ALLE BANKZAKEN
I ANTRACIET
^BREEMEN
V* e*1
G<°° V1
Laatste Nieuws
frvmcMfessÜ
Het aftreden van
Minister de Wilde
NEDERLANDSCHE LANDBOUWBANK
KARPET
ZOMERKLEEDING
GEERT HOOGEVEEN
HALIFAX REIST DOOR
NAAR GENÈVE
ZONDAG 21 MEI 1939
(AMSTERDAM)
Ced. Oudegróchf 29 hoek Jacobijnesfraat Haarlem
Hollandsche Mij. der
W e t enschappen
Algemeene vergadering
te Haarlem
Ni
JjET VOORJAARSCONCERT
ÜER R.K. ORATORIUMVER.
§'aaf:
De Haarlemsche
gemeenschap
GASGEBRUIK NEEMT TOE
Alléén:
Mi. Cornblissivaat 54 - Telef. 16270
Prins Bernhard te
Haarlem
PROGRAMMA RADIO
CENTRALE
Zondag 21 Mei
Maandag 22 Mei
DE VERMAKELIJKHEIDS
BELASTING
Toelichting op de motie-Castricum
BURGERLIJKE STAND
Ziet ook onze nieuwe Sorteering
in SWAGGERS en BLOUSEN
ANEGANG hoek W a r m o e s s t r a a t
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
Gunstig resulaat der besprekingen
met Bonnet
Vestingwerken aan de
Duitsche Oostgrens
(Berichten, reeds geplaatst in een
deel van onze vorige oplage)
DE SINT BONIFACIUS-
BEDEVAART
X f
MET
MOOI
Vóór Pinksteren
Chemisch reinigen
Moeilijkheden bij de samenstelling
der begrooting voor 1940
de reden
HAARLEM
Kruisstraat 11
Tel. 11491
Portefeuille tijdelijk
bij dr. Colijn
STAD
^aterdagmiddag heeft de Hollandsche Maat-
aPpij der Wetenschappen hier ter stede ver-
®rd. Onder de aanwezigen bevond zich
Jp- H. Prins Bernhard.
dr. A. baron Röell, Commissaris der Ko-
hield de openingsrede. Daarin dankte
'ti
Prins Bernhard voor Zijn belangstelling,
acht de in het laatste jaar overleden leden
i( Maatschappij, alsmede de overleden di-
Uitren en buitenlandsche leden. Spr. wees
JjP. dat de secretaris der Maatschappij, prof.
:.%nan, 1 Juli zijn ambt neerlegt. Het ont-
is hem op de meest eervolle wijze verleend
i is dank gebracht voor de gedurende
.laar aan de Maatschappij bewezen uitne-
iNo diensten. Aan de algemeene vergadering
l ®t voorgesteld, hem te benoemen tot eere-
aer Maatschappij.
ah herdacht spr. diegenen der Maatschap-
iNie in het afgeloopen jaar tachtig jaar ge-
aen zijn. Aan den heer Fontein bood spr,
gouden medaille der Maatschappij aan.
'°f. A. F. Holleman bracht vervolgens het
'erslag uit.
lr. G. W. van Heukelom hield daarna
Voordracht over de herstellingswerken aan
Martinitoren te Groningen.
M.RLEM - HEEMSTEDE -
^EFOON 10070 TELEFOON 29280
tv
ij® voorjaarsuitvoering van onze R. K. Haar-
Nhe Oratoriumvereeniging staat weer voor
Nur.
j, hadag 23 Mei e.k. zal het Haarlemsche
Jtrninnende publiek wederom een muzikale
v'atie kunnen beluisteren, waarvan men de
i®te verwachtingen kan koesteren. We
ij 6ven vorige week reeds een en ander over
t jfit te voeren programma. Dat bestaat, zoo
ien heeft kunnen lezen, voor een g'edeel-
JjU werken van den Russischen componist
^orgski, waarvan de beide laatste, The
of Sennacherib en Josuah in Nederland
perste uitvoering beleven.
succes dat Eduard van Beinum met het
i 'ernsche ensemble zoowel in Haarlem a's
fNsterdam behaalde met vorige eerste uit-
j Pgen van belangrijke muzikale scheppin-
(jj %t neg versch in het geheugen. Het ini-
van den leider van ons Concertgebouw
en- Werd alom enthousiast geprezen.
mogen er, bij gelegenheid van de uitvoe-
Van Moussorgski's flonkerend muzikale
ij2®ttingen op het eerstkomend concert, hier
VV'el even aan herinneren, met hoeveel
^vift de muziekreferenten der verschil-
6 bladen de weergave van Szymanowski's
iter" hebben begroet,
i. -~w. niet L. M. G. Amtzenius van Ds
V11 is niet de eerste keer dat de Haarlem-
V hier komen zingen en evenmin voor 't
"V cIat ze het toch direct met het Concert-
Uty verbonden
uchr.
Amsterdamsche „Toon-
-koor een lesje komen geven, zoo dan
in zangprestaties dan toch in onder-
W^geest. Wel: ze zijn ons publiek
'jk welkom. Wanneer „Toonkunst" het
Ambieert op het podium te staari als er
v» Nrk gaat dat buiten de eeuwige sleur ligt,
tij n het kwalijk van ons hoorders een hou-
'1, Verwachten dermate plus royaliste que le
at we er een ander koor niet graag zou-
j*ieh. Het past daarenboven wonderwel in
%1) her van het hoofdstedelijk seizoen: we
'd 6b Plipse en zijn Rotterdamsch Orkest om
V'heuwe symphonische muziek te komen
ji) Pelen en we hebben Haarlem voor den
V h>at lijkt op 't oog misschien wat zon-
V maar het is in werkelijkheid geen on-
v ty^kelijk en zeker geen onvruchtbaar idee,
kunnen het een volgend seizoen eens
-'hen tot de dirigenten en de besturende
1 Wie weet hoe frisch van geest we op
panier kunnen worden.
we n'et 'in He' Handelsblad (Herman
lem is in dit geval de hoofdstad voorgegaan;
het koor der R.K.O.V. in de Spaarnestad is er
ook aan te pas moeten komen om een uitvoe
ring te Amsterdam mogelijk te maken en
Eduard van Beinum heeft nog juist de gele
genheid van zijn laatste optreden in dit sei
zoen als dirigent van een abonnementsconcert,
gistermiddag, kunnen benutten, om Szyma
nowski's werk hier te introduceeren.
Den uitvoerenden, speciaal den vocalisten, stelt
deze muziek vaak hooge eischen. Die bij de
uitvoering op gistermiddag voortreffelijk ver
vuld zijn. Koor en solisten intoneerden vol
maakt zuiver en Van Beinum liet alles leven
in een suggestieve pracht van gevoeligen, be
zielden, stralenden, evenwichtigen en doorzich-
tigen klank, vol stuwing en spanning.
Het Volk (P. F. Sanders) schreef: Van Bei
num heeft een prachtig verzorgde uitvoering
gegeven, tot in de kleinste onderdeelen door
dacht en doorwerkt. De klank was tot in de
finesses afgewogen, zoowel bij het orkest als
het koor, welks stemmen-materiaal en scho
ling een blijde verrassing waren.
Nieuwe Rotterdamsch-e Courant: „Evenals
indertijd te Haarlem heeft ook hier de R. K.
Oratoriumvereeniging uit Haarlem gewezen,
een der beste koren te zijn, die wij in Neder
land voor zulk een werk hebben."
Uit het boven geciteerde komt wel heel dui
delijk naar voren, op hoe hoogen prijs men el
ders het optreden van onze R. K. Haarlem
sche Oratoriumvereeniging stelt.
Nu het opnieuw een uiterst belangrijke uit
voering geldt van een in Nederland nog niet
tot klinken gebracht werk, mag het Haarlem
sche ppubliek dan ook zeker deze muzikale
primeur wel op hoogen prijs stellen!
Behoeven we, na het bovenstaande, onze
lezers nog er op te wijzen dat zij zich de ge
legenheid om een bijzondere muzikale presta
tie te hooren, niet mogen laten ontgaan?
De Gemeentelijke Concertzaal moet Dinsdag
tot de laatste plaats zijn uitverkocht!
Zooals wij reeds gemeld hebben, is de be
volking van Haarlem in het eerste kwartaal
van 1939 in vergelijking met het vorige jaar
weer -belangrijk toegenomen. Op het einde van
Maart waren er in Haarlem 137.891 inwoners.
Het geboortecijfer was in Maart van dit jaar
17.75 per duizend inwoners, tegen 16.99 in de
zelfde maand van 1938.
Het sterftecijfer bleef ongeveer gelijk. Zeer
belangrijk toegenomen in vergelijking met
Januari van dit jaar is het vestigingscijfer in
Maart, n.ï. 71.89 tegen 55.19. In Maart van het
vorige jaar was het ruim 68. Maar ook het
vertrekcijfer toonde in de eerste drie maanden
van het jaar een stijgende lijn, van 54 naar 60;
hetgeen zelfs meer is dan in Maart van het
vorige jaar, toen het 58.51 bedroeg.
Er werden 181 huwelijken voltrokken, waar
van er 59 kerkelijk werden ingezegend; liet
aantal echtscheidingen bedroeg 33.
Het aantal buitenlanders, dat zich hier ves
tigt, liep belangrijk terug, zelfs tot minder
dan de helft van het vorige jaar.
Op 1 April 1938 waren er 46.955 Katholieken
erx op 1 April van dit jaar 47.842. Maar ook het
aantal van hen, die tot geen kerkelijke gezindte
behooren nam toe en wel van 43.737 tot 44.373.
B. en. W. schrijven aan den Raad:
Op den kapitaaldienst van de begrooting voor
1939 van het gemeentelijk gas- en waterbedrijf,
afd. gas, is uitgetrokken 20.000 en 10.000,
resp. voor muntgasmeters en leidingen voor
muntgasverbruikers. Als gevolg van de afschaf
fing van de verplichting tot het storten van
een waarborgsom ad ƒ2.50 door muntgasver
bruikers hebben vele minder draagkrachtigen
weder aansluiting van gas verzocht. Hierdoor
zullen de toegestane begrootingscredieten spoe
dig zijn opgebruikt.
Aangezien het weder aanvragen van aanslui
ting vermoedelijk voorloopig nog zal aanhou
den, is het gewenscht bedoelde credieten met
resp. 15.000 en 8000 te verhoogen.
Een wagen van ras en karakter
Is het niet eenigszins, of eigenlijk
rS beschamend voor Amsterdam, Neder
ig belangrijkste muziekcentrum met zijn
^beroemd orkest en eenige voortreffelijke
lenigingen, dat men hier pas nu heeft
kennis maken met een kort doch uiterst
V, werk als Szymanowski's „Stabat
Vjj dat ruim tien jaar geleden voor het
k Warschau is uitgevoerd? Zelfs Haar-
Radio P.T.T. Nord; 12.20—2«.20 Ned. Brussel;
2.203.20 Keulen; 3.203.50 Droitwich; 3.50—
3.55 Pauze; 3.55-r-4.15 Radio P.T.T. Nord; 4.15
5.20 Droitwich; 5.206.05 Ned. Brussel; 6.05
6.20 Radio P.T.T. Nord; 6.207.20 London Re
gional; 7.208.20 Ned. Brussel; 8.208 35 Keu
len; 8.359.40 Droitwich; 9.4010.20 Keulen;
10.20—12.00 Parijs P.T.T. Nord.
Programma 4: 8.009.20 Ned. Brussel; 9.20—
9.30 Parijs Radio; 9.309.50 Radio P.T.T. Nord;
9.5010.35 Diversen; 10.351.35 London Reg.;
1.352.20 Parijs Radio; £'.205.20 London Reg.;
5.2010.50 Droitwich; 10.5012.00 Droitwich.
Programma 5: 8.007.00 Diversen; 7.008.00
Eigen gramofoonplaten-concert. Opera-pro
gramma: 1. Fliegende Hollander, Irmler Madri
gal Koor; 2. Madame Butterfly (Verk. Uitv.),
solisten, koor en orkest v. Scala Theater Mi
laan; 3. Die Zauberflöte van Mozart, Ludwig
Hoffmann m. orkest; 4. Bruidskoor uit Lohen
grin, Irmler Madrigal Koor; 8.0012.00 Diver
sen.
Gisterenmiddag omstreeks half vier stapte
Z. K. H. Prins Bernhard voor het gebouw van
de Hollandsche Maatschappij der Wetenschap
pen aan het Spaarne te Haarlem uit zijn auto,
om een vergadering van die maatschappij bij
te wonen. De prins werd luide toegejuicht dooi
de enkele tientallen, die van dit bezoek verno
men hadden.
Na de vergadering, was hij tegenwoordig bij
een diner door de maatschappij aangeboden en
verliet daarna weer de Spaarne-stad, vrijwel
even onopgemerkt als hij er gekomen was.
Prograipma 1: Jaarsveld en Hilversum I.
Programma 2: Hilversum II.
Programma 3: 8.30—9.05 Keulen; 9.05—9.30
Parijs Radio; 9.30—11.20 Keulen; 11.20—12.50
Fransch Brussel; 12.50—1.30 Ned. Brussel; 1.30
—2.35 Parijs Radio; 2.35—3.00 Ned. Brussel; 3.00
—3.20 Radio P.T.T.; 3.20—4.20 Keulen; 4.20—
6.10 Fransch Brussel; 6.207.05 Ned. Brussel;
7.05—7.20 Droitwich; 7.20—7.50 Ned. Brussel;
7.50—8 20 Parijs Radio; 8.20—8.35 Keulen; 8.35
—8.50 Straatsburg; 8.50—10.20 Keulen; 10.20—
10.55 Ned. Brussel; 10.55—1£'.00 Keulen.
Programma 4: 8.30—11.05 Ned. Brussel; 11.05
2.20 Droitwich; 2 202.40 Diversen; 2.40—5.20
Droitwich; 5.20—7.29 London Reg.; 7.20—11.00
Droitwich; 11.00—11.20 Fransch Brussel; 11.20—
I 12.00 Parijs Radio.
Programma 5: 8.30 v.m.12.00 n.m. Diversen.
Programma 1: Jaarsveld en Hilversum I.
Programma 2: Hilversum II.
Programma 3 8.0010.20 Keulen; 10.201220
Het R.K. raadslid, de heer J. Ph. H. Castricum,
heeft aan den raad o.a. het volgende geschreven:
Met groote omzichtigheid is in de afgeloopen
jaren door uwen raad het belastingvraagstuk in
al zijn vormen onder het oog gezien.
Ik mag u hierbij herinneren, met hoeveel zorg
het vraagstuk van de verhooging der opcenten
op psrsoneele en gemeentefondsbelasting is be
handeld, om het algemeen welzijn niet te scha
den.
Het 'verhoogen van de vermakelijkheidsbelas
ting eenige jaren geleden voorgesteld, mede om
de inkomsten te vergrooten, maar ook om een al
te overmatig bioscoopbezoek te voorkomen,
mocht niet doorgevoerd worden omdat daardoor
andere belangen werden geschaad.
Het is vooral ook deze belasting, die bij de
laatste herziening ernstige vrees deed ontstaan,
dat cultureele belangen zouden worden geschaad,
en in den raad met klem werd aangedrongen, om
vooral onze jeugdvereenigingen door deze belas
ting hun taak niet onmogelijk te maken.
Niettegenstaande dezen aandrang van den raad
bij de behandeling van deze herziening der be
lasting om de jeugd zooveel mogelijk vrij te stel
len, indien de uitvoeringen een uitsluitend gods
dienstig of cultureel doel beoogen, of op sociaal
gebied belangrijke voordeelen kunnen brengen,
kunnen B. en W. deze aangelegenheid blijkbaar
niet voldoende waardeeren en vragen aan ver-
eenigingen, welke een hoog godsdienstig en cul
tureel doel beoogen en nastreven evengoed ver
makelijkheidsbelasting als van de meest onbe
nullige vermakelijkheid die wordt aangeboden.
Als toelichting moge het volgende dienen:
Door de St. Josephgezellen is op 27 Maart
en 3 April j.l. een drietal Passiespelen gegeven,
waarvoor om het zuiver godsdienstig -en cultu
reel karakter aan B. en W. ontheffing is ge
vraagd van de belasting op vermakelijkheden.
Het antwoord luidde:
„De betrekkelijke verordening laat het verlee-
nen der gevraagde vrijstelling niet toe."
Niettegenstaande door mij getracht is B. en
W. te overtuigen, dat het karakter van deze uit
voeringen „bij welwillende overweging" zeer ze
ker zou kunnen vallen onder de vrijstelling van
art. 6 sub 2, en de desbetreffende verordening
ook nog „bij welwillende overweging" en waar
deering van het gepresteerde, ingevolge art. 14
vrijstelling kon verleenen, is toch vrijstelling van
belasting geweigerd.
Bij de behandeling van de laatste begrooting
is van verschillende zijden o.m. ook van den
voorzitter der R.K. raadsfractie met klem aan
gedrongen het cultureele leven van onze bevol
king zoo sterk mogelijk te bevorderen.
In het artikel over moreele en geestelijke her
bewapening; voorkomende in de plaatselijke bla
den van 30 April j.l., is door den burgemeester
nog eens een beroep gedaan op onze bevolking
om aan dezen oproep gevolg te geven en niette
genstaande deze opwekking wordt geen aandacht
geschonken aan het ernstig streven van de
jeugd om hiertoe te komen en zich zelf meer
geestelijk te ontwikkelen en anderen door hun
voorbeeld daarvoor meer ontvankelijk te maken.
Deze poging van de jeugd moet van de zijde
van de overheid meer waardeering ondervinden
en niet gelijkgesteld worden met de meest ge
wone uitvoeringen die aan de orde van den dag
zijn; en in vele gevallen in het geheel geen op
voedend karakter dragen.
Resumeerende meen ik, dat de poging van de
jeugd om eerstens zichzelf meer geestelijk en
godsdienstig te ontwikkeien, gepaard gaande
met een cultureele verheffing (omdat de uitvoe
ringen stonden onder zeer bekwame deskundige
leiding) en vervolgens om de sociale beteekenis
n.l. jongen menschen die werkloos zijn 'n bezig
heid te verschaffen die hun in het algemeen be
lang tot veel voordeel kan strekken, van groote
beteekenis is.
Dit niet op prijs te stellen en gelijk te stellen
met vermaken die in art. 2 van de verordening
worden genoemd, kan niet in de bedoeling van
uwen raad liggen.
Mocht art. 6 sub 2 niet voldoende waarborgen
bieden, om in deze gevallen te worden toegepast,
en een college van B. en W. zoo weinig waardee
ring toonen voor een cultureele zaak als de on
derhavige, en art. 14 ook niet wilien toepassen,
dan is er maar één weg n.l. door een motie uit te
spreken dat dergelijke voordrachten vrijgesteld
dienen te worden van de vermakelijkheidsbe
lasting.
De motie luidt:
De Raad
Gehoord de besprekingen
Van oordeel, dat voordrachten op zuiver gods-
dienstigen grondslag met of zonder toelichting,
en in den geest als de opgevoerde Passiespelen
der St. Josephgezellen District Haarlem, vrijge
steld behooren te worden van belasting, ingevolge
art. 6 sub 2 van de verordening op de heffing
van een belasting op vermakelijkheden, of inge
volge art. 14, op grond van billijkheid vrijstelling
te verleenen,
Verzoekt B. en W. hiermede rekening te willen
doen houden.
Geboren: 16 Mei, zoon van M. U. Davids-van
Rijn: 17 Mei, dochter van N. Kroschinski-de
Wit, zoon van H. F. Prijden-Thomas; 18 Mei,
dochter van J. Sikkens-Fidder; 19 Mei, zoon
van G. H. de Vet-Scheepens, zoon van J. M.
Frang-Uijl.
Overleden: 18 Mei, Z. van Loon-Vos, 80 jaar,
2e Vooruitgangstraat; 19 Mei, H. Huijbens, 54
jaar, Merkmanstraat; A. van Brussel, 84 jaar,
Goltziusstraat; G. Bij-Pasmooij, 67 jaar, Leid-
schevaart: H. C. van Gardingen-van den Berg,
62 jaar, Jan Luykenstraat; 20 Mei, A. Peters,
28 jaar. 2e Hoogerwoerddwarsstraat
MLuezsmit
PARIJS, 20 Mei (Reuter) Zaterdagavond
te 21.03 uur is de Britsche minister van Bui
tenlandsche Zaken, lord Halifax, na zijn be
sprekingen met zijn Franschen collega Bonnet
en den Franschen minister-president Daladier,
uit Parijs vertrokken, om naar Geneve te gaan.
Naar verluidt is bij de besprekingen gebleken,
dat het Fransche en Britsche standpunt vol
komen overeenstemt.
Reuter verneemt verder uit Moskou, dat in
Sovjetkringen geen belang wordt gehecht aan
het feit, dat Potemkin niet naar Genève zal
gaan om met Halifax en Bonnet besprekingen
te voeren. Men heeft nooit gezegd, dat hij zou
gaan en men wijst er op, dat Potemkin geen
grooter politieke autoriteit is dan Maisky.
De officieele Sovjet personen en de pers be
waren het stilzwijgen over de verklaring van
minister-president Chamberlain in het Lager
huis inzake de besprekingen tusschen Enge
land en de Sovjet Unie. Men verwacht geen
Russische verklaring voor Donderdag a.s. wan
neer Molotof zijn rapport over den buitenland-
schen toestand zal voorleggen aan den opper
sten Sovjet.
In welingelichte kringen verluidt evenwel,
dat Maisky opdracht heeft, te Genève de be
sprekingen met lord Halifax en Bonnet voort
te zetten. Men hoopt, dat de besprekingen van
lord Halifax te Parijs zullen leiden tot een
compromis tusschen de Sovjet Unie en Groot
Brittannië.
BERLIJN, 20 Mei (Havas) De chef van
den persdienst van het Duhische leger, kolo
nel von Wedel, kondigt in de Völkische Beo-
bachter aan, dat sedert het opzeggen van het
Duitsch-Poolsche verdrag, speciale voorzorgs
maatregelen werden genomen aan de Oost
grens. Ook hier werden verdedigingswerken
gebouwd.
De kolonel schrijft verder, dat Oost Pruisen
in zijn geheel een vesting is, terwijl ook in
Pommeren en Silezië vestingswerken worden
gebouwd. Hoewel veel moet worden gedaan,
zullen toch binnen korten tijd de versterkingen
aan de Oostgrens die aan de Westgrens
evenaren. Reeds zijn in Silezië groote afdee-
lingen van den arbeidsdienst aan het werk.
terwijl, evenals bij de versterkingen in het
westen, ook in het oosten de arbeiders, die aan
de autowegen werken, aan het werk zullen
worden gezet bij het bouwen van de verster
kingen.
Te Hilversum is een bijeenkomst gehouden van
afdeelingsvertegenwoordigers der broederschap
van den H. Bonifacius en Gezellen. Met hen
waren aanwezig de leden van het hoofdbestuur,
pastoor J. Mets te Assen en de heer A. Wüst te
Amsterdam, verder pastoor J. Schiphorst te
Amsterdam, pastoor J. van Oppenraay te
Baarn, vertegenwoordigende de diocesen Haar
lem en Utrecht en tenslotte de bestuursleden
van de Hilversumsche afdeeling.
Men was tezamen gekomen, om te overwe
gen, op welke wijze dit jaar de bedevaart naar
Dokkum zal worden ondernomen, per spoor over
land, over zee, of met touringcars over den af
sluitdijk. Besloten werd de reis te maken over
land. In de afdeelingem zal men nu trachten
meer deelnemers te werven, opdat een extra trein
vanaf Amsterdam loonend zal zijn. Bedevaart
gangers uit het bisdom Haarlem zullen tijdig
voor den extra trein te Amsterdam worden sa
mengebracht; te Hilversum stappen de Gooische
deelnemers in, te Amersfoort ook de Utrechte
naren; te Zwolle en verder gelegen plaatsen de
overigen.
Het hoofdbestuur zal met de afdeelingen
meewerken, om de belangstelling buriten Fries
land zooveql mogelijk op te voeren, onder andere
door aansporing van alle Friesche priesters in
het land, van alle St. Bonifacius-parochies in de
bisdommen en van de verspreid wonende Frie-
-zen. Bovendien zal een beroep op veel anderen
worden gedaan, opdat de bedevaart ook in feite
meer nationaal zal worden.
Wij herinneren er aan, dat de bedevaart naar
Dokkum is vervroegd tot 17 Juli, zal geschieden
onder leiding van den Aartsbisschop en zal staan
in het teeken der Sint Willibrordusherdenking.
De regeeringspersdienst deelt mede,
dat bü Koninklijk Besluit van 19 Mei
1939 no. 1
Ten eerste op zijn verzoek eervol
ontslag is verleend als minister van
Financiën aan den heer mr. J- A. de
Wilde, met dankbetuiging voor de
vele en gewichtige diensten den lan
de in deze moeilijke tijden bewezen;
ten tweede tijdens ontstentenis
van een minister van financiën het
beheer Van het departement van Fi
nanciën ad interim opgedragen is
aan den minister van Staat, minister
van Algemeene Zaken, voorzitter
van den raad van ministers, den heer
dr. H. Colijn.
Bij de samenstelling van de ont-
werpbegrooting voor het jaar 1940
zijn van de zijde van den minister
van Financiën bezwaren gerezen.
Deze bezwaren, die voornamelijk
betrekking hadden op nieuw aange
vraagde uitgaven, hebben den minis
ter van Financiën, mr. J. A. de
Wilde, aanleiding gegeven aan Hare
Majesteit ontheffing uit zijn ambt te
verzoeken.
De minister van Algemeene Zaken,
dr. H. Colijn, die ad interim is be
last met het beheer van het departe
ment van Financiën, heeft op zich
genomen door bezuinigingen de
taak, die ook mr. De Wilde zich
voor oogen had gesteld, namelijk
om voor 1940 een budgetair even
wicht te bereiken, tot een goed einde
te brengen.
Mr. Jacob Adriaan de Wilde werd 7 Januari
1879 te Goes geboren. Na zijn gymnasiale studies
te 's-Gravenhage studeerde hij aan de vrije Uni
versiteit te Amsterdam tot aan zijn candidaats-
examen in de klassieke letteren. Na het candi-
daatsexamen te hebben afgelegd, wijdde hij zich
aan de juridische studie en promoveerde in 1905
aan de Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam.
Van 1905 tot 1908 was hij als advocaat-procureur
gevestigd te Goes. In laatstgenoemd jaar ves
tigde hij zich als zoodanig te 's-Gravenhage,
Sedert 17 September 1918 is hij lid van de Twee
de Kamer. Van 1919 tot 1923 was hij te 's-Gra
venhage "wethouder van Financiën en van 1923
tot 1931 wethouder van Financiën en bedrijven,
van 1926 tot 193 was hij voorzitter van den
raad van beheer van het gemengd bedrijf der
Haagsche Tramweg Maatschappij.
Bij zijn aftreden als wethouder heeft burge
meester Bosch Ridder van Rosenthal zeer waar-
deerende woorden aan den scheidenden wet
houder gewijd, waarbij de burgemeester het uit
komen, dat mr. De Wilde steeds het beginsel
„geen uitgaven zonder dekking" heeft hoogge
houden. Groote belangstelling had mr. De Wilde
ook voor de semi-gemeentelijke bedrijven en in
stellingen. Geestverwant en tegenstander heb
ben mr. De Wilde's groote bekwaamheid als fi
nancier en stadsbestuurder eenstemmig erkend.
De heer De Wilde was vice-voorzitter van het
centraal comité der Anti Revolutionnaire Partij
en voorzitter van de rijkscommissie van advies
voor werkverruiming.
Mr. de Wilde, die in dit ministerie de porte
feuille van financiën beheerde, was in het ka
binet Colijn van 1933 minister van Binnenland-
sche zaken.
In 1936 is hij lid en voorzitter geworden van
de staatscommissie voor de jongste grondwets
herziening, welke hij verdedigd heeft bij de eerste
lezing in de Staten-Generaal. Minister De Wilde
stond bekend als een minister die weet wat hij
wil en in de Staten-Generaal heeft hij om zijic
vurigen en toch gemoedelijken betoogtrant steeds
het oor der kamerleden. Zijn reputatie als solide
behoeder der overheidsfinanciën heeft hij ook
in vjin tecenwoordiee functie niet verloochend.
