SCHUDT UW LEVER
WAKKER
Het gezin kiemcel van de
maatschappij
Militaire keur op de as
Bemiddeling van
Mussolini?
DONKERE ACHTER-
LICHTEN
H. Vader spreekt
Congres toe
Berlijn wil zeker zijn
van Rome
Arbeidsdienst
STUDIEDAGEN OP
BOUVIGNE
Buitenlandsch Overzicht
fes
Het groote leed
MAANDAG 8 MEI 1939
öat
bevindt Schacht zich
in Mexico-7
„De eeuwige jeugd der Kerk, thans
in Afrika zoo heerlijk zichtbaar
geworden"
Bevolking van Algiers
eensgezind
De katholieken moeten de Kerk
verdedigen in haar laatste
stelling: het gezin
Herstel in Christus
Mia van der Kallen herdacht
Feest in het gezin
Godsdienstig leven in het gezin
Cultureele leven in het gezin
Eindelijk Bollenzondag
Nog juist genoeg kleuren over
GASVERGIFTIGING TE
EGMOND AAN ZEE
Slachtoffer in zorgwekkenden
toestand naar het ziekenhuis
SPION OF AMATEUR?
Twee fotografen bij Schiphol
aangehouden
AAAAAAAAAAAAAA
Voordracht van prof. dr. J. de
Quay voor de afd. Amsterdam
der Ned. Mij. voor Nijver
heid en Handel
Verplichting voor
werkloozen
Hevige storm teistert
Portugeesch Timor
Nog nimmer in een Meimaand
zoo ernstig geweest
ONTBINDING HOOFDCOMITÉ
PETITIE-SOETARDJO
HET BEHOUDEN HUIS
TE TERSCHELLING
Het wettelijk voorschrift, dat des
avonds een half uur na zonsonder
gang rijwielen op den openbaren
niet mogen bereden worden, tenzij
deze voorzien zijn van een brandend
r°od achterlicht, heeft de veiligheid van
het verkeer bij avond in aanzienlijke
ttlate bevorderd. Waar de andere wegge
bruikers vroeger hun oogen uit hun hoofd
hoesten kijken om niet plotseling ver
ast te worden door de donkere schim
Van een niet meer of nauwelijks nog te
ontwijken fietser, worden zij thans tijdig
gewaarschuwd door den gloeienden
"sPijker", waarmede ieder rijwiel „ver-
fcageld" dient te zijn.
öe Overheid heeft in het belang der
heiligheid van de fietsers zelf maatrege
len genomen om er voor zorg te dragen,
öat de roode achterlichtjes aan de ge
stelde eischen voldoen en kunnen vol
doen. Wil men niet het risico loopen ge-
verbaliseerd te worden dan moet het
achter licht je het rijkskeur dragen. De
Vraag is echter gewettigd, of diezelfde
2orgzame Overheid niet wat zorgeloos
omspringt met de controle op de nale
ving
van haar heilzame voorschriften,
'mmers het gebeurt nog maar al te
Vaak, dat fietsers met een niet function
erend of in het geheel geen achter-
icht in de duisternis hun leven en dat
hah anderen in de waagschaal stellen,
idien dit aan moedwil of verregaan-
öe zorgeloosheid moet worden ge
iten, dienen deze overtreders der on
ontbeerlijke voorschriften even streng
ehandeld te worden als bijvoorbeeld
autobestuurders onder invloed van
perken drank, want ook zij geven dan
ijk van een ontstellend gebrek aan
hmantwoordelijkheidsgevoel niet alleen
etl aanzien van zichzelf, maar ook ten
aanzien van de overige weggebruikers,
modra een voorschrift voor de algemee
ns veiligheid van het verkeer voor een
leder verplichtend is geworden, rekent
**leri er ook op, dat het algemeen wordt
^•"■geleefd. Overtreders van dat voor-
Schrift worden dan uitzonderingen,
h'aarop men niet meer verdacht is, en
mist daardoor brengen zij het verkeer
bijzondere mate in gevaar.
Wel het ontbreken, maar niet
het niet functionneeren van een
rijwielachterlicht dient door
kus toegeschreven te worden aan
achteloosheid en een gebrek aan verant
woordelijkheidsbesef. De techniek heeft
haar grillen en nukken, en menig
-mtsrijder, die met een behoorlijk ge-
'umineerd achterspatbord op weg gaat,
®eraakt argeloos in overtreding en ge-
aar. doordat zijn roode lampje onge-
lïlerkt in het ongereede geraakt. Naar
aanleiding daarvan meent een onzer
ezers, dat het aanbeveling zou verdie-
eiken fietser te verplichten enkele
'sserve-iampjes, een reserve-achterlicht
reserve-snoeren op zijn avondlijke
etstochten mee te nemen, voor 't ge-
a* dat een en ander tijdens het rijden
efect mocht raken. Wij gelooven niet,
zulk een verplichting het geconsta-
eerde euvel geheel en al zou verhelpen,
mmers, ook het reserve-materiaal kan
defect raken en slechts bij geregelde
c°utröle van dat materiaal zal het niet
.huilen voorkomen, dat 't niet function-
6ert op het beslissende moment, waar
in het dienst moet doen. Doorgaande in
e hjn van het denkbeeld van onzen
jachten lezer zou men consequent moe-
eh gaan pleiten voor het verplicht mee
deinen van óók nog een reserve-voor
at en een reserve-bel en voor een ver-
lchte bekwaamheid van rijwiel-mon-
eur voor iederen fietser. Beter lijkt
v.et ons alleen die achterlicht-in-
"'chtingen officieel goed te keuren,
voorzien zijn van een voor
rijdenden wielrijder, die nu eenmaal
W'elke
«en
oogen op zijn rug heeft, zichtbaar
huischuwingsapparaat, waardoor hij
01'middellijk kan constateeren of zijn
Achterlicht tijdens het rijden al dan niet
rahdt. Om alle risico's zooveel mogelijk
doorkomen zou zulk een achterlicht-
richting tot de wettelijk verplichte vas-
Uitrusting van elke fiets zonder uit-
*°Udering moeten worden verklaard, zoo-
at de niet-aanwezigheid of 't eventuee-
hefect daarvan ook overdag zou kun-
eu vastgesteld en gestraft worden. Door
ergelijke voorschriften zouden de thans
°g te vaak voorkomende niet-branden-
rie °f geheel afwezige achterlichten tot
e hooge uitzonderingen gaan behooren.
etl fietser, wiens achterlichtinrichting
let functionneert, dient, hoe onaange-
aam voor hem dat ook moge zijn, on-
cibiddelijk naast zijn rijwiel te gaan
j°°Pen. Hij is dat verplicht aan de vei
lheid van het verkeer en van zich zelf.
j WASHINGTON, 8 Mei (Havas) In petro-
Umkringen te Washington gaat het gerucht
I dr. Schacht zich op het oogenblik in Mexico
II bevinden, teneinde te pogen met Cardenas
U Petroleum-contract af te sluiten ten gunste
n Duitschiand. Verder meent men dat de be-
^rekingen tusschen de Vereenigde Staten en
exico tot het regelen van het petroleumvraag-
stUk
biet
op bevredigende Wijze verloopen en bijna
succes bekroond zouden worden. Men
«est derhalve in genoemde petroleumkringen,
at de tegenwoordigheid van dr. Schacht in
ekico deze besprekingen zou kunnen schaden.
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
en D zult 's morgéns „kiplekker"
alt bed springen.
lederen dag moet Uw lever minstens een liter gal
In Uw ingewanden doen stroomen. Wanneer deze
stroom van gal onvoldoende ls. verteert Uw voedsel
niet. bet bederft. U voelt U opgeblazen. U raakt
verstopt. Uw lichaam ls vergiftigd en U bent
humeurig, vaelt U ellendig en ziet alles somber in.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmiddelen.
U moet CARTER'S LEVERPILLETJES nemen om
een liter gal vrij te doen stroomen en U zult weer
geheel fit zijn. Onschadelijk, plantaardig, zacht, on-
overtroffen om de gal te doen stroomen.
Eischt Carter s Leverpilletjes bij apothekers en
drogisten, f. 0.75.
VATICAANSTAD 8 Mei (Havas) In de
radioboodschap, door Z. H. Paus Pius XII
aan het Eucharistisch Congres te Algiers
gegeven, richtte de H. Vader zich tot- de
Franschen en zeide o.m.:
„Noch de stijgende vloeden der zee, noch het
wapengekletter, dat de kusten daarvan ver
schrikt, hebben uw hooge geestdrift kunnen
dooven. Het geloof toonde u in de stralende
Hostie den Vorst en Bewerker van den vrede,
waarnaar de menschheid zoo vurig verlangt.
Met U vereenigen Wij ons in gebed, opdat door
de handen der onbevlekte Maagd uit den hemel
moge neerdalen de vrede, die aan de mensehen
van goeden wil werd beloofd, dezelfde vrede,
die wordt verstoord door oproepen en verlei
dingen van valsche leerstellingen, de vrede tus
schen de naties, die in voortdurenden angst
verkeeren.
De plechtigheden te Algiers, aldus vervolg
de de H. Vader, getuigen van de eeuwige jeugd
der Kerk, die thans in Afrika weer zoo heerlijk
zichtbaar is geworden, en van den onuïtput-
telijken rijkdom der Goddelijke genade, waaraan
menschenkracht mag meewerken."
Uit Algiers bericht Havas, dat de kardinaal
legaat Mgr. Verdier bij de sluiting van het
Eucharistisch Congres, vóórdat de Pauselijke
zegen werd gegeven een toespraak hield, waarin
hij verklaarde:
„Wij schreven een der schoonste bladzijden
in de geschiedenis van Christelijk Afrika,'tevens
een getuigenis, dat alleen uit geestelijke krach
ten een ware broederschap kan voortkomen. In
schoone eensgezindheid waren broeders van
verschillend ras en belijdenis met ons vereenigd.
Ik betuig mijn bewondering voor alle zonen van
Algiers, die in een ernstig uur zulk een heerlijk
voorbeeld van eenheid gaven."
Het Congres werd besloten door een plechtige
Sacramentsprocessie vanaf de kathedraal tot
het groote stadsplein, die door meer dan hon
derdduizend personen werd bijgewoond. De
kardinaal-legaat droeg het Allerheiligste en gaf
ten slotte de benedictie aan een menigte van
zestigduizend geloovigen
Om negen uur des avonds heeft kardinaal
Verdier Algiers verlaten, na nog zijn groote
dankbaarheid en voldoening te hebben geuit
over het treffend verloop van het Congres. Dit
was vooral ook merkwaardig, doordat het de
eensgezindheid demonstreerde van Christenen,
Joden en Mohammedanen. Men zag zelfs Muzel
mannen, die in koor het Weesgegroet herhaal
den. De vrede onder de bevolking is ongetwij
feld tijdens deze dagen bevestigd.
(Van een bijzonderen correspondent)
Voor het geopende venster van het torentje
van het Kasteel Bouvigne zit ik te staren in
den vroegen Mei-avond, die als een teere waas
over de zwarte randen van het Mastbosch wordt
gespreid. Na een fiksche regenbui, die aan het
jonge groen van boomen en planten een nog
frisscher tint gaf, zakt de zon weg achter de
donkere dennenboomen en laat nog enkele lang
gerekte gouden en paarse strepen na op den
avondhemel. Het rumoer van de groote stad
dringt hier niet tot ons door; de idyllische stil
te wordt slechts nu en dan verstoord door het
gekrijsch van een pauw in het park achter het
kasteel. Het is Zaterdag een drukke dag geweest
vol besprekingen en practische beaadslagingen,
die alle culmineeren in deze gedachte: alle po
gingen om een nieuwe gemeenschap te stichten
zullen vruchteloos blijven, als niet het gezin de
kiemcel van de maatschappij, waaruit het nieu
we leven opbloeit, hersteld wordt in Christus.
De bijeenkomst van Zaterdagmorgen werd ge
opend met een treffend woord van den voorzit
ter, pastoor B. H. de Groot, uit Driebergen, ge
wijd aan de nagedachtenis van Mej. dr. Mia van
der Kallen, wier vroegtijdige dood een groot ver
lies beteekent voor de katholieke jeugdbeweging,
't Programma van de studiedagen moest eenigs-
zins gewijzigd worden, omdat de aangekondig
de spreker prof. dr. Rutten, in militairen dienst
is geroepen. In zijn'plaats hebben nu verschil
lende afgevaardigden uit de jeugdbeweging het
woord gevoerd over hetgeen tot nu toe gedaan
is voor de werklooze jeugd.
In de tweede les van Zaterdagmorgen sprak
mevr. Boudens-van Heell over het onderwerp
„Feest in het gezin".
Zij legde er den nadruk op, dat het leven al
sober genoeg is en dat wij met onze katholieke
blijdschap reden genoeg hebben de feesten in
het gezin te vieren, maar dan op een fijne en
verheffende wijze. Uitvoerig besprak mevr. Bou
dens-van Heell de viering van de groote kerke
lijke feesten in het gezin, zooals Kerstmis, Pa-
schen en Pinksteren. Maar ook de kleinere en
intiemere feesten moeten niet vergeten worden,
en hiertoe behooren het begin van het kerkelijk
jaar, feesten van Patroonheiligen, verder ver
jaardagen, enz. Aan al deze feesten behoort
men echter een ware godsdienstige sfeer te
geven; deze feesten moeten er op gericht zijn
een diepen indruk na te laten in het gevoelige
kinderhart, dat juist door de gezinsviering thuis
zal raken in de sfeer van de Kerk.
Mevr. Boudens-van Heell besloot haar lezing
met een opwekking, bij het uitkiezen van ge
schenken voor verschillende feestdagen ook te
denken aan de Katholieke kunstenaars.
In den namiddag hield Theo van Steen zijn
inleiding over het godsdienstig leven in het
gezin.
De katholieken, aldus spr., hebben tot taak
de Kerk te verdedigen in haar laatste stellingen
het gezin. Dit zal alleen dan kunnen geschie
den wanneer de mensch zich weer bewust wordt
een kind Gods te zijn, een totale Christen
wordt. Er moeten nieuwe gezinnen worden ge
vormd, die hun opvoedingsideaal ontleenen aan
het Eyangelie, die in den huiselijken kring weer
de godsdienstige sfeer terugbrengen. Uitvoe
rig stond spreker stil bij de groote moeilijk
heden, waarbij de hulp van de jeugdbeweging
niet gemist kan worden. Door de jeugdbeweging
moeten de jonge arbeidersjongens en meisjes
met meer levensmoed, met meer offerwil terug
in het gezin gebracht worden.
Met enkele voorbeelden uit de praktijk om op
een gepaste wijze jongens en meisjes tot elkaar
te brengen, zooals te Nijmegen geschiedt door
„de Brug" en „Meer vreugde"-organisatie be
sloot Theo van Steen, zijn inleiding.
Na een korte wandeling in de heerlijke tuinen
van Bouvigne verzamelden de deelnemers zich
om vijf uur weer in de studiezaal om te luisteren
naar dr. J. P. Chr. de Boer, Rector van het Ka
tholieke Lyceum in den Haag, die sprak over
het cultureele leven in het gezin.
Stoffelijke cultuurgoederen aldus spreker
hebben den modernen mensch veroverd zon
der dat hij ze beheerscht: de mensch gaat zoo
zeer op in het spel met de veroveringen der
stoffelijke cultuur, dat de waarheid, de rust om
te denken, ernstig in gedrang komt. De mensch
is echter niet alleen ingesteld op de verovering
van het stoffelijke, hij is vooral bestemd om te
streven naar de verovering van God. Spreker
citeerde in dit verband een gezegde van George
Duhamel: „Als het ons gegeven is God te be
zitten dan zullen we ongetwijfeld niets anders
meer noodig hebben." De weg naar God ligt in
de liefde, waarin ook de sociale grondslag van
de cultuur gelegen is. Het gezin heeft haar
eigen, cultureele sfeer die echter in onzen mo
dernen tijd wreed verstoord is, nu vele ouders
meenen dat school en kerk hun taak voor een
groot gedeelte hebben overgenomen.
Het godsdienstig leven van de kinderen wordt
vaak gecultiveerd buiten het gezin: de kinderen
worden op school voorbereid voor de Biecht en
Eerste H. Communie. Catechismusonderricht is
klassikaal, groepsgewijze gaan de kinderen te
Biechten en te Communie, er zijn schoolartsen,
schooltandartsen. Vele ouders gaan denken dat
er voor hun kinderen gezorgd wordt door an
deren: het gezin moet haar taak weer verove
ren. Vele ouders, ook onder ons katholieken,
beseffen niet meer dat ze een taak te vervullen
hebben.
Het gezinsleven moet weer in eere hersteld en
versterkt worden.
Uitvoerig behandelde spreker aan de hand
van voorbeelden uit de praktijk hoe dit kon ge
schieden, om te besluiten met te zeggen, dat
alle pogingen om een Nieuwe Gemeenschap te
stichten vruchteloos zouden zijn als niet de
kiemcel van de maatschappij, waaruit het nieu
we leven opbloeit, hersteld wordt in Christus.
Ook nu weer werden na deze lezing tal van
practische vragen gesteld die door dr. de Boer
op een juiste en duidelijke wijze werden beant
woord.
Met een feestavond onder leiding van Anton
Sweers werd deze leerzame en nuttige dag be
sloten.
Ondanks de Waarschuwing in de Italiaansche
pers, die geen sensationeele gebeurtenissen uit
de besprekingen aan het Comomeer verwachtte,
hebben Von Ribbentrop en zijn 'Italiaansche
collega Ciano toch nog voor een kleine verras
sing gezorgd: het verdrag van Milaan.
Dat zulk een verdrag op komst was, hadden
welingelichte kringen reeds voorzien; en in het
afgeloopen najaar waren er zelfs symptomen
merkbaar, die schenen te wijzen op een verdrag
van veelwijdere strekking: militarisatie van
den anti-komintem-driebond. Conferenties van
Japansche diplomaten te Parijs en uitlatingen
van Japansche militairen schenen zulk een ver
drag aan te kondigen; Europa heeft zich even
wel weer eens in de raadselachtige Oosterlingen
vergist, en de jongste redevoeringen in Oost-
Azië geven zelfs grond aan de veronderstelling,
dat ook toen het initiatief van Berlijn en Rome
is uitgegaan. In elk geval is het thans duidelijk
geworden, dat Japan zijn vrijheid van hande
len wenscht tc behouden, en niet van plan is
zijn politiek in Azië gedeeltelijk uit Berlijn te
laten decreteeren. Misschien benijdt Mussolini
hen daarom. Ook hij heeft een bij uitstek on
afhankelijke buitenlandsche politiek gevoerd,
die hem geen windeieren gelegd heeft; omstan
digheden hebben hem echter verleid tot een
coördinatie van zijn politiek met die van Ber
lijn, die op den duur geleid heeft tot een ver
starring in het beleid van den Duce, waarbij
hij in zekeren zin gedegradeerd werd tot schild
knaap van de Wilhelmstrasse. Zoo nauw is hij
met Berlijn verbonden, dat dit jongste verdrag
geen verrassing meer wekt; de „Daily Tele
graph" noemt dit de „de jure" erkenning van
wat „de facto" reeds bestond.
Vermoedelijk heeft Mussolini zich intusschen
voor de tot standkoming van dit pact laten
verzekeren, dat Berlijn zijn actie tegen Polen
niet te ver zal voeren: de vriendelijke waar-
schuWirfgen der Italiaansche pers aan War
schau geven voedsel aan de hoop, dat de Duce
als bemiddelaar tusschen Polen en het Derde
Rijk een conflict tusschen die twee zal kunnen
voorkomen. In zooverre mag men dit pact zelfs
een gunstig verschijnsel noemen, daar Rome
ongetwijfeld als een rem zal werken op den
Duitschen versnelden opmarsch.
Anderzijds lijkt het niet onmogelijk, dat de
Wilhelmstrasse dien remmenden invloed van
het palazzo Chigi reeds lang als hinderlijk ge
voeld heeft en nu door een officieele bekrach
tiging van de „as"-politiek den Duce nog meei
aan de Duitsche zegekar wil ketenen. Hoewel
de houding van Sovjet-Rusland den toestand
nog in het onzekere laat, heeft de Britschi.
actie voor de totstandkoming van een anti-
agressiefront reeds eenige resultaten afgewor
pen, en Berlijn gaat zijn plannen bedreigd voe
len. Om van te voren zeker te zijn van Italië
bij de verdere uitvoering van zijn plannen heeft
Berlijn op dit pact aangestuurd; en dat opent
minder blijde perspectieven voor de toekomst.
Het psychologisch effect, dat de beide partners
ervan verwachtten, is niet bereikt: de poten-
tieele tegenstanders laten zich niet overbluffen.
Gelaten schort men zijn oordeel op tot de pu
blicatie van nadere gegevens, intusschen zijn
kruit droog houdend voor de gebeurtenissen, die
gaan komen.
Zondag is dan eindelijk de lang verbeide „Bol-
len-Zondag" geworden. Des morgens straalde
de zon uit een wolkelooze lucht en dat is voor
de velen, die tot dusverre hun traditioneelen
tocht langs de vollenvelden wegens de dreigende
regenluchten van de laatste Zondagen hadden
uitgesteld, aanleiding geweest, om er nu op uit
te trekken.
Van langer uitstel zou trouwens waarschijnlijk
wel afstel gekomen zijii, want tallooze velden
zijn reeds van hun bloementooi ontdaan en het
is feitelijk aan het koele weer te danken, dat er
thans nog juist genoeg van de kleurenweelde
is overgebleven, om de kijklustigen niet teleur te
stellen.
Hoewel men in de verschillende dorpen niet te
klagen heeft gehad wat het bezoek betreft, kan
toch niet gesproken worden van een echte, ou-
derwetsche drukte, want daarvoor was het wat
te laat in den tijd, terwijl de bloeiende Betuwe
alsmede de voetbalwedstrijd Nederland-Zwitser
land waarschijnlijk de bollenstreek wel concur
rentie aangedaan zullen hebben. Bezitters van
auto-radio konden echter hun bezoek aan bol
lenland en het voetbalverslag combineeren. Hun
aantal was niet gering in menigen auto weer
klonk de stem van den omroeper Han Hollander.
Voor de wielrijders was het blijkbaar wat te
winderig, om een f linken tocht te ondernemen;
wandelaars waren er echter des te meer. En zoo
heeft deze Zondag nog gedeeltelijk goed gemaakt,
wat zijn voorgangers hadden bedorven.
Buren bespeurden Zondagmiddag omstreeks
1 uur een sterke gaslueht, die afkomstig bleek
te zijn uit een woning aan de Wilhelminastraat
te Egmond aan Zee, die verhuurd was aan bad
gasten en eerst Zaterdag was betrokken. Men
waarschuwde onmiddellijk de autoriteiten, die
een onderzoek instelden en in de keuken me
vrouw Sn. uit Hilversum in bewusteloozen toe
stand aantroffen. Dokter Berkhout was spoedig
ter plaatse. Met een zuurstof-apparaat mocht
hij er in den loop van den middag in slagen de
levensgeesten weder op te wekken, waarna me
vrouw Sn. in zorgwekkenden toestand naar het
ziekenhuis te Alkmaar vervoerd werd.
Zondagmiddag hebben militairen in de om
geving van Schiphol twee mannen F. S. F. en
P. T„ wonende te Amsterdam, aangehouden, die
foto's maakten van Schiphol en omgeving.
Nadat de politie beide mannen had verhoord,
werden ze vrijgelaten.
De militaire autoriteiten hebben evenwel de
foto-toestellen in beslag genomen, om te on
derzoeken of geen militaire objecten gefoto
grafeerd zjjn.
Het regelmatig kauwen van de gezon
de, verfrisschende WRIGLEY'S P.K.
kalmeert en sterkt de zenuwen.
P.K. verdobbelt Uw energie bij Uw d*ge-
lüksche bezigheden en bü sportieve pres
taties. Het hondt de tanden schoon en gaaf.
Bovendien bevordert het de spijsvertering.
Koopt vandaag nog enkele pakjes en hondt
er steeds een paar bg de hand.
Veel genot voor weinig geld: 5 cent»
Tijdens een vanmiddag in Krasnapolsky te
Amsterdam gehouden koffiemaaltijd voor leden
van het departement Amsterdam van de Ne-
derlandsche Maatschappij voor Nijverheid en
Handel, heeft prof. dr. J. E. de Quay, rector
magnificus aan de R.K. Economische Hooge-
school te Tilburg, gesproken over het onder
werp „Arbeidsdienst".
Alvorens een beschouwing te wijden aan de
vormen van arbeidsdienst, welke in Nederland
bestaan en worden gepropageerd, bezag spr
met een enkel woord de geschiedenis ervan.
Soms wordt de indruk gewekt, dat in Ne
derland niets of slechts weinig is tot stand ge
bracht. Toch is dit onjuist. De jeugdwerkloo-
zenzorg bestaat sinds langen tijd en wordt ge
leid door vier organisaties, die in federatief
verband belangrijk werk hebben verricht, t.w.
de Nationale R. K. commissie voor Jeugdwerk-
loozenzorg, de Prot. Christ, centrale voor Jeugd-
werkloozenzorg, de Moderne Centrale voor
Jeugdwerkloozenzorg en de federatie van Werk
kampen. Deze hebben in den loop der laatste
zes jaren door kamporganisaties een vrijwilligen
arbeidsdienst opgericht. Momenteel zijn er in
ons land ongeveer 35 kampen voor jongens en
meisjes aanwezig en in het laatste jaar hebben
deze nog een belangrijke uitbreiding onder
gaan. Daar komt bij, dat sinds korten tijd de
Amsterdamsche Mij. voor Jongemannen de
stichting .Nederlands Volkskracht" heeft op
gericht, met het doel om een gezonde geest te
wekken onder de jongeren, die door moeilijke
economische omstandigheden moreel dreigen te
verslappen. Naast de bestaande confessioneele
en socialistische centrales, heeft deze stich
ting voor alle Nederlandsche jongeren, die niet
tot deze eerste groepen behooren, de gelegen
heid tot kampwerk geopend.
De vrijwillige arbeidsdienst is dus in ons land
en route en op het oogenblik zullen wellicht
15.000 jongemannen en meisjes per jaar aan
dit goed gefundeerde werk deelnemen, terwijl
de regeering ongeveer 75 procent der onkosten
vergoedt.
De vraag is dus gerechtigd, waarom men
verder moet gaan en waarom eventueele „ver
plichte" arbeidsdienst moet worden ingevoerd.
Het antwoord is duidelijk aldus spr., nJ. omdat
nog vele werklooze jongeren buiten dit alles
Staan.
Gezien den demoraliseerenden invloed van de
werkloosheid, gezien de toename van ontucht en
criminaliteit, gezien de verslapping van eerbied
voor gezag, recht en moraal, gezien 't verdwij
nen van den godsdienstzin vooral onder de
werkloozen, is een reclasseering noodzakelijk.
Deze kan, zooals de ervaring geleerd heeft door
den arbeidsdienst worden gegeven. Er is dwang
noodig om dit over de geheele linie te verkrij
gen. Het gaat zoo zeide spr. om de toe
komstige volkskracht, om het op peil houden
van een deel van de jongere generatie, moreel
en staatkundig, karaktereologisch en eveneens
vakkundig. Het doel van het werkkamp is dus
positief n.l. het vormen van persoonlijkheden.
Zij moeten geschikt gemaakt worden voor hun
sociale taak. Om genoemde redenen ben ik, al
dus spr., voorstander van den verplichten ar
beidsdienst.
De vraag kan gesteld worden: in welken
vorm? Mijns inziens moet men rekening houden
met hetgeen reeds gegroeid is, eveneens met
den Nederlandschen volksaard, die zooveel mo
gelijk vrijheden wil behouden.
Allereerst rijst de vraag of de verplichte ar
beidsdienst zou moeten gelden alleen voor werk
loozen of voor iedereen.
Uitvoerig liet spr. zijn gedachten gaan over
het in Maart verschenen rapport van het de
partement 's-Gravenhage der Nederlandsche
Mij voor Nijverheid en Handel.
Spr. blijft van meening, dat men den arbeids
dienst moet beperken tot de werkloozen van 18
tot 24 jaar. Door de nieuwe militaire maat
regelen en door de verschuiving van den leef
tijd voor inwerkingtreding van 14 tot 15 jaar,
zal het aantal werkloozen in deze groep steeds
geringer worden.
In het genoemde rapport wordt niet gespro
ken over de scheiding op confessioneelen grond
slag.
Prof. de Quay blijft van meening, dat een
scheiding als bij ons gegroeid, gunstig is. De
godsdienstige sfeer in het kamp heeft een be
langrijken invloed. Het moge in strijd zijn met
den wensch om de scheidingsmuren te verla
gen, maar voor een versterking en het behoud
van de godsdienstige waarden in een volk, is
een gescheiden opvoeding noodig.
Gewenscht is, dat wordt voortgegaan op den
bestaanden weg, doch dat de arbeidsdienst ver
plicht wordt gesteld voor iederen jongeman
tusschen de 18 en de 24 jaar, die een bepaal
den tijd zonder werk is, daarbij hem vrijlatend
in de keuze tusschen de 4 of 5 vormen. De niet-
werkloozen moeten in de gelegenheid worden
gesteld om vrijwillig voor een bepaalden tijd
in de kampen werkzaam te zijn.
Wij knipten de volgende passage uit het
jaarverslag 1938 van de afdeeling Haarlem
van de Centrale Vereeniging tot beharti
ging van de Maatschappelijke belangen
van zenuw- en zielszieken:
„Een schoenmaker met vervolgings
ideeën werd midden Juni ontslagen uit
een gesticht. Wij kregen geen bericht om
trent hem. Thuis vond hij zijn gereed
schappen en zijn grondstoffen niet. Hij
bleef werkloos en hoewel hij geen maat
schappelijke stoornissen gaf, bloeide zijn
waan weer op. Spontaan kwam zijn vrouw
in October met hem naar ons bureau. Het
verschaffen van gereedschappen en mate
riaal kostte veel moeite en was aan het
einde van het verslagjaar nog niet in orde.
Waren wij bijtijds gewaarschuwd, dan zou
deze man eerder voor zijn gezin hebben
kunnen zorgen, terwijl hij nu maanden
lang steun trok.
„Eenige jonge mannen, die duidelijk
slachtoffers van langdurige werkloosheid
waren, kwamen onze hulp zoeken. Zij ver
toonden allen een beeld, dat sterk doet
denken aan den rente-neuroticus. Narrig
en ontevreden, klaar met schampere op
merkingen over de maatschappelijke ver
houdingen en over ons, wanneer niet direct
een oplossing werd gevonden, waren ze ge
heel veranderd, zoodra het gelukt was be
zigheid voor hen te vinden."
Tot zoover het verslag.
Hoevelen spreken over arbeidstoestan
den, die ze maar van hooren zeggen ken
nen en zeer uit de verte bekijken. Hier is
geen demagoog aan het woord op den voor
avond van een verkiezingsdag, doch een
staf van deskundige en tot oordeelen be
voegde psychiaters, die de barre werkelijk
heid van het leven betasten en beluiste
ren. In dat Haarlemsche bureau zitten
verschillende geneesheeren van het beken
de gesticht Meerenberg te Santpoort. Daar
om zijn deze wetenschappelijk onaanvecht
bare mededeelingen wel héél tragisch en
klinken zij als een ernstige waarschuwing
tot onze samenleving: de lange duur der
werkloosheid is bezig van de beste leden
onzer maatschappij zenuw- en zielszieken
te maken.
Dit geldt voor onze ambachtslui en voor
onze intellectueelen, voor onze boeren zoo
wel als voor onze winkeliers en kleine ne
ringdoenden.
Te willen werken en niet te mogen, het
doet denken aan middeleeuwsche folterin
gen.
Minister Romme kon moeilijker, indien
hij ze noodig had, een betere rechtvaardi
ging wenschen van zijn nieuwe en nieuw-
gerichte maatregelen tot beteugeling van
het kwaad, dat de werkloosheid verwekt,
dan het hierhoven geciteerd jaarverslag.
Maai wat te denken van menschen, die
meenen, dat wij in Nederland op te groo-
ten voet leven en de zorg voor de werkloo
zen als een overbodige aalmoes beschou
wen?
Het is het belang der samenleving zelf,
dat er voor werk wordt gezorgd.
Lediggang is leed: hij neemt de wielen
van onzen wagen af en moeizaam moeten
wij den last des levens voortsleepen.
LISSABON, 8 Mei. (Havas) Sedert drie da
gen wordt het gebied van Dili in het Portu-
geesche deel van Timor door een hevigen storm
geteisterd. De schade is zeer aanzienlijk en on
der de inboorlingen zijn tal van slachtoffers
gevallen.
KOEPANG, 8 Mei. «Aneta.) Een ijzeren brug,
die eenige jaren geleden is gebouwd, en zich
nabij Noemoeti bevindt, is gebroken. Voorts zyn
nog andere bruggen, o. a. de langste brug in
Timor, over de Noelmina-rivier, die een pijler
en twee bogen verloor, beschadigd of vernield.
Het bandjirwater stond 1 y, meter hooger dan
bekend was van de hoogste vroegere bandjirs.
Veel vee wordt vermist. De bevolking redde zich
door in de boomen te klimmen. Nog «nimmer
is in de geschiedenis van Timor zulk een nood
weer in de maand Mei voorgekomen. Van Flores
komen soortgelijke berichten binnen.
BATAVIA, 8 Mei. (Aneta). Vernomen wordt,
dat het hoofdcomité Petitie-Soetardjo besloot
het geheele comité te ontbinden. In verband
hiermede zal de aangekondigde „zakelijke be
spreking van het antwoord van de kröom".
welke deze maand zou worden gehouden, worden
afgelast.
De reden hiertoe is de bijeenroeping van de
leiders der inheemsche politieke partijen voor
de oprichting van een nationale concentratie,
waarover reeds eerder werd geseind. Men acht
het niet raadzaam, dat er twee lichamen zullen
bestaan met dezelfde strekking en het zelfde
streven.
Het comité zal 11 Mei een laatste vergadering
houden, waarna nadere overwegingen voor ont
binding zullen worden gepubliceerd.
Dezer dagen is ten overstaan van notaris W.
Flamman te Terschelling de stichtingsacte ge
passeerd van de stichting Schellinker kuituur-
historisch museum „Het behouden huis".
De stichting stelt zich ten doel het bijeen
brengen, conserveeren en/of tentoonstellen van
alles wat betrekking heeft op land en volk van
Terschelling of daarmede in verband staat.
Het plan is een der twee nog gespaard ge
bleven huisjes, die onmiddellijk na den beken
den brand van 1666 gebouwd zijn, aan te koopen,
te restaureeren en dan ais museum in te
richten.
