m
I
uto
„FAMEZO
H. J. VAN DER MEER
Werklooze sloeg
met breekijzer
Haarlem, 8 Juni
rijwielen
DONDERDAG 8 JUNI 1939
Het afgeloopen
tooneelseizoen
W,
at Katholiek Haarlem speelde
«in
een
STADSSCHOUWBURG
ROUWKAMER IN GEBRUIK
GENOMEN
WEDSTRIJDEN POLITIE-
DIENSTHONDEN
Voor de vernieuwing van het metselwerk der Zuid-pier te IJmuiden moet een aan
tal betonblokken verwijderd worden. Dit geschiedde tot nu toe met houweelen, men
is er nu echter toe overgegaan de blokken met dynamiet te laten springen. Foto:
Eén der blokken springt uiteen
Het watervliegtuig uit De Mok, dat gisterenmiddag, bemand met twee vliegers, in
het Spaarne neerstreek en dat natuurlijk zeer veel belangstelling trok
In zijn drift ging hij ambtenaar
van Maatschappelijk Hulp
betoon met breekijzer
te lijf
2 jaar geëischt
Misdadige duivenliefde
IJmuidensche inbreker krijgt
IV2 jaar
Mr. dr. F. A. Bijvoet voor de
R. K. Staatspartij
Ie H.B.S.B. bestaat 75 jaar
Brandje te Vogelenzang
AGENDA
LUCHTBESCHERMING IN
HAARLEM
BURGERLIJKE STAND
Wie zag dat?
ELKE BUS EEN BON VOOR GESCHENKEN
de
Zilveren r
boor
Hruschlca
STAD
Nu wij de verrassing beleven van vroege zo-
ersche dagen sommigen mompelen reeds
an hittegblf en wij 's avonds in de tuinen
enter onze woningen een koel windje pogen
bewegen om langs onze slapen te strijken,
?aan onze gedachten onwillekeurg terug naar
en> die nog slechts kort geleden zulke vrije
ren benutten om zich „in het zweet te wer-
e"-" En nog wel uit liefhebberij! De Stads-
J-houwburg op het thans zon-doorstoofde Wil-
fplein zou heel wat kunnen vertellen over de
'gsten en benauwdheden, die binnen zijn mu
ren
zün doorstaan, over de zweetdruppels, die
gestort en over de zuchten, die zijn ge
«.j ovuvy; k UVCI UC Z»UL/llbCJ.l, U1C II fc>^
akt (Joqj. onze Katholieke dilettanten tij -
"s het tooneelseizoen 19381939.
Waar
Desti
to,
rmede wi^ slechts wilden zeggen, dat de
van tooneelspelen van een dilettant veel
en, mits ernstig opgevat, uren van inspan-
en arbeid kost
u het seizoen achter den rug is, heeft het zin,
taak
vergt
fiend.
woord van lof te uiten aan het adres der
uren van onze Haarlemsche Katholieke
JMeelvereenigingen. Wij hebben in den loop
1161 seizoen meermalen de gelegenheid ge
had
"aarb
met hen van gedachten te wisselen en
het
lJ is ons gebleken, dat geen enkel bestuur
vereeniging beschouwt als een instituut tot
mateloos aankweeken van den lach. Men
ut mt van het eenjg juiste standpunt, dat het
°oneel een veredelenden invloed moet uitoefe-
I m dat het een taak heeft te vervullen juist
5ezen tijd van geestelijke ontreddering, doch
van geestelijken opbouw. Het volbrengen
fa a Ir l.n„ nnenKiorlav. lnn cv, H r>r"l nrOrr
hen
biet
e taak kan geschieden langs den weg van
lach en langs den weg van den traan
Ij,.. andere woorden, zoowel klucht
to!JSPel als drama kunnen hierbij op de reper-
worden ingeschakeld. Zulke gezonde ideeën
der de bestuurderen onzer tooneel vereenigin-
is.n ~'even den burger moed. Een andere vraag
hoe bereikt men het doel? Men moet nu
v hrnaal rekening houden zelfs een tooneel-
^reehiging is afhankelijk van stoffelijken steun!
biet de eischen en inzichten van het publiek
voorzichtig beleid vraagt, dat men bij het
„y bustellen van het repertoire den weg der
l -"lelijkheid bewandelt en voorloopig „niet te
^.grijpt."
wi) zullen niet ingaan op de vraag of som-
vereenigingen van tijd tot tijd niet wat
hel Snel het hoofd bukken voor de stoffelijke
ar>gen der vereeniging, doch een terugblik
rPen naar de prestaties tijdens het afgeloopen
Ui z°bn. Natuurlijk hebben de „lachsuccessen",
2jj biecstal niet tegelijkertijd „tooneelsuccessen"
^Jb in den juisten zin van het woord, wederom
onderdeel gevormd van het jaarprogram.
1 hieenen ze in een jaaroverzicht voorbij te
da k1 Saan' om in het bijzonder onze aan-
h^,ht te bepalen tot het werk van hooger ge-
e- Onze oudste vereeniging „Alberdingk
j, IJ,H" kan onder leiding van haar regisseur
g Wan Moerkerk terugzien op drie voorstellin-
gj1, h-l. „Janus Tulp", „De Molen van Sans-
0 Uci" en „De pastoor van Neuvillette." Elke
'v0ering ademde een sfeer van verzorging en
,ar Onze meening moet het ouderwetsche
;aabus Tulp" van den ouderwetschen Justus
j, b Mourik als het best geslaagd worden ge-
"Vakteriseerd. óók wat betreft keuze.
q anciënniteit volgt dan St. Genesius uit
verveen, die wij langzamerhand wel mogen be-
bi UWen als een vereeniging, welke zijdelings
(jJ c'e tooneelcultuur van de stad Haarlem is
r 'obken. Het ernstige spel „Branding" en het
tiit nde stuk „Tropenadel" vormden de belang,
Ijj. te voorstellingen van dit gezelschap, waar-
öiiri06 °Pvoering van „Branding" boven de
ddelrnaat uitstak en duidde op de hoopvolle
iet)e''Ükheden, welke in deze vereeniging schui-
haiThaIia" gaf als vertooningen van „beter" ge-
,jj „Bij Heernonkel" van Jac. Ballings en
Familie-Dictator' van den schrijver dezer
regelen.
ge~® regisseur Jos van Turenhout wist met dit
ta* °hap in „Heernonkel" meermalen een ver-
t|, t"ende spontaneïteit te bereiken. „De Familie-
^otator" werd zoo verzekerde men mij
0j veel enthousiasme gerepeteerd en de lei-
Ya S der vereeniging beschouwde de opvoering
't dit «Pel als het hoogtepunt van Thalia in
p v°°rbije seizoen. Volgens de gebruikelijke ge-
e bescheidenheid dienen wij ons, als auteur
h- ,^bt spel, van verder commentaar te ont
ken.
w^bzë jongste vereeniging „Ludamus" mag te-
Èon u11 °P een uitstekend seizoen, dat wil zeg-
bij de eerste en de laatste voorstelling. Met
genoegen denken wij nog terug aan de opvoe
ring van „Chateau de Bersac" in September
van het vórige jaar, waarbij spel en décor zui
ver waren afgestemd op voorname sfeer; en een
zelfde resultaat bereikte men in „Hij, zij en
Hottentot", het bijzonder aardige blijspel, waar
mede „Ludamus" de vorige maand haar werk
zaamheid voor dit seizoen besloot. Indien men
op den ingeslagen weg voortgaat en de leiding
zich niet door allerlei omstandigheden op zij
wegen laat voeren, voorspellen wij deze tooneel-
vereeniging een roemvolle toekomst.
Het Katholieke tooneel in Haarlem toont zich
actief en bereikt van tijd tot tijd grootere of
kleinere prestaties, die de beste verwachtingen
geven voor de toekomst. Ingewijden weten, dat
in deze „stille" maanden hard en moeizaam
wordt gelezen om stukken te vinden voor het
repertoire voor het volgende seizoen. En daar
bij verneemt men steeds weer de klacht, dan
het zoo moeilijk valt om een goed spel te vin
den. Inderdaad er ontbreekt nog wel iets op
dit gebied in Nederland en het valt voor goede
vereenigingen niet mee om een behoorlijk re
pertoire samen te stellen.
En juist daarom zien wij met bijzondere be
langstelling de repertoire-samenstelling der* ve1- -
schillende vereenigingen tegemoet en gaan
intusschen als recensent uitrusten.
PIETEN, VAN DER VALK
BEL AMI, operette in 3 acten van
Leopold Jacobson en Rudolf Oes-
terreicher, muziek Jean Gilbert,
door Fritz Hirsch Operette.
Een vreemd verhaal van liefde en liefdes
verdriet, doch niet vreemder dan alle andere
operetten, is deze Bel Ami, waaruit de voor
naamste melodie reeds haar ronde maakt en
op de straatpopulariteit een aanval doet.
Bel Ami is een soort Nieuwenhuis (of Ca
sanova om meer in de oorspronkelijke taal te
blijven)die de oogen van alle vrouwen doet
schitteren en dezelver harten heftiger laat
kloppen. Natuurlijk is hij een prins van den
bloede, doch gelukkig slechts van een denk
beeldig koninkrijk, die in den tijd dat deze
operette speelt, het zwakke gedeelte van de
Parijsche upperten met zijn charme onveilig
maakt. Een, namens hem uit zijn land ver
dreven gravin, die nu haar brood verdient met
zang, dans en wraakplannen, kruist zijn weg,
en heeft de keus hem aan haar vijanden over
te leveren of doordringend verliefd op hem te
worden. Echt vrouwelijk besluit zij tot het laat
ste en nadat eerst nog een paartje met een
zoetemelksche-kaas-liefde foutief wordt gear
resteerd, vliegen prins en gravin elkaar in de
armen en verkeeren waarschijnlijk thans nog
in dien toestand, doch het gordijn heeft hen
aan alle onbescheiden blikken onttrokken.
Ziedaar den inhoud van deze nieuwe Fritz
Hirsch operette, welke weer even kleurrijk en
geraffineerd als gewoonlijk door Hirsch ten
tooneele werd gevoerd.
Er waren twee gasten bij het gezelschap,
Hilde Harmat, nog een oude bekende van vroe
ger, en Imre Raday, een nieuwe onbekende
van thans. Voor de rest was het weer het ge
bruikelijke groepje, dat zoo geheel en al van
deze operette-sfeer is doordrongen en dat het
geheel tot een goed sluitend en alleraange
naamst schouwspel weet te maken.
Hirsch zelf was nu een stramme lord en te
vens gezant van het Trangocianië, een creatie,
welke hem evengoed blijkt te liggen, als die
van een ronden Weenschen huisknecht, terwijl
Egon Rarter, als prins van Komga, de drager
van de titelrol, Bel Ami is en als zoodanig een
uitstekend figuur sloeg. Paul Harder en Ruth
Rhoden vormden samen het paartje wiens
onhandige liefde tot veel vroolijkheid aanlei
ding geeft. Harder als altijd een jolig en graag
gezien acteur, vond in Ruth Rhoden een alles
zins behoorlijke partner.
En zoo was alles bijeen weer een feestelijk
en vroolijk spel, van op muziek gezette blijden
onzin, waaraan men eenige uren een aangena
me verpoozing had en daarna nog een prettige
herinnering overhield. Het muzikale gedeelte
was weer aan de goede zorgen van Hans Lich-
tenstein met zijn orkest toevertrouwd, en de
uitvoering daarvan liet weer niets te wenschen
over.
Het decor, dat ons niet van Gerard Vroom
leek te zijn, voldeed uitstekend en was royaal
van opzet.
De kleeding der dames scheen op de warmte
te zijn ingesteld, al leek het ons nou ook weer
niet zóó warm. Sapienti sat.
Overigens een frissche montere operette, wel
ke wij aan volwassenen wel kunnen aanbeve
len.
V—t.
In tegenwoordigheid van verschillende autori
teiten had vanmorgen om 10 uur de officieeie
in gebruikneming plaats van de rouwkamers
der Coöperatieve Associatie voor Lijkbezorging
aan den Zijlweg 63.
Namens het gemeentebestuur was aanwezig
Wethouder A. G. Boes. Verder gaven van hun
belangstelling blijk de heer J. L. Bouwer, direc
teur van Hout en Plantsoenen en tevens direc
teur van de Algemeene Begraafplaats en de
heer Ravensloot, opzichter van de Algemeene
Eegraafplaats.
De bezichtiging geschiedde mede door de be
stuursleden van de associatie, twee der oprich
ters, de heeren J. de Bok en H. Plant, en stond
onder leiding van den voorzitter, den heer E.
Kaleveld en den secretaris den heer G. Hage-
bout.
Allereerst bezichtigde men de ontvangkamer,
die aan de voorzijde van het geheel verbouwde
pand gelegen is. Deze kamer is door een paars
gordijn in twee gelijke deelen verdeeld. Achter
het gordijn wordt de kist met het stoffelijk
overschot opgebaard. De familieleden kunnen
hier, alvorens naar de begraafplaats te vertrek
ken, een laatsten groet brengen. Verder zijn er
twee rouwkamers, geheel van beton en marmer.
De inrichting is vooral van „beteekenis voor
personen, die een pension of een zaak hebben,
waardoor het minder goed mogelijk is een rouw
kamer in te richten.
In het kader van de feestelijkheden, die de
afdeeling Haarlem en omstreken van den Ne-
derlandschen Bond voor den Diensthond bij
haar tienjarig bestaan organiseert, zijn Dinsdag
en Woensdag op het landgoed Schaependuinen
te Bloemendaal de Tenckinck-bekerwedstrijden
gehouden.
De jury bestond uit de heeren E. H. Ten-
ckinck, D. Jacobs en J. Doornbosch.
De uitslag was als volgt: 1. I. Offringa met
„Corry", winnaar van den beker met 469 pun
ten uit een maximum van 510 punten; 2. L.
Bruinenberg met „Max", 456 punten; 3. Tj. H.
Dijkman (Dolly) 455 punten; 4. P. van der Mey
(Nero), 445 punten; 5. A. Zwart (Kazan), 432
punten; 6. F. G. Bultje (Rigo), 428 punten; 7.
A. Rutte (Leksy), 424 punten; 8. H. van Gulde-
ner (Breston). 395 punten; 9. L. Hofstra (Due),
383 punten; 10. C. Kuyer (Kazan), 368 punten;
11. D. Doornbosch (Kaz^n), 356 punten; 12. P.
Huisman (Due), 340 punten; 13. W. Jonker
(Olaf), 335 punten; 14. J. M. van der Zande
(Nora), 324 punten; 15. J. J. H. van Gent
(Beer), 321 punten.
De voorzitter van de afdeeling Haarlem, de
heer J. Doornbosch, wenschte den prijswinnaars
van harte geluk, in het bijzonder den winnaar
Offringa, wien nog een extra-prijs te beurt
viel in den vorm van een beker, door de familie
Sonneveld voor de beste prestaties in enkele
onderdeelen van het programma beschikbaar
gesteld.
De voorzitter dankte ieder, die had bijgedra
gen tot het slagen van deze wedstrijden. En in
het bijzonder mevrouw Bierens de Haan-van
Riemsdijk die haar terrein welwillend ter be
schikking stelde.
De hulde, die spr. bracht aan den heer D. Ie
Roy, die beide dagen als boef fungeerde (geen
sinecure bij een temperatuur van bijna 100 gr.)
was meer dan verdiend.
Zaterdagmiddag vindt in café Bolwerk de
prijsuitreiking plaats.
99
geh compl. met electr. lamp
f 32.SO I 37.50
en geheel verchroomd met
trommelremmen drie jaar
garantie en gratis f cc
onderhoud 1
SCHAGCHELSTRAAT en
Filiaal hoek CRONjéSTRAAT
„Hier heeft U weer eens kunnen zien,
waartoe moeilijkheden een mensch kunnen
brengen," zei de verdediger, Mr. O. H. van
Wijk, in zijn pleidooi voor een Wormer-
veerschen werklooze, die verdacht van po
ging tot doodslag hedenmorgen voor de
Haarlemsche Rechtbank stond. „Hij gaat
piekeren, verliest zijn nuchteren kijk op de
dingen en komt er zoo toe om onbeheerscht
er op los te slaan. Deze verdachte had het
idee: ik sta tegenover de geheele wereld en
de geheele wereld staat tegenover mij."
Op den 27sten Januari van dit jaar was de
werklooze komen vragen of hij nog niet in
aanmerking kwam voor steun. Op zijn verzoek
was toen afwijzend beslist. Niet speciaal om re
denen, die verdachte persoonlijk betroffen,
maar omdat normaliter de dienst van Maat
schappelijk Hulpbetoon niet direct tot uitkee-
ring overgaat, als iemand, die tot voor kort
een behoorlijke verdienste had, zonder werk
komt.
Verdachte liet het hier niet hij zitten. Nog
denzelfden avond wachtte hij een ambtenaar
van M.H. op en reed met hem per fiets over den
wandelweg te Wormerveer 0111 de kwestie nog
eens te bespreken.
Toen deze besprekingen niet het gewenschte
resultaat opleverden, reed hij tegen de fiets van
den ambtenaar op, zooóat beiden kwamen te
vallen, gaf vervolgens zijn slachtoffer eenige
slagen met de vuist op het achterhoofd en be
werkte hem tenslotte met een breekijzer, waar
van iedere slag doodelijk had kunnen zijn. De
ambtenaar stond eerst op, werd toen echter
weer op den grond geslagen en bleef bewuste
loos liggen.
President: Waarom heeft U dat breekijzer
meegenomen? Heeft U de bedoeling gehad om
hem daarmee, als hij niet op Uw verzoek in
ging, dood te slaan? U heeft het voorwerp van
boven moeten halen, daar moet toch een be
doeling aan ten grondslag hebben gelegen?"
Verdachte: Als ik nagedacht had, zou dit al
les zeker niet gebeurd zijn. Wat heb ik gedaan?
Wat heb ik er mee bereikt en wat kon ik er
mee bereiken? Des morgens aan het loket, toen
ik de afwijzende beslissing op mijn verzoek ver
nam, wist ik me geen raad. Ik zag er geen gat
meer in. Ik moet me in mijn drift niet meer
hebben kunnen beheerschen.
Pres.: Uw slachtoffer is een ambtenaar, die
soms beslissingen moet nemen in het nadeel
van den betrokkene. Dit doet hij ook niet voor
zijn plezier.
Verdachte begreep dit nu wel. Hij had totaal
in het wilde weg geslagen en kon zich niet
meer herinneren, kon zich zelfs niet voorstel
len, dat hij zijn slachtoffer met het breekijzer
op het hoofd zou hebben geslagen.
Een zeventienjarige drukker had de eerste
slagen in aeze vechtpartij gezien. Hij was ech
ter doorgereden.
Pres.: Er zijn ook menschen, die dan tus-
schenbeide komen.
Dat had een melkslijter uit Zaandijk gedaan,
die van zijn motor was gestapt, het deksel van
een melkbus had genomen en op de vechtenden
was toegestapt. Zijn tusschenkomst was echter
niet meer noodig. Verdachte hield reeds op met
slaan.
De officier van Justitie achtte poging
tot doodslag bewezen. Hij wilde aannemen,
dat deze slagen niet met voorbedachten
rade gegeven waren dan had ook poging
tot moord op de ten laste legging gestaan
Onmiddellijk na zijn daden heeft ver
dachte spijt gekregen en zich zijn daden
gerealiseerd. Toen de ambtenaar zich wilde
gaan verdedigen, zei hij: Blijf daar maar.
Ik ga mezelf wel aangeven. En hij heeft
zich zelf ook aangegeven.
Hij heeft echter slagen gegeven met een
voorwerp, waarvan iedere slag, zeker in zijn
krachtige hand, doodelijk had kunnen zijn.
Mocht zijn slachtoffer er het leven bij heb
ben ingeschoten, dan zou hier toch zeker
doodslag ten laste zijn gelegd. Nu toevallig
gelukkig het normale resultaat uitbleef,
kan toch niet anders dan van poging tot
doodslag worden gesproken.
De verdediger, Mr. O. H. van Wijk, achtte al
leen mishandeling bewezen en bepleitte uiter
ste clementie.
Eenige maanden geleden heeft de Hillegom-
sche politie de voornaamste leden van een die
venbende gearresteerd, die tal van diefstal
letjes op het geweten hadden, waarvan de
meeste verband hielden met de edele duiven
sport. Zoo waren in Februari in een tuin aan
den ouden Heerenweg asbestplaten gestolen,
waarvan een 27-jarige werklooze zooals na
der bleek gebruik had gemaakt van zijn dui
venhokken.
Uit het hok van een Hillegomschen bloemist
wera een doffer gestolen en uit een ander hok
vijf postduiven. De doffer werd later terugge
vonden bij een duivenhouder in Lisse.
De werklooze, die in samenwerking met een
handlanger deze misdaden pleegde, hoorde zes
maanden gevangenisstraf tegen zich eischen.
De hanalanger stond terecht wegens heling.
De Officier noemde hem den aanstichter van
deze diefstallen. Hij bracht eerlijke menschen op
het slechte pad. Daarom eischte de Officier,
ook al zijn de misdaden klein, een zware straf,
n.l. negen maanden. Een andere heler, die zeiae
zooals helers dat gewoon zijn er niets van
te weten, dat de door hem gekochte duiven
van diefstal afkomstig zouden zijn, kwam er
met 'n lichteren eisch van af. De officier eischte
2 maanden gevangenisstraf.
Uitspraken 22 Juni.
De 25-jarige IJmuidenaar, die 14 dagen ga-
leden voor de Haarlemsche Rechtbank stond,
had op 7 April ingebroken bij een fruithande
laar en was met een niet te onderschatten buit
naar huis gegaan.
Conform den eisch werd hij hedenmorgen tot
1/t jaar gevangenisstraf veroordeeld.
In ons verslag van de propagandavergade-
ring der R.K. Staatspartij afdeeling Overveen
op Dinsdagavond 1.1. komt de volgende zin
snede voor; „Ten opzichte van een propagan-
davergadering van dien bond wilde de burge
meester een zuiver neutraal standpunt inne
men. Hij had de bevoegdheid om die vergade
ring te verbieden; deed dit echter niet."
Deze woorden wekken den indruk, alsof over
een bepaald geval, dat zich in het verleden
heeft afgespeeld, gesproken werd; dit is even
wel niet zoo. Mr. Bijvoet besprak de houding
die de burgemeester verklaard biad in toe
komstige gevallen bij deze vraagstukken te
zullen innemen.
De Gemeentelijke le H.B.S.B. met 5-jarigen
cursus bestaat dit jaar 75 jaar.
De feestelijkheden worden ingezet met een
sportdag op 15 Juni op het H.F.C.-terrein aan
de Spanjaardslaan.
Vele ouders en reünisten worden op dezen
sportdag verwacht,
In den afgeloopen nacht omstreeks twee uur
werd de politie te Vogelenzang in kennis gesteld
van het feit dat ten Westen van den Zilkerweg
een hoop helmgras in brand stond. De brand
weer was spoedig ter plaatse en had omstreeks
drie uur den brand gebluscht.
Doordat de eigenaar, de heer L. J. M. Neder-
stigt te Noordwijkerhout, des avonds bij den hoop
van 3000 K.G. helmgras zijn pijpje had opge
stoken is de brand ontstaan.
PRIJSVRAAG TOT 1 JULI Fl. 8000.-PRIJZEN
Gebouw St. Bavo: Groenten- en Fruithan
del, 8 uur; Geestel. Belangen, 8 uur; R. K.
Bevolkingsbureau, 8 uur.
Gr. Kerk; Orgelbespeling 34 uur.
Kunstzaal De Bois: Expositie 105 uur.
Kunstzaal Leffelaar: Expositie 105 uur.
Door de afd. Haarlem van de Nederlandsche
Vereeniging voor Luchtbescherming werd in het
Gebouw van den Protestantenbond in de Ber
kenstraat een openbare vergadering gehouden
voor de bewoners uit de wijken 15 en 16, het
stadsdeel van Haarlem-Noord gelegen tusschen
Kleverlaan, Kloosterstraat en Zaanenlaan,
Zaanenstraat.
Uit de zeer groote opkomst bleek wederom'
hoe groot de belangstelling voor de luchtbe
scherming thans is.
In zijn openingswoord zette de voorzitter van
de afdeeling Haarlem doel en streven van de
vereeniging uiteen, waarbij hij een beroep deed
op alle bewoners van deze wijken hun mede
werking te verleenen. Slechts door een goede
organisatie bij hechte samenwerking der bur
gerij kan. aan de gevaren uit de lucht weerstand
worden geboden.
Vervolgens hield de heer E. H. Tenckinck,
hoofd van den Luchtbeschermingsdienst, een
rede, waarin hij de organisatie van de luchtbe
scherming schetste en waarin hij naar voren
deed komen, dat de gezinsbescherming voor en
door de burgerij de kern van de luchtbescher
ming is. Vervolgens gaf de heer Tenckinck een
overzicht over de gevaren, die uit de lucht drei
gen kunnen. Ter bestrijding hiervan moeten
ook de overheidsdiensten, die gedecentraliseerd
worden door indeeling van de stad in vakken en
wijken, belangrijk uitgebreid worden, waarvoor
een beroep gedaan wordt op de burgerij om zich
als vrijwilliger aan te melden. Tenslotte wijdde
spreker bijzondere aandacht aan de praktische
uitvoering der gezinsbescherming, waarbij hij
erop wees hoe met eenvoudige middelen en ge
ringe kosten veel bereikt kan worden.
De rede, die voor allen veel wetenswaardigs
bevatte, ondervond een belangstellend en dank
baar gehoor, hetgeen bleek uit de gestelde vra
gen, die alle tot tevredenheid beantwoord wer
den.
Aan het eind van den avond werd overgegaan
tot samenstelling van een wijk-comité, waar
over binnenkort nadere gegevens verstrekt zul
len worden.
Geboren; 4 Juni C. VossSinger, d. 5 Juni
C. M. Wassink—Dekker, z. G. W. F van Leeu
wenJoostema, z. J. H. Strijland—Smeenk, z.
M. C. van Bruggede Rooij, d. 6 Juni G. Prins
Koning, z. 7 Juni H. -J. van der Hulst
Stroombergen, z. C. Zwiersenvan Hofwegen, z.
N. van Leeuwen—Waterman, d. W. Bouwer
Bouwer, d. A. M. van LuykDoesberg, d. J.
Smitvan Kampen, d. E. J. L. Dop—Kingmans,
z. J. C. BaanBeullens, d. F. Schoorl
Boot, d.
Overleden; 7 Juni F. van 't HofMauritz,
65 jaar, Lange Lakenstraat. R. Kalbfleisch, 65
jaar, Kruisstraat. M. C. Kok, 46 jaar, Haze-
pa tersla an.
Ondertrouwd 7 Juni K. Verkade en A. A.
Berghuijs. G. Geüings en J. Dijkstra. M. van
der Walle en B. Jonker. J. T. Swarte en H.
A. M. Kuenen. 8 Juni P. A. Althuisius en C. S.
C. Gardenier. C. Ritsema en E. M. Hoorn. G.
Kanning en S. E. Walter. J. A. M. van Leuven
en W. C. Veeneman. J. J. Boom en F. W. Kwast.
T. J. Appel en P. Michel. C. J. Adriaanse en
L. Hoogenberg.
Getrouwd 8 Juni J. M. Smit en A. J. van
Balen. A. van Oostendorp en J. H. van der
M'aën. A. Singeling en C. Gouwentak. D. H. van
der Vlerk en J. A. Warnecke.
Dinsdagavond om kwart over 8 is een ze
ventienjarig meisje, dat van de Koningstraat
links af naar het Verwulft wilde rijden en
daartoe een duidelijk teeken gaf, aangereden
door een tot nu toe onbekend gebleven wiel
rijder, die een te groote vaart had. Het meis
je werd gewond. Getuigen werden verzocht zich
voor het geven van inlichtingen aan het Bu
reau van Politie, Smedestraat 23 te wenden.
32
Op weiken grond had ik hem kunnen
v esteeren? Wij hebben niet één bewijs tegen
em! En zonder aanhoudingsbevel.
Je had twist tegen den kerel kunnen
bw- hem tot een onvoorzichtigheid kunnen
Sf'skelen en dan een agent ter hulp roepen.
jD lest zou dan wel in orde gekomen zijn.
«t voornaamste was, hem achter slot en gren-
k 1 te krijgen. Maar dit moet ik zeggen: je
hari nlet vermoeden, wien je eigenlijk vóór je
d en welk een sujet van beteekenis ons ging
"«nappen.
Wat bedoelt u met die woorden?
n"" Ja, je Zult groote oogen opzetten als ik
zeg, dat ik heel den nacht met den neus over
Wpü> umenten heb gezeten' documenten,
anrt 6 de familie Von Turnwald betroffen en
"ere. En dat ik bij dat onderzoek ben geko-
tot conclusies, die bij den eersten aanblik
loèf lijk mogen schijnen, maar niettemin
r de leiten worden bevestigd er ons een
stevigen draad in de hand geven, om uit den
doolhof van tegenstrijdigheden, waarin wij nu
omzwerven, te geraken.
U maakt mij waarlijk nieuwsgierig!
Luister dus: De man met de krijschende
stem die Mr. Wendland en Anna- Milden heeft
vermoord heet UIrich Von Turnwald en is de
oudste zoon der tegenwoordige eigenares van
Sperber-Eck. Hij werd vele jaren geleden
wegens diefstal en wegens moord op zijn leeraar
tot vier jaar tuchthuis veroordeeld, zat die straf
uit en vestigde zich daarna in Argentinië. De
familie heeft hem uitgestooten. Dat zijn feiten,
die bewezen kunnen worden. Door iedereen
verlaten, zonder middelen van bestaan, in
moreel opzicht tot het laagste peil gedaald,
wrokkende op degenen die hem hadden verstoo-
ten, herinnerde zich die man, dat hij in de
oude Heimat nog rechten bezat en hij kwam
terug, om die rechten te doen gelden.
Mr. Ullmann hield even op en keek Hem-
pel vol verwachting aan. Maar Hempel
zweeg....
En Ullmann ging voort:
De rest is nog al duidelijk. UIrich Von
Turnwald is twintig jaar weggeweest. Dus
is hij niet op de hoogte wat de omstandig
heden op Sperber-Eck betreft. Zijn vader is
intusschen overleden. Welke testamentaire
regelingen heeft die getroffen? Op de eerste
plaats moet dit vastgesteld worden. Dan komen
de huidige toestanden op Sperber-Eck aan
de beurt. De advocaat die op dat tijdstip al de
zaken der familie Von Turnwald waarnam; de
man. die indertijd ook de onderhandelingen
met den ontaarden zoon leidde, hem geld be
zorgde en naar Zuid-Amerika afscheepte, die
man leeft nog. Hij, die van alles zoo goed op de
hoogte is, ook van het verstooten van den
oudsten zoon en van het met dezen gesloten
accoord, is als tegenstander het meest te duch
ten. Hij zal al het mogelijke doen om Ulrich's
aanspraken te verijdelen. Heel zeker 'bezat Mr.
Wendland documenten, waarop hij zich kon
beroepen.
Hebt u in de map iets van dien aard ge
vonden? vroeg Hempel. Misschien een acte van
afstand?
Neen. Maar 't is duidelijk, dat het dossier
gestolen werd met geen ander doel, dan om
zekere papieren, die UIrich Von Turnwald last
konden veroorzaken, eruit te laten verdwijnen.
In een afschrift van het testament van den
ouden heer Von Turnwald wordt van den
oudsten zoon niet gerept. Bij die uiterste wils
beschikking wordt mevrouw Sibylle von Turn
wald tot universeele erfgename aangesteld;
haar kinderen, Roland en Veronica krijgen
eenvoudig hun wettig aandeel van het nage
laten vermogen. Maar 't lijdt geen twijfel, dat
Wendland ook door mondelinge, eventueel
onder eede afgelegde verklaringen de aanspra
ken van den uit Amerika teruggekeerden Von
Turnwald had kunnen vernietigen. Hij moest
dus uit den weg worden geruimd. Dit was ook
het geval met Anna Milden, nadat zij de van
haar gevraagde diensten bewezen had. Dan had
UIrich de handen vrij. Voor de wet was hij nog
steeds de eerstgeboren zoon en ingeval er
geen verzet kwam <le wettige erfgenaam. Zijn
recht zou zelfs het tesffement ongeldig hebben
gemaakt, omdat hij daarin niet genoemd
wordt; hij had kunnen aanvoeren, dat het in
zijn toenmaligen vorm gemaakt was onder de
valsche veronderstefling van zijn overlijden.
Begrijp je nu alles? En wat zeg je van dien
verrassenden keer in de zaak?
XX
Silas Hempel zei eerst niets. Hij was opge
staan en liep onrustig op en neer.
Moest hij Ullmann in den waan laten, dat
Meller inderdaad UIrich Von Turnwald was en
voor eigen rekening had gewerkt?
Of was nu het oogenblik gekomen om hem
alles te zeggen? Ook den op Gottfried Kluge
gepleegden moord en de rol, door Andagola met
zijn zilveren auto en zijn sprekende familie
gelijkenis met de Von Turnwald's in heel de
zaak gespeeld?
Nog steeds verzette zich iets in hem zeer
heftig ertegen de politie zijn laatste kaarten
bloot te leggen. Doch moest hij er niet toe be
sluiten, nu Ullmann toch reeds zooveel was 'te
weten gekomen? Hoe zouden zij langs uiteen-
loopende wegen hun doel bereiken? Zonder het
te weten zouden zij elkander ieder oogenblik
moeilijkheden veroorzaken.
Hij bleef vóór Ullmann staan:
Eerst nog een vraag, mijnheer: Hoe weet
u dat eigenlijk allemaal? Zeker niet enkel uit
de Tumwald-documenten?
O neen! Die zeggen er niet veel van, want
het voornaamste is er uit verwijderd. Uit die
docunjenten ben ik alleen het bestaan van,
UIrich Von Turnwald te weten gekomen. Onder
de kwitanties liggen er eenige van 't bestuur
der gevangenis van Stein over geldzendingen
van Mr. Wendland ten profijte van den gevan
gene UIrich Von Turnwald, wien zekere facilitei
ten waren toegestaan. Dit trok onmiddellijk
mijn aandacht. Ik vond ook een copie van een
brief van Wendland aan ritmeester Sylvester
von Turnwald, waarin wordt medegedeeld, dat
met UIrich alles is geregeld volgens het verlan
gen van zijn vader, en dat de jonge man on
middellijk na zijn ontslag uit de gevangenis naar
Buenos Aires is getrokken, in welke stad het
grootste gedeelte van het overeengekomen kapi
taal te zijner beschikking werd gesteld. Einde
lijk vond ik in de map nog een brief van UIrich
Von Turnwald zelf aan Mr. Wendland. In dien
brief, afkomstig uit Montevideo en gedateerd
uit hetzelfde jaar, dankt UIrich den advocaat
voor al zijn moeite.
Hoe was de toon van dien brief? Verbit
terd, boos, driftig, onvriendelijk?
Integendeel. Buitengewoon hartelijk, blijk
baar door oprechte dankbaarheid in de pen
gegeven. Uit deze schrale gegevens ontwik
kelde zich voor mij een familiedrama, waarin
Mr. Wendland een rol had gespeeld. En, beste
Hempel, zij herinnerden mij ook onmiddellijk
aan hetgeen je naar voren bracht, toen wij voor
de eerste maal over de door Wendland nage
laten papieren spraken. Plotseling kwamen mij
je vermoedens niet meer zoo fantastisch voor,
en ik besloot, de zaak grondig te onderzoeken,
't Scheen mij het eenvoudigst toe, te Stein
rechtstreeks inlichtingen te vragen. Dat heb
ik vanmorgen per telefoon gedaan, met aan
duiding van de data der kwitanties en van den
naam Von Turnwald. In de gevangenis te Stein
schijnt voorbeeldige orde te heerschen, want
heel spoedig was ik in 't bezit van de gevraagde
inlichtingen.
En toen? Hebt u intusschen den een of
anderen maatregel getroffen?
O zeker! Ik heb dezen morgen mijn tijd
niet verloren, en al het mogelijke gedaan. Ik
heb mij onmiddellijk per telefoon in verbin
ding gesteld met de crimineele politie te Graz,
en ook rechtstreeks met Roland Von Turnwald
gesproken. Zoo vernam ik alles met betrekking
tot den dood van Anna Milden.
Ditmaal ontstelde Silas Hempel niet weinig.
U hebt toch, naar ik hoop, bij uw onder
houd met Graz niets van de geschiedenis van
UIrich Von Turnwald verraden? vroeg hij
driftig.
Neen. Dat wil zeggen: ik heb heel even,
zoo maar en passant gevraagd of men soms
iets wist aangaande de lotgevallen en 't verblijf
van den oudsten zoon van wijlen ritmeester
Von Turnwald. Het antwoord luidde, dat men
niets wist aangaande het bestaan van een twee
den zoon. Wat Roland Von Turnwald betreft,
die antwoordde, dat zijn broeder UIrich reeds
twintig jaar dood was. Toen verzocht ik, met
mevrouw Von Turnwald te mogen spreken, doch
men antwoordde, dat zij tengevolge der ontdek
king van 't lijk van Anna Milden aan een
zenuwaandoening leed en dat de dokter iedere
herinnering aan die zaak streng verbood.
(Wordt vervolgd)
I
