HONINGZUIGENDE
ZWEEFVLIEGERS
CEBUTO
WAAR ONZE ZEEVISSCHERS HUN
BUIT VANGEN
ROOZENDAAL
Haring brengt welvaart
in het land
Haarlem, 5 Juni
Hlhde\iyJk dia ooat?
Kon. ned. toonkunste-
burgerlijke stand
Als vliegende edelsteenen
bewegen kolibri's zich
üan bloem tot bloem
B is Bretagne
Het gevarieerde oppervlak
Van den bodem der
Noordzee
I
MAANDAG 5 JUNI 1939
Propaganda kost gelcU
Programma Radio-Centrale
Dinsdag 6 Juni
NAARSVEREENIGING
Aanbesteding
Ons bijkantoor in de
bollenstreek
IN MEMORIAM MOEDER
JULIANA
Hotel Café
Restaurant
- -v. -■«-
-
AGENDA
Bioscopen
6 Juni
D.H.V.B.-UITSLAGEN
Het oudste levende
wezen ter aarde
gOOG Haar\em
PRIJSVRAAG TOT 11UU Fl. 8000.-PRIJZEN
STAD
Moderne propaganda kost offers. Niet
hechts offers van hen, die daaraan daadwer
kelijk medewerken, doch ook en vooral finan-
c'eele offers. Gelukkig kunnen wij ons prijzen,
de Haarlemsche staatkundig georganiseerde
katholieken de leden van de R. K. Staats
partij door hun jaarlijksche sobere contri
butie gezamenlijk ook daarvoor een niet onbe-
langrijk bedrag bijeenbrengen, verhoogd met
P°g vele vrijwillige extra bijdragen in den ver
kiezingstijd.
Er zijn evenwel nog tal van katholieken, die
ach nimmer realiseerden, waaruit de kosten,
verbonden aan elke verkiezingsactie, werden
^streden en uiteraard zelve .daartoe nimmer
bet hunne hebben bijgedragen.
Daartoe wordt thans een ieder in de gele
genheid gesteld: eerstens door zich aan de
buisbezoekers van onzen propagandadienst als
Üd
van de R. K. Staatspartij op te geven en
t°orts door extra gaven klein en groot
daarvoor de propagandisten U bonnen zullen
Aanbieden, te schenken.
Laat een ieder naar vermogen er toe bijdra-
8en om onzen propagandadienst in staat te
ttelien de actie op zoo grootsch mogelijke wijze
te
voeren.
Alg. R. K. Propagandaclub.
Propaganda- en inlichtingen-bureau
^ar- O. L. Vr. van Zeven Smarten Haarlem N.
Het is een goede gedachte geweest van de
P- K. Propagandaclub afdeeling Haarlem N
001 in de voormalige Kosterswoning, Rijks
straatweg 363, vanaf Maandag 5 Juni tot aan
öen
verkiezingsdag een propaganda-inlichtin-
®®h-bureau open te stellen, iederen avond van
uur.
Daar zal het centrum zijn gevestigd van den
Propagandadienst in de geheele parochie en
Van daaruit zal de actie worden geleid. Daar
°°k worden gaarne nog vele medewerkers (sters)
VerWacht voor de vele noodige werkzaamheden.
'e verricht moeten worden,
koorts kunnen er raambiljetten etc. worden
^rkregen en worden aan de kiezers aldaar na
kijk ook alle mogelijke inlichtingen om-
ent de a.s. verkiezingen verstrekt.
bfogen
van deze mooie gelegenheid velen ge-
rüik maken.
Programma 1: Jaarsveld en Hilversum I.
programma 2: Hilversum II.
Programma 3: Keulen 8.0010.20; Radio P.T.
r-Nord 10.20—11.20; Droitwich 11.20—11.45;
Pauze 11.45—11.50; Radio P.T.T.-Nord 11.50—
1 l5l Parijs 12.15—12.35; Ned. Brussel 12.35—
r2°; Keulen 2.20—3.20; Droitwich 3.20—3.55;
adlo P.T.T.-Nord 3.55—4.20; Keulen plm. 4.20
"~Pbn. 5.10; Ned. Brussel 5.20—6.50; Keulen 6.50
^-7.20; Ned. Brussel 7.20—7.50; Keulen 7.50—
9_n' Fransch Brussel plm. 8.309.10; Keulen
iiT"~101°; Ned. Brussel 10.20—11.20; Keulen
p"12.00.
ï?=,f°8ramma 4: Ned. Brussel 8.009.20; Parijs
ö?Qio 9.20—9.30; Radio P.T.T.-Nord 9.30—10.05;
'Versen plm. 10.05—10.35; London 10.35—1.05;
j, °itwich 1.051.20; London Regional 1.204.30;
J5°itwich plm. 4.30—5.50; Keulen 5.50—6.20;
8 2®'tWich 6.207.50; London Regional 7.50
Droitwich 8.209.50; London Regional 9.50
*0.20; Droitwich 10.20—12.00.
jjl rogramma 5: 7.008.00 Eigen gramofoon-
atenconcert, Hollandsch cabaret, 1. Lambeth
August de Laat. 2. Twee oogen zoo blauw,
j,1 'y Derby. 3. Oome Piet, Louis Davids. 4. Een
'tsje bij de toren, Kees Pruis. 5. Stop even,
u Bandy. 6. Het lied van de straat, August
g6 Laat. 7. Laat de moed niet zakken, Bob
rnoite. 8. Ik zoek een meisje, Louis Noiret. 9.
aridchen, Albert de Booy. 10. De jongens van
u Hadeldiedeldee, Bob Scholte. 11. Slaap zacht
jby. August de Laat. 12. Het plekje bij de
hen. Wüly Derby. 13. Als je voor een dub-
Itje geboren bent, Louis Davids. 14. Breng
jPs een zonnetje, Kees Pruis. 15. Als je verliefd
Pt, Lou Bandy. 16. Een twee drie vier, ober
n bier, August de Laat. 17. Als jij een tango
'jp.^lt, Bob Scholte. 18. Juffrouw Sanders, Louis
2 °iret. 19. Roosje op de heide, Albert de Booy.
Haal op Manus, Bob Scholte; 8.0012.00 Di
ssen.
N ^aterdag hield de afd. Haarlem van de Kon.
ib rP°onk. Ver. haar jaarlijksche vergadering
hef06 tuinzaal van café-rest. Brinkmann. Van
t bestuur waren de heeren George Robert
Harel de Jong verhinderd te komen.
Vari at de heer p- de Waardt als plaatsver-
WP voorzitter de vergadering had geopend,
'«en de boeken door twee leden nagezien en
<1 bevonden, waaruit bleek, dat de rekening
een mooi saldo sluit,
eti -rVolgens las de beer Jac. Zwaan notulen
0v Jaarverslag over 1938 voor, waarna werd
argegaan tot meerdere besprekingen o.a. over
jb binnenkort uit te geven boekje door de
N. t. V.
he fn niet onaanzienlijk aantal nieuwe leden
zich opgegeven, waarvoor mej. Betsy
st^man en de heer Jac. Zwaan zich verdien-
hjk hadden gemaakt. Deze actie wordt
^tgezet.
Cerj Sl°tt€ kenmerkte zich deze avond door
s] d eendrachtig streven naar nauwere aaneen
hang van de Haarl. toonkunstenaars.
Orgelbespeling
programma van de Orgelbespeling op
Up s 6 Juni> des avonds van 8.15 tot 9.15
t door den heer George Robert is als volgt:
gj reludium en Fuga a kl. t„ J. S. Bach; 2a.
je enne, b. Gavotte, Padre Martini; 3. „Heer
8s s heeft een hofken". Flor Peeter; 4. Puge
j.ja5T>0ll, Joh. Brahms; 5. Prélude, Fugue et Va-
tonnw'. c- Franck; 6. Grand Choeur dans la
au.é Grégorienne. A. Guilmant.
EUWS
J. Woerde-Duyn: 5 Juni, zoon van T. van 't
Boveneind-van Beek.
Ondertrouwd: 5 Juni, S. de Vries en M.
Vermaak.
Gehuwd: 5 Juni, F. H. Poelman en J. A.
Vliegen.
Overleden: 3 Juni, B. M. R. F. van Swaaij-
Revermann, 59 jaar, Kamperlaan; C. M. van
Dongen-van der Toorren, 54 jaar, Kamper
laan; D. W. Meijer, 80 jaar, Vooruitgangstraat;
G. ten Napel, 56 jaar, Maerten van Heems
kerkstraat; H. J., 1 maand, zoon van H. Zon
neveld, Emostraat; 4 Juni, K. F. Klaassen, 54
jaar, Paz-klaan; C. Kerkvliet, 72 jaar, Kamper
laan.
Hedenmorgen om half 12 werd door den Di
recteur van Openbare Werken in het stadhuis
aanbesteed: Het ophoogen van straatbanen c.a.
op een terrein, gelegen ten noorden van den
Orionweg en ten- Westen van de Planeten-
laan. Laagste was de fa. Verheul te Haarlem
voor f 29.950.
Verder werd ingeschreven door: M- Bamhoorn
en Jansen, Bentveld, f 39.200; Haarlemseh
Grond-, Hei- en Aannemersbedrijf f 38.790; H.
Koningen, Nieuwer Amstel f 38.902; G. Hulse-
bos, Bloemendaal f 43.200; W. Aafjes, Assen
delft f 40.540; J. de Jong, Haarlem f 48.888; R,
Bijker, Haarlem f 43.560; W. J. de Weers, Haar
lem, f 36.228; G. Kroon, Bloemendaal f 34.875.25;
Jansen, Machiel en Arnoldus, Heemstede,
f 38.200; Tanis, Haarlem, f 32.000; W. Hoon-
hout en C. Smit, Haarlem, f 30.425; Gebr. v. d.
Pieterman, Haarlem, f 35.400; J. P. Nelis, Haar
lem f 34.254; A'damsche Ballastmij. f 35.000;
N.V. De Cycloop, A'dam f 36.800.
De gunning wordt nader bekend gemaakt.
geboren: 2 Juni, dochter van P. J. C. Rui-
sa-van der Linden; 3 Juni, zoon van W. E,
Wü vestigen er nogmaals de aandacht
van onze lezers op, dat er voor de bollen
streek een bijkantoor van onze courant te
Hillegom gevestigd is. De heer J. Kunst,
Leidschestraat 43 te Hillegom, telefoon
5406, verzorgt de streekbelangen, zoowel op
redactioneel als op administratief gebied.
Na een ziekte van eenige maanden is op 48-
jarigen leeftijd in het Moederhuis van de Ju-
liana-zusters te Heilo overleden Moeder Julia
na, overste van de Zusters aan de Nieuwe
Gracht te Haarlem.
Het bestuur van den R. K. Vrouwenbond is
veel dank aan haar verschuldigd. De samen
werking met de z.g. Juliaantjes, die er dag in
dag uit op uittrokken om de armste gezinnen
hulp en verpleging te brengen, was steeds voor
beeldig. Geheel Katholiek Haarlem en ook an
dersdenkenden zijn vol lof over het werk der
Zusters.
Naast deze lichamelijke werken van barm
hartigheid staan ook de werken, in het directe
belang van de ziel.
Bij dit alles gaf Moeder Juliana de leiding.
Met weemoed zullen velen haar overlijden ver
nomen hebben. Een schoone herinnering aan
een hoogstaande religieuze is overgebleven.
Moeder Juliana overleed in het 22e jaar van
haar religieus leven; zij was tevens Vicaris van
de Congregatie Liefdezusters van de H. Juliana
van Falconerie.
Tot de wonderen der natuur in de tropische
oerwouden behooren zeker de kolibries, die als
.vliegende edelsteenen" zich van bloem tot
bloem bewegen. Hun heerlijke kleuren schitte
ren in de zon, wanneer zij in de lucht stilstaan
de voor allerlei bloemen daaruit met den langen
snavel honing opzuigen. Want deze vormt het
voedsel voor de lilliputters, die de bewondering
wekken van allen die hen aan het werk zien.
Ook biologen schonken aan de kolibries bijzon
dere aandacht, vooral wegens hun vliegkunst
die wel zeer belangwekkend mag worden ge
noemd.
Zoo bestudeerden Stolpe en Zimmer deze in
den Berlijnschen Dierentuin, waar men sinds
1932 kolibries in het leven leerde houden. Zij
het prachtige land van de oude
heldensagen, van de typische klee
derdrachten, idyllische visschers-
dorpen en mondaine badplaatsen.
Een reis daarheen in een luxueuze
Cebuto Touring Car is onvergetelijk!
Uit de Cebuto Massakeus:
10 dg. Bretagne, Normandië, de
Loire en Parijs 87.50
4 dg. Rijn 29.50
6 dg. Rijn 46.50
8 dg. Zwarte Woud 65.—
13 dg Praag-Weenen Budapest „112.—
Ook voor privéreizen, vlieg- en bootpas
sages, chèques, en verzekeringen CEBUTO
Inlichtingen en Reisgids bij
JAC. HEEMSKERK,
HOUTPLEIN 34 - HAARLEM - TEL. 16448
Agenten
Spaas, Rijksstraatw. 21, Haarlem N. Tel. 16531
Fa. Bruynzeel, by Velserp., Velsen-N. Tel. 3064
trekken daar sterk de aandacht der bezoekers,
wanneer zij blijven zweven voor het drinkbakje,
waaruit het fijne snaveltje den honing opzuigt.
De vleugels worden daarbij zoo snel bewogen
dat zij onzichtbaar worden, evenals de bladen
van een draaienden propeller, en ook een snor
rend geluid voortbrengen, waaraan de vogeltjes
den Engelschen naam „hummingbird" te dan
ken hebben.
Om het vliegen der kolibries nader te onder
zoeken werden verschillende methoden gebezigd.
Een daarvan bestond hierin, dat men een zwe-
venden kolibries bestudeerde naast 'n gloeilamp,
die brandde op wisselstroom van bepaalde fre
quentie. Aldus bleek dat de snelheid der vleugel
slagen correspondeerde met de wisselingen tus-
schen licht en donker in een lamp, die werd
gevoed door een stroom van 50 perioden per se
conde. De snelheid van den vleugelslag moet
hiermee overeenkomen, en bedraagt dus 3000
slagen per minuut.
Hieruit volgt reeds dat een kolibrie een zeer
bijzondere methode bezigt om op eenzelfde
plaats in de lucht te kunnen blijven zweven. Er
zijn ook andere vogels, zooals torenvalk en
vischdiefje, die dit doen, maar toch alleen bij
een tegenwind, die hen als een vlieger in de
hoogte kan houden. Kolibries zijn echter de
eenige vogels die langeren tijd ook bij windstil
weer op één plaats blijven zweven. Verder zijn
er ook enkele vlindersoorten die dit doen, zoo
als een Hollandsche nachtvlinder die aldus ho
ning uit kamperfoelie of orchideeën zuigt en
daarom den naam van „kolibrievlinder" heeft
ontvangen. Zulk een prestatie vereischt een bij-
zonderen lichaamsbouw, zooals krachtige en
snelle vleugelspieren. Die bezitten onze honing
vogels inderdaad, en daarnaast een hart en lon
gen die naar verhouding zeer groot zijn, om
deze gewichtige prestaties van het spierstelsel
mógelijk te maken.
Een nauwkeuriger onderzoek van het zweven
der kolibries werd mogelijk gemaakt door dit te
fotografeeren met een camera van bijzonderen
bouw, die 10001200 opnamen per seconde ver
richt. Hierbij bleek volgens een mededeeling
in Die Umschau in der Wissenschaft und Tech-
nik dat de vleugelpunt een soort van spiraal
lijn beschrijft, waaraan een achterste en een
voorste keerpunt kunnen worden onderscheiden.
Hierbij draait de richting van den vleugelslag
telkens om van voorwaarts naar achterwaarts
en weer omgekeerd. Bij den naar voren gerich-
ten slag nu is de bovenzijde der vleugels naar
boven gericht, bij den naar achteren gerichten
slag geldt dit voor de onderzijde. En het geheel
der bewegingen heeft ten gevolge, dat een soort
schroefbeweging optreedt, welke de zwaarte
kracht compenseert en zoo het dier zwevende
houdt. Dit geldt dan vooral voor de breede,
platte handpennen aan de buitenzijde van den
vleugel, terwijl de rest van de vleugels meer als
draagvlak dienst doet. De kolibrie mag dus wor
den vergeleken met een vliegtuig hetwelk aldus
werd geconstrueerd, dat bij een klein draag
vlak een groote schroef aanwezig is die naar
boven kan worden gericht, en dan het stilstaan
op één punt mogelijk maakt. Alleen: wat de
menschelijke techniek met veel moeite ook wist
te bereiken, presteert deze miniatuur-vogel op
veel doeltreffender en eleganter wijze. Het zwe
ven der kolibries mag inderdaad een meester
stukje der levende natuur worden genoemd!
TE OVERVEEN
GEHEEL GEMODERNISEERD
VOORJAAR 1939
VOLLEDIG PENSION vanaf 3.50
SPECIAAL INGERICHT VOOR
DINERS EN PART IJ EN
Vraagt condities. - Prima keuken en kelder.
Beleefd aanbevelend,
A. J. VAN SCHOOTEN.
In deze dagen klinkt het geroep: „Mooie
nieuwe haring" weer overal langs de straten.
En menig huisvrouw houdt het witgeschil
derde, vroolijk bevlagde karretje aan, waar
het blinkende „zeebanket" wordt verkocht.
Een verstandig besluit! Want de versche
haring vormt een even smakelijk als gezond
voedsel, waarvoor men wellicht hooge prij
zen zou willen betalen, als de overvloedige
vangst onzer visschersschepen dit niet bin
nen het bereik aller beurzen bracht.
Deze haringvangst is van oudsher een echt
vaderlandsch bedrijf. Het was een Zeeuw, Wil
lem Beukelszoon uit Biervliet, die in 1391 ont
dekte dat men kieuwen en ingewanden op een
bepaalde wijze moest verwijderen, om na het
zouten een soort van „zelfvertering" te doen
optreden, die de gekaakte haring tot een uit
stekend voedsel maakte. De man wist maar
weinig van spijsverteringsklieren en enzymen,
maar vond toch de juiste methode om het pro
duct zichzelf te doen toebereiden. En van dien
tijd vooral dateert de bloei der „groote vissche-
rij", die in ons land nog steeds aan vele handen
werk bezorgt.
Het is belangwekkend om in verband daar
mee iets meer te hooren over vischgronden in
de Noordzee. Er zullen weinig zeeën bestaan,
waarover men zoovele inlichtingen bezit omtrent
bodemgesteldheid, eigenschappen van het wa
ter, paarplaatsen e.d. Dit is het gevolg van het
feit dat de visscherij hier zeer intensief wordt
beoefend en gedurende reeds vele jaren uitge
breide wetenschappelijke onderzoekingen op vis-
scherijgebied werden verricht. Bovendien maken
de omstandigheden het onderzoek niet moeilijk.
Geologisch gesproken is de Noordzee immers
niet meer dan een ondiep binnenwater op de
plaats, waar 20.000 jaar geleden nog- een land-
brug tusschen het vasteland en Engeland
dat nog niet in „splendid isolation" verkeerde
werd gevormd. In het Zuidelijk deel is de
diepte doorgaans dan ook grooter dan 40 meter.
Toch moet men zich den bodem daarvan niet
als een eentonige vlakte voorstellen. Want deze
wordt doorsneden door een aantal diepere geu
len, die overbleven van rivierbeddingen uit den
tijd, toen hier nog weilanden en bosschen te
vinden waren. Tot de bekendste dezer geulen
behooren het Diepwaterkanaal langs de Engel-
sche kust, het Zilverdiep en het Modderkanaal
ten Zuiden van Doggersbank. Tusschen genoemd
Diepwaterkanaal en de Hollandsche kust vindt
men een zachtglooiende helling, door onze vis-
schers de „Breeveertien',' genoemd. Zij dankt
den naam aan de gemiddelde diepte van 14
vadem of 25 meter.
Van groote beteekenis voor den vischstand
is verder de temperatuur van het water. De
economisch belangrijke vicchsoorten kan men
verdeelen in koud- en warmwaterbewoners, en
daardoor heeft het Noordelijk deel der Noord
zee een andere fauna dan het warmere Zuide
lijke gedeelte, waaraan wij verder vooral de
aandacht willen wijden.
Een tweede factor, die zeer sterk het voor
komen van bepaalde soorten beheerscht al
dus merkt v. d. Stigchel op in een artikel, dat
in „De Natuur" verscheen is de gesteldheid
van den zeebodem. Bestaat deze voor een groot
deel uit fijn of grof zand vermengd met schel
pengruis, op andere plaatsen is het zand weer
vermengd met derrie. In dit gebied verheft zich
als een heuvel, ontstaan in den ijstijd, de Dog
gersbank. Op de diepere plaatsen daarentegen
vindt men meer slijk met zand vermengd, ter
wijl weer in andere gebieden de steenbodems
te vinden zijn, die bestaan uit gesteentebrok-
ken, welke in den ijstijd door de gletschers uit
het Noorden hierheen zijn gesleept en die we
geheel kunnen vergelijken met de zwerfsteenen
van de heidevelden van onze Veluwe en Drente.
Ook hier varieeren zij van kleine keisteentjes
tot groote steenblokken. Iedere vischsoort leeft
nu bij voorkeur op de bodemsoort, die haar
het beste voedsel verschaft. Bij andere speelt
de bodemgesteldheid ook een belangrijke rol bij
de voortplanting, omdat hier de gunstigste voor
waarden zijn geschapen voor de ontwikkeling
van het jongbroed.
Bekende vischgronden
Daardoor komt het, dat men dus op een
zandbodem een geheel andere samenstelling der
vischfauna zal vinden dan op een rotsachtigen
of een modderigen bodem. Vooral dient aan
dien invloed gedurende de voortplantingsperiöde
groote beteekenis te worden gehecht, gedurende
welken tijd bepaalde soorten in bepaalde ge
bieden, welker begrenzing men zich echter niet
al te scherp moet denken, in groote aantallen
voorkomen en waar dus de mogelijkheden van
ruime vangsten voor de visschers bestaan. Het
is voor hen dan ook van het grootste belang
deze gebieden als vischgronden nauwkeurig te
kennen en reeds van oudsher hebben zij aan
bepaalde bekende gebieden verschillende namen
gegeven. Zoo spreekt men van den Hornsrif-
grond en de Jutlandbank langs de Deensche
kust, de Borkumrifgronden en de Helgolander-
bocht langs de Duitsche kust, terwijl langs onze
Nederlandsche kust de Terschellinger en Ame-
landsche vlakte, de Haaksgronden en de Bree
veertien te vinden zijn. In het Zuidelijk deel
vinden we dan langs de Belgische kust de zgn.
Vlaamsche Banken. Dit zijn de Oostelijke visch-
Het heerlijke zeebanket wordt door
fijnproevers gekeurd
X r-
m&t»
gen trawler, ter haringvangst op de Noord
gronden, waarvan de bodem bijna uitsluitend
uit zand bestaat met uitzondering van het ge
bied ten Noorden van Texel, waar losse steen-
grond ligt. De voornaamste hier gevangen
vischsoorten zijn de platvisschen zooals kleine
schol, schar, tarbot, griet en tong, voorts veel
poon, pieterman, rog en wijting. De schelvisch
en kabeljauw komen in deze gebieden bijna niet
voor.
De vischgronden, die meer in het bekken der
Noordzee liggen, zijn in het Zuidelijke deel de
Bruine Bank en het Diepwaterkanaal, dieper
dan 40 meter, terwijl genoemde bank uit een
aantal noord-zuid loopende heuvelruggen op
den bodem bestaat. Men vangt hier ongeveer
dezelfde vischsoorten als op de Breeveertien.
De Doggersbank, die meer naar het Noorden
ligt en die haar naam ontleent aan den ouden
Nederlandschen naam voor kabeljauw de „Dog
ger", heeft een zeer uiteenloopende bodemsa
menstelling. Was het vroeger een beroemd ge
bied voor de vangst van kabeljauw en groote
schollen, vooral deze laatste zijn er zeldzaam
geworden. Schelvisch komt er in sommige ja
ren veelvuldig voor en ook wijting wordt er
soms in ruime mate gevangen. De tong is hier
al schaarsch, daar men hiervoor reeds te veel
naar het Noorden is gekomen, maar tarbot-
wordt er nog vrij veel gevangen.
In het meer zuidelijk gelegen Zilverdiep, dat
een diepte van ruim 60 meter vertoont en zijn
naam waarschijnlijk dankt aan een vroegeren
rijkdom aan tong. zijn schelvisch en schol de
voornaamste visschen.
Het belangrijkste product onzer visscherij is
echter nog steeds de haring. Van belang zijn
vooral twee rassen van herfstharingen zoo
genoemd omdat zij in het najaar zich voort
planten namelijk de Doggersbankharing en
de Kanaalharing De eerste soort begint om
streeks Mei en Juni geweldige scholen te vor
men ten Noorden van Schotland, en trekt dan
geleidelijk zuidwaarts langs de Engelsche kus
ten tot zü tegen einde September de Doggers
bank heeft bereikt. Hier worden dan de eieren
afgezet, die zwaarder dan het zeewater zijn en
aan zandkorrels, steentjes of wier worden vast
gekleefd. Het aantal daarvan is uit den aard
der zaak bijzonder groot; vxndaar ook dat een
groot aantal schelvisschen steeds de paargron-
den opzoekt, om zich daar aan het haringkuit
te goed te doen.
De hieruit komende larven worden eerst wil
loos door den stroom meegevoerd, maar zwem
men later actief naar het Noorden om zich in
de Noordelijke wateren met het rijke, uit den
Atlantischen Oceaan komende, plankton te
voeden. Dit bestaat uit tallooze kleine planten
en dieren, waaronder vooral zwemmende kreeft
soorten moeten worden genoemd. Als de haring
volwassen is geworden aanvaardt zij op haar
beurt de reis naar Doggersbank.
Haring wordt gevangen met de „vleet", een
net waarvan de bovenkant drijvende wordt ge
houden, zoodat het loodrecht naar beneden in
het water hangt. De maaswijdte is zoo gekozen
dat de visch er met den kop doorheen schiet,
maar d- blijft steken en niet terug kan zwem
men. Netten van ongeveer dertig meter lengte
en twaalf meter breedte worden met elkaar
verbonden, zoodat een hangende haringval van
meerdere kilometers lengte wordt gevormd
Hiermede wordt de visch des nachts gevangen,
omdat zij dan de bovenste waterlagen opzoekt.
En tegen den morgen wordt de zilverblinkende
buit binnengehaald, die nog steeds een van
Hollands rijkdoVunen uitmaakt.
Dat- behoeft niet, koopt zoo'n flatteuse
ZONBRIL met GOEDE zonglazen, waarvan
veel plezier zult hebben en die Uw oogen
NIET bederven. De prijzen zijn zeer
billijk, daarom behoeft U het niet te laten.
Alleen KEIP, Gr. Houtstraat, naast Luxor.
Gebouw St. Bavo: Reisclub Bloemisten, 8 uu?;
Haarlems Zanggenot, 8 uur; R-K. Bevolkings
bureau, 8 uur.
Kunstzaal De Bois: Expositie 105 uur.
Kunstzaal Leffelaar: Expositie 105 uur.
Rembrandl-theater: „Je kunt het toch niet
meenemen", toegang alle leeftijden, 2.30, 7 en
9.15 uur.
Palace-Cinema: „Het dubbele huwelijk" en
„Moeder's jongen", toegang voor volwassenen,
2 en 8.15 uur.
Luxor-theater: „Jongensstad", toegang bo
ven veertien jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur.
Frans Halstheater: „Het zit in de lucht", toe
gang boven veertien jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur.
Moviac-theater: „Nina, het indianenkind",
toegang alle leeftijden, 2-30, 7.15 en 9.15 uur.
St. Bavo: St. Caecilia, 8 uur; Rechtskundig
bureau, 8 uur; bestuur spoorwegpersoneel, 8 uur.
Gebouw Domi, Overveen R.K. Staatspartij,
half negen.
Pannekoekenhuisje, BloemendaalAquarium
expositie.
Gr. Kerk: orgelbespeling 8.159.15.
Kunstzaal De Bois: Expositie 105 uur.
Kunstzaal Leffelaar: Expositie 105 uur.
Bioscopen
Rembrandt; „Je kunt 't toch niet meenemen"
(alle leeftijden), 2.30, 7 en 9.15 uur.
Cinema: „Het dubbele huwelijk", „Moeder's
jongen" (volwassenen), 2 en 8.15 uur.
Luxor; „Jongensstad", (boven 14 jaar), 2.30,
7 en 9.15 uur.
Frans Hals: ,,'t Zit in de lucht", (boven 14
jaar), 2.30, 7 en 9.15 uur.
Moviac„Nina, het Indianenkind". (alle
leeftijden), 2.30, 7.15 en 9.15 uur.
Apotheekdiensten
De avonddiensten der apotheken zullen tot
en met Vrijdagavond worden waargenomen door
de volgende apotheken
Bosch en Vaart-apotheek, B. en V.-straat 26;
H. Remmers, Kruisstraat 5; Noorder-Apotheek
Jan Gijzenkade 181.
Steeds geopend zijn: C. E. Schotman, Bin
nenweg 206208; Elswout-Apotheek, Bloemen-
daalscheweg 341; Apotheek Aerdenhout, Zand-
voortschelaan, tel. 26772; Heemsteedsche Apo
theek, Binnenweg 98, tel. 28197. De Bloemen-
daalsche Apotheek, Bloemendaalscheweg 85,
tel. 22181.
In naam van het belang van onze volks
gemeenschap vraag ik U voort te
gaan met in uw kringen tegenheid
te bieden tot' beginselvaste, godvreezende
scholing en vorming.
Jhr. Ruys de Beerenbrouck bij het
gouden feest der Vrije Universiteit 1930.
Statistiek der boekproductie
in 1938
Dezer dagen verscheen bij de Rijksuitgeverij
te 'sGravenhage de Statistiek der Boekproductie
1938. Deze publicatie Is de eerste welke door de
afdeeling Cultureele Statistiek van het Centraal
Bureau voor de Statistiek zelfstandig kon wor
den bewerkt, op grond van het door het Nieuws
blad voor den Boekhandel verstrekte materiaal.
Als gevolg hiervan is het cijfermateriaal aan
zienlijk uitgebreid. Een aantal nieuwe tabellen
is toegevoegd, waarin combinaties van gegevens,
welke tot dusverre niet in onderling verband
werden bewerkt, werden vastgelegd.
In de publicatie is ook een novum ingevoerd,
door de introductie van de z.g. standaard-blad
zijde, welke het mogelijk maakt een juister in
druk van den omvang en den prijs der boeken
te verkrijgen dan tot dusverre het geval was.
Het meerendeel der historische cijfers, welke
in de vorige editie werden gepubliceerd (Sta
tistiek der Boekproductie 19001937) is her
haald.
Uit de cijfers betreffende het jaar 1938 blijkt
o.a„ dat de totale boekproductie 6.172 boeken
omvatte, welk aantal tevoren n&r.mer bereikt
werd. Verder treft men bijzonderheden aan
omtrent de taal, den omvang en den prijs
Voorts vindt men gegevens betreffende de
maand, waarin de boeken zijn verschenen en
aangaande nieuwe uitgaven en herdrukken.
Tenslotte zijn cijfers aangaande de boek
productie in andere landen opgenomen.
Enkele grafieken brengen de meest sprekende
cijfers in beeld.
Promotie-degradatie
le kl. Afd. Centrum B: HBC 2Quick Steps
3—5; OIV—Roda 1—1.
le kl. Afd. Zuid A: Excelsior 2Rava 42.
2e kl. Afd. Zuid A: ActivitasL. en S. 21.
Bisschopsbeker: Afd. C: Meerburg—DEM 14.
Afd. D; GDA—Pioniers 7—0.
In den Mexicaanschen staat Oaxaca ligt het
dorpje Tule verscholen in het weelderige groen
van een tropische flora. Het trekt vele bezoe
kers, die de beroemde Azteken-bouwvallen ko
men bewonderen. Maar ook zijn er verschei-
denen die hun schreden richten naar den knoes-
tigen stam van een cypres, die als het oudste
levende wezen op onze planeet wordt beschouwd.
Men ziet reeds van verre de breede kroon,
die zich tot 40 meter hoogte verheft. En dich
terbij gekomen aanschouwt men den reuzen
stam, die een omtrek van 4547 meter heeft
bjj een middellijn van ongeveer 13 meter. De
stam is zoo grillig van vorm, dat zij wel uit
meerdere afzonderlijke stammen ontstaan ïykt
te zijn. De schors wekt dadelijk gedachten op
aan den hoogen leeftijd van dezen reusachti-
gen Taxodium Mexicanum, waaraan <ie In
dianen den naam van „Ahuehuete" of „oude
man aan het water" hebben gegeven.
Andere Taxodium-soorten kunnen ook hoo
gen ouderdom bereiken. Een der bekendste
daarvan is de Virginiaansche moerascypres, die
aan of in het water groeit en kegelvormige uit-
groeiingen naar boven zendt, waardoor de
wortels kunnen ademhalen. Men vindt deze
boomen ook in ons land in vele parken aan
geplant, waarbij zich maar zelden de lucht
wortels ontwikkelen; zy trekken echter wel
de aandacht door het feit, dat zy in tegen
stelling tot andere naaldboomen des winters
hun groen verliezen. In den loop der aardhisto-
riè hebben Taxodium-soorten een belangrijke
rol gespeeld. Men vindt in bruinkoolgroeven
daarvan nog vaak overblijfselen in den vorm
van boomstompen, die soms een middellijn van
vier meter bereiken. De ouderdom dezer reuzen
kan men aan het aantal der jaarringen bepalen
op drie- tot vierduizend, jaar.
De boven beschreven „oude man" of „boom
van Montezuma" in Mexico heeft thans naar
schatting een leeftyd van ongeveer zesduizend
jaar bereikt. Dit is zeker een respectabele ouder
dom! Overigens zyn er ook planten van beschei
dener afmeting, die zeer oud kunnen worden.
Zoo is er een algemeen voorkomende mossoort,
het bekende goudgroene veenmos, dat zich voor
al uitbreidt doordat de toppen steeds nieuwe
spruiten vormen. Wat daaronder ligt vergaat
op den duur tot veen, maar steeds groeien de
moskussens naar boven toe verder aan. Deze zijn
dus veelal even oud als de veenlaag welke zü
bedekken, en om den ouderdom daarvan aan te
geven moet men meestal met duizenden jaren
tellen. Men heeft zelfs volgens een mededee
ling van Prof. Keilhack in de Umschau in Wis
senschaft und Technik op IJsland moskus
sens gevonden van ruim 60 centimeter dikte,
waarvan de ouderdom op 8—10000 jaar wordt
geschat.
