a
I
Garantie aan Polen niet in
strijd met vlootverdrag
m
Ministercomité's
in België
Von Ribbentrop
naar Italië
Skandinavische
conferentie
Litwinof legt zijn
ambt neer
Jodenwetten in
Hongarije
Het
nieuws van
heden
ALDUS CHAMBERLAIN IN
LAGERHUIS
KONINGIN WILHELMINA
NAAR BRUSSEL
TSJOENKING ZWAAR
GEBOMBARDEERD
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DONDERDAG 4 MEI 1S39 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21769
Door Pierlot ingesteld om den
arbeid van het kabinet
te bespoedigen
Gevolgen van incident
te Winterslag
Ter bespoediging van gemeen
schappelijk antwoord der
asgenooten aan Polen
Von Welczeck naar
Parijs terug
Het Weer lllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllHIH
Er zijn nog geen onderhandelingen
over een verdrag met Duitsch-
land begonnen
De versterking der
Aalandseilanden
Het Eucharistische
Congres te Algiers
Von Dirksen gaat naar
Londen terug
BALBO BEZOEKT CAIRO
Het antwoord aan Hitler is
nog in overweging bij de
Britsche regeering
Eden juicht politiek der
regeering toe
Geen omsingeling
Molotof volgt hem op als Volks
commissaris van Buiten
landsche Zaken
Labour-amendement op
dienst plicht ontwerp
Admiraal Hor thy ontvangt Teleki
en Csaky na hun terugkeer
uit Rome
Zes Engelschen door
Berlijn uitgewezen
Eere-escorte zal de nieuwe
gala-tenue dragen
Etalages met de Neder-
landsche kleuren
Ook te Foetsjau vielen tallooze
slachtoffers tengevolge van
een luchtaanval
De rede van Beek
Mei
Gafencoe vertrokken
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Dagelijks melden zich in Engeland honderden jongemannen aan de recruteerings-
bureaux om dienst te nemen in het Britsche leger. De belangstelling voor een
der bureaux in Londen
BRUSSEL, 3 Mei (Belga) Sedert vier jaar
t® de gewoonte ontstaan dat de Belgische regee
ring zekere belangrijke problemen doet bestudee-
door een beperkt comité, alvorens ze voor
gelegd worden aan het voltallige kabinet.
Pierlot heeft een meer officieelen vorm gege
ten aan deze gewoonte door de instelling van
vÜf permanente ministerieele comité's, die zich
resP. zullen bezig houden met de volgende kwes
ties: landsverdediging, begrooting, economische
coördinatie, bestuurshervorming en technische
opleiding. De vier eerstgenoemde onderwerpen
zullen behandeld worden in comité's onder voor
zitterschap van den eersten minister zelf. Dit
'Pitiatief vormt een verderen stap op den weg
der bestuurshervorming.
Te Brussel heeft de Socialistische afgevaardig
de Pierard, die vanmiddag een interpellatie zou
hidienen over het incident te Wintersiag op
Zondag j.i,, tegenover vertegenwoordigers van de
Pers verklaard, dat naar de regecring hem
officieel mededeelde de Duitsche journalist
i hlert, die het incident verwekt heeft, uit het
land is gewezen. Ehlert is directeur van de
>.Deutsch-Belgische Rundschau", leider van ver
schillende Duitsche organisaties in België en
ce-voorzitter van de Buitenlandsche Persver-
eeniging in België.
Genoemd incident kwam hierop neer dat
Ehlert tegen den commandant der rijks-
Wacht, die de identiteitskaarten vroeg van
bezoekers van een vergadering van het
Duitsche Arbeidsfront, gezegd heeft: „Over
drie dagen zult gij zelfs niet meer het recht
hebben hier naar identiteitskaarten te vra
gen".
Naar Havas uit Cherbourg verneemt zijn met
be „Queen Mary" vandaag 100 kisten met goud
ter waarde van 145 millioen franc, afkomstig uit
Eelgiè, naar de Vereenigde Staten verscheept.
®et goud is bestemd voor de Federal Reserve
Bank.
BERLIJN, 3 Mei (Reuter) De Duitsche
minister van Buitenlandsche Zaken Von Rib
bentrop zal morgenavond vertrekken om een
bezoek van eenige dagen aan Italië te brengen.
Omtrent het bezoek van von Ribbentrop
Wordt nader gemeld, dat hij nabij het Como-
hieer een ontmoeting zal hebben met zijn Ita-
haanschen collega, graaf Ciano.
Men veronderstelt, dat het voornaamste on
derwerp van gesprek Danzig en Polen zal zijn
Misschien zullen von Ribbentrop en Ciano te
zamen te Rome zijn, wanneer de POolsche mi
nister van Buitenlandsche Zaken Beek Vrij
dag as. zal antwoorden op de rede van Hitier,
Zoodat weinig tijd verloren zal gaan voor de
as om een besluit te nemen. Zonder twijfel zal
iedere eisch van Polen inzake Danzig met
bracht worden vèrworpen en rekent Duitsch
land hierbij op zijn asgenoot.
BERLIJN, 3 Mei (Havas). In bevoegde krin
gen wordt verzekerd, dat de Duitsche ambassa
deur te Parijs Von Welczeck overmorgen op
®iin post zal terugkeeren.
VOOR HET GEHEELE LAND:
Iets zachter dan gisteren, gedeeltelijk be-
5 wolkt, droog weer. meest zwakke veran- =j
l| derlijke wind.
H ALGEMEENE VOORUITZICHTEN:
Geleidelijk stijging van temperatuur.
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliH
STOCKHOLM, 3 Mei. (Reuter). De mi
nisters van Buitenlandsche Zaken van Zwe
den, Denemarken, Noorwegen en Finland
zullen waarschijnlijk op 9 Mei bijeenkomen
in Stockholm.
Men meent dat zij besprekingen zullen
voeren over de recente Duitsche sondee
ringen betreffende het sluiten van niet-
aanvalsovcreenkomsten.
Verscheidene Zweedsche bladen leveren com
mentaar op de geruchten, dat Duitschland aan
de Scandinavische landen zou hebben voorge
steld een non-agressie-verdrag te sluiten.
De „Stockholm Tidningen", welk blad de
algemeene meening dienaangaande in Zweden
schijnt weer te geven, schrijft dat dergelijke
verdragen nauwelijks noodig zijn, aangezien
Zweden reeds heeft verklaard zich niet door
Duitschland bedreigd te voelen. Anderzijds is
het verlangen naar neutraliteit in Zweden zoo
sterk, dat het belachelijk is te meenen, dat
Zweden zich ooit zou aansluiten bij een bond
tegen Duitschland.
De correspondent van Havas heeft verder
vernomen, dat nog geen onderhandelingen aan
gaande een dergelijk verdrag zijn begonnen. Er
is nog slechts sprake van de eerste peilingen.
Naar te Berlijn volgens D.N.B. officieel
wordt medegedeeld, heeft de Duitsche regee-
ring op de desbetreffende vragen van Fin
land en Zweden toegestemd in een militaire
versterking van de Aalandseilanden.
Als voorwaarde wordt gesteld dat beide
landen neutraal zullen blijven bij een even-
tueelen oorlog in de Oostzee.
ALGIERS, 3 Mei (Havas). Onmiddellijk na
de opening van het Nationale Eucharistische
Qongres heeft kardinaal Verdier een toespraak
gehouden, waarin hij opriep tot nationale een
heid in het Fransche rijk ten gunste van den
vrede.
BERLIJN, 3 Mei, (Havas) In bevoegde Duit
sche kringen alhier bevestigt men dat de am
bassadeur te Londen, von Dirksen, die inder
tijd naar Berlijn ontboden was om verslag uit
te brengen, in de eerstvolgende dagen naar
Londen zal terugkeeren.
CAïRO, 3 Mei. (Reuter.) Maarschalk Balbo,
de gouverneur van Libye, komt 7 Mei in Cairo.
De Italiaansche gezant te Cairo heeft den
Britschen ambassadeur, alsmede luitenant-ge
neraal Gordon Finlayson, den opperbevelhebber
van de Britsche strijdkrachten in Egypte en
luchtmaarschalk Mitchell uitgenoodigd voor het
diner, dat ter gelegenheid van Balbo's bezoek
zal worden aangeboden.
LONDEN, 3 Mei. (Reuter) In het Lager
huis heeft Chamberlain verklaard, dat de
regeering de recente mededeeling van de
Duitsche regeering betreffende de Britsch-
Duitsche vloot overeenkomst bestudeert.
Verder zeide de premier in antwoord op
epn desbetreffende vraag: „De Britsche re
geering beschouwt de kortelings door haar
gegeven verzekeringen aan Polen niet als
cp eenigerlei wijze in strijd met de bepalin
gen van de Britsch-Duitsche vlootaccoor-
den. Ook zyn er geen bepalingen in deze
aecoorden opgenomen, welke een der beide
regeeringen veroorlooft de geldigheid op te
zeggen."
Chamberlain achtte het niet noodig den Brit
schen ambassadeur te ontbieden om rapport uit
te brengen over de opzegging der verdragen.
Op de vraag, of men zich voorstelt Hitler's
uitnoodiging tot onderhandelen over een verdei
vlootaccoord te aanvaarden, antwoordde Cham
berlain: „Ik ben er niet zeker van, dat Hitler's
voorstel betrekking heeft op een tweede ver
drag. De Britsche retgeering overweegt echter
welk antwoord zij moet geven."
Verder heeft de premier op een vraag betref
fende de Roemeensch-Bulgaarsche besprekingen
over de Bulgaarsche minderheid in de Do-
broedsja en-de kansen op een minnelijke schik
king geantwoord, dat hij niet over inlichtingen
daaromtrent beschikte. Op een verdere vraag,
of het niet gewenscht was om in het belang
van de collectieve veiligheid gebruik te maken
van de bemiddeling van Groot-Brittannië om
tot een regeling van die moeilijkheden te ge
raken, antwoordde Chamberlain: „Wij zouden
alle bestaande geschillen geregeld willen zien,
maar de vraag, of wij onze bemiddeling moe
ten aanbieden, eischt een nauwkeurige bestu
deering."
In antwoord op in het Lagerhuis tot hem
gerichte vragen heeft Chamber) ain verder ver
klaard; „In mijn recente verklaringen heb ik
het volstrekt duidelijk gemaakt, dat er geen
enkele reden is om te gelooven, dat de Brit
sche regeering een politiek van omsingeling
van Duitschland heeft aanvaard". (Toejui
chingen).
Op de vraag of de Britsche regeering be
reid zou zijn een waarborg te geven aan
Duitschland gelijk aan die, welke Polen ver
leend is, op den grondslag van wederkeerig-
heid. antwoordde de premier:
„Wat door Roosevelt is voorgesteld en wat,
naar ik begrijp. Hitier aanbiedt, is eer een uit-
MOSKOU, 3 Mei. (Reuter). Het
Russische telegraafagentschap Tass
meldt hedenavond, dat Litwinof op
zijn eigen verzoek ontheven is van
zijn functie van Volkscommissaris
van Buitenlandsche Zaken.
De taak van Litwinof wordt over
genomen door Molotof, den voorzit
ter van den Raad van Volkscom
missarissen.
wisseling van niet-aanvals-verzekeringen dar.
een garantie op basis van wederkeerigheid, zoo
ais die kortelings aan Polen is gegeven. De
Britsche regeering is zeker bereid voorstellen
in overweging te nemen betreffende uitwisseling
van wederzijdsche verzekeringen met de Duit
sche regeering."
Vervolgens gaf Butler een ontkennend ant
woord op de vraag of stappen gedaan worden
om de garantie aan Roemenië en Griekenland
wederkeerig te maken.
De oud-minister van Buitenlandsche Zaken
Eden heeft te Leamington een redevoering uit
gesproken, waarin hij de buitenlandsche poli
tiek der regeering de po'itiek noemde, die de
beste kansen bood op een duurzameren vrede.
Hij legde tevens den nadruk op de waarde van
overeenstemming tusschen Groot-Brittannië,
Frankrijk ende Sovjet-Unie.
De omstandigheden, aldus Eden, hebben ge
dwongen tot epn terugkeer tot de politiek van
collectieve veiligheid.
De eenige overgebleven weg, waarlangs de
vrede behouden kan worden, is het voeren van
die politiek met moed, inzicht en vertrouwen.
Het moet een winst zijn voor den vrede, wan
neer overeenstemming tot stand kan worden
gebracht tusschen Groot Blrittannië, Frankrijk
en Rusland. Het is duidelijk het algemeene oor
deel van het Britsche volk, dat de redevoering
van Hitler van de vorige week niets veran
derd heeft in den internationalen toestand.
Terwijl het Britsche volk bereid is te ant
woorden op iedere actie, die er op berekend
is het vertrouwen te herstellen, heeft het geen
belangstelling meer in beloften met woorden
verzekeringen, vleierij of scheldwoorden. Het
vertrouwen is te vaak verbroken dan dat phra
ses thans meetellen. Een ons daden tot herstel
van het goede vertrouwen zou meer waard zijn
dan vele ponden protest.
De Labourfractie heeft haar amendement op
het ontwerp op de militaire oefening ingediend.
Het zal behandeld worden bij de behandeling
van het ontwerp in tweede lezing, welke mor
gen aan de orde is. Het amendement zegt. dat
„het Lagerhuis, terwijl het vast besloten is om
a'le noodige stappen te nemen tot verdediging
van het land en nakoming van zijn internatio
nale verplichtingen, en vertrouwende, dat vol
doende manschappen verkregen kunnen wor
den door vrijwillige recruteering. betreurt, dat
de regeering, die de buitenlandsche politiek op
grove wijze verkeerd heeft ingeleid, ernstige
onbevoegdheid ten toon heeft gespreid bij de
organisatie van de nationale hulpbronnen voor
de verdediging en in gebreke is gebleven de
winsten te beperken of het ophoopen van
groote vermogens te voorkomen, thans met in
breuk op 'de herbaalde beloften den maatregel
van dienstplicht heeft ingevoerd."
BOEDAPEST, 3 Mei. (Havas) De Kamer
heeft vanochtend met groote meerderheid
de Jodenwetten aangenomen, welke 28 April
door den Senaat waren goedgekeurd, met
de wijzigingen, welke door de arbitrage
commissie waren aangebracht.
De definitief door de Kamer van Afgevaar
digden aangenomen Jodenwet beperkt de deel
neming der joden aan het nationale leven: in
beginsel tot zes procent in de vrije beroepen en
13 procent in nijverheid en handel. Bovendien
verbiedt zij volstrekt sommige beroepen voor
de joden, o. m. alle functies van staatsambte
naren of in openbare diensten.
In de journalistiek mogen voor het oogenblik
slechts 12 tot 15 procent joden werken, en dit
percentage kan dalen tot zes tot 1 Januari
1940. Ten slotte kunnen joden geen grondbe
zitters meer zijn en de joodsche grondbezitters
die er zijn, kunnen door den Staat onteigend
worden.
Men raamt, dat de wet betrekking heeft op
ongeveer 500.000 personen. Dit getal kan ech
ter varieeren, al naar de toepassing van de wet,
waarvan de uitvoeringsbepalingen nog niet
vastgesteld zijn.
De minister-president graaf Teleki en de mi
nister van Buitenlandsche Zaken graaf Csaky
zijn door den Rijksbestuurder admiraal Horthy
in audiëntie ontvangen, om rapport uit te bren
gen over hun besprekingen in Berlijn. Des mid
dags vond een buitengewone ministerraad
plaats, waarin Teleki en Csaky mededeeling van
hun besprekingen hebben gedaan. Ook de bui
tenlandsche kamercommissie heeft van het re
sultaat kennis genomen.
BERLIJN, 3 Mei (Reuter). Zes Britsche, in
Duitschland woonachtige onderdanen, hebben
bevel gekregen van de Duitsche regeering,
Duitschland tegen 24 Mei a.s. te verlaten. Deze
uitwijzingen vormen rechtstreeksche repre
saillemaatregelen voor de uitwijzing van zes
Duitschers uit Groot Brittannië. Onder de uit
gewezenen bevindt zich Greene, de Berlijnsche
chef-correspondent van de „Daily Telegraph".
Er is duidelijk gemaakt, dat verdere „niet
rechtvaardige" uitwijzingen door Groot Brit
tannië gevolgd zullen worden door verdere
Duitsche represailles.
De andere uitgewezen Engelschen zijn drie
zakenmenschen, een ingenieur en een taal
leeraar.
Om in afgesloten of in nood verkeerende gebieden levensmiddelen te brengen kan
het vliegtuig goede diensten bewijzen. In Engeland werden oefeningen gehouden
met valschermen, waaraan groote bussen gevuld met levensmiddelen waren bevestigd
Koning Leopold heeft beschikt, dat tijdens
het bezoek van Koningin Wilhelmina aan
Hare Majesteit zullen worden toegevoegd lui
tenant-generaal Deffontaine, commandant van
de divisie der Ardensche jagers en generaal-
majoor Beernaert van den staf der eerste ca
valeriedivisie en honorair onder-gouverneur-
generaal van den Kongo.
Bij de aankomst van Koningin Wilhelmina
te Brussel zal de koninklijke calèche worden
geëscorteerd door een eere-escadron.
De ruiters zullen het nieuwe gala-tenue dra
gen, dat veel gelijkenis toont met dat der gen
darmerie van voor 1914. Het bestaat uit: be
renmuts met roode pluim, tuniek van konings
blauw laken, kraag met wit galon, zilveren
knoopen met de koningskroon, roode epaulet
ten met witte franje, witte kuitbroek, ruiter-
laarzen, handschoenen met manchetten
Het initiatiefcocmité van E'russel heeft de
Brusselsche winkeliers uitgenoodigd mede te
werken aan een luisterrijke verwelkoming van
de hooge gaste, door speciale etalages in te
richten, waarin de Nederlandsche kleuren de
overheerschende versiering vormen.
TSJOENKING, 3 Mei (Reuter) Voor
den eersten keer van dit jaar heeft de Japan-
sche luchtmacht de dichtbevolkte deelen
van Tsjoenking zwaar gebombardeerd. Tal
looze menschcn werden gedood en een aan
tal branden is uitgebroken.
Tijdens het bombardement zijn vele gebouwen
in brand gevlogen tengevolge van brandbom
men. Men gelooft, dat ruim duizend slachtof
fers gevallen zijn. Chineesche jachttoestellen
bonden den strijd aan met de Japansche aan
vallers, die hun bommen neerwierpen in de
overvolle straten langs den noordelijken oever
van de Jangtse. Het bureau van Reuter ont
kwam ternauwernood aan vernieling, aangezien
een dertigtal bommen aan alle kanten naast
het gebouw neerviel.
De dichtstbij gelegen bom sloeg slechts op tien
meter afstand in den grond, doch kwam niet
tot ontploffing. De brandbommen vernielden
tientallen houten hulzen. De vlammen ver
spreidden zich snel en vernielden de kantoren
van de Takoengpau, een der invloedrijkste
Chineesche dagbladen.
Naar verder het Chineesche Persbureau meldt
zijn in de hoofdstad van Foekien, Foetsjau, die
gisteren door Japansche vliegtuigen op moord
dadige wijze gebombardeerd is, meer dan dui
zend burgers om het leven gekomen of gewond
Sedert 21 Maart is de stad driemaal gebom
bardeerd. Maandag waren nog meer dan hon
derd menschen het slachtoffer van een lucht
aanval geworden.
Te Ningpo, een havenstad aan de kust van
Tsjekiang, 200 kilometer ten zuidoosten van
Sjanghai, zijn ongeveer honderd menschen door
een vliegeraanval omgekomen.
WARSCHAU, 3 Mei (P_A.T.). Volgens de bla
den zal minister Beek Vrijdag te twaalf uur in
bet parlement zijn rede houden na de behan
deling van de agenda. Hij zou twintig tot dertig
minuten spreken. Zijn rede zal worden uitge
zonden door talrijke buitenlandsche zenders
onder welke de Engelsche. De Poolsche omroep
zal na de rede een Engelsche, Fransche en
Duitsche vertaling uitzenden.
Berlijn heeft zes Engelschen uitgewezen
als vergelding voor soortgelijke Britsche
maatregelen.
Von Ribbentrop vertrekt hedenavond
naar Italië.
Litwinof is afgetreden als Volkscom
missaris van Buitenlandsche Zaken.
De Hongaarsche Kamer heeft de nieuwe
Jodenwetten aangenomen.
Tsjoenking en Foetsjau werden door de
Japanners zwaar gebombardeerd.
De ministers der Skandinavische landen
komen op 9 Mei te Stockholm bijeen.
Pierlot heeft permanente ministerieele
comité's ingegteld.
De Tweede Kamer heeft het zgn. puf-
aanvoerverbod met 5135 stemmen
aangenomen.
Tot Provinciaal der Paters Ongeschoeide
Carmelieten is gekozen de Hoogeerw.
Pater Cornelius Leussen.
Schikkingen in België voor het bezoek
van Koningin Wilhelmina.
Tal van leden zijn getreden uit het Co
mité voor cultureelen bijstand van werk-
loozen.
De stichtingsakte is verleden van het Ad
viesbureau voor bedrijfsluchtbescher-
ming.
New-Yorksche beurs: betere stemming:
slot vast.
Welk een suggestieve moreele kracht
gaat van dit kleine woordje uit: Mei!
De Meimaand is voor ons symbool van
het opbloeiend nieuwe leven. Het
moge nog koud zijn, guur. winderig en
regenachtigdesondanks heeft de
lentemaand een groote bezielende
macht over ons. Meimaand der
lieve Moeder. We worden allen, ouden
en jongen, onwillekeurig ontroerd
wanneer we aan de Meimaand den
ken: de maand van het onschuldig
kindergebed in het Marialofde
maand van zich herinneren der
ouderen, nog een Moeder te hebben.
De bloemen om haar beeld en de
kaarsen voor haar beeltenis groeten
haar met ons rozenkransgebed en we
worden allemaal weer jong in de len
temaand, jong naar geest en hart en
voelen ons van welken leeftijd ook
kinderen rond haar: kinderen van
haar; en Zij, Maria, onze Moeder
ROME, 3 Mei. (Reuter). Na de heden ge
voerde laatste besprekingen is Gafencoe heden
avond naar Roemenië teruggekeerd. Onderweg
zal hij Belgrado bezoeken.
Stand op Donderdag 1 uur van.: 761.3
Vorige stand: 759.2
