Katholieke metaalbewerkers
bijeen
Het bezoek van de Koningin
aan België
K
CONGRES TE UTRECHT
HET OFFICIEELE
PROGRAMMA
DINSDAG 9 MEI 1939
directeuren van Kromhoutmotoren'
en Beynesfabrieken hielden
inleidingen
Naastenliefde de
oplossing
nfns J- Bevnes N-v-
Vo vergadering werd nog bijgewoond door den
jj or2itter van het R.K. Werkliedenverbond, den
V ®r A- C. de Bruijn, den heer C. Kuiper, den
2j0rzitter en penningmeester van de Belgische
terorganisatie, A. Bertinchamps en Gustaaf
Sutter, den bestuurder van het Antwerpsche
strict, Jan Vets en de vertegenwoordigers van
Q «letaalbond H. de Bruyn Kops, ir. J. Lips
j? O- Braat, den Chr. Metaalbewerkersbond G.
rÜWe "L-c-c-"-
De heer J. Goedkoop spreekt
Rede ir. H. Bekker
ZIEKENHUISVERPLEGING
Bevolking mag niet bov,en haar
draagkracht belast worden
Arbeidsmogelijkheid in
land- en tuinbouw
Inkrimping van steunverleening
en werkverschaffing
D.C.-3's VOOR EUROPA MET
ZWAARDERE MOTOREN
Commercieele toepassing met com
pressor met dubbelen spoed
MINISTER SLOTEMAKER
70 JAAR
Diner met vrienden en mede
werkers
Volksraadsleden
benoemd
De raad is voltallig onder voor
zitterschap van mr. Jonkman
Slachtoffers van het
verkeer
43 dooden en.361 zwaar gewonden
in Maart
De aankomst te Brussel
Het program van Woensdag
Het bezoek aan Luik
Het vertrek
„HET ZEILEND SCHOOL-
SCHIP"
Boerderij in asch gelegd
UIT DE STAATSCOURANT
Onderscheidingen
Eervol ontslag res.-veldprediker
Opziener
Belastingen
L-door WILLY WATERMAN
mmm
de groote zaal van het Gebouw voor
Kunsten en Wetenschappen te Utrecht hieid
baandag de Ned. Katholieke Metaalbewer-
kersbond „St. Eloy" zijn algemeene bonds
vergadering. Voor deze gelegenheid waren
200 afgevaardigden van 152 afdeelin-
een uit het geheele land naar de Verbonds-
6tad gegaan.
Va^6 vergadering stond onder voorzitterschap
den heer J. van den Brink. Aan de bestuurs-
el had o.m. plaats genomen de geestelijke ad-
V;'ar> pater Strijbos O.P. uit Leeuwarden,
on speciaal woord van welkom werd bij de
c!p?ing gericht tot de inleiders van dezen dag,
heeren J. Goedkoop en ir. H. Bekkers, resp
recteur van de Kromhoutmotorenfabrieken en
h de Kon. Fabriek van Rijtuigen en Spoor-
^dijk en J. Grotenhuis, een delegatie van de
he>i' ^er- van Werkgevers in de Metaalnijver-
M en Th. van Tongeren, financieel adviseur
dei organisatieleven van c'en bond gedurende
poJaatste twee jaren gaf het hoofdbestuur
reden tot ontevredenheid. Het ledental
'S van 18.000 tot 22.000.
tteei
g ^ngevolge van de devaluatie nam de werk-
kQ genheid toe. De financieele positie van den
dé onderging hiervan een gunstigen invloed,
j «et bondsvermogen bedroeg op 1 Jan. 1939
,j ■'10.000 en vermeerderd met het aandeel in
Werkloozenkas ruim twee millioen gulden.
eP dreigend conflict in Rotterdam werd door
n arbitragecommissie voorkomen. Zelfs werd
h 11 basis gelegd voor de opstelling van het
he activiteit van het N.V.V. was er op gericht
aid kestaansrecllt van onze eigen vakbeweging,
«Us de voorzitter, te betwisten. Overigens had
20 onaangename naijver een stimuleerende
Werking op de energie van de katholieke me-
^bewerkers.
0Aailgaande de pensioen-regeling merkte spr.
dat de voorwaarden voor een goede regeling
de momenteel zeer differente fondsen aan-
e2ig zijn. De voorzitter stelde de Nieuwe Ge-
^^enschapsactie duidelijk in het licht, door
te apprecieeren als een der mooiste uitin-
naar herstel van de gekwelde menschenziel.
vverzocht werd een gebed te storten voor Frans
is n Wely, den bondssecretaris, die ernstig ziek
ton IlIedegedeeld werd o.a., dat het Bondskan-
ddf met een gelijke ruimte zal worden vergroot
de inrichting van een aangrenzend perceel
de Koningslaan te Utrecht.
leirf6 alSemeene beschouwingen betreffende de
'hg en tactiek van het hoofdbestuur leverden
j^n nieuwe gezichtspunten op. Het bestuur kan
y? de vele lofredenen op den ingeslagen weg
'"tgaan.
de middagpauze werd het onderwerp in-
d: „De ontwikkeling in de onderlinge ver-
i^dding tusschen arbeid, intellect en kapitaal
qj de metaalindustrie". De heer J. Goedkoop,
'recteUr van de Kromhoutmotorenfabriek,
V*k over kapitaal, techniek en arbeid in bo-
dvermeld verband,
het reker vinS aan met een opmerking over
2..t Probleem „kapitaalvorming". Indien eener-
e^ds weinig gedaan zou worden tegen slijtage
Ij geinig grondstoffen zouden worden aange-
We terwijl anderzijds geen nieuwe gelden
'"den gewonnen, zouden groote groepen van
ril bevolking der aarde tenslotte snel verar-
j d. „Het kapitaal vermeerderen", aldus spr.,
s'cj 0511 g°ed werk" waarvan de heele gemeen-
aP zal profiteeren.
wr-drtgaande wees spr. op het weinig aan-
Ijpj lyke karakter van de industrie voor de
ka®.g8iög van het kapitaal. De reserveering van
tifj aal in de metaalindustrie is een even
'lcende eisch van sociale en economische
eekenis als de vergrooting van de productie.
jj,g6re kosten, lagere prijzen en hoogere loonen
d hiervan het gevolg.
verhouding van den werkgever tot den
Öat - mer is zoodanig, dat men kan zeggen,
de eerste meer op den tweeden dan op den
V deelhouder is georiënteerd. De ontwikkeling
k de metaalindustrie ging in een angstwek-
tch '■dmpo voort, tengevolge van de techni-
evolutie der laatste decennia.
Sa at het pauperisme niet dien omvang heeft
Scriomen, als eens werd voorspeld, is deels
danken aan den strijd van edele lieden tegen
het drankmisbruik, waardoor de moreele wel
vaart is gestegen. De afstand tusschen aan
zienlijken en volk is kleiner geworden, omdat
het moreel en materieel peil van de massa
steeg. Mogen werkgevers en -nemers deze gun
stige ontwikkeling blijven bevorderen in het
belang van industrieel en arbeider.
Ir. H. Bekker, directeur van de N.V. J. Beynes
te Haarlem, sprak over „Intellect en tech
nische leiding."
Spr. begon met een resumé van de ontwik
keling der groot-industrie. De intellectueele
leiding van het bedrijf berust tegenwoordig bij
den ingenieur, die een schema samenstelt,
waarin de wijze van werken en de hulpmidde
len zijn aangegeven. De band tusschen patroon
en arbeider werd allengs losser en de reaction-
nair gegroeide arbeidersbeweging keerde zich
tegen de nadeelige gevolgen van dit verschijnsel
Wat de samenwerking van werkgever en
werknemer betreft, achtte ook deze directeur
medezeggenschap den juisten weg. Van wet
telijke maatregelen verwachtte spreker geen
heil! Spr. baseerde zich op de gedachte der
naastenliefde, welke het leidend beginsel moet
worden.
Invloed op commercieele leiding en financieel
beheer acht spreker geenszins het voornaam
ste, omdat deze bezwaarlijk in handen van
een uit vele personen bestaand orgaan kan
worden gegeven.
De Verbondsvoorzitter, de heer A. C. de
Bruijn, die de middagvergadering bijwoonde,
merkte tegenover de vergadering op, dat hij het
een experiment vond om de wwkgevers van
twee groote Nederlandsche bedrijven in dit
milieu als sprekers te laten optreden. Hét ge
tuigt ervan, dat de leiders van een zoo groote
bevolkingsgroep als die der metaalarbeiders, ge-
looven in een heilzame samenwerking tusschen
de twee groote partijen in elk bedrijf. Spr.
hoopte dat dit „experiment" ons een stap ver
der bracht in de richting van de Nieuwe Ge
meenschap.
Uit het financieel overzicht citeeren we het
cijfer van het bedrag, dat op 31 December ge
boekt stond als zuiver Bondskapitaal. namelijk
f 248.539.05, Voor 1939 zijn de inkomsten en
uitgaven begroot op f 1.104.812.60.
De vergadering werd geschorst tot Dinsdag
morgen.
De filmgroep „Visie" werkte den geheeten
dag met schijnwerpers en camera's voor de
propagandafilm, welke in 1939 wordt uitge
bracht. Des avonds gaf het gezelschap der Ver.
Haagsche Spelers, o.l.v. Pierre Balledux, een
opvoering van „De groote kans."
In het Jaarbeursrestaurant te Utrecht ver
gaderde onder groote belangstelling de federatie
van vereenigingen voor ziekenhuisverpleging in
Nederland onder voorzitterschap van den heer
C. Stolk uit Wassenaar.
In zijn openingswoord wees de voorzitter op
den gestagen groei en ontwikkeling van de fe
deratie, waarvan het ledental thans 935.000 be
draagt.
Het kwam spr. voor, dat, zooals het nu gaat,
het doel zeker niet te bereiken is, dat nog schat
ten verspild zullen worden, indien niet meer sa
menwerking tot stand komt tusschen alle orga
nen, die met ziekenhuisverpleging te maken
hebben.
Zeer te betreuren achtte spr. het, dat het niet
mogelijk schijnt tot een redelijke overeenkomst
met de Maatschappij tot Bevordering van de
Geneeskunst te komen.
Het is zeker niet zonderling, dat deze maat
schappij steeds verder tracht te gaan in het
concentreeren van al haar krachten, dat zij
steeds verder tracht ook de ziekenhuisverple
ging onder haar beheer en invloed te trekken.
Zij toch krijgt daardoor een ver-gaanden invloed
op het beheer der voor de ziekenhuisverpleging
opgebrachte gelden en er kan worden verwacht,
aldus spr., gezien de steeds weer rijzende conflic
ten op ziekenfondsgebied, dat zij die gelden ze
ker niet zal beheeren tot heil van de verzekerden
alleen.
Het vraagstuk „open of gesloten ziekenhuis"
begint de aandacht te vragen.
Tegenover verwachte critiek van de zijde der
geneeskundigen wilde spr. reeds nu vastleggen,
dat het geheele federatiebestuur den genees
heer een goed, zelfs een zeer ruim bestaan wil
zien toegekend, maar met de „mits", dat de be
volking daardoor niet boven haar draagkracht
worde belast. Want in dit laatste schuilt een
ernstig gevaar voor de volksgezondheid en niet
in het minst voor den medischen stand zeiven.
Bij de bestuursverkiezing werd het periodiek
aftredende lid, dr. A. S. Kater te Boskoop, de
gelegenheid gegeven zijn houding te verdedigen
inzake de behartiging van de belangen van de
federatie, waarbij hij in strijd met de principen
van de federatie zou hebben gehandeld.
Dr. Kater verdedigde zijn houding door zich
te beroepen op de persoonlijke behandeling, wel
ke hij had ondervonden.
Aan het einde van zijn betoog deelde hij me
de, dat het in zijn bedoeling lag zijn candida-
tuur in te trekken. In zijn plaats werd vervolgens
gekozen de heer H. C. Smit uit Leiden.
In de plaats van den heer P. P. de Koning, die
geen candidatuur meer kon aanvaarden in ver
band met een veranderden werkkring, werd de
heer A. J. de Wolff gekozen, burgemeester van
Schoonrewoerd.
De voorz. bracht den beiden scheidenden be
stuursleden dank voor hun werkzaamheden in
het belang van de federatie verricht, daarbij ten
zeerste betreurend, dat dr. Kater wegens prin-
cipieele verschillen tot dit heengaan was ge
noopt en dat de federatie de buitengewone
werkkracht van den heer De Koning zou moe
ten missen vanwege een veranderden werkkring.
Het voorjaar doet de werkzaamheden in
land- en tuinbouw weder toenemen en
daardoor ontstaat de mogelijkheid vrijen
arbeid te aanvaarden. In verband daar
mede wordt geleidelijk, evenals in vorige
jaren, in die streken van het land, waar
daartoe, ten gevolge van bovengenoemde
mogelijkheden, aanleiding is, de gelegenheid
tot arbeiden in werkverschaffing, zoomede
de steunverleening, stopgezet of de omvang
er van ingekrompen.
De desbetreffende maatregelen worden, zoo
wordt ons van officieele zijde medegedeeld, nier
getroffen dan nadat de provinciale inspecteurs
voor de werkverschaffing, daarbij terzijde ge
staan door de districtsleiders van den rijkscon-
tröledienst voor de steunverleening, overleg
hebben gepleegd met de vertegenwoordigers van
de vakcentrales en de betrokken gemeente
besturen.
Voor de provincie Friesland is thans door den
minister van Sociale Zaken machtiging ver
leend om, evenals in voorgaande jaren, in een
groot aantal gemeenten personen, die in werk
verschaffing of steunverleening zijn opgeno
men, geleidelijk te doen afvloeien, dan wel in
een enkel geval de plaatsing stop te zetten.
Geheele stopzetting zal in Friesland waarschijn
lijk slechts in een zeer énkele gemeente vol
ledig kunnen worden doorgevoerd, daarentegen
zal wel een geleidelijke vermindering van over
heidswege worden bevorderd.
De inspecteur voor de werkverschaffing is
door den minister van Sociale Zaken gemachtigd
in bovenstaanden zin de gemeentebesturen in
te lichten, waarbij steeds rekening ermee zal
worden gehouden, dat, wanneer de practijk aan
toont, dat van de vastgestelde regeling moei
worden afgeweken, terzake met de grootst mo
gelijke soepelheid zal worden opgetreden.
Zeer binnenkort zullen ook in sommige andere
provincies overeenkomstige regelingen worden
getroffen.
Om redenen van veiligheid en economie zal de
KLM haar Douglas DC 3 vliegtuigen voor den
Europeeschen dienst gaan uitrusten met hetzelf
de type motoren en luchtschroeven als de DC 3's
voor den Indischen dienst bezitten, d.w.z. ze
krijgen alle Wright Cyclone G 102A motoren
met 1100 pk stratvermogen en Hamilton Stan
dard vaanstandschroeven. De. tegenwoordige 1000
pk Cyclones der Europeesche DC 3's worden in
geruild voor G 102A's, welke volgend week aan
komen. In den loop van den zomer zullen de
nieuwe motoren en schroeven worden ingebouwd.
Dank zij de zwaardere motoren zal de veilig
heidsfactor der Europeesche DC 3's nog verhoogd
worden en de technische dienst der KLM zal
economischer kunnen werken, wanneer alle mo
toren en schroeven van de DC 3's van dezelfde
typen zijn.
Eenige DC 3-vliegtuigen zullen een uitzonde
ring op dezen regel maken en voorzien worden
van Wright Cyclone G 105A motoren met „two-
speed supercharger."
Naarmate net vliegtuig hooger stijgt, neemt de
luchtdruk waarvan het motorvermogen af
hankelijk is af. Bij deze motoren nu is een
compressor ingebouwd, welke de lucht op 2 ver-
schilende hoogten op normalen druk compri
meert en daardoor het vermogen van den motor
op het oorspronkelijk niveau brengt.
De hiermede uitgeruste vliegtuigen zullen ge
bruikt worden voor de reis over de Alpen naar
Milaan en Rome.
Ter gelegenheid van den 70sten verjaardag
van prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine heb
ben vrienden en medewerkers Zondag den ju
bilaris een maaltijd aangeboden in hotel Witte-
brug te Den Haag. Tot de aanzittenden be
hoorden de ministers Colijn, die van mevrouw
Colijn vergezeld was, Van Boeyen en Goseling,
de oud-ministers Beelaerts van Blokland, vice-
president van den Raad van State, Donner en
Schokking. Oud-minister De Geer, die mede be
hoort tot hen, die het initiatief namen tot deze
samenkomst, was verhinderd tegenwoordig te
zijn. Onder de in totaal ongeveer 70 gasten
waren voorts Kamerleden, hoogleeraren, pre
dikanten, ambtenaren, sociale werkers op de
vele terreinen, waarop prof. Slotemaker zich
heeft bewogen, en persoonlijke vrienden, Ge
durende den disch heeft een tiental sprekers
de verschillende aspecten van den levens
arbeid van prof. Slotemaker naar voren ge
bracht. Na afloop bleek het gezelschap geruimen
tijd bijeen.
BATAVIA, 8 Mei (Aneta) Met ingang van
15 Juni zijn benoemd tot leden van den Volks
raad de heeren mr. C. C. van Helsdingen, I. J.
Kasimo, dr. H. Kolkman, Toeangkoe Mafcmoed,
Daeng Abdullah Mapoedji, mr. dr. Todoeng Ge-
lar Soetan Goenoeng Moelia, mevrouw Razoux
Schultz, B. Roep, mr. A. C. Sandkuyl, Tjokorde
Gde Rake Soekawati, R. A. A. A. Soeria Nata
Atmadja, Raden Sosrohadikoesoemo, A. F. Vas
Dias, jhr. mr. C. H. F. de Villeneuve, Raden
Poerbohadidjojo Wiwoho.
Al deze benoemde leden hadden ook reeds in
den vorigen Volksraad zitting.
Verder zijn benoemd R. M. Hamongsepoetro
te Soerakarta, P. J. Kloppenburg te Semarang.
O. M. Nalaprana te Pontianak, W. R. van Nauta
Lemke te Bandoeng, Sajjid Oesman Bin Ali
Aldjouffry te Batavia, mr. Phoa Liang Gie te
Elatavia, J. H. Smit te Soerabaja en R. A. A.
Soedibiokoesoemo te Sitoebondo.
Deze leden zijn voor de eerste maal benoemd.
Het benoemingsbesluit, dat gewoonlijk 22 na
men bevat, vermeldt thans 23 namen, daar voor
het kiesdistrict Zuid-Celebes niet door middel
van verkiezing, maar door benoeming moest
worden voorzien.
Teneinde een volledige samenstelling van den
Volksraad te geven, vermelden wij hier de namen
van de destijds gekozen leden: de heeren Abdul
Rasjid, Van Ardenne, Blaauw, De Poer, Hoe-
dojo, Harmani, Iskandar di Nata, Janssen, H.
H. Kan, Hermen Kartowisastro, Kerstens, La-
pian, Leunissen, Loe Sek Hie, Mansvelt, Moch-
tar Bin Prabo Manggoenegara, Mogot, Mus-
sert, Prawoto Soemodilogo, De Raad, Rehatta
Soangkoepon, Soeriakartalegawa, Soeroeso, Soe-
tardjo, Tadjoedin Noot, Thamrin, Tirtokoe-
soemo, Van Velsen, Verbom, Wirjopranoto,
Wermutg, White, Jamin, yo Heng Kam, Zwart,
Van Zuylen.
Onder voorzitterschap van mr. Jonkman ls
dus nu de Volksraad voltallig. De vraag is
echter of alle benoemde leden hun benoeming
zullen aanvaarden. Ten aanzien van de verkozen
leden is het bekend dat de heer De Raad for
meel zijn verkiezing zal aanvaarden, doch het
voornemen koestert om daarna weder te bedan
ken. Dit is nog een vraagstuk afzonderlijk,
waarvoor op dit oogenfclik nog geen oplossing
is verkregen.
Uit de benoemingen blijkt, dat de heeren
Alatas, Van Ballen, Han Tiauw Tjong, Hilde-
brand, Koesoemo Oetoyo, van Lonkhuyzen,
Noto Soetarso, Sol en Sosrodiprodjo dus niet
in den Volksraad terugkeeren.
De voorloopige gegevens betreffende het aan
tal verkeersongevallen-slachtoffers, als verstrekt
door het Centraal Bureau voor de Statistiek,
toonen over de maanden October-Maart het
volgende beeld (tusschen haakjes de overeen
komstige cijfers van het vorig jaar)
gedood
ernstig
gewond
October
90 (47)
408
(404)
November
68 (62)
365
(329)
December
42 (45)
312
(314)
Januari
42 (52)
326
(306)
Februari
46 (39)
314
(287)
Maart
43 (42)
361
(331)
Een groot aantal ongevallen geschiedde helaas
weer door het onverwachts oversteken van rij
banen door wielrijders. Daarom wil de K.N.A.C.
er nogmaals dringend op wijzen, dat de regel
„rechts gaat voor" uitsluitend geldt voor het
verkeer uit zijwegen (doch zelfs ook daar niet
voor zooveel deze zijwegen uitkomen op voor
rangswegen, zij onverhard zijn of zelfs uitritten
vormen).
Wil men dus buiten de kruispunten van
wegen een weg oversteken, of van een weg
linksaf slaan, dan kan men ten opzichte van
het inhalend verkeer geenerlel voorrangsrecht
laten gelden.
Het programma voor het bezoek van H. M.
de Koningin aan België is thans vastge
steld als volgt:
Gedurende het officieele bezoek, dat H. M.
Koningin Wilhelmina aan het Belgische hof
zal brengen, zal het leger den eeredienst waar
nemen.
Den eersten dag, op 23 Mei, zal de Neder
landsche koninklijke trein, waarmee de Konin
gin de reis maakt, te 15.20 uur te Esschen aan
komen. Bij aankomst van den trein zullen daar
aanwezig zijn de commandant van het tweede
militaire district en een eerewacht van het
zesde regiment linietroepen, bestaande uitvier
detachementen, met vaandel, muziek en hoorn
blazers, onder bevel van den regimentscom
mandant. De troepen, die op het perron zul
len staan opgesteld, zullen het geweer presen
teeren, de trompetters zullen het „geeft acht"
blazen en de muziek zal het Wilhelmus spelen.
De Belgische koninklijke trein zal te 15.30 uur
uit Esschen vertrekken, waarbij de troepen op
nieuw de eerbewijzen zullen brengen.
De koninklijke trein komt te Brussel-Noord
aan te 16.30 uur.
De commandant van het eerste militaire
district bevindt zich op het perron van aan
komst, evenals vier detachementen van het
9 regiment linietroepen met vaandel, muziek
en hoornblazers, onder beval van den regiments
commandant. Evenals te Esschen zal hier het
hoornsignaal gegeven worden en zal de muziek
het Nederlandsche volkslied spelen. Een batte
rij 75 m.m. stukken, opgesteld in het park van
de Cinquantenaire, zal met tusschenpoozen
van dertig seconden 51 saluutschoten afgeven,
het eerste schot op het moment, dat de ko
ninklijke trein het station binnenkomt.
Het koninklijke eere-escorte, in groot tenue
met standaard, onder bevel van den comman
dant van het le regiment mobiele troepen, staat
opgesteld voor het station op de Place Rogier.
Het zal bestaan uit vier pelotons.
De koninklijke stoet rijdt naar het koninklijk
paleis via den Boulevard Botanique, de Schaer-
beeksche Poort, de Koninklijke straat en het
paleisplein. Langs den geheelen te volgen weg
zullen troepen een afzetting vormen, bestaan
de uit infanterie en eenheden van rijwiel- en
motortroepen, zonder hun voertuigen, alsmede de
muziekkorpsen van het Brusselsche garnizoen.
Het plein voor het paleis zal geheel vrij blij
ven en omgeven door troepen. Bij het passee-
ren van den koninklijken stoet zullen de ge
weren gepresenteerd worden, de trompetten het
„geeft acht"-signaal blazen en de muziek
corpsen het Wilhelmus spelen.
Een eerewacht van leerlingen der konink
lijke militaire school, bestaande uit vier de
tachementen met vaandel, onder bevel van den
endercommandant der school, zal de eerbewij
zen l?v--T";en bij de aankomst der vorstin aan
het paleis.
Den volgenden dag, Woensdag 24 Mei, zal
H. M. de Koningin te 11.15 uur ontvangen
worden ten stadhuize van Brussel, vanwaar zij
te 12 uur ten paleize zal terugkeeren. Het ko
ninklijk escorte met standaard zal den stoet
heen en terug begeleiden.
Des avonds te 21.15 uur zal de Koningin een
gala-voorstelling bijwonen in den koninklijken
Muntschouwburg, waar een spectacle coupé zal
worden gegeven. Twee officieren op motorrij
wielen zullen den koninklijken auto van het
paleis naar het theater en terug escorteeren.
Twee andere motorofficieren zullen dicht bij
den auto even achter de portieren rijden. In
den schouwburg zullen de eerbewijzen worden
gebracht door leerlingen van de militaire
school, die in twee rijen ter weerszijde van de
eeretrap op de treden van de trap zullen staan
opgesteld.
Op Donderdag 25 Mei zal H. M. de Konin
gin te 10.15 uur uit Brussel vertrekken om zich
per trein naar Luik te begeven, waar zij te
11.30 uur aankomt.
Bij aankomst te Luik zal een batterij stukken
van 75 mm. met tusschenpoozen van een mi
nuut 51 saluutschoten afgeven. Het eerste
schot wordt gegeven bij aankomst van den
trein in het Garde des Guillemins.
Vier detachementen van het 12e regiment
linietroepen, met vaandel, hoornblazers en mu
ziek, zullen op het perron «de eerbewijzen bren
gen. Twee motorofficieren van het le regiment
lanciers zullen gedurende het geheele verblijf
te Luik terzijde van den auto der beide vorsten
rijden, terwijl twee motorofficieren den auto
zullen volgen.
De Koningin begeeft zich van het station
naar de tentoonstelling, welke Zij zal bezoeken
en waar Zij het middagmaal zal gebruiken. Zij
vertrekt te 16 uur uit Luik. De militaire eer
bewijzen zullen gebracht worden in het station
bij het vertrek van den koninklijken trein. De
commandant van het 3e militaire district zal
zich op het perron bevinden en verder zullen
wederom de troepen de wapens presenteeren,
hoornsignalen zullen worden gegeven en de
muziek zal het Wilhelmus spelen.
Vrijdag 26 Mei, des morgens te 11 uur, zul
len dezelfde eerbewijzen als bij aankomst van
de Koningin gebracht worden bij het vertrek
van H. M. Koningin Wilhelmina, op het sta
tion BrusselNoord, evenals omstreeks 12 uur
op het station te Esschen.
De troepen, die den eeredienst waarnemen,
zullen in parade-veldtenue zijn gekleed. De
officieren, die bij de ontvangst van de vorstin
aanwezig zijn, dragen groot tenue.
Alle openbare en militaire gebouwen te Brus
sel zullen op 23, 24, 25 en 26 Mei de nationale
vlag uitsteken, evenals te Luik op 25 Mei.
Naar reeds gemeld is, heeft de' ledenverga
dering van «le nationale vereeniging ..Het
Zeilend Schoolschip" besloten tot stichting
van een fonds tot het bijeenbrengen van gel
den, benoodigd voor het bouwen van een zeil-
schoolschip.
Het zitting hebbende bestuur werd in zijn
functie bevestigd. De voorzitter deed mede-
deeling van de koninklijke goedkeuring der
vereeniging. Een huishoudelijk reglement werd
vastgesteld. Besloten werd o.m. medewerking
te verleenen bij het eventueele uitzenden van
Nederlandsche stuurmansleerlingen naar het
Zweedsche schip „Abraham Rydberg", hetgeen
a's een overgangsmaatregel te beschouwen is,
nu een Nederlandsch schip nog niet in de vaart
is Een der leden wees er op, hoe het bestuur
van de Abraham Rydberg-stichting indertijd
zijn plannen doorzette, hoewel de reeders wei
gerden in dat bestuur zitting te nemen, doch
hoe later deze reeders elkaar de jongelui be
twistten, die van de reis terugkeerden, terwijl
zij thans de stichting volledig steunen.
Verschillende leden betoogden de noodzake
lijkheid spoedig tot een Nederlandsch zeil-
schoolschip te komen als beste middel voor da
practische opleiding van den jongen zeeman
en noodzakelijk voor het behouden van de
plaats, die ons land thans in de wereldscheep
vaart inneemt.
Maandagavond tegen zeven uur is te Rosmalen
brand ontstaan in de boerderij, bewoond door
den landbouwer J. Sleutjes. De brandweer kon
wegens gebrek aan water het vuur niet bestrij
den, zoodat de boerderij geheel in vlammen op
ging. Niets kon worden gered.
De oorzaak van den brand is een lek in den
schoorsteen. De schade wordt door verzekering
gedekt.
Benoemd is tot ridder in de orde van Oranje-
Nassau P. van Meel, bedrijfsleider-fabricage-
chef van de fabriek „Wittouck" der N.V. Cen
trale Suiker Maatschappij, te Breda.
Toegekend is de aan de orde van Oranje-
Nassau verbonden eere-medaille, in goud, aan
B. van de Puttelaar te Amsterdam, oud-be
stuurslid van de afdeeling Amsterdam der Ver
eeniging tot bevordering der bijeenteelt in
Nederland: in zilver aan D. Spierenburg mees
terknecht bij de firma D. D. Noordman, te Lei
den; in brons aan A. Koster, letterzetter bij
de N.V. Leeuwarder Courant, te Leeuwarden.
Aan den kapitein der Koninklijke Marechaus
see, F. J. J. F. M. van der Kroon, districtscom
mandant te Breda en aan de kapiteins L. M. H.
Hendriksz en R. A. van Holthoon. beiden van
het regiment grenadiers, is vergunning verleend
tot het aannemen en dragen op de uniform van
de ordeteekenen van officier der Kroonorde van
België.
Aan den heer ds. B. van Ginkel, predikant
te Wezep, is op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend als reserve-veldprediker voor den tijd van
oorlog bij het leger te velde.
Te rekenen met ingang van 1 Mei 1939 is
benoemd tot opziener le klasse in de rent
ambten te Klundert J. van Leenhoff.
De ontvanger der directe belastingen, enz.,
J. de Vos, is verplaatst van het kantoor der
directe belastingen en accijnzen te Weesp naar
het kantoor der invoerrechten en accijnzen te
Oldenzaal.
kapitein nam haastig het papier aan en
cr:rirliep het snel. Dan las hij het blijkbaar nog
ha„S' zei iets, wreef zijn baard met zijn bruine
Yei, P. en zette zijn goudgegalonneerde pet nog
^er achter op zijn hoofd.
"«oep <jen professor!" brulde hij naar beneden,
tq k11 ^er matrozen haastte zich naar beneden,
btof even later terug met den rennenden
bru ssor- Die vloog met twee treden tegelijk de
Pi g °P, en Wilkins overhandigde hem het pa-
t van den marconist:
60'. lsieblieft!" zei hij, „bericht van Suez, torpe-
jager Speedy gepasseerd op volle snelheid, in
Ir O, nacht van Dinsdag op Woensdag, half drie.
rs Zuiden. Bestemming onbekend." Kunt u
naar beneden gaan en berekenen waar hij
j^oowat zijn kan?"
tt-0 e Professor, zijn eeuwige pijp, die hem in de
iq ,en n°8 dierbaarder werd dan in Engeland,
(w^in mond, in een wit pak gestoken en met
°uden stroohoed op het hoofd, sprong de
trappen af met een verrassende snelheid en ver
dween in de kajuit.
Het was een eenvoudig rekensommetje, als
men de kaart en het aantal zeemijlen erbij
hadvan Suez af naar de plek waar ze zich
thans bevonden, was zooveel zeemijlen.... de
torpedojager liep zoo en zooveel pr uurde
professor kreeg bij deeling van de uursnelheid op
het aantal zeemijlen een getal van zeven en
dertig.
De torpedojager had dus zeven en dertig uur
noodig, om van Suez te komen naar de plaats
waar de „Wanderer" thans over de zee voort-
kroop.... en hoeveel uren geleden waren zij zelf
Suez gepasseerd? Hij zocht het even op in het
scheepsjournaal.... juist.... om acht uur
Dinsdagavond
Hij telde het aantal uren uit en bleef ontzet
naast het getal zitten saren: he aantal uren
dat verloopen was, sinds zij Suez passeerde, was
zes en dertig!
Hij rekende het geheel nog eens nahet
klopte alles als een busZeven en dertig uur
had. de torpedojager met zijn snelheid noodig
om van Suez te komen naar de plaats, waar ze
zich thans bevondenen zij zelf waren zes
en dertig uur geleden Suez gepasseerd!"
Dat beteekende, dat over een uur of twee, drie,
afhangend van kleine onnauwkeurigheden in
de berekening, de torpedojager hen in zou ha
lenop het oogenblik was hij vlak bij hen!
Er was niets aan te doener lag een groot
stuk open zee tusschen hen en het eiland, ze
liepen op één machine, en als de torpedojager
niet in de lucht vloog, of er geen muiterij aan
boord uitbrak, zou de bemanning van de „Spee
dy" het eerst op het eiland zijn....
Peinzend ging de professor aan dek zijn be
rekening in de hand en liep de brug op.
Hij vond den kapitein door zijn kijker turend
in de verte. De stuurman stond aan het andere
einde van de brug en praatte door de telefoon
met een matroos die in het topje van den mast
zat en den horizon achter hen afzocht.
Toen liet de kapitein zijn kijker zakken, het
koperen beslag blikkerend in de zon en zag den
professor, die hem het papier voorhield.
„De torpedojager zal over een uur of twee...."
begon de professor.
„Bij ons zijn" vulde Wilkins aan, met een
grijnslachje, „ik maak u mijn compliment over
uw berekening professor als u door dezen kijker
naar den horizon kijkt ongeveer daar, zult u
hem zien!"
Hij gaf den kijker over en na even zoeken had
de professor de „Speedy" gevonden. Op dien af
stand waren alleen een rookpluim en drie
schoorsteenpijpen te zien, vlak bij elkaar, maar
het was duidelijk, dat het de Speedy moest zijn.
Het schip deed zijn naam eer aan, want de
rookpluim werd snel grooter en de pijpen rezen
langzaam boven den horizon.
„Over een anderhalf uur zal hij op gelijke
hoogte met ons zijn," zei Wilkins, „en als ik me
in zijn snelheid niet vergis, klopt hij ons met
ongeveer een etmaal, we komen vier en twintig
uur na hem op het eiland aan."
Er viel een stilte op de brug. Ieder van de dx'ie
mannen daar was bezig met zijn eigen gedach
ten en die kwamen alle op hetzelfde neer: wat
te doen, hoe te redden wat er te redden viel,
want de zaak zoo maar opgeven, dat wilde geen
van hen. De heete middagzon brandde op het
dek, op de brug en blikkerde op de witte lak.
Het gebrom van den eenen motor was nau
welijks merkbaar, het eenige hoorbare geluid
was dat van de boeggolf, door de snelheid van
het jacht opgeworpen, maar het was slechts een
zwak geruisch vergeleken bij het spatten van
enkele dagen tevoren.
Dg matroos in den grooten mast klauterde
weer naar beneden, langzaam en geruischioos
met zijn dekschoenen.
„Het eenige wat we doen kunnen," zei de
stuurman, die zijn telefoon had opgehangen, en
naast den professor en den kapitein over de
brugleuning leunde, is, den marconist verbinding
laten zoeken met het radiotoestel op het eiland;
er is daar een radio-zender en -ontvanger, heeft
de professor gezegd, en ik geloof, dat we nu
wel binnen het bereik daarvan zijn gekomen
De kapitein knikte:
„Het lijkt me het beste, wat te doen valt
we kunnen ze waarschuwen voor wat er komen
gaat en instructies gevenals ze het daar
dien eenen dag kunnen uithouden, en daar is
kans op, zijn wfj intusschen aangekomen en dan
zijn we gered"
Toen richtte de professor, die peinzend over
de railing had gehangen, zich plotseling op en
zei:
„Er iswacht eens, wc kunnen het wagen,
geloof ikWilkins, geloof jü, dat er slecht
weer op komst is?"
De kapitein schudde het hoofd, zonder zich
een seconde te bedenken.
„Absoluut niet, ik heb nog nooit een barome
ter zoo hoog zien staan; het is heet, maar niet
drukkendals er slecht weer komt, dan is
het beslist niet binnen vier en twintig uur! Maar
wat zou dat?"
De professor grinnikte, en pakte den arm van
den kapitein:
„We hebben die motorsloep aan boord, je
weet wel, die ik speciaal mee heb genomen, om
langs de kust te patrouilleerendie sloep
heeft een benzinemotor en loopt minstens twee
maal zoo hard als die torpedojager.ze is
speciaal op snelheid gebouwd. Als vier of vijf
van ons in die sloep gaan, bij het vallen van de
schemering, met wapens en munitie en zoo bij
ons en koers zetten naar 't eiland, zijn ge daar
tien uur voordat Forster daar aankomt en met
zijn elven of twaalven kunnen we hun een war
me ontvangst bereiden. Tien tegen een, dat hij
denkt, dat er niemand op dat eiland is.... het
zou een uitstekende mop zijn!"
Het gezicht van Wilkins klaarde langzamer
hand op en de stuurman grinnikte breed:
„Het is het prachtigste idee, dat ik in tijden
heb gehoord, kapitein!" verklaarde hij. „Ik mag
zeker met de sloep mee; u moet op het schip
blijven!"
Wilkins begon te lachen:
„Het is een schitterend idee!" zei hij, „het
is natuurlijk een waagstukje, maar veel risico
is er niet aan verbonden, als ze voorzichtig zijn.
Op zijn hoogst kan de motor weigeren en dan
vinden we jullie onderweg wel.... het lijkt me
schitterend.... wacht even!"
„Alle hens aan dek!"
Hij drukte op 'n knop naast de scheepstele-
graaf en- een belgerinkel klonk door 't geheele
schip.
Het was het scheepssignaal
En alle hens kwamen aan dek; behalve de
stoker en de machinist in de machinekamer.
Ze kwamen uit hun bedden, hun hangmatten,
de kok van achter zijn fornuis, met een mes in
zijn hand en gingen bij elkaar onder aan de
trug staan. George en Reilly, die in bed hadden
liggen uitrusten van hun uitputtende twaalf
uur achter den motor, hadden hun kamerjassen
aangetrokken en met hun haar recht overeind
zagen ze er fantastisch uit. Zelfs Phyllis, die in
een leunstoel had gezeten, wachtend, tot de tijd
kwam om whisky ter opkikkering naar de brug
te brengen, was tegenwoordig.
Wilkins bekeek van de brug af het rijtje man
nen beneden, waarvan sommigen nog slaperig
met hun oogen tegen de felle zon knipten en
zei:
„Door het ongeluk met de eene schroef-as is
het ons onmogelijk geworden, met het jacht het
eerst op het eiland te zijnde torpedojager
haalt ons in, zonder dat we er iets tegen doen
kunnenMaar omdat we vastbesloten zijn,
den wedstrijd te winnen, is overeengekomen, dat
hedenavond een groote motorsloep in zee zal
worden gelaten, die een snelheid heeft, welke
die van den torpedojager ver overtreft en ook
vóór hem op het eiland zijn zal
(Wordt vervolgd.)
