spoorde aan tot een
steeds grootere ontwikkeling van het prachtige
missiewerk.
De H. Vader ontving heden 1100 Italiaansche
arbeiders en 300 leden van het Zwitsersche
Mannerkoor, dat voor het grootste deel uit pro
testanten bestaat. Het Mannerkoor zong een
tweetal liederen.
De H. Vader heeft tot secretaris van de Con
gregatie van het H. Officie benoemd Kardinaal
Marchetti Selvaggiani inplaats van den on
langs overleden Kardinaal Sbaretti.
De gisteren verschenen aflevering van de
„Relazione Internazionale" brengt een be
schouwing over de nieuwe leiding van de Ita
liaansche Katholieke Actie, gevolg van de In
stelling van een directie bestaande uit drie
Kardinalen, allen bisschoppen in Italië.
De beschouwing juicht het toe dat thans de
Italiaansche Katholieke actie, zooals zij het
uitdrukt, „bevrijd is uit de drukkende afhan
kelijkheid van het Staatssecretariaat". Het blad
brengt, als afkomstig uit Vaticaansche krin
gen, de meening tot uiting dat de Italiaansche
Katholieke Actie, welke thans geheel aansluit
bij het dynamische van het nationale leven,
een groote en goede factor is voor de nationale
ontwikkeing. De beschouwing sluit min of
meer aan bij een aantal naar onze meening
niet alle even hecht gefundeerde berichten
omtrent een reorganisatie van de Katholieke
Actie in het algemeen. Wij komen hierop nog
schriftelijk terug.
TRIPOLI, 1 Mei. (Stefani) Elen uit de Alge-
rfjnsche Sahara komende cycloon, die een snel
heid had van 100 K.M. per uur, is aan de Li-
bysche kust aangekomen. Overal werden hevi
ge zandstormen opgejaagd, waardoor het zicht
bijna geheel werd verduisterd. Alle luchtdiensten
zijn opgeschort.
In verband met het slechte weer moest de
opperbevelhebber van het Duitsche leger, von
Brauchitsch, die vanmorgen met generaal Pa-
riani per vliegtuig uit Rome naar Tripoli was
vertrokken, de vlucht te Catania (Sicilië) on
derbreken.
ANKARA, 1 Mei (Havas) Van officieuze
zjjde meent men te weten, dat Koning Zogoe
morgen met zijn gevolg incognito in Istamboel
zal aankomen en zich daar zal vestigen.
ASSUNCION, 1 Mei. (Havas) Tot presi
dent van de republiek Paraguay is gekozen
Estigarribia en tot vice-president Riaxt
PARIJS, I Mei (Havas). Maandagmorgen
is Kardinaal Verdier naar Algiers vertrokken,
waar hij als pauselijk legaat het Nationaal Eu
charistisch Congres zal presideeren. De Kar
dinaal-legaat wordt vergezeld van een aantal
kerkelijke hoogwaardigheidsbekleeders.
Op het station werd hem bij zijn vertrek uit
geleide gedaan door den apostolischen nun
tius, Mgr. Valeri.
Het dienstplichtontwerp werd in het
Britsche Lagerhuis ingediend.
Te Danzig vonden anti-Poolsche inciden
ten plaats.
Estigarribia werd tot president van Para
guay gekozen.
Hitier heeft te Berlijn in den Lustgarten
een redevoering uitgesproken.
MgT. F. Bruis S. M. M. is Maandag tot
Bisschop van Bogota gewijd.
Wetsontwerp ingediend houdende rege
ling van collegegelden.
Wetsontwerpen ingediend betreffende
het onder de wapenen houden en blijven
van dienstplichtigen.
Uitvoeringsvoorschriften
risico vastgesteld-
voor molest-
Binnenkort is de benoeming te wachten
van een nieuwen souschef van den
Marinestaf.
New-Yorksche beurs: gedrukte stem
ming bij geringen handel.
Het regent.
Het regent.en de menschen mop
peren. We zijn allemaal ietwat ont
stemd door het „mieserige" weer en
het druilend nat werkt op onze stem
ming fataal. Zoo zijn we nu eenmaal.
Maar wil de groeikracht er komen
dan dient het óók te regenen en wil
de aarde vruchtbaar worden dan
moet uit de hemelen het water van
Gods regen neerdalen. Deze gedach
te mist natuurlijk eiken gloed van het
nieuwe doch het is soms nuttig nog
eens het oude te overdenken. Want
zooals het *s 171 de natuur is het in
heel ons leven. Ons geestelijk bestaan
heeft de groeikracht noodig van de
droefheid der tranen en geen zonne
schijn zal weldadig schijnen op ons
levenspad zonder de regenwolken
rondom. Het regentde aarde
heeft regen noodig en wij hebben de
besproeiing noodig om geestelijk te
rijpen. Het regenten regen is
meestal een weldaad.
TOKIO, 1 Mei (D.N.B.) Naar de „Aaan
Sjimboen" meldt, overweegt de minister var
Koloniën, Koiso, de instelling van een oentraai
bestuurslichaam, voor de Zuid-Japansche bezit
tingen (Formosa, de Spratly-eilanden en de
eilanden in de Stille Zuidzee) als voorwaarde
voor een „Japansche expansie naar het Zuiden."
Men zou daa een gouverneur-generaal voor
het Zuiden willen benoemen. Over de vraag,
wie dit ambt zoü bekleeden en welke bevoegd
heden het lichaam zou hebben, zijn volgens he'
blad de meeningen nog verdeeld.
NANTSJANG, I Mei. (Domei). Een nieuwe
aanval der Chineesche troepen op Nantsjang is
mislukt door een hevig Japansch tegenoffensief.
De Chineezen lieten 1500 dooden achter, terwijl
de verliezen der Japanners slechts eenige tien
tallen manschappen bedragen.
WARSCHAU, 1 Mei. (PA..T.) In de eerste
helft van Mei zal de opperbevelhebber van het
Litausche leger, generaal Rasztikis, gevolg geven
aan een uitnoodiging van maarschalk Smigly
Rydz, om een bezoek aan Warschau te bren
gen.
li-O i 1 I M I n II n 11111111lJ I i/f)
Stand op Dinsdag 1 nor v.m.759.2
Vorige stand: 759.6
