ALGEMEENE STAKING DER PALESTIJNSCHE JODEN Ernstige onlusten Dronken chauffeur rijdt vier menschen dood Het De stad Ottawa in feesttooi PET1IIE Co. Pinkstergeschenken De ramp op Timor LINOLEUM KEIP nieuws van' heden Te Tel Aviv werdals antwoord op het Britsche witboek, het regeeringsgebouw in brand gestoken MACHT OVER HET STUUR VERLOREN GGEBKOOPE MARKEN VOOR GEOPEND: ZIJN VROUW OP STRAAT GEDOOD WASSENA/tl» JAPAN ONTRUIMT DE CONCESSIE OP AMOY VEREEHIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 TEL. 13866 - GIRO 22884 3.25. Bij onze Agenten 27H et-per week, DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM per kwartaal r 3.58 VRIJDAG 19 MEI 1939 - AVONDBLAD DRIE 'EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21794 JERUZALEM, 19 Mei. Een algemeene staking van de Joden, groote protestbetoogingen in geheel Palestina en bier en daar vrij ernstige incidenten zijn het gevolg geweest van de publicatie van het Britsche witboek over Palestina. De Hooge Commissaris van Palestina heeft een uitvoerig rapport over den toestand in het land naar den Britschen minister van Koloniën MacDonald geseind, waarvan deze in het Lagerhuis melding maakte. Onlusten te Tel Aviv Het tverk heden hervat Hoog Arabisch comité ver werpt het Witboek Het Britsche koningspaar over nacht in den zilverblauwen trein De O. 16 te Aden Een vreeselijk drama heeft zich op den avond van Hemelvaartsdag te Lonneker afgespeeld Bestuurder in arrest Het Weer j Totale schade geraamd op twee millioen gulden Het water zakt Drama in Amsterdam- West Twee jongens vermist Vergeefs gezocht op het IJselmeer trouwringen Verlovings- o naad- met H „m^ed uit g°ud, vaa loos g®sm® te zuiverheid. allerhoogste De verbouwing is voorbij GR. HOUTSTRAAT, DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN Troepen teruggetrokken na het ingrijpen der mogendheden ï=ï=ï=s±3 NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et, (ngei mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 :en: per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „OmroeDers" zie de rubriek De staking van de Joden in Palestina is a'gemeen. Te Jeruzalem werden op Hemelv'aarts- fl^-g betoogingen gehouden. Woensdag was reeds door middel van tijd bommen in koffers brand gesticht in vier hamers van het gouvernementsgebouw te Jeruzalem. in drie kamers werd alleen schade ®an het meubilair aangericht, terwijl in de Herde kamer documenten werden vernield. Ook ^erd een koffer gevonden, waarin geligniet, flat evenwel niet is ontploft. Op Hemelvaartsdag bood Jeruzalem een zon- flerüngen aanblik: alle Joodsche winkels waren besloten, het verkeer was zeer beperkt, want Seen enkele Joodsche autobus reed meer door fle straten. De Joden hadden het door hun 'eiders gegeven parool stip opgevolgd en het ^erk neergelegd. Versterkte politie-afdeelingen en tal van mili tairen patrouilleerden door de straten, gereed °«a bij de minste ordeverstoring, op te treden. Tot den middag bleef het vrij rustig. Doch °»istreeks 12 uur trokken duizenden Joden naar fle Jesjoeroen-synagoge, de grootste van de ®tad, ten einde deel te nemen aan de protest- betooging onder leiding van den opperrabbijn flr. Isaac Herzog. In den stoet werden borden met de volgende °Pschriften meegedragen: „Wij willen ons niet overgeven aan de politiek van de regeering en "Wij willen geen minderheid vormen onder Arabische heerschappij". Reeds vroeg in den' ochtend hadden zich groe ien Joden verzameld, die het Britsche en Ara bische verkeer uitjouwden. Op het Joodsche college was de Zionistische JJag halfstok geheschen. De menigte zong het Ratikwah-gezang en deelen van den 137sten bsalm. De Joodsche leiders spoorden de menigte aan fle orde te handhaven. Herzog hield een toe spraak, waarin hij zeide. dat Engeland ontrouw geworden aan de Goddelijke opdracht Israël ta verlossen. De Joodsche soldaten, die in het Britsche leger 'h den grooten oorlog hebben gestreden, hebben ev'eneens betoogd. Toen de stoet ontbonden werd, deden zich de ^rste incidenten voor. Eenige onverant woordelijke elementen, aldus Reuter, trokken •bet een aantal volgelingen naar het bureau van Aen districtscommissaris, waar zij zulk een flfeigende houding aannamen, dat de politie jhans het oogenbiik gekomen achtte op te flTden. Zij joeg de menigte uiteen, die echter aan het bevel der politie niet wilde voldoen en Ae agenten met steenen bekogelde. De agenten, flie stalen helmen droegen en o.a. van schilden ^oorzien waren, wisten echter spoedig het pleit 6 winnen en de Joden te verdrijven. Drie Personen werden bij dit gevecht licht gewond. Het werd inmiddels steeds onrustiger. Hier en flaar kwam het tot kleine schermutselingen, hoe- Wel de Joodsche leiders alles deden, wat in hun 'errnogen lag om hun volgelingen tot kalmte bflh te sporen. Tegen den avond werd het in Jeruzalem steeds r°eriger. Herhaaldelijk raakte de politie slaags b^t betoogende Joden, zoodat de politie weldra fl^h beperkten staat van beleg afkondigde. We- Aerom trokken de betoogers naar het gebouw van den districtscommissaris, zij gooiden de rui- in en trachtten de Britsche vlag naar be dden te halen. De politie kreeg weldra verster king en voerde met den gummistok een charge bit. in totaal werden 35 Joden en twee Britsche Politieagenten gewond. Eenige duizenden Joodsche jongemannen, die P'et aan de groote protestbetooging hadden deel genomen, hielden tegen den loop van den avond bog eens een afzonderlijke betooging en wierpen JPet steenen naar de politieposten onder het her naald geroep van „Engeland heeft ons verraden". Joodsche politiemannen en agenten in burger Wisten hen echter te bedwingen en zorgden er k°or, dat de stoet zonder verdere excessen ont bonden werd. De situatie werd ten slotte zoo onrustig, dat britsche militairen het bevel kregen den afge- ^Ohdigden staat van beleg met geweld te hand haven. Zij richtten in de straten barricades op bewaakt door soldaten met de bajonetten op het geweer. Deze maatregel had tot gevolg dat de fPst terugkeerde en men in den loop van den Avond den staat van beleg weer kon opheffen. Veel feller dan te Jeruzalem was deze actie fler Joden te Tel Aviv. Daar heeft een me nigte van circa 1500 betoogers het regee- üngsgebouw in brand gestoken. Tal van do- oumenten, die echter van weinig waarde zouden zijn. gingen verloren alvorens de brandweer er in slaagde, het vuur meester te worden. Terwijl de politie zich met alle kracht ver ste en een charge uitvoerde, werd zij uit de menigte beschoten, met het gevolg, dat een der agenten gewond werd. Middelerwijl waren eenige betoogers er in geslaagd, de Britsche vlag van het gebouw te rukken en de Zionistische vlag te hijschen. In den loop van den dag werd ook te Tel Aviv de staat van beleg afgekondigd. Ook hier richtten Britsche militairen barricades in de straten op, en werd het bevel gegeven dat nie mand zijn woning mocht verlaten. De Joden hebben zich echter niet aan dit bevel gehouden en zetten ook in den middag hun betoogingen voort. De Joden hebben het werk vandaag hervat Het was hedenochtend weer rustig in de straten van Jeruzalem. De winkels zijn weer geopend en tot dusverre is geen poging gedaan de onlusten te doen herleven. Het aantal betoogers, dat Donderdagavond heeft deelgenomen aan de gevechten in de stra ten van Jeruzalem, wordt op drieduizend ge schat. De schade is aanzienlijk. Te Tel Aviv is het gisteravond tot botsingen tusschen aanhangers van de arbeiders partij en van de revisionistische partij ge komen. Een veertigtal menschen werd gewond. Na de vergadering, waarin de houding bespro ken is, die aangenomen moest worden ten aan zien van het Witboek, heeft het Hooge Arabische comité een communiqué uitgegeven, waarin o.m. gezegd wordt: Het comité constateert, dat het Witboek ge baseerd is op de voorstellen, die Engeland heeft voorgelegd op de conferentie te Londen en die eensgezind werden verworpen door de Arabische Palestijnsche delegatie en de vertegenwoordigers der Arabische landen. Het comité constateert zelfs, dat de Britsche regeering op sommige be langrijke punten, vervat in de verworpen voor stellen op haar woorden terugkomt. Het comité verklaart bijgevolg, dat zijn houding gelijk blijft aan die der gedelegeerden ter Londensche con ferentie. Het comité zal binnenkort een uitvoe rig communiqué uitgeven, dat de redenen zal behelzen, die de verwetping motiveeren. MONTREAL, 19 Mei (Reuter). 'Donder dagavond te 11 uur zijn de Koning en de Koningin naar Ottawa vertrokken. Halver wege tusschen Montreal en Ottawa werd de zilver-blauwe trein, die aan het Britsche koningspaar op enkele nachten na tot ver blijfplaats dient, tot stilstand gebracht, op dat de hooge gasten hun nachtrust zouden kunnen genieten. De stad Ottawa biedt een zoo feestelijken aanblik, als het in zijn ge schiedenis niet eerder gekend heeft. De menigte te Montreal heeft den Koning en de Koningin een hartelijk afscheid bereid. De roep „Wij willen den Koning en de Koningin zien!" hield zoolang aan, dat de vorstelijke be zoekers op het balkon van het Windsor Hotel, waar zij vertoefden, verschenen. Een reusach tige menschenmassa zong het volkslied. Dit tooneel herhaalde zich later, toen de Koning en de Koningin opnieuw naar buiten kwamen. H. Ms. onderzeeboot 0.16. onder bevel van luitenant ter zee le klasse P. A. Mulock van der Vlies Bik, is op 18 Mei te Aden aangeko men. De aankomst van Koning George en Koningin Elizabeth te Quebec in Canada. Minister-president Mackenzie King verwelkomt de hooge bezoekers (Telegrafisch overgebrachte foto) Donderdagavond omstreeks half zeven is op den rijksweg Oldenzaal- Enschede in het dorp Lonneker een vreeselijk ongeluk gebeurd. Een per sonenauto, waarvan de bestuurder on der invloed van sterken drank ver keerde, is van den weg afgeweken en ingereden op een wielrijder en twee wandelende meisjes, terwijl ook een kinderwagen, waarin zich een baby- bevond, werd getroffen. De wielrijder, de ongeveer 35-jarige heer Modde- jonge, het twaalf-jarig meisje Smink en de zuigeling werden op slag ge dood. Het vijftien-jarige meisje Smit werd zeer ernstig gewond en is later in 't ziekenhuis overleden. De bestuur der van den auto, een zekere S- uit Enschede, chauffeur van beroep, werd gearresteerd. Alle slachtoffers zijn af komstig uit Lonneker. Uit het politie-onderzoek is gebleken, dat de GED. O. GRACHT 82, Tel. 13870 (2 lijnen) VERWACHTING geldig van hedenavond tot morgenavond ongeveer 19 uur: VOOR HETGEHEELE LAND: gedeeltelijk bewolkt, droog weer, weinig verandering in temperatuur, zwakke tot H matige, Noordelijke tot Westelijke wind. H H Zon on 5.01 onder 20.52. Licht op 21.22. j= Maankop 4.38 onder 20.17. N. M. 4.45. dagelijks van 7 u. v.m.9 u. n.m. Zondags ioi 6 uur n.m. Goedkoop Ochtend- en Avondtarief Bij gunstig weer: MORGEN ZATERDAG 2 u. n.m. POLOWEDSTRIJD: H.V.G.B.HAARLEM WATER OP TEMPERATUUR!! bestuurder van den auto, de 34-jarige chauffeur C S., die bij een Enschedesche expeditiefirma in dienst is, reeds vroeg in den middag in aange schoten toestand in de stad is gezien. In een café maakte hij kennis met een inge zetene van Winterswijk. Er werden verschillen de rondjes gegeven, waarna werd overeengeko men, dat S. den auto eenigen tijd zou mogen leenen. Hij nam twee andere personen mee naar Ol- denzaal, waarna hif op den terugweg tegen zeven uur het dorp Lonneker passeerde. Ge tuigen hebben aan de politic verklaard, dat de auto hun even voor het dorp Lonneker in razende vaart men zegt van 120 K.M. was voorbij gereden. De wagen slingerde Vver den weg. In de bocht bij het dorp Lonneker reea de auto reeds over het fietspad en daarna over een rechts van dat pad liggend verhard ge deelte. De 15-jarige Stientje Smit, die in de om geving woont, reed met een kinderwagen, waarin zich haar broertje van een half jaar, Willem Jan, bevond. De kinderwagen werd verpletterd en de kleine op slag gedood. Het meisje is in hopeloozen toestand naar het ziekenhuis „Ziekenzorg" vervoerd. On geveer vijftien meter voor den kinderwagen liep de 12-jarige Annegje Smink, op nog geen honderd meter afstand van de ouder lijke woning. Dit meisje werd door den auto gegrepen en op slag gedood. Nader vernemen wij, dat in den afge- Ioopen nacht de 15-jarige Stientje Smit in „Ziekenzorg" aan de gevolgen is over leden, zoodat uit één familie twee slacht offers te betreuren zijn. Weer vijftien meter verder fietste het echt paar Moddejonge uit Enschede. De man, de 35-jarige A. Moddejonge, arbeider op een melk fabriek, werd eveneens onmiddellijk gedood. Een eindje verder, vlak bij de woning van den rijksveldwachter Smit. heeft de autobe stuurder zelf stilgehouden. Then de veldwach ter ter plaatse kwam, stond de man, die be schonken bleek te zijn, midden tusschen het publiek. Hij werd naar het politiebureau te En schede overgebracht, waar hij is ingesloten, in verband met zijn toestand kon hij nog niet gehoord worden. Dr. Hulst uit Leiden zal vandaag de sectie op de stoffelijke resten der slachtoffers verrichten Nader kan worden gemeld, dat de bestuurder in een bocht van den weg bij de bakkerij van Baveld de macht over het stuur kwijt was ge raakt. Het scheelde een haar of de auto reea tegen een boom. De bestuurder wist dit nog te voorkomen, doch de auto schoot met onverminderde vaart door, het rijwielpad op, rechts waarvan de bei de meisjes liepen met den kinderwagen. De kinderwagen werd geheel versplinterd. Dp baby kwam in een langs den weg loopende sloot terecht. Toegesnelde voorbijgangers hebben hem levenloos uit de modder gehaald. De chauffeur raasde echter door en kwam enkele tientallen meters verder in botsing met den heer M.. die tegen een boom vloog en met verbrijzelden schedel dood bleef liggen. Zijn vrouw, die met een kind op den bagagedrager dicht bij haar men fietste, werd rakelings door den auto gepas seerd. Nog reed de chauffeur door, maar bij het café Nijkamp werd hij door den rijksveldwachter Smit uit Lonneker gesommeerd te stoppen, aan welk bevel hij voldeed. Hij werd onmiddellijk ln arrest gesteld. Het stoffelijk overschot van den heer M is overgebracht naar het R. K. Ziekenhuis te En schede, terwijl de lijken van de kinderen naar het ziekenhuis „Ziekenzorg" te Enschede zijn vervoerd. De verslagenheid in Lonneker is, zoo als vanzelf spreekt, zeer groot. Het onderzoek is in handen van den commis saris van politie te Enschede, die spoedig op de plaats van het ongeluk aanwezig was. Ook de substituut-officier van justitie, mr. v. d. Hoe ven uit Almelo, heeft persoonlijk een onderzoek naar het gebeurde ingesteld. (Vervolg elders in dit nummer) KOEPANG, 18 Mei. (Aneta). De correspon dent van Aneta te Koepang meldt nader, dat uit de jongste berichten uit het binnenland van Timor is gebleken, dat de toestand tengevolge van noodweer en overstroomingen erger is dan men zich had voorgesteld. Honderden menschen zijn omgekomen. Duizenden dieren werden het slachtoffer van de overstroomingen. Groote oppervlakten aan voedingsgewassen zijn ver nield, terwijl veie boomen vernield zijn. De totale schade wordt thans geraamd op circa twee millioen gulden. BATAVIA, 19 Mei (Aneta) De gouverneur van de Groote Oost heeft thans officieel aan de regeering gerapporteerd, dat, volgens mede deelingen van den resident van Timor en onder- hoorigheden, de watersnood zeer groote schade heeft aangericht in de onderafdeeling Beloe. waar honderden personen verdronken zijn en veel vee is verloren geraakt. De voedselvoorraden zijn bijna geheel ver nield. De bevolking van de vlakke streken heeft drie dagen lang in de boomen doorgebracht. Per gouvernementsstoomer zijn 300 pikois maïs naar deze streken gezonden, terwijl groo- tere hoeveelheden zullen volgen. Thans is het water overal gezakt. De verbin dingen zijn nog steeds verbroken en tot nog toe niet hersteld. Op Hemelvaartsdag is in Amsterdam- West een vreeselijke moord bedreven. Voor bijgangers en bewoners van het Barentsz- plein waren getuige van een drama, dat een zeer kort verloop had en waarbij een 51- jarige man zijn 42-jarige vrouw om het le ven heeft gebracht. De dader, die verscheidene jaren met de vrouw, een teteurling® uii-Zuid Java. gehttapd was, leefde gescheiden van deze vrouw op een kamer in Amsterdam-Zuid. Zijn vrGuw woonde in het tehuis van de ver- eeniging Hulp voor Onbehuisden. Het echtpaar heeft vier kinderen. De oudste, een meisje van dertien jaar, woont bij den vader, twee kinderen worden momenteel in een sanatorium verpleegd, terwijl de jongste met de moeder is onderge bracht bij Hulp voor Onbehuisden. Hoe en waar de man haar Donderdagmiddag heeft ontmoet, is nog niet bekend, maar in ie der geval bevonden zij zich omstreeks half twee op het Barentzsplein, waar voorbijgangers merkten, dat er een korte, maar zeer felle woordenwisseling tusschen hen ontstond. De man greep toen plotseling een groot pad vindersmes dat hij bij zich droeg en stak de vrouw eenige malen in den hals. Een der steken trof de halsslagader, die werd doorgesneden, met het gevolg, dat de vrouw hevig bloedend in- eenzeeg. Nog voordat hulp ter plaatse was, had zij den geest gegeven en toen een auto van den gemeentelijken geneeskundigen dienst ter plaat se kwam. kon deze nog slechts het liik naar 't Wilhelminagasthuis vervoeren. Twee voorbijgangers, die de vreeselijke daad niet meer hadden kunnen voorkomen, grepen den man vast, die zich, zonder zich te verzetten, naar het politieposthuis op het Haarlemmer plein liet overbrengen. Vandaar werd hij korten tijd later overge bracht naar het politiebureau Spaarndammer- straat. waar hij is ingesloten. De chef van dit bureau, hoofdinspecteur J. van den Berg. was terstond ter plaatse en leidde het onderzoek, terwijl hij tevens trachtte den man een verhoor af te nemen. Deze was echter geheel versuft en was ge durende den rqiddag niet in staat een verklaring af te leggen, zoodat men omtrent de eigenlijke motieven van den moord nog in het duister ver keert. Donderdagavond omstreeks elf uur kwam bij de politie te Amsterdam bericht, dat twee Baarnschc jongelui, die dien dag met een sloep voorzien van aanhangmotor het IJsel- mee waren opgevaren, nog steeds niet waren teruggekeerd. Onmiddellijk vertrok de politie- boo* om nasporingen naar de beide knapen te doen. Tot onjeveer drie uur in den nacht heeft het onderzoek geduurd. De politieboot zocht de geheele omgeving tot Huizen af, doch het moe t niet gelukken een spoor van de jongens te ontdekken. Omtrent de vermissing van twee Baarnsche jongelui vernemen wij nog het volgende: Donderdagmiddag te twee uur hebben twee onbekende iongens bij een bootenverhuurinrich- ting te Eemnes een boot gehuurd om een tochtje naar het IJselmeer te maken. Zij zouden om vijf uur weer terug zijn. Toen Donderdagavond laat de boot nog niet was teruggebracht, neen de verhuurder aangifte bij de politie gedaan waarop de wijde omgeving per politieboot is afgezocht. Men veronderstelt, dat de twee Baarnschi ongens de boot niet hebben teruggebracht om dat zij het huurgeld niet konden opbrengen. Bij de politie is geen aangifte van vermissing van twee jongens gedaan, zoodat zeer waarschiinlijK niet aan een ongeluk moet. worden gedacht. RUIME SORTEERING IN GOEDE GOUDSMIDSZAKEN EEN MOOIE SORTEERING ikj.B en VLOERBEDEKKING IfJ-BlN DE MAGAZIJNEN VAN yff JANSWEG17- KRUISSTP.22 II ra I In een rustige, zakelyke omgeving kunt U beslissen welke bril KEIP, de vakopticus, U mag leveren. Wij zullen zorgen dat U tevreden is. naast Luxor. Z. H. de Paus heeft op Hemelvaartsdag pjechtig bezit genomen van de.Sint Jan van Lateranen. _emeene staking der Joden in Pales tina en protestbetoogingen tegen het Britsche Witboek- De Japansche troepen hebben de interna tionale concessie van Koelangsoe ont ruimd. De overwinningsfeesten te Madrid. De ramp op Timor- Schade op twee mil lioen gulden geraamd. 25e Westfriesche Landdag te Hoorn. Vreeselijk auto-ongeluk te Lonneker. Dronken chauffeur doodt vier menschen. Droeve moord in Amsterdam-West. De moord aan de Lindengracht te Am sterdam. Zaak tegen hoofddaders terug gewezen naar den rechter-commissaris. V. V. A. wint met 32 van Vosta; Schijndel en Spartaan spelen ge lijk. D. W. S. bedwingt Achilles. Joego-Slavië slaat het Engelsche voet balteam. Laga wint wederom heU hoofdnummer op de Varsity. TOKIO, 19 Mei. (Havas) De Japansche onderminister van Buitenlandsche Zaken, Sawada, heeft den Britschen ambassadeur de verzekering gegeven, dat Koelangsoe ge leidelijk door de Japanners ontruimd zal worden. Inderdaad is daarop in den nacht van Woensdag op Donderdag het grootste deel der Japansche landingstroepen van Koe langsoe teruggetrokken. Slechts een handvol manschappen (in totaal 42) bevindt zich nog op het eiland. De Britsche kruiser Birmingham heeft hierop 42 Britsche mariniers te Koelangsoe aan land gezet. Dit aantal stemt juist overeen met het aantal Japansche mariniers, dat nog te Koe langsoe aanwezig is. Den Japanschen autoritei ten werd medegedeeld, dat het aantal Britsche mariniers verminderd zal worden met een gelijk aantal van de vermindering van de Japansche mariniers. Men verwacht, dat ook de Amerikaan- sche en Pransche oorlogsbodems, welke op weg zijn naar Koelangsoe, gelijke aantallen mariniers aan land zullen zetten. Uit Washington meldt Reuter, dat de regee- ring der Vereenigde Staten de Japansche regee ring een nota heeft doen toekomen, waarin zf) het Japansche verzoek tot grootere Japansche vertegenwoordiging in de internationale neder zetting te Sjanghai voorloopig afwijst. Ook de Britsche regeering heeft de Japan sche voorstellen tot herziening van het bestuur van de internationale nederzetting te Sjanghai verworpen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1939 | | pagina 1