Eén vluchtelingenkamp?
D
OF DE JODEN VRIJ?
ZATERDAG 13 MEI 1939
OVERZICHT TWEEDE KAMER
^aar komt die critiek
vandaan?
een
fcanv
Zon
"let
NEDERLANDERS IN
DUITSCHLAND
Kamerlid vraagt of arbeiders
gevaar loopen
Het nieuwe stadspark
te Nijmegen
Prins Bernhard zal de opening van
„De Goffert" bijwonen
NATIONALE INKOMSTEN- EN
WINSTBELASTING
25 Mei onderzoek in de
Tweede Kamer
Leverings- en betalingscondities
voor schoenen
Hoogtevluchten met
kinkhoes tpatïëntj es
Jaarverslag V.O.S. meldt, dat
proeven worden voortgezet
HET WEER IS NIET TE KOUD
Heeft de IJsheiligenafkoeling dit
jaar niet veel te beteekenen?
UIT DE KLOMPENINDUSTRIE
Commissie van advies
ZUIDVRUCHTENHANDEL
ADRESSEERT
Antwoord-telegrammen afgeschaft
3e Int. Luchtvaarttentoonstelling
te Milaan
VROEGTIJDIG DE SPOOR-
BOOMEN GEOPEND
Terwille van het wachtende
publiek
GEEN NONSENS MEER
„Astroloog" oefende de genees
kunde uit
e nederigste arbeid wordt van
eeuwige waarde, mits hij met zuivere
Intentie wordt verricht.
Bijna 250.000
verduisterd
Kassier van Boerenleenbank te
Roswinckel eerstdaags
voor de rechtbank
UIT DE STAATSCOURANT
Burgemeesters
Voogdijraad
Reserve-veldprediker
Kustv er lichting
Loodswezen
Roode Kruis
Onderscheiding
Octrooiraad
Luchtbescherming
WILLY WATERMAN
„Myn voortreffelyke secretaris, Bestor," zei
„Dat wou ik juist wel!" zei Phyllis, en een
de
S5
(Van onzen parlementairen redacteur)
DEN HAAG, 12 Mei 1939.
tweeduizend van de zeven- a acht-
0 Zenci sedert November van verleden jaar in
!and binnengekomen Joodsche vluchtelin-
ult Duitschland zijn ófwel heelemaal illegaal
onze grens geglipt ófwel toegelaten onder
over
0rWaarde, dat zij in een kamp zouden worden
0 ^erSebracht. Voor het onderhoud der daarin
flie er®el3racllte vluchtelingen zullen de comité's,
hetter ^eilar"g'ng van de Joodsche belangen in
!even werden geroepen, opkomen, de Staat
^lk
v°orloopig de kosten voor de inrichting van
een kamp dragen, welke kosten op ongeveer
hetii
Eeerj-
hdllioen worden becijferd. En het daartoe
°°digde crediet aanvragend, koestert de Re-
bg de hoop, dat de comité's rente en aflos-
Van een en ander zullen opbrengen. Geld
ke,
j ers hebben deze comité's genoeg. Het zuiver
t°°<teche tenminste. Toen de minister met maat
delen voor de vluchtelingen begon, heeft hij
eerst een bankgarantie van een millioen
verstrekken en daarbij werd hem verze-
dat hij ook vijf of zes millioen zou kunnen
(igen, indien hij dat verlangde. Minister van
yen is dus zeer optimistisch gestemd ten
zien van de financieele gevolgen der vluch-
bgen-invasie voor den Nederlandschen Staat.
°®htans heeft hU het wetsontwerp tot aan-
a8 van één millioen crediet niet cadeau ge-
t^den. De linkerzijde heeft het plan tot stich-
d Van een centraal vluchtelingenkamp duch-
bestookt. Van alle kanten kwamen aanmer
en. De één wilde heelemaal geen kamp, de
geen onderscheid tusschen legale en ille-
viuchtelingen, een derde afzonderlijke
Pen voor katholieken en protestanten, een
^il
e duchtte ernstige gevolgen van de aan-
gheid van kinderen in het kamp en al
bezwaren waren kennelijk geïnspireerd uit
kring van hen, die de belangen der Jood-
vluchtelingen kennen en behartigen. De
<*he
heer
her,
van Gelderen (S.D.A.P.) zei het precies
de stichting van een centraal kamp is niet
Pathiek in Joodsche kringen. Van den an-
etl kant gaf de minister de Kamer bij her-
a"ng de verzekering, dat week-in week-uit
htact is gehouden met de Joodsche comité's,
aarhiee gezamenlijk alles is opgebouwd, wat
bs door de Regeering wordt ondernomen en
r de sociaal-democraten en vrijzinnig-demo-
,tateb wordt becrltiseerd. Geen oogenblik is er
yaw
Schil van meening geweest over de vraag of
j, eeb centraal kamp moet komen, ja of neen
Zoo bestaat er op tal van andere punten
eteenstemming.
J^b mag vragen: waar komt nu zoo véél en
vinnige critiek vandaan?
c 0fWel; de socialistische en vrijzinnig-demo
nische Kamerleden verkondigen op eigen
°utie wijsheden, die zij niet hebben getoetst
de meening van hen, die dagelijks in de
?Us
voor de Joodsche vluchtelingen zitten, aan
'beening van de Joodsche comité's.
0fWeldeZe comité's praten bij den minister
en bij de kamerleden zóó.
bar in ieder geval: de zaak van de Jood-
fbe vluchtelingen wordt door zulk een behan-
vertroebeld, en of het belang van de
v tr°kken ongelukkige slachtoffers eener ver-
j°'?ibg dat gedoogt, moeten de heeren der
'herzijde zelf maar uitzoeken.
vraag werd allereerst aan de orde gesteld
"eb centraal vluchtelingenkamp wel strikt
^Zakelijk moet worden geacht.
heeren Donker (SDAP), van Gelderen
5^Af>) en Joekes (VD) hadden een heele
v ,le bezwaren. In zulk een kamp heerscht een
®re-sfeer; kinderen hooren er niet in thuis;
jj ®b van dagen óók niet; menschen die wer-
kunnen eigenlijk óók niet. Laat ze toch
h' Wat kan dat maken in onze maatschappij,
i (ib toch bekwame menschen. Zij hebben toch
handelsrelaties. Hoevelen hebben bovendien
hun eigen middelen. Zij kunnen toch geen
Vtjj,
leb jaar tegen elkaar aan zitten kijken.
kunnen toch ten deele als dienstbode werk-
zijn! En dat alles, terwijl in ons land
Uit RftlPel werkloozen genoeg rondloopen en
le^erekend de sociaal-democraten de Regeering
^6r oogenblik verwijten, dat zij dezen men-
eh geen arbeid verschaft!
Geen sprake van, zei de minister: zij komen
in één kamp.
Dat heeft de volgende bedoelingen:
1. In een kamp kunnen de gezinnen worden
samengebracht. Thans zijn vaak echtgenooten
bij verschillende particulieren ondergebracht
en huizen soms de kinderen ergens anders dan
de ouders. In een kamp, dat bovenal woon
ruimte voor gezinnen biedt, kan het aldus uit
eengerukte gezinsleven worden gerestaureerd.
2. Indien de beoefenaars van de onderschei
dene beroepen in één kamp worden samenge
bracht, kunnen zij, allen tezamen, in een groot
deel der behoeften van het kamp zelf voorzien
en dat zal aanzienlijk schelen op de kosten,
die op een en een kwart millioen per jaar wor
den geschat.
Dus wél een centraal kamp.
Nadat de Kamer nog van den minister de
toezegging had gekregen, dat de kinderen, die
hier zonder ouders zitten, niet in het kamp
zullen worden gebracht, en dat ook ouden van
dagen niet daarheen zullen worden gezonden,
nam de Kamer het voorstel aan.
Terwijl in de Eerste Kamer aan de overzijde
't ontwerp, waarbij de Regeering de bevoegdheid
kreeg in het algemeen belang contracten te
verbreken, die de vrije beschikking over de
Staatseigendommen in den weg staan, werd
verworpen. Door vrijwel de geheele rechterzijde.
Het soc.-dem. Tweede Kamerlid, de heer
Woudenberg, heeft aan de ministers van Sociale
Zaken en Buitenlandsche Zaken gevraagd of het
den ministers bekend is, dat een Nederlandsch
onderdaan te Spanbroek volgens zijn zeggen
als melkknecht in Duitschland werkende of
werkzoekende, zonder eenige althans hem
onbekende redenen, gedurende acht maanden
zou zijn opgesloten geweest in een concentratie
kamp te Sachsenhausen bij Oranienburg, alwaar
hij bovendien vaak en alweer zonder eenige re
den zou zijn mishandeld.
Zijn de ministers van meening, dat, indien
deze mededeeling en de soortgelijke berichten,
welke regelmatig worden gepubliceerd en waar
uit bij het Nederlandsche volk de vrees moet
ontstaan, dat de in Duitschland werkende Ne
derlandsche arbeiders aan ernstige gevaren zijn
blootgesteld, op waarheid berusten, een ernstig
protest ter bevoegder plaatse geboden is tegen
vrijheidsberooving en mishandeling van on
schuldige Nederlandsche arbeiders?
Kunnen de ministers voorts mededeelen ot
de Nederlandsche arbeiders, werkende in
Duitschland Cal of niet door bemiddeling van
een Nederlandsche arbeidsbeurs) aan eenig ge
vaar blootstaan om zonder eenige reden en on
schuldig in een concentratiekamp te worden
opgesloten en te worden mishandeld?
Zijn de ministers van meening, dat, indien
bovengenoemd geval op waarheid berusten zou
en er inderdaad eenig gevaar voor naar de wet
ten des lands levende Nederlanders in Duitsch
land zou bestaan, niet langer Nederlandsche ar
beiders op straffe van steuninhouding door
den minister van Sociale Zaken kunnen worden
gedwongen in Duitschland te gaan werken?
Naar wij vernemen zal de officieele opening
van het nieuwe stadspark „De Goffert" te Nij
megen reeds op Zaterdag 8 Juli a.s. geschie
den door den Commissaris der Koningin in de
provincie Gelderland, mr. S. baron van Heemstra
Van Prins Bernhard is de mededeeling ont
vangen, dat Z. K. H. bjj de opening aanwezig
hoopt te zijn.
Het stadspark „De Goffert", ter grootte van
ongeveer 60 H.A., is een in werkverschaffing
tot stand gekomen stichting, die velerlei gele
genheid biedt tot ontspanning en tot beoefening
van talrijke takken van sport in een, door zijn
ligging in mooie landelijke omgeving, vow
spelers en toeschouwers by zonder aantrekkelijk
stadion, plaats biedend aan ongeveer 25.000
personen.
Donderdag 25 dezer zal de Tweede Kamer in
de afdeelingen onderzoeken het wetsontwerp tot
heffing van een nationale inkomsten- en winst
belasting en wijziging van enkele belastingwet
ten
De minister van Economische Zaken heeft
aan de commissie, bedoeld in artikel 8 van de
„Wet op het algemeen verbindend en onverbin
dend verklaren van ondernemersovereenkomsten
1935" verzocht hem van advies te willen dienen
inzake een verzoek tot algemeen verbindendver
klaring van een door de Federatie van Neder
landsche schoenfabrikanten genomen bindend
besluit.
Dit bindend besluit bevat voornamelijk een re
geling van de leverings- en betalingscondities
voor schoenen en is bestemd om in de plaats te
treden van het besluit, dat met ingang van 10
Augustus 1938 voor den tijd van een jaar alge
meen verbindend werd verklaard.
De Vrüwillige Organisatie Sportvliegers
V. O. S. kan met voldoening terugzien op
een jaar waarin de doelstelling van de or
ganisatie op ruime schaal werd geactiveerd.
Een royale schenking van het Luchtvaart
Fonds wy zyn intusschen zeer verheugd
iets van dit fonds te vernemen stelde de
V. O. S. daartoe op bijzondere wyze in de ge
legenheid.
Met onderscheidene instanties werd de samen
werking hechter. De A. N. W. B. werd o.m. be
reid gevonden een aantal consuls te belasten
met het opsporen van noodlandingsterreinen;
stafkaarten waren hierby een belangryk hulp
middel. Echter werd besloten in de toekomst
een andere werkwijze toe te passen, daar de be
staande kaarten voor dit doel nog te weinig ge
detailleerd waren.
Met-de Ned. Heide Maatschappy werd overeen
gekomen dat de proeven met de bestuiving van
boomen en planten in 1939 met kracht zullen
worden voortgezet. De hiermede bereikte resul
taten van het afgeloopen jaar geven alleszins re
den om een redelijk succes te verwachten.
De banden met het Nederlandsche Rode Kruis
werden nauwer aangehaald. Getracht zal wor
den in 1939 de leden van de V. O. S. met hun
vliegtuigen te betrekken in de afdeelingsoefe-
ningen en de groote jaariyksche oefening van
het Roode Kruis. Een modelbrancard voor zte-
kenvervoer per vliegtuig wordt in gezamenlijk
overleg ontworpen.
In de maanden Augustus en September
werd door de V. O. S. medewerking verleend
aan enkele doktoren door het uitvoeren van
hoogtevluchten met in totaal 21 kinkhoest-
patiëntjes.
Als gevolg hiervan kwam een overeen
komst tot stand met prof. dr. E. de Gorter
van het Academisch Ziekenhuis te Leiden,
waarbij besloten werd een groot aantal hoog
tevluchten op 3000 M. in 1939 uit te voeren.
Daartoe zouden de patiëntjes van het Acade
misch Ziekenhuis worden verkregen, nadat
zy eerst gedurende een week in observatie
zyn genomen. Na de vlucht worden de pa
tiëntjes opnieuw geobserveerd.
Met deze methode hoopt men een juister
beeld te verkrijgen omtrent de doeltref
fendheid van de geneeswijze.
Op verzoek van het Hoofdbestuur der P. T.
T werden gedurende de vorstperiode post-
vluchten gemaakt naar en van Urk. Als waar
deering hiervoor mocht van dezen dienst een
schenking worden ontvangen. Tevens werd op
verzoek van den burgemeester van Urk een
aantal vluchten naar dit eiland ondernomen
voor het vervoer van personen, die zich we
gens ziekte, familieomstandigheden of dringen
de zaken van of naar Urk moesten begeven.
Voorts werden levensmiddelen en goederen
vervoerd, die op het eiland dringend noodig
waren.
Dit jaar zullen plannen worden uitgewerkt
om tot oprichting te geraken van een z.g.
luchtpolitie onder ressort van de Ryksveid-
wacht.
Tot slot zij gemeld, dat het aantal leden van
39 tot 59 is gestegen, terwh'l het aantal vlieg
uren van 196 in 1937 tot 592 in 1938 toenam.
Met voldoening maakt het bestuur van de V.
O. S. gewag van het feit dat, hoewel het aan
tal verzoeken om daadwerkeiyke hulp grooter
was dan in 1937, aan alle aanvragen kon wor
den voldaan.
Onze weerkundige medewerker schrijft:
Ieder jaar omstreeks dezen tyd treedt een
afkoeling in, die van oudsher de aandacht heeft
getrokken, omdat zy somtyds gepaard gaat met
nachtvorsten, die veel schade veroorzaken aan
jonge gewassen en bloeiende vruchtboomen. Men
heeft aangenomen, dat deze afkoeling tusschen
10 en 11 Mei optreedt. Het onderzoek leert, dat
inderdaad de gemiddelde datum 10 Mei is, maar
dat de koudste dag tijdens die afkoeling niet
ieder jaar op denzelfden datum valt, maar het
eene jaar wat vroeger, het andere jaar iets later.
Verleden jaar was 7 Mei de koudste dag, dit
jaar was er op verschillende gronden aanlei
ding om te verwachten, dat er tegen den lOden
zulk een afkoeling zou komen en dat de koelste
dag 10 of 11 Mei zou zyn. De berekeningen,
die hieraan ten grondslag lagen, sloten echter
in, dat er slechts een zeer geringe afkoeling
zou zijn en dat de temperatuur nauwelijks of
in het geheel niet beneden het normale niveau
zou dalen.
Tot dusver is een sterke afkoeling ook uitge
bleven, maar het is op het oogenblik nog te
vroeg om de uitkomst met de verwachting te
kunnen vergelijken.
Intusschen is het wel merkwaardig, dat het
verloop der weersgesteldheid in overeenstem
ming is met een verwezenlijking van de ver
wachting. De algemeene weerstcestand in
Europa toch is van dien aard, dat nog geen
onmiddellijke inval van een kouden luchtstroom
is te verwachten. Wel was de laatste dagen de
wind noordeiyk, maar deze wind behoorde niet
zooals in koude Meimaanden en by sterke af
koeling tot 'n algemeene noordwestelyke lucht-
strooming, welke, uit het hooge noorden ko
mende, koude lucht aanvoert. Integendeel, wy
hebben thans te doer, met een oostelyken lucht
stroom, welke zeer droog en niet heel koud is,
maar die over ons land naar 't zuiden ombuigt.
Dat is heel iets anders dan in koude Meimaan
den. Wij zien dan cok, dat het weer voor den
tijd van het jaar niet te koud en verder droog
en zonnig is, in tegenstelling met het betrokken,
buiige weer in andere jaren.
Dit alles is geheel in overeenstemming met
de grondslagen voor de verwachting, dat dit
maal de IJsheiligenafkoeling niet veel zou te
beteekenen hebben, wy komen daar later wel
op terug.
(Nadruk verboden)
De minister van Sociale Zaken heeft aan de
vaste leden van de commissie van advies, be
doeld in artikel 8 der Bedryfsradenwet, de na
volgende personen als tijdelijke leden toege
voegd:
1. A. Th. Baart te Rotterdam, 2. J. van den
Berg te Harmeien, 3. N. Hooyboer te Utrecht,
4. H. J. de Kroon te Culemborg, 5. J. van der
Post te Utrecht, 6. J. W. Rijkenburg te Ruurlo,
7. H. Vonk te Sappemeer, 8. P. A. Westdijk te
Rotterdam.
Deze toevoeging geschiedt ten behoeve van het
uitbrengen door vorengenoemde commissie van
een advies omtrent de wenscheiykheid van het
instellen van een bedryfsraad voor de klompen
industrie en omtrent andere daarmede verband
houdende onderwerpen, in artikel 8 der Bedryfs
radenwet bedoeld.
De bond van Nederlandsche grossiers in ver-
sche zuidvruchten en aanverwante artikelen te
Amsterdam, de nieuwe zuidvruchtenbond te
Leiden en een zestal vooraanstaande zuidvruch.
tenfirma's geven in een adres aan den minister
van Economische Zaken hun standpunt te
kennen betreffende de richtlijnen, aangegeven
in het rapport inzake overneming der land
bouwcrisismaatregelen door de bedryfsgenooten
Adressanten zijn van meening,'dat als de
overneming der landbouw-crisismaatregelen zou
plaats vinden op de in het rapport aanbevolen
wijze, de toestand voor den handel nog ongun
stiger zou worden dan hij reeds is.
Indien tot de bedoelde overdracht besloten
wordt, dan verzoeken zy den minister te erken
nen het groote belang, dat voor den import-
handel aan deze maatregelen verbonden is en
bij alle te treffen voorzieningen geiyktydig zoo
wel met den tuinbouw als met den handel over
leg te plegen, alsmede de bevoegdheden van den
handel op zijn gebied gelykwaardig te doen zyn
aan die van den tuinbouw op zijn gebied.
Sedert 1 April 1934 werd bij wyze van proef
door den P.T.T.-dienst in navolging van de
Eng. „business reply-telegram" een dienst van
„antwoord-telegrammen" ingevoerd. Hierbij
werd de gelegenheid opengesteld om by circu
laires of correspondentie telegramformulieren
in te sluiten, geldig om binnen een bepaalden
tijd een telegrafisch antwoord te verzenden. De
kosten werden dan achteraf verrekend. Van
deze door P.T.T. verleende faciliteit blijkt,
echter door het publiek zoo goed als geen ge
bruik gemaakt te zijn, zoodat deze proefrege-
ling met ingang van Vrijdag werd ingetrokken.
Hetzelfde lot ondergaat de proefregeling in
zake automatische verzending zonder extra
kosten van gelukstelegrammen in het bin-
nenlandseh verkeer. Hierbij kon men jaarlijks
aan den telegraafdienst een opgaaf verstrekken
van de adressen, waaraan op een bepaalden dag
van gelukstelegram moest worden verzonden.
Van deze regeling blykt echter door het
publiek in het geheel geen gebruik gemaakt te
zijn, zoodat ook deze met ingang van Vrydag
is opgeheven.
Naar Int. Aero Press verneemt zal de 3e In
ternationale Luchtvaarttentoonstelling te Milaan
van 2—17 October 1939 gehouden worden, tege-
lyk met de jaarlijksche Internationale Milaan-
sche tentoonstelling.
Zooals gebruikeiyk zullen vliegtuigen, motoren
en accessoires worden tentoongesteld. Ook een
Nederlandsche vertegenwoordiging van
Fokker en Koolhoven wordt verwacht.
Voor de Amhemsche rechtbank had zich gis
termorgen in hooger beroep te verantwoorden,
de 49-jarige overwegwachter J. Hey in 't Kerk-
Avezaath, die door den kantonrechter te Tiel
was veroordeeld tot 25 gulden boete subs 20
dagen hechtenis, terzake dat hy als overweg
wachter der Nederlandsche Spoorwegen, belast
met het bedienen van de beweegbare afslui
tingen van den openbaren spoorwegovergang op
den Lingendijk, gelegen in de spooriyn Dor
drechtNijmegen, deze afsluiting niet gesloten
heeft voordat een rangeerdeel-tractor met wa
gen, gekomen uit de richting van het station
Tiel, op dien overweg was, zoodat dit rangeer-
deel dien overweg op- en overreed zonder dat-
de beide afsluitingen waren gesloten.
Verdachte verklaarde op 12 November 1938
dienst te hebben gedaan als overwegwachter
op den spoorwegovergang aan den Lingendyk.
Vlak voor het rangeerdeel was een trein ge
passeerd en om nu het publiek, dat voor de
boomen van het hoofdspoor stond, niet te lang
te laten wachten, had verd. de boomen van een
zyspoor, waarlangs het rangeerdeel passeerde,
opgetrokken. Eenig gevaar voor bet publiek
bestond er volgens verd. niet
Pres.: Maar het was u toch verboden de boo
men te openen, voordat de trein gepasseerd
was?
Verd.: Inderdaad, maar ik heb het gedaar
terwille van het publiek.
Verd. is reeds door de directie van de Ned.
Spoorwegen disciplinair gestraft met voorwaar
delijke inhouding van één dagloon en 3 maan
den proeftyd.
De officier van justitie achtte verdachte's
schuld aanwezig en vorderde bevestiging van
het vonnis van den kantonrechter.
Uitspraak 25 Mei.
Met het doel, „er wat af te krijgen", tee-
kende de 40-jarige H. 'W., astroloog, wonende
te Apeldoorn hooger beroep aan van een von
nis van den kantonrechter te Arnhem, waarbij
hy was veroordeeld tot 100 gulden boete subs.
2 maanden hechtenis wegens het onbevoegd
uitoefenen van de geneeskunde. De astroloog
behoorde tot die categorie van menschen, die
voornamelyk in de kleinere plaatsen met
wonderdokteren hun kostje trachten op te
scharrelen en daartoe in die plaatsen „zit
dagen" houden.
Op een van deze zitdagen te Dieren vervoeg
de zich by den astroloog een juffertje, dat
ïydende was aan een of andere kwaal, voor
genezing waarvan zy de hulp van den wonder
dokter kwam inroepen.
Of de astroloog na grondige bestudeering
van den sterrenhemel er achter was gekomen
op welke wyze de juffrouw van haar kwaal te
genezen was, weten we niet. maar in ieder
geval kreeg zij een potje zalf mee om op de
handen te smeren.
De genezing vlotte niet erg en daarom kwam
het juffertje een tweede maal op bezoek by
den astroloog. Als het dan niet langs den uit-
wendigen weg bereikt kon worden, moest het
maar langs den inwendigen. De juffrouw kreeg
een pakje kruiden mee en moest daar thee
van zetten. Ook nu bleef de genezing uit. Het
gevolg was, dat de politie er aan te pas kwam
en de wonderdokter voor den kantonrechter
moest verschynen. Voor de rechtbank verklaar
de verd. zitdagen te hebben gehouden, uit
sluitend om de astrologie te beoefenen.
Officier: Doet u nu nog aan dien nonsens?
Verd.: Nee, ik ben in de werkverschaffing
Mr. de Zaaier: Dat is heel wat nuchterder
werk, hé!
De officier van justitie achtte verd. schuldig
doch vond de straf wel wat te zwaar.
Voor de twee feiten, een keer voor de zalf
en een keer voor de kruiden, vorderde de offi
cier twee geldboeten van 10 gulden of 2 maal
10 dagen hechtenis.
De rechtbank te Assen zal Vrydag 26 Mei de
zaak behandelen tegen den landbouwer K. G.
uit Roswinckel, vroeger kassier van de Boeren
leenbank aldaar, die in verband met de gerucht
makende onregelmatigheden by deze insteiling
zich zal hebben te verantwoorden wegens ver
duistering in dienstbetrekking en valschheid in
geschrifte.
Den landbouwer is o.m. ten laste gelegd, dat
hy zich in het tydvak van 1927 tot 1938 schuldig
heeft gemaakt aan verduistering van een geza
menlijk bedrag van ongeveer f 246.000, welk be
drag toebehoorde aan de Coöperatieve Boeren
leenbank te Roswinckel, van welke instelling
verdachte kassier was. Voorts wordt ten laste
gelegd, dat verdachte in 1938 een rekening en
balans van genoemde leenbank valschelyk heeft
opgemaakt, door als totaal-bedrag der uitstaan
de voorschotten in de balans te vermeiden
f 604.000 in plaats van f 438.000.
Met ingang van 16 Mei 1939 is benoemd:
Tot burgemeester der gemeente Veendam: J.
A. Hoogkamp.
De heer Hoogkamp, geboren 2 Juli 1893 te
's-Gravenhage, is hoofdcommies, chef der af-
deeling financiën en verificatiën ter gemeente
secretarie van Leeuwarden.
Tot burgemeester der gemeente Eenrum: Mr.
J. G. R. Vos.
De heer Vos, geboren 1 September 1901 te
Grave, is volontair ter gemeentesecretarie van
Delfzyl.
Tot burgemeester der gemeente Bruinisse: W.
van den Berg.
De heer Van den Berg, geboren 8 September
1886 te Bruinisse, is wethouder aldaar.
Tot burgemeester der gemeente Wildervank;
H. de Wit.
De heer De Wit, geboren 12 April 1880 te
Zandweer, is directeur van het Volksblad voor
Groningen en Drente, te Groningen.
Aan J. F. Th. van Rossum is op zijn verzoek
eervol ontslag verleend als lid van den Voogdy-
raad te Utrecht, onder dankbetuiging voor de
als zoodanig bewezen diensten.
Aan ds. L. Moolhuizen, predikant te Oostwold
(Oldambt), is, op zyn verzoek, met ingang van
1 Mei 1939 eervol ontslag verleend als reserve-
veldprediker voor den tijd van oorlog by het
leger te velde.
Met ingang van 1 Augustus 1939 is aan den
lsten technisch-ambtenaar bij 's Ryks kustv er-
lichting L. de Nie, op zyn verzoek, wegens het
bereiken van den pensioengerechtigden leeftyd,
eervol ontslag uit zijn betrekking verleend en is
benoemd tot lsten technisch-ambtenaar by 's
Rijks kustverlichting, in vasten dienst, de tech
nisch-ambtenaar by 's Rijks kustverlichting J.
de Vries.
Benoemd is, met ingang van 16 Mei 1939, tot
commissaris van het loodswezen, de betonning,
bebakening en verlichting 2e categorie, ter
tijdelijke standplaats 's-Gravenhage, de com
missaris van het loodswezen, de betonning, be
bakening en verlichting, tevens van het loods
wezen 3e categorie, ter stadplaats Neuzen, O. A
Rueck.
Voor den tijd van vyf jaren zyn benoemd tot
militair commissaris van het Nederlandsche
Roode Kruis de heer J- Daniels, gepensionneerd
ritmeester der cavalerie te 's-Gravenhage, en
de heer H. Ludwig, gepensionneerd kapitein der
infanterie te Breda.
Vergunning is verleend tot het aannemen van
de versierselen van commandeur der orde van
St. Sava van Zuid-Slavië aan G. D. Gratama,
directeur van het Frans Hals-museum te Haar
lem.
Toegekend is de aan de orde van Oranje-Nas-
sau verbonden eere-medaille, in brons, aan H.
Swart, werkzaam by de familie Anema, te Sint-
Anna-parochie, gemeente Het Bildt, aan T. van
der Veen, landarbeider bij den heer T. Schurer,
te Herbayum, gemeente Franekeradeel, en aan
T. Hiemstra, landarbeider bij den heer G. Ane
ma, te Dongjum, gemeente Franekeradeel: in
zilver aan E. L. van der Veen, werkzaam bij de
firma Van Woerden, te Akkrum, gemeente Utin-
geradeel.
Benoemd zyn by den Octrooiraad: te rekenen
van 1 Januari 1939 tot hoofdingenieur: mej. ir.
C. H. Pontier en dr. W. Euwe, te rekenen van 1
April 1939 tot plaatsvervangend lid ir. A. J. van
der Hoeve.
Met ingang van 1 Juni 1939 is benoemd tot
adjunct-inspecteur bij de inspectie voor de be
scherming van de bevolking tegen luchtaanval
len A. van Batenburg.
"ot haalde de schouders op en keek naar
'hallo, snelvlietende beekje:
tel ua.ar hebben we ons lang over verbaasd,"
ebbp"v!ah bij de plaats, waar we onze hutten
Sebouwd, is een groote, diepe put in
'hgetr5°ncl, en daar verdwijnt nu al sedert het
i Ik we °P het eiland zijn, het water
's, geloof, dat het vroeger een geiser geweest
toen het eiland wegzonk, fs uitgedoofd,
Van onderen met de zee in verbinding
•Op] we hebben wel eens geprobeerd, met een
Vs jhhg eind touw te peilen, hoe diep het
'iv ar we hebben nooit grond gepeild, het
'tktwl een buis zijn, die van onderen in zee
!*l j. eek de professor ook het waarschynlijkst
j. richtten hun aandacht weer op het ter-
teW °nd°m hen. Het water stroomde hier tus-
teej) twee verhoogde oevers, het was nu ook
r°tc; meer, waarop ze traden, maar zand-
'itjgj Het water had deze in den loop der
diep uitgeschuurd tot een prachtige,
gladde bedding, waardoor het kristalhelder
voortstroomde. Vijf minuten later maakte het
ravijn een tweede scherpe wending en toen ze
die hadden omgeloopen, stonden ze verrast stil.
Het ravijn verwijdde zich hier plotseling tot
een grooten ketel, met zuiver rechte', gladde
wanden. Het leek een reusachtige cylinder, die
op zijn eene einde was gezet, en op den bodem
waarvan een vijftal houten blokhuizen was ge
bouwd. Het water, waarlangs ze waren gewan
deld, liep naar een punt, midden in den bodem
van dien cylinder en verdween daar, zonder een
poel te vormen, zonder lawaai; het goot zich
eenvoudig in een ronde opening in den rots
bodem en verdween.
Hun verbazing duurde echter niet lang, want
de professor keerde zich om en zei:
„Kom, lui, er zijn belangrijker dingen voor
ons te doen op het oogenblik, als we onzen
schat te pakken hebben, na veel verschieten van
kruit, kunnen we alles op ons gëmak bekijken;
nu moeten we ons bezig houden met strategie."
En daar hielden ze zich mee bezig. Ze gin-en
de grootste der vijf hutten binnen, ontstaken
een petroleumlamp, want er drong slechts wei
nig licht in het diepe dal, en bogen zich over
een kaart, die hun begeleider op de tafel had
liggen.
Het was wederom een vluchtige schets van het
eiland en op de plaats, waar ze de versterkte
posten wisten, waren roode kruisen aangebracht.
„Op deze plaatsen zijn versterkte posten!"
begon Crawley, maar de professor hief glimla
chend zijn hand op.
hij, „heeft me dat allemaal verteld, maar op
welke van uw posten is het meest versterking
noodig, om het eiland met succes tegen een
overmacht te kunnen verdedigen? Dat wil zeg
gen, gedurende op zyn hoogst vier en twintig
uur;'over een uur of twintig verwacht ik de
„Wanderer" hier en dan zijn we in staat, ieder
een het hoofd te bieden.... maar waar is op
het oogenblik het zwakke punt van het eiland?"
Crawley aarzelde niet, en plaatste twee vin
gers op twee roode kruisen tegen den bergrug
aan.
„Hier!" zei hy.
Het waren de twee schuttersposten, die, en
kele kilometers van elkaar, tegen den bergwand
waren gelegen en die met hun tweeën het ge
heele, lange strand moesten beheerschen.
„Dit is het zwakke punt!" zei hij, „als we twee
man aan één zyde van 't eiland hebben, bij die
rotsklompen, en drie man, zooals er nu zyn, by
de landtongen, geen mensch komt déar door
maar als de heele bende op verschillende plaat
sen van 't strand gaat aanvallen en onze men
schen dwingt, op verschillende plekken tegeiyk
vuur te geven, dan kan het wel eens gebeuren,
dat er iemand doorsluipt. En als zich iemand
van den vijand in het gebergte heeft genesteld,
dan is er geep houden meer aande verster
king, als u die gaat aanbrengen, is htt nuttigst,
verdeeld over de lengte van het strand."
De professor bekeek nog even peinzend de
kaart en knikte:
„Je hebt absoluut gelijk!" zei hy dan. „Dus
er moet om te beginnen een man naar den an
deren uithoek van het eiland, om den man daar
te gaan helpen? Dan zal dat onze derde matroos
zijn, vermoed ikPeterson, als jij dien eenza
men drommel daar eens wat ging opvroolyken,
heb je munitie genoeg?"
De matroos klopte op zyn uitpuilende zakken
en slingerde zijn geweer over zijn schouder. Maar
dan betrok zijn gezicht en hy keek den stuur
man even aarzelend aan.
„Wat is er, Peterson?" vroeg die den ma
troos, „heb je weer honger?"
De matroos, een reusachtige, blonde Zweed,
keek hem verontwaardigd aan, en zei:
„Neen, stuurman, maar valt daar ook wat te
vechten?"
Onder het bulderend gelach, dat er opging,
vernamen ze de stem van den stuurman, die
hem beloofde dat hij, als het eenigszins moge-
lyk was, den vijand naar hem toe zou jagen,
of hem anders zou laten halen
Peterson vertrok opgewekt, onderweg zijn ma
gazijn vullend. De strijdlust van Peterson bleex
echter aanstekelijk te hebben gewerkt, want de
stuurman zelf informeerde plotseling, waar zij
zouden moeten gaan zitten.
De professor deelde hem mede, dat George
en O'Reilly tezamen met een man van de be
zetting den eenen post zouden nemen en de
stuurman, hijzelf en Crawley de andere.
Iedere post had dan drie man en er bleven
de twee man boven in het gebergte over, die
als reserve zouden fungeeren en zich naar elke
plaats spoeden, die ze zagen, dat bedreigd werd.
Tot hun stomme verbazing liep Crawley toen
naar een hoek van het vertrek en nam een
telefoonhoorn van den haak.
„Heb jullie hier telefoon!" zei de stuurman,
en ook de professor keek verbaasd.
„Wel zeker!" lachte Crawley, „we hebben een
radiozender en ontvanger, waarvoor we een
heele accumulatorenbatterij hebben staan; het
was een kleine moeite, een draad te leggen
naar den uitkijkpost boven op den hoogsten
top van het gebergteik zal twee lui, die
daar nog zitten, van de plannen op de hoogte
stellen."
Hy sprak een tydlang in den hoorn en drukte
hun op het hart, goed uit te kyken, of ze den
torpedojager niet zagen; die moest in den loop
van den middag aankomen. Hadden ze dien ge
signaleerd, dan mochten ze onder geen voor
waarde iets doen, wat kon verraden, dat het
eiland bewoond was, maar dan moest een van
hen naar beneden komen, en hem verwittigen
van den koers, dien het schip nam.
Toen hij den hoorn weer ophing, was het
Phyllis, die met een verontwaardigd gezicht haar
vaders arm een rukje gaf en vroeg, waar zy
moest blijven.
De professor keek haar verbaasd aan, terwyi
hij bezig was het magazijn van zyn zware Para
bellum te vullen.
„Wel, hier natuurlijk, in deze hut!" zei hy.
Phyllis keek hem kwaad aan:
„Om wat te doen? Sokken te stoppen?"
De professor lachte:
„Neen kind jy blijft hier, houdt je verband-
trommel klaar en kookt eten, dat is de taak
der vrouw, je wou me toch niet komen vertellen,
dat je met ons mee wilde gaan en schieten?"
gelach ging op, dat haar woedend maakte.
„Ik kan even goed schieten als u, vader, dat
weet u toch wel?" De professor knikte ernstig:
„Zeker, kind, maar ik vrees dat onze tegen
standers ook even goed kunnen schieten als ik
en daarom blijf jij hier, compris? Je zorgt, dat
er heete koffie en eten is, voor het geval er
een paar uitgeputte lieden iets noodig hebben:
jouw taak hier is zeker zoo belangrijk als die
van ons! En nu geen gemopper meerals
ik je er op betrap, dat je aan het schieten
wilt gaan, laat ik je onder bewaking stellen
Phyllis zag in, dat er niets aan te doen viel;
ze kende haar vader en als hij zoo sprak was
er niemand, zelfs zyn beminde dochter niet, die
hem van opinie kon doen veranderen.
Elk van de mannen nam een voorraad con-
servenblikjes mee; Crawley deelde hun mede,
dat er in elke hun voldoende drinkwater in den
grond was gegraven voor een heele week en
de twee ploegen van drie man vertrokken door
het ravijn.
Er waren twee mannen overgebleven in den
ultkykpost, die boven op het hoogste punt van
het gebergte was gelegen. Op het oogenblik, dat
de sloep het eiland bereikte, lagen er daar vier,
Crawley en drie man; maar Crawley was naar
beneden gegaan en had vervolgens per telefoon
een tweeden geroepen om een der posten aan de
kust te helpen versterken. De twee, die er wa
ren overgebleven, hadden een vrij gemakkelijk
baantje.
(Wordt vervolgd.)
