Meeningsverschillen onder de Japansche ministers Koninklijk schip een dag te laat KARPET Wat het verdrag van Milaan omvat Bruinkoolconflict werd beëindigd Het nieuws van heden WASSRN/VAH NAUWE SAMENWERKING MET BERLIJN EN ROME BEGIN ZOMERTIJD HET NIEUWE RAADHUIS TE AMSTERDAM GEHEIMZINNIGE BRAND TE HAARLEM DE BAROMETER Ml'WNWew VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZONDAG 14 MEI 1939 - OCHTENDBLAD BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal 13.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR .DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM ZES EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21787 Het vorstelijk bezoek aan Canada wordt daarom tot drie dagen bekort Nader bericht van boord bonnet voert het woord te Southampton t,Frankrijk herstelt zich thans met kracht" Idolen verheugd over Het nieuwe accoord *'He bekroning op het vredeswerk in Europa" Antï-Poolsche actie te Danzig Het Weer li™* Lichtspel van zoeklichten van twee oorlogsschepen der Amerikaansche vloot op de Hudson-rivier bij New-York Hiranoema hoopt tegenstrijdige meeningen dezer dagen nog te kunnen verzoenen Bloedige verliezen der Chineezen De situatie bij Amoy Amerikaansch protest Maarschalk Goering in Duitschland Hitier zou naar Godesberg gegaan zijn Putnam ontvoerd en weer bevrijd De uitgever van een tegen Hitier gericht werk Politieke rede door Franco bij het défilé Helium gevonden in den Hongaarschen bodem? Militaire belangen der asgenooten worden als onverbrekelijk beschouwd Ook nauwe politieke samenwerking Belangstelling voor een plan van architect H. W. Valk Regeeringsprogram van Tsjechië Bijzondere aandacht besteed aan werkverschaffing Groeiende sterkte der Britsche luchtmacht Spoedig worden duizend toestellen per maand gemaakt Prins-regent Paul in Florence De Baltische staten en Rusland DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN Rangschikking Man aangehouden, die verdacht wordt van moord en brand stichting WEER TARWEBROOD OP DE ITALIAANSCHE TAFEL NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et Ingez. mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroeoers" zie de rubriek OTTAWA, 13 Mei (Reuter). De Canadee- Sche minister-president Mackenzie King deelt mede, dat het bezoek van Koning George en Koningin Elizabeth van vier dagen tot drie dagen bekort zal worden. De interdepartementeele regeeringscommis,- Kie, welke de schikkingen voor de reis van het koningspaar treft, is nu bezig de verande ringen te bestudeeren die in de rondreis moe ten worden aangebracht wegens de vertraging, ^elke de „Empress of Australia" ondervindt. In Ottawa werd vandaag officieel bekend gemaakt hat het schip niet op het vastgestelde tijdstip ®al aankomen. Van boord werd gemeld dat het schip den Seheelen nacht en ochtend beurtelings heeft Bevaren en stilgelegen. De sirene loeit voortdu rend. In den nacht van Vrijdag op Zaterdag sijn slechts 29 mijl afgelegd. Verder bericht Reuter uit Ottawa dat uit haam van het geheele land de minister-presi dent van Canada aan het Britsche koningspaar °P zijn bezoek aan Canada een gouden bord 2al aanbieden, waarop een kaart van Canada is gegraveerd. Op deze kaart zal de route welke lÜ zullen maken en de plaatsen waarin zij zich Sullen ophouden staan aangegeven. Vermoedelijk zal dit geschenk 20 Mei worden aangeboden, wanneer de verjaardag des Ko- hings in Canada zal worden gevierd. Reuters speciale verslaggever meldt: „Terwijl langzaam vooruit varen, zagen wij, toen he mist een oogenblik optrok, op een afstand van ongeveer een kwart mijl den grootsten ijs berg van de reis. In de afgeloopen dagen is de hiist soms zoo dicht geweest, dat men vanaf het Promenadedek het water niet kon zien. Van middag te twaalf uur bevond het schip zich op ongeveer 220 mijl van kaap Race. Tweemaal zijn de machines op achteruit ge- tet: eerst, omdat recht vooruit een ijsberg werd Bezien en daarna, omdat aan stuurboord een Beheel ijsveld dreef. Een schip, dat zich dicht 'h de nabijheid bevond, hoewel wij het niet bonden zien, vroeg onze positie om zijn eigen Positie vast te kunnen stellen. De opvarenden *an dit schip hadden gedurende vier dagen niets bunnen zien." SOUTHAMPTON, 13 Mei (Havas). De Fran- 8che minister van Buitenlandsche Zaken Georges bonnet heeft een rede gehouden aan het noen maal, dat werd aangeboden door de „Alliance frangaise" te Southampton. Na hulde te heb ben gebracht aan het werk van deze v«reeniging en haar voorzitter Georges Duhamel, ®oide de minister dat Frankrijk wederom ver dient te worden geacht en te worden bemind. Het land herstelt zich met kracht. In de fa brieken wordt thans zestig uur per week ge- ^erkt en het fabriceerren van het materieel, dat noodzakelijk is voor de landsverdediging. Baat steeds sneller. Op het oogenblik zijn in ge heel Frankrijk slechts 27 stakers. De zware las- *en voor de schatkist zijn voor het loopende jaar Bedekt. Vervolgens wees spreker er op dat Engeland *elfs den militairen dienstplicht aanvaardde, ™elke zoo in tegenspraak is met zijn tempera ment en traditie. Het heeft zijn veiligheidssy- teem uitgebreid tot den Rijn en zelfs tot den /"eichsel. Zoowel het Fransche als het Britsche Pjb heeft afschuw van den oorlog. Maar Frank- ,1Jb en Engeland hebben hun woord gegeven aan landen die bereid zijn voor hun onafhanke- ■ikheid te strijden en zij zullen hun woord ouden. Beide landen willen hetzelfde en willen 't met gelijke middelen bereiken." Sonnet is vervolgens naar Londen vertrokken, jV keert Zondag naar Parijs terug. Hij zal te ribden leden van het Britsche kabinet ont moeten. bWARSCHAU, 13 Mei. (Havas) De Poolsche j®den hebben het bericht over het tusschen y01?eland en Turkije gesloten accoord met groote 'doening ontvangen. Zij zien hierin voor de tu handsche Zee de pendant van het accoord sschen Engeland en Polen. De dijk tegen elke fritoriale wijziging en tegen de neiging tot Bernonie van sommige landen, schrijft de „Ex- acess Poranny", wordt met den dag sterker. Het c°ord met Turkije zal ook den weerstand op n Balkan versterken, welke niet meer de uanschuur van Duitschland kan worden. De jj, b van gisteren, zegt de „Wieczor Warzawski", de bekroning van het vreedzame reorganisa- tiew. erk in Europa. ANZIG, 13 Mei (Reuter). De vandaag hier hkorr.ende Poolsche dagbladen, waaronder de bi hi?ta Polska". zijn wederom op groote schaal *inv 'ae Benomen. Naar een Poolschen boek- el is met steenen gegooid. lllllllllllllllllllllllllllllilIHlIIIIIIIIIIIIIIMu H VOOR HET GEHEELE LAND: aanvankelijk licht lot half bewolkt, droog en koel weer, later toenemende bewolking, zelfden temperatuur als gisteren en toe- =E nemende kans op eenigen regen. Zwakke 55 H tot matige, later toenemende Noordelijke 55 55 tot Noord-Westelijke of Westelijke wind. 55 ALGEMEENE VOORUITZICHTEN: 55 aanhouden van den Noordelijken wind, 55 tijdelijk iets zachter. illllllllllllillllllllllllllillllllllllllllllllllllllilllljlllllllllllllllllllllllllli U KUNT OVERAL EEN KOOPEN, MAAR U VINDT GEEN BETERE SORTEE RING DAN IN DE MAGA ZIJNEN VAN W JANSWEG17- KRUISSTR.22 I1 a a P3 L_E' rv^i EN DE PRIJZEN ZIJN LAAG TOKIO, 13 Mei (Havas). In welingelichte kringen wordt onthuld, dat in het kabinet- Hiranoema ernstige meeningsverschillen zijn ontstaan over de kwestie der betrekkingen van Japan met Duitschland en Italië. Na de in April gehouden besprekingen over de versterking van het antikominternpact was rr.en het in Tokio eens geworden over een for mule, welke den asmogendheden begin Mei in de bijeenkomst te San Remo was voorgelegd. Japan zou hierin oen beiden asgerrooten het sluiten van een militair pact van wederzijdschen bijstand hebben voorgesteld waarbij het uitslui tend op de fronten van het Verre Oosten be hoefde te intervenieeren, en wel in geval de Sovjet-Unie in een conflict tegen Duitschland en Italië zou worden betrokken. Dit voorstel zou nu zoo verzekert men in welingelichte Japansche kringen in Rome, en meer nog in Berlijn, zeer slecht zijn ontvangen. Zelfs zou gesproken zijn van een verbreking van den antikominterndriehoek. Inmiddels zou men te San Remo besloten hebben tot het sluiten van een militaire alliantie tusschen Duitschland en Italië zonder Japan. Op het voorstel van Tokio zou men hebben aangemerkt, dat Japan bij een Europeesch conflict, waarin de Sovjet- Unie neutraal bleef, een toeschouwer zou kun nen blijven. Men zou Tokio daarom verzocht hebben een zoodanige overeenkomst aan te gaan, dat Japan op meer duidelijke wijze met de politiek Ber lijnRome verbonden werd. Deze kwestie heeft haar weerklank gevonden in het Japansche kabinet. Zoo wordt uit betrouwbare bron vernomen dat het Japansche leger aan Duitschland en Italië voldoening zou willen geven, terwijl Arita strict wil vasthouden aan de door het kabinet in het begiu van de maand vastgestelde gedrags lijn. Men verzekert, dat Hiranoema nog goede hoop koestert, de tegengestelde gezichtspunten tijdens het weekeinde met elkaar te verzoenen over een nieuwe compromis-formule, welke de laatste 48 uur is opgesteld. Op aeze wijze zou een crisis vermeden kunnen worden, welke zoo wel op de binnen- als op de buitenlandsche po litiek haar invloed doet gelden. Naar Domei uit Amoy meldt hebben Japan sche troepen te Koelangsoe, de internationale nederzetting waar zij dezer dagen een landing ten uitvoer brachten, gistermorgen het vuur ge opend in antwoord op het machinegeweervuur aer Chineezen vanuit de stellingen nabij de petroleumtanks der Aziatische petroleummaat- schappij te Soengsoe op het vasteland. Japan sche marinevliegtuigen hebben de Chineesche stellingen gebombardeerd. Volgens een Reuter-bericht uit Tsjoenking zijn de Fransche en Beigische zaakgelastigde en drie journalisten gisteren op den Jangtse aan groot gevaar ontsnapt, toen een sampan, waar mede zij de rivier overstaken om de schade in oogenschouw te nemen, welke het Japansche luchtbombardement van gisteren in de staa had aangericht, door een rivierboot werd aangevaren en alle vijf in het water terecht kwamen. Na geruimen tijd tegen den stroom te hebben ge worsteld werden zij door Chineesche jonken opgepikt. Men gelooft, dat bij den luchtaanval van gisteren ongeveer 300 bewoners zijn gedood of gewond. Drie Japansche vliegtuigen zou den zijn neergeschoten. Van één is het wrak gevonaen. Ruim een millioen Chineezen zljn,#olgens dr. Yen Foe Tsjing, directeur van den nationalen gezondheidsdienst, in den oorlog gedooa of gewond en ongeveer 6 millioen kinderen zijn dakloos geworden. Dr. Jen Foe Tsjing verklaarde eveneens dat vijfduizend burgers werden gedood, tweeduizend gewond en 2391 gebouwen vernield werden bij de luchtaanvallen op Tsjoengking op 3 en 4 Mei. Hij voegde er aan toe dat vijftig millioen Chi neezen uit hun woningen waren verjaagd, waar onder zestien millioen ondersteuning van staats wege ontvingen. Ock zeide hij dat maarschalk Tsjang Kai Sjek een bevel had uitgevaardigd waardoor het winnen van opium in de Zuid westelijke provincies ten strengste werd ver boden. Naar Havas uit Washington bericht, heeft Hull in een persconferentie medegedeeld, dat de ambassadeur te Tokio tot de Japansche regeering een mondeling vertoog heeft gericht naar aanleiding van de luchtaanvallen op Tsjoengking, Ningpo en Foetsjau. Huil zeide dat het protest berust op het bekende standpunt der Amerikaansche regeering, die bombardeeren van de burgerbevolking veroordeelt. De ambas sadeur heeft nog gsen mededeeling gedaan van het antwoord der Japansche regeering. MUNCHEN, 13 Mei (Havas). Vanochtend te kwart voor twaalf is de speciale trein, waar mede Goering naar Berlijn terugkeert, Mtinchen gepasseerd. Von Ribbentrop is reeds gisteravond naar Berlijn teruggekeerd. In gewoonlijk goed ingelichte kringen te München gaat het gerucht, dat Hitier vanmid dag naar Godesberg aan den Rijn zal gaan, waar hij gewoonlijk in het voorjaar enkele dagen vertoeft. LOS ANGELES, 13 Mei. (Havas) De uitgever Palmer Putnam, de echtgenoot van de omgeko men aviatrice Amelia Earhart, die in den afge loopen nacht uit zijn woning te Los Angeles verdwenen was, is vanochtend door de politie teruggevonden in een in aanbouw zijnd huis te Bakersfield op 100 kilometer van Los Angeles. Hij was gebonden. Volgens zijn verklaringen is hij ontvoerd door twee mannen, die Duitsch spraken en van hem wilden weten, wie de schrij ver was van het boek „De man, die Hitier dood de", dat door Putnam is uitgegeven. Hü slaagde er in hen er van te overtuigen, dat hij den naam van den schrijver niet kende. Het is bekend, dat Putnam onlangs een brief heeft ontvangen, waarin hij met den dood be dreigd werd, indien hij de publicatie van het boek niet zou staken. Die brief was geteekend: „De nazi's van Los Angeles Heil". Putnam ver klaarde, dat de ontvoerders hem gistermiddag in zijn garage hadden verrast. Zij lieten hem in een auto stappen en reden weg. Hij was niet mishandeld. MADRID, 13 Mei. (Havas) Franco zal ter ge legenheid van het overwinningsdéfilé een rede houden. Het is geen toeval, dat hij bij het vlieg- feest van gisteren geen enkele toespeling op de internationale vraagstukken heeft gemaakt. Op 18, 19 of 20 Mei de datum is nog niet precies bekend zal hij de houding van Spanje uiteen zetten. BOEDAPEST, 13 Mei (Reuter). Het is mo gelijk, dat in Hongarije bij de Roemeensche grens helium zal worden gevonden, het gas, dat Duitschland noodig heeft voor zijn Zeppelins. Reeds vele jaren is de bevolking van dit ge bied gewoon diepe putten te boren, waaruit zij gassen put voor verwarming en verlichting. Men veronderstelt thans, dat hier ook helium zal worden gevonden, en deskundigen zullen een onderzoek hiernaar instellen. Vannacht begint de Zomertijd. Zet dus hedenavond voor het naar bed gaan de klok een uur vooruit. PARIJS, 13 Mei (Havas). De „Matin" publiceert den inhoud van het Duitsch- Italiaansche verdrag. De verantwoordelijk heid voor de juistheid der inlichtingen blijft geheel voor rekening van dit blad. Volgens den Romeinschen correspondent van de Slatin" heeft de Italiaansche ambassadeur te Berlijn op 8 Mei het Palazzo Chigi in kennis gesteld van de Duitsche voorstellen betreffende de redactie van het militaire en politieke ver drag. Deze voorstellen voorzien in acht punten Het verdrag zou voor tien jaar gelden en daar na voor herziening vatbaar zijn, De tekst van het militaire gedeelte, door Hitier zelf aangegeven, bepaalt: le. In geval van een Europeesch conflict zullen Berlijn en Rome onmiddellijk tot mi litair overleg overgaan. De persoonlijkheid, belast met dit overleg, wordt met name aan geduid in een geheim toegevoegd protocol. 2e. De contracteerende partijen zullen zich verplichten haar belangen als onver brekelijk verbonden te beschouwen. Dit be- teekent dat in geval van een conflict, waar- bi) slechts een der partijen direct betrokken is, beide landen een militair blok zullen vor men en onmiddellijk zullen overgaan tot vereeniging van hun commando's en hun strategische actie. 3e. De contracteerende partijen zullen zich verplichten de wapenen slechts gelijktijdig en na een overeenkomst neer te leggen. Het politieke gedeelte van het verdrag be vestigt de grondbeginselen van de as, doch voegt daaraan twee punten toe: le. De contracteerende partijen zullen zich verplichten wederkeerig elkanders vriend schapsbetrekkingen, reeds tot stand geko men door welomlijnde verdragen of verbon den, te eerbiedigen. 2e. De contracteerende partijen zullen zich verplichten niet te onderhandelen over en a fortiori niet te zullen overgaan tot het teekenen van eenig nieuw accoord van wei- Ken aard ook, zonder -dat tevoren tusschen Berlijn en Rome overleg is gepleegd. De andere door Hitier voorgestelde hoofdpun ten behooren tot de categorie van de gewone .diplomatieke en militaire overeenkomsten. NEW-YORK, 13 Mei (Reuter). Vandaag zijn overeenkomsten geteekend door de meeste mijneigenaren en den mijnwerkers- bond. Men verwacht, dat de meerderheid der 360.000 stakers in de Appalachen en el ders Maandag het werk zal hervatten. Bij de bespreking van de tentoonstelling in het Stedelijk Museum der op de gehouden prijs vraag ingezonden ontwerpen voor een nieuw Raadhuis te Amsterdam, hebben wij reeds bij zonder gewezen op een plan van den architect H. W. Valk te 's Hertogenbosch. Valk had, in tegenstelling tot bijna alle andere inzenders, zijn hoofdgevel niet dwars op de as van de Utrecht- schestraat geplaatst, doch de as van zijn gebouw in het verlengde van die van de Utrechtsche- straat gelegd. In verband daarmee overschreed hij de rooilijn en liet het verkeer Wetering schansSarphatistraat een flauwe bocht maken. Zijn project bood het voordeel van een alzijdig front, waardoor een interessanter aspect werd verkregen en een veel imposanter plaats voor burgerzaal, hal en raadzaal, die achter elkaar komen te liggen, in de geheele lengte van het gebouw. Na de beëindiging der tentoonstelling heeft deze architect zijn plannen nog omgewerkt en verrijkt en een maquette laten vervaardigen. Deze gaat hij thans, met perspectiefteekeningen, exposeeren in de Marmeren Zaal van het Ame rican Hotel, Maandag a.s. te drie uur. Autori teiten en belangstellenden zijn hiervoor uitge- noodigd- Het Initiatief-Comité Amsterdam (I.C.A.) or ganiseert deze expositie. De criticus Jan Engelman zal den heer Valk inleiden, waarna deze zijn plannen zal uiteen zetten. PRAAG, 13 Mei (DNB) De voorzitter der re geering van het rijksprotectoraat Bohemen en Moravië, generaal Elias, heeft voor vertegen woordigers der Tsjechische pers een overzicht gegeven van zijn regeeringsprogram. Het voor naamste vraagstuk van het Tsjechische volk is de werkverschaffing, dat de regeering in samen werking met den rijksprotector snel wil op lossen. Zij overweegt daartoe de invoering van een arbeidsdienstplicht. Op economisch gebied heeft de regeering tot ingrijpende maatregelen besloten. De export blijft een levensbelang van dit gebied. Bijzon dere zorg zal de regeering aan de prijsvorming wijden. De oplossing van het jodenvraagstuk zal geschieden overeenkomstig de belangen van het openbare leven en de eischen der ongestoorde economische ontwikkeling. Binnenkort zal de desbetreffende verordening gepubliceerd worden. LONDEN, 13 Mei. (Havas) Volgens de „Eve ning Standard" zal de maandelijksche vliegtuig- productie in Engeland over zes weken de duizend overschrijden. Dit getal van 1.000 per maand wordt, aldus het blad, beschouwd als het maxi mum van de productie, die de Duitsche industrie kan bereiken. Het Britsche cijfer zal echter snel blijven stijgen en het staat vast, dat vóór het einde van den zomer de meerderheidsmarge van de Duitsche luchtmacht verdwenen zal zijn. Aan het einde van het jaar zou de Britsche lucht macht sterker dan de Duitsche kunnen zijn. FLORENCE, 13 Mei (Stefani). Prins Paul van Joego-Slavië is in Florence aangeko men, waar hjj verwelkomd werd door den kroonprins, graaf Ciano e.a. KAUNAS, 13 Mei (Reuter) In de Litausche pers verschijnen berichten welke duiden op nau were betrekkingen tusschen de Sovjet-Unie en de Baltische staten. Naar gemeld wordt zal Potemkln een bezoek aan deze landen brengen na de bijeenkomst van den Volkenbondsraad Ook wordt gemeld dat in Kaunas een nieuwe Sovjet-gezant zal worden aangesteld, nadat deze post een jaar lang vacant is geweest. Het koninklijk bezoek aan Canada we gens vertraging in de reis tot drie dagen bekort. In het Japansche kabinet heerscht on- eenigheid over de samenwerking met Berlijn en Rome- Minister Bonnet hield een rede te Southampton. De inhoud van het verdrag te Milaan, zooals de Matin dien publiceert. In het Amerikaansche bruinkoolconflict werd overeenstemming bereikt. Benoemingen in het bisdom Den Bosch. Jonge vrouw te Tilburg door gasverstik- king om het leven gekomen. Het Engelsche voetbalteam speelt in Milaan tegen Italië met 22 gelijk. Beurs van New York: Stemming gemak kelijk. Het is nog voor velen de tijd van de groote schoonmaak en voor anderen is deze pas voorbij. De een heeft op nieuw na verhuizing of verandering zijn boeltje moeten herschikken, en anderen hebben zorgvuldig opnieuw hun oude meubilair geordend. Bij enkelen is het reusachtig gezelug. Dat ligt niet aan de duurte van meu bels en tapijten, maar wel aan de smaakvolle wijze waarop alles ge plaatst is. Op de kunst van het rang schikken komt zooveel aan. Ook in ons leven. We moeten de dingen in de juiste verhoudingen weten op ie stel len en elke zaak haar geëigende plaats kunnen geven. Er ha?igt enorm veel van af of we in ons leven orde weten te scheppen en voor alles den juisten tijd en de precieze plaats we ten te kiezen. Rangschikking moet er zijn in ons leven opdat het goed er. gezellig zijl Naar men ons mededeelt, heeft de sectie op het lijk van den bij den brand in Haar lem omgekomen F. de la C. uitgewezen, dat aan misdrijf moet worden gedacht. In verband hiermede is door de politie aangehouden de verzekeringsagent V„ die in het bezit van het rijwiel was, dat vóór het huis heeft gestaan op den avond van den brand. V. is tevens de persoon, die 's avonds bij het slachtoffer op bezoek is geweest. Hoe wel V. nog ontkent, zijn er zeer ernstige aanwijzingen tegen hem, welke nog nader worden onderzocht. Men verdenkt hem van moord en daarna brandstichting. ROME, 13 Mei (Reuter). De Italianen krijgen weer zuiver tarwebrood, in plaats van het meng sel van tarwe met mais. In Mei van het vorige jaar werd een schrale tarweoogst verwacht en derhalve werd bepaald, dat het meel voor het bakken van brood met 20 procent mais moest worden gemengd. Later werd dit percentage verminderd tot 10 procent. Men verwacht thans een beteren oogst, zoodat het menggebod is op geheven. Stand op Zondag 1 uur v.m. "63.2 Vorige stand 763.6

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1