ST.WILLIBRORDUS
Koning George betreedt
Amerikaanschen bodem
Unieke gebeurtenis
in de historie
1
Vuurzee jaagt door een dorp
Het
heden
V
Bezoek bevordert den
wereldvrede
Generaal Gamelin
opperbevelhebber
R.K. STAATSPARTIJ
nieuws van'
De berging van
de Thetis
N.V.NEDERL.VIRZ.M'J.
\J
Britse he souüereinen bij de
Nigaravallen door minister
Huil Verwelkomd
mk
VELE BOERDERIJEN IN
VLAMMEN
RECTOR DROST
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
CATHARIJNESINGEL4ÖUTRECHT
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM
DONDERDAG 8 JUNI 1939 - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21826
Amerika en Engeland
Politieke beteekenis van het
bezoek
Het Weer l|||||||j||||||lllllllllllllllllllUIIIIIIIIIIIIIIII|
Joden mogen thans
in Cuba landen
Een felle brand heeft het nieuwe centraal station te Warschau ernstig
geteisterd. Een kijkje tijdens het blusschingswerk
De laatste groet der Britsche Marine aan de slachtoffers van de ramp met de..
duikboot „Thetis"
Groote ontsteltenis te Nieuwkuyk,
waar een niet te stuiten
brand woedt
Herinneringen aan
IS jaar terug
Eenheid van commando voor
alle Fransch-Britsche
strijdkrachten
Spaansche ministeries
naar Madrid
Portugeesche vrijwilligers zijn te
Lissabon teruggekeerd
Italiaansch oorlogs
materiaal in Spanje
Beteekent geen schending van
pact tusschen Rome en
Londen
HAARLEM
GROOTE PROPAGANDA-
VERGADERING IN ST. BAVO
MUZIKALE ILLUSTRATIE
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Reeds bevestigde kabels zijn
losgeraakt
Japansch vliegtuig
werd beschoten
De ontsporing van den
trein Rome—Warschau
De eerste meikersen
CAFE-RESTAURANT „WEBE R"
UTRECHT
VERZEKERINGEN TOT ELK BEDRAG
Vertegenwoordigers gevraagd
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 <1, Inget
mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 ceni
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
NIAGARA, 8 Juni. (Reuter). Voor
de eerste maal in de geschiedenis
der Vereenigde Staten heeft een re-
Seerende Britsche souverein den voet
°P Amerikaanschen bodem gezet.
De trein waarin zich Koning George
eh Koningin Elisabeth bevonden
kwam uit Canada te Niagara aan om
2.40 Europ. tijd.
De Britsche ambassadeur, Sir Ro
nald Lindsay, stelde minister Huil aan
het Koningspaar voor, die op zijn
Leurt de leden voorstelde der com-
hiissie van ontvangst, benevens de
militaire adjudanten die door Roose-
velt werden aangewezen.
Tiet station was versierd met Britsche en
^herikaansche vlaggen, en een eerewacht
st°hd opgesteld bestaande uit 100 man van de
i(1ianterie-garde. Het station werd omgeven
^°or i5o infanteristen met stalen helmen en
1(6 bajonet op het geweer, terwijl ook een ge
wapende politiemacht aanwezig was.
De koninklijke trein vertrok om grRp F.m-op.
w naar Washington, en passeerde om 4 uur
Bbffal0 in New-York. De trein werd toege
dicht door kleinere groepen van belangstellen-
aeh langs de spoorbaan, en de soüvereinen ver
benen herhaaldelijk op het balcon van een
fler rijtuigen.
Uit New York wordt bericht dat aan den weg
Waarlangs Zaterdag a.s. het Britsche konings
par naar de Wereld-tentoonstelling zal rij-
eh, meer dan 13.000 politiemannen zullen wor-
Cn opgesteld. Dit is de grootste mobilisatie van
Politie welke New York ooit heeft gekend.
tie
Naar Reuter uit Washington bericht, werd
koninklijke trein gedurende den nacht en
öen morgen door twee geweldige stroomlijn-
locomotieven met groote snelheid voortge
trokken, teneinde het vorstelijk paar om 11
bUr plaatselijken tijd te Washington te doen
aankomen.
Roosevelt en mevr. Roosevelt wachten
Len daar op aan Union Station. Reeds vroeg
*h den morgen begon een menigte van naar
Schatting 600.000 personen de straten te
vUilen. Allen hopen den koninklijken stoet
°P zijn tocht naar het Witte Huis te aan
schouwen.
Dnze Londensche correspondent schrijft ons:
..Koning George en Koningin Elisabeth zullen
'hnen enkele uren te Washington aankomen.
De belangstelling, in Engeland door deze
P°ote reis opgewekt, was merkbaar getaand
r*h de soüvereinen, na hun bezoek aan Win-
®lbcg, waar de Koning op „Empire Day" zijn
°'ken per radio toesprak, de „wildernis" in-
jpSen. Thans bereikt zij haar hoogtepunt, nu
3 Koninklijke reizigers bij de Niagara Falls
bh eigen grondgebied hebben verlaten, om ge
iende eenige dagen de gasten te zijn van
president Roosevelt en het Amerikaansche volk.
t De reis heeft plotseling een geheel ander ka-
akter. De Soüvereinen bevinden zich niet lan-
b te midden van nun eigen onderdanen, doch*
j een vreemd land. Zij leggen een bezoek af
flah een buitenlandsch staatshoofd, een presi-
6ebt, die, evengoed als de president der Fran-
Republiek, een naaste buurman is van
hhing George,
voor Washington en New-York is dit bezoek
i£h gebeurtenis van ontzaglijke beteekenis.
7eken en weken lang reeds is men er „vol'
an- Dit is begrijpelijk. Nog nooit heeft een
cgeerend vorst een staatsie-bezoek gebracht
!ph de Vereenigde Staten. Washington, en ge
urende één dag ook New-York, zullen voor
Bt eerst een koning aanschouwen in vol or-
6,aat, en met schitterend koninklijk gevolg
chte Europeesche Majesteiten zullen de gasten
ah den president zijn in het Witte Huis. Ko-
'hklijke eer zal bewezen worden in een land,
hat gedurende het grootste deel van zijn onaf-
ahkeiijk bestaan het koningschap beschouwd
ijBeR ais een soort bijgeloof van achterlijke en
eie Europeanen.
"et is waar dat de Amerikanen, ondanks hun
eiftonstratieve minachting voor de monarchie
3 ai wat daaraan vastzit, in werkelijkheid
bBeds een zwak hart' gehad hebben voor den
en de tradities der Europeesche hoven.
'ckens hekelde hen hierom reeds een eeuw
n?en op geestige wijze.
0 D® Amerikaan beschouwt dit bezoek als een
erWeldigende triomf. Nadat zoovele Amerika-
3'1 toegelaten waren tot het Engelsche Hof,
fl3lt het Engelsche Hof nu naar de Vereenig-
Sta ten
h Crd°or krijgt dit koninklijk bezoek voor de
erikanen een veel grootere beteekenis dan
km-Van een no°IT nooit gezien schouwspel, dat
a'ust en nieuwsgierigheid opwekt. Dit is van
niet gering belang, voor zoover zulk een bezoek
ten doel heeft propaganda en stemming te ma
ken, en populairen steun te verwerven voor
een Engelsch-Amerikaansche toenaderingspoli
tiek.
Toch is de vraag of de reis naar Washington
directe politieke beteekenis heeft, zeer moeilijk
te beantwoorden.
Te Londen wordt hierop in het geheel niet
meer gezinspeeld; met groote belangstelling
volgde men de toebereidselen te Washington en
New-York, maar over het politieke aspect
spreekt men niet. Toch heerschte niet lang ge
leden nog de communis opinio, dat de trans
atlantische reis veeleer ondernomen was, opdat
de Koning Washington zou kunnen bezoeken dan
ter wille van Canada.
Dat de Britsche regeering groote waarde hecht
aan nauwe samenwerking met de Vereenigde
Staten in het belang van den algemeenen
vrede, is algemeen bekend. Dat zij sinds meer
dan een jaar te Washington krachtig gewerkt
heeft om wijziging te verkrijgen van de neu-
traliteitswet, waardoor Engeland in geval van
oorlog munitie uit de Vereenigde Staten zou
kunnen betrekken, werd reeds geruimen tijd
geleden openlijk toegegeven. Zonder succes is
de activiteit der Britsche diplomatie in dit
opzicht zeker niet geweest.
Toch lijdt het weinig twijfel dat de stroomin
gen ten gunste van een, zij het wat minder
strikt, isolement in Amerika veel sterker zijn
dan de beschouwingen der meerendeels pro-
Engelsche en anti-Duitsche groote bladen, en
de optimistische uitlatingen van Roosevelt en
Cordell Huil zouden doen vermoeden. Indien
van Britsche zijde al te openlijk erop aange
drongen werd dat Amerika, desnoods met eenig
voorbehoud, toetrad tot Chamberlains „vredes-
front", dan zou het gevolg hiervan waarschijn
lijk zijn dat de voorstanders van isolement ter
rein wonnen.
Van Britsche zijde moet dus met de grootste
voorzichtigheid en sublimiteit opgetreden wor
den.
Hét feit dat Lord Halifax, de minister van
Buiténlandsche Zaken, zich voor deze gelegen
heid niet naar Washington begeven heeft, is
zeer kenmerkend. De constitutioneele gebruiken
vergen dat de koning, bij een officieel bezoek
aan het buitenland, vergezeld wordt door den
minister, die verantwoordelijk is voor de bui-
tenlandsche staatkunde.
De Koning zal begeleid worden door zijn Ca-
nadeeschen minister, Mackenzie King.
Wat beteekent dit?
Op de eerste plaats beteekent hot natuurlijk
dat voldaan is aan de constitutioneele regelen,
maar op zoodanige wijze dat men noch in. noch
buiten Amerika zal kunnen zeggen dat dit ko
ninklijk bezoek, evenals dat, hetwelk in Juli
van het vorige jaar aan Parijs gebracht werd,
de ceremonieele bevestiging is van een nieuwe
verhouding tusschen de beide landen. Groot-
Brittannië immers zal niet eens door een mi
nister vertegenwoordigd zijn.
Mackenzie King kan, bij het voeren van
besprekingen, slechts namens Canada op
treden. Zijn aanwezigheid te Washington
kan dus alleen van belang zijn voor zekere
Canadeesch-Amerikaansche vraagstukken.
H VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
VOOR HET GEHEELE LAND:
iets koeler, gedeeltelijk bewolkt, droog
H weer, matige, tijdelijk krachtige Noord-
oostelijke tot Noordwestelijke wind.
Zon op 4.40 - onder 21.17 - Licht op 21.47
Maan op 24.43 onder 11.06
10 Juni L.K.
„Wereldpolitiek" zal niet behandeld worden:
dit immers zou het werk geweest zijn van
Lord Halifax.
Maar deze eenvoudige conclusies zijn mis
schien wat al te eenvoudig. Mackenzie King
heeft sinds eenige jaren, met voorkennis en
goedkeuring van de regeering te Londen, reeds
zeer veel gedaan om Engeland en de Vereenigde
Staten nader tot elkaar te brengen. Canada
heeft, als Britsch Dominion, doch als een land,
dat economisch vooral op zijn machtigen buur
man aangewezen is, bij zulk een toenadering
het allergrootste belang. Het is meer en meel
de schakel geworden tusschen het Moederland
en het buurland, tusschen de Oude en de Nieu
we Wereld, tusschen het Britsche Rijk en de
Vereenigde Staten.
Men twijfelt er niet aan dat Mackenzie King
overlég gepleegd heeft met de regeering te Lon
den, en dat hij te Washington veeleer als Rijks
minister dan als Canadeesch minister zal op
treden.
Zijn verblijf evenwel zal veel minder de aan
dacht trekken dan dat van Lord Halifax gedaan
zou hebben. Dit wil niet noodzakelijkerwijze
zeggen dat het ook van minder beteekenis zal
'zijn.
Men houde wel in het oog dat niemand van
dit bezoek eenig onmiddellijk en tastbaar resul
taat verwacht. Er zullen niet, gelijk het vorige
jaar te Parijs, afspraken gemaakt worden, wel
ke van grooten en directen invloed zijn op de
wereldpolitiek. Maar evenmin kan men eraan
twijfelen dat een hechtere samenwerking tus
schen Amerika en het Britsche Rijk te Was
hington zal worden voorbereid, en dat het
bezoek der soüvereinen vooral ten doel heeft bij
het Amerikaansche volk de stemming te ver
wekken, zonder welke president Roosevelt een
veel moeilijker strijd zou hebben om zijn politiek
van „democratische solidariteit" door te voeren.
HAVANNA, 8 Juni (Havas) De Cubaansche
minister van Financiën Ochotorena heeft me
degedeeld, dat het Amerikaansche comité tot
hulp aan Joden bij een bank te Havanna gelden
heeft gestort voor de vluchtelingen aan boord
van de „Saint Louis" aan wie, zooals reeds eer
der gemeld, geen vergunning tot landen in
Cuba kon worden verleend, aangezien de ver-
eischte waarborgsom ontbrak. De minister voeg
de hieraan toe: „Deze zaak is definitief afge
handeld."
De „Saint Louis" is bij de Bermuda-eilanden
gezien, varend in noordoostelijke richting. Wel
licht zal het schip thans draadloos worden
teruggeroepen.
Hedenmorgen is te Nieuwkuyk een
ontzettende brand uitgebroken, waar
van de omvang nog niet te overzien
is. Reeds zijn zes boerderijen in de
vlammen opgegaan.
De hulp der Bossche brandweer is
ingeroepeti.
Vanochtend omstreeks tien uur brak de
brand uit in de boerderij van J. van Son aan
de Grootestraat. Door de geweldige droogte
grepen de vlammen met razende snelheid om
zich heen, zoodat in een oogwenk ook het be
lendende huis van den landbouwer De Wijs in
brand stond.
De woningen zijn bijna alle met rieten dak
bedekt, zoodat de overwaaiende vonken fa
taal werkten.
Terwijl men nog bezig wa,s met de bijna ho-
pelooze taak, uit de brandende huizen zooveel
mogelijk te redden, vatte de kapitale boerderij
van L. de Gouw vlam, en weldra stond ook de
geweldige schuur in lichter laaie. De boerderij
met bijbehoorende schuren van Th. Moster-
mans ging daarna eveneens in vlammen op.
De plaatselijke brandweer stond machteloos
tegenover de enorme vuurzee, zoodat de brand
weer uit 's-Hertogenbosch te hulp werd geroe
pen. Steeds plantte het vuur zich verder. Ook
de groote schuur van den landbouwer Van der
Veen, aan de overzijde van de straat, werd aan-
PARIJS, 8 Juni. (Havas) De correspondent
van de „Matin" te Londen bericht van wel
ingelichte zijde te hebben vernomen, dat in
geval Engeland en Frankrijk in een algemeen
Europeesch conflict zullen worden gewikkeld,
het opperbevel van de vereenigde Fransch-Brit
sche strijdmacht zal worden toevertrouwd aan
generaal Gamelin. Het opperbevel over de ver
eenigde vloten zal in handen van een Britsch
admiraal, vermoedelijk sir Roger Backhouse,
liggen en ook zal een Engelschman, vermoede
lijk maarschalk sir Cyril Newall, de vereenigde
luchtmacht commandeeren.
getast, evenals de groote boerderij met schu
ren van A. Loeff.
In het dorp lieerscht groote ontsteltenis.
Door de ongekende felheid, waarmede het
vuur woedt, valt aan blusschen niet te
denken. De enorme hitte en de rookontwik
keling deden degenen, die onverschrokken
de brandende woningen binnendrongen,
teneinde nog het een en ander te redden,
terugdeinzen. De laaiende vlammen banen
zich met niets ontziende kracht een weg
door het dorp.
De gevolgen zijn op het oogenblik niet te
overzien. De krachtige noordoostenwind
jaagt het vuur steeds verder en dit heeft
reeds een zevende boerderij tot zijn prooi
gemaakt.
Deze enorme brand wekt herinneringen op
aan een dergelijken brand, die ongeveer vijftien
jaar geleden hier woedde.
Ook toen zijn door de droogte en der. feilen
wind vele boerderijen in de vlammen opge
gaan.
BURGOS, 8 Juni (D.N.B.) Naar thans
vaststaat zal de verplaatsing der ministeries,
die tot dusverre in Burgos, Vitoria, Santander
en Bilbao waren ondergebracht, naar Madrid
nog deze maand geschiecen. De residentie van
generaal Franco blijft tot nader order in Burgos.
Volgens Havas zijn de Portugeesche vrijwil
ligers. die in Spanje aan de zijde van Franco
hebben gestreden, de zoogenaamde „Viriatos",
te Lissabon teruggekeerd. De Spaansche gene
raal Milan Astray was naar Lissabon gekomen
om hen op het station te verwelkomen.
In totaal hebben tien- tot twaalfduizend
Portugeezen als vrijwilliger in Spanje ge
vochten.
LONDEN, 8 Juni Het feit, dat de Italia
nen wel is waar in Spanje vertrokken zijn,
doch een groot deel van hun oorlogsmaterieel
hejjben achtergelaten, werd, gelijk reeds eerder
werd gemeld, in verscheiden Britsche kringen
als een schending van de Engelsch-Italiaan-
sche overeenkomst beschouwd.
De kwestie is Woensdag volgens een be
richt van United Press aan haar bladen in
het Lagerhuis ter sprake gekomen, waarbij
minister-president Chamberlain in een uitvoe
rige verklaring heeft aangetoond, dat er geen
inbreuk op de overeenkomst gemaakt is en dat
de Britsche regeering niet voornemens is, hier
omtrent eenig vertoog tot de Italiaansche re
geering te richten, te meer, daar het voor
naamste doel, de terugroeping van de legion-
nairs, bereikt is cn het achtergebleven mate
rieel niet onder Italiaansche controle blijkt
te staan.
DINSDAG 13 JUNI, 'S AVONDS 8'/i UUR
Spreker de bekende redenaar
DE TOEGANG IS VRIJ; VOOR R. KATH.
KIEZERS gereserveerde plaatsen ver
krijgbaar a 10 cent in bet Geb. St. Bavo.
DOOR HET ENSEMBLE J. NIBBERING
Koning George en Koningin Elisabeth
hebben te Niagara den Amerikaanschen
bodem betreden.
Generaal Gamelin zal in geval van oor
log als opperbevelhebber der Fransch-
Britsche strijdkrachten optreden.
Verplaatsing van het apostolisch vica
riaat Padang naar Medan?
Nadere bijzonderheden over de aanva
ring tusschen de O-10 en de Su
matra".
Geweldige brand te Nieuwkuyk.
Zomerstudiedag der Federatie van R. K.
Vrouwenbonden te Utrecht.
O
LONDEN, 8 Juni. (Reuter). Tengevolge
van het slechte weer is men er nog niet in ge
slaagd de „Thetis" te lichten. Een Lloydsbe-
richt van Houlake meldt: Gisteravond te half
tien waren de pontons bevestigd. Het weer
werd evenwel slechter en omstreeks midder
nacht dwong de hevige deining tot terugtrek
ken, nadat de kahels, waanftede de onderzeeër
bevestigd was, waren losgeraakt.
Hierbij is gebleken, dat het aanwezige ma
terieel niet voldoende is en krachtiger installa
ties worden vereischt om het schip te lichten.
Men heeft zich derhalve tijdelijk teruggetrok
ken om dit materieel te halen. Vanochtend zal
het bergingsschip „Ranger" naar Liverpool
stoomen.
TOKIO, 8 Juni Het Japansche telegraaf-
agentschap Domei publiceert een bericht uit
Taihokoe op Formosa, volgens hetwelk een
Douglasvliegtuig van de Japan Aviation Com
pany beschoten zou zijn door een oorlogsschip.
Dit oorlogsschip droeg de Britsche vlag ge
schilderd op den scheepswand.
WARSCHAU, 8 Juni. (Havas) Bij het
ongeluk van den sneltrein RomeWeenen
—Warschau zijn zeven menschen om het
leven gekomen en 22 ernstig gewond. Alle
slachtoffers zijn Polen.
Ter Tielsche Fruitveiling zijn Woensdag de
eerste Meikersen, in de open lucht gegroeid, ge
veild. Zij waren afkomstig uit de fruitplantage
Duckenburgh te Hatert bij Nijmegen.
Telefoon 13234 Vredenburg 13
DAAR EET U GOED
DAAR DRINKT U EEN FIJN GLAS BIER
DAAR BITTERT U GEZELLIG
Stand op Donderdag 1 uur n.m.: 765.4
Vorige stand: 764.9
I
