lnstantine
Aelfct!
De geldwereld en het zinken
van de Thetis
1
Tokio doet een greep naar de
internationale concessies
Japansch vuurwerk
Jlondcn ENZ.
Riskante speculaties
Raadsverkiezingen
De opening van
den Volksraad
Beteekenis der blok
kade te Tientsin
Zondagsheiliging
DONDERDAG 15 JUNI 1939
't is van
Buitenlandsch Overzicht
Critiek en protest
boor het afbranden van het voor
schip had de bemanning
misschien nog gered
kunnen worden
Leiden
Enschede
Waarschuwing van den voorzitter
tegen onbehoorlijk gedrag
en eigenbaat
TENTOONSTELLING TE
'S HERTOGENBOSCH
„Ideaal wonen"
INDISCHE BEGROOTING
VOOR 1939
DE NOORDOOST-POLDER
Behoort de directie in Overijsse
of Friesland?
Aan zonnesteek overleden
GOEDKOOPE RETOURS
NAAR
De Tweede Kamer beschouwt
algemeen het N.S.B.-voor-
stel niet als ernstige
parlementaire
handeling
Hel moderne pijnstillende middel
(Van een bijzonderen correspondent.)
Tegelijk met het bericht, dat de bergings-
Bogingen van de gezonken Britsche duik
boot Thetis waren afgelast, totdat er nieuw
e» beter materiaal zou zijn gereedgemaakt,
v®rscheen er in een verstolen hoekje van
be dagbladen nog een ander berichtje, dat
onder het kopje: „Herverzekering" al-
bus luidde; „Thetis, Britsch marine vaar-
tiiig, gezonken bij Ormesby Head op veer
tig meter diepte, herverzekering 50 procent."
til deze twee berichten werd de geheele na-
van de verschrikkelijke ramp met de
jtietis geteekend. Negenennegentig mannen
bobben een voortijdig graf in de golven gevon-
en. honderden nabestaanden treuren nog over
r-t bittere verlies en inmiddels zijn anderen,
~®tiekkelijk onbewogen, bezig den nasleep te
^dderen, of, om het met een goed nautisch
°°rd te zeggen: te „klaren". De mensch staat
6veti stil, doch de wereld draait verder!
Nu is het echter zoo, dat de meeste dagblad
pers slechts een flauw idéé hebben van wat
erging en herverzekering van een schip he
rkent en daarom is een kleine verklaring hier
Plicht niet ongewenscht.
Aanvangend met de herverzekering, kunnen
j*e dan mededeelen, dat ook oorlogsvaartuigen
eSen zee-ongevallen zijn verzekerd. Wat ten
gevolge van den oorlog aan deze schepen over-
50rnt,, is het risico van de natie, doch om de
bbgetpositie niet in de war te brengen, zijn
'i de meeste landen de oorlogsvaartuigen nog
^fzekerd tegen de gewone gevaren der zee.
Zoo was ook de Thetis geassureerd, doch na-
burlijk, zooals bij objecten van dezen prijs
?e bruikelijk, op beurspolis. In casu Lloyds-polis.
b'oyds is, zooals bekend, een vereeniging van
assuradeuren, die voor bepaalde objecten de
e'ttie vaststelt en dan de polis voor hare le-
qch ter inteekening openstelt. Ieder die dat
^nscht teekent mee tot een bedrag, dat hem
Schikt en ontvangt dan daarvoor het aandeel
b"- de premie, waarop zijn aandeel in de verze-
eringssom hem recht geeft.
Ny begrijpt men tevens, dat het bericht van
schip in gevaar in deze kringen het effect
beeft van een inslaande bom. Vooral bij zoo'n
'Winternieuw schip, waarop de volle aanschaf-
tihgswaarde weer moet worden uitgekeerd. De
erzekeraars, die geteekend hebben en er dan
jbet recht „in" zitten, kennen dan nog slechts
bet verlangen, om zoo snel en goedkoop mo-
?eUjk van hun verplichtingen af te komen en
et is uit dit verlangen, dat de herverzekering
bhtstond. Waarmee de verzekering het gebied
ah den reëelen handel verlaat en dat van het
®°kje betreedt.
Zoo'n verzekeraar zoekt en vindt gewoon-
'Jk ook wel een anderen verzekeraar, die
•het ongenegen is, het risico van hem over te
betnen, maar natuurlijk, omdat het object in
®~Vaar verkeert, tegen een veel hoogere premie,
jps de eerste een half procent ontving, is het
helemaal niet ongebruikelijk, dat de herver-
^keraar twintig procent ontvangt, maar dan
taat deze voor het risico. Komt het schip met
'einig kosten behouden thuis, dan heeft hij
bel en dik geld verdiend, blijven de bergings-
fbgingen vruchteloos, dan mag hij dik bijbeta-
'en.
Nu voeit men tevens, dat het op de verzeke-
l'bgsmarkt te Londen ten eenenmale uitgeslo-
is, om precies te bepalen, hoe groot het ge-
abr is, waarin het schip zich bevindt, hoe hoog
be te vergoeden herstelkosten zullen loopen en
groot de kans is, dat het schip weer veilig
wel in de haven komt. Men heeft in den
°°P der tijden wel eenige ondervinding opge-
aan en natuurlijk moet men er in dit bedrijf re
kening mee houden, dat de goede posten de
*ade moeten dekken, doch het is en blijft een
®°kspel, dat met onbegrijpelijk fanatisme wordt
*espeeld.
e £*e gebruikelijke gang van zaken is het nu,
zoodra het bericht van een scheepsramp
Londen bekend wordt de geregelde assu-
vabeuren in een sauve qui peut naar de her-
Crzekering vluchten. Dan hebben ze wel een
6rties, doch dan zijn ze er toch betrekkelijk
r^koop af. Vervolgens komen de nadere be
ften, die heel vaak een verlaging van de
^et-verzekeringspremie ten gevolge hebben en
b is er een speciale categorie, die speciaal
op die eerste hooge premie, met de be-
(.ybng om, als de schrik wat gedaald is, hun
lco weer voor lagere premie van de hand te
gbbp- Die speculeeren meer op het psycholo-
hi
bq
effect dan op het risico van de zee.
°öis verdienen ze er aardig mee en soms
'fbben ze geweldige stroppen, doch dat hoort
eenmaal bij dit bedrijf.
de zaak echter eenige dagen aan den
(,bg is> ontstaat rondom ieder ongeval een
Jj.jbpiete markt van herverzekeraars, die arg-
V? en nerveus de laatste inlichtingen af-
sBel) 6n en innliddels een geraffineerd gok-
t0(. etje spelen. Dan gaat het risico van hand
tot band, dan schommelt de premie van uur
be >fUr en nu 53 bet juist het percentage van
s, herverzekering, dat voor den insider door
gevend is.
by de Thetis de premie tot 50 procent is
big '°°Pen, wil dat niet zeggen, dat de deskun-
be kans op berging op de helft stellen,
bat de kans op berging veel grooter is.
van die vijftig procent, die de herver-
aar ontvangt, moet hij ten eerste de kos-
b) Van berging en herstel afnemen, tevens zit
V6rjt bedrag het risico, dat het schip geheel
biop>ren saat, zoodat hij zijn volle aandeel zou
uitkeeren en ten derde bevat deze som
'nst, want ook de herverzekeraar moet le-
Scu .Ln al is dat moeilijk zuiver te zeggen, wij
t);ia "en het negen op tien, dat de Thetis weer
r boven wordt gehaald,
tij kAr dat is juist het typische van deze markt:
Cet),°°Pt als een kip zonder kop achter de re-
leq 0 voorvallen aan, zonder te beseffen, dat
Beval op zich staat. Het is gebeurd, dat
Sc«ip midden in den Zuid Atlantic op de
Abrolhos zat. Het schip werd reddeloos be
schouwd, de premie bedroeg 95 pCt. enhet
schip kwam vrij met beperkte bcdemschade. Het
was een goudmijn voor de herverzekeraars. Een
ander schip had brand gehad in de bunker, doch
nadat deze was gebluscht en het schip in
sleeptouw zijn reis vervolgde, bleek het verband'
door het vuur beschadigd. Het schip brak, toen
de herverzekeringspremie op 18 pCt. stond e#i
zonk in 2600 meter water. De wanhoop der he»-
verzekeraars was ongeveer even diep. De markt
was na het eerste geval enthousiast, na het
tweede diep down, wat op de volgende contrac
ten van grooten invloed was en al weten de her
verzekeraars, dat ieder geval op zich staat, toch
blijven ze voor zulke gevallen uiterst gevoelig.
Naast de financieele gevolgen staan ech
ter de technische problemen van de berging,
waarbij menigeen den indruk krijgt, dat de
Britsche admiraliteit in deze wat laks te
werk gaat. Ten onrechte echter. Want een
eenmaal gezonken duikboot heeft een ge
wicht, dat door geen bok en geen stel bokken
zelfs te lichten is. Daar is slechts één kracht
voor geschikt: de opwaartsche druk van het
water.
Om deze te gebruiken neemt men pontons.
Dat zijn ronde en stevige ijzeren ketels, die zoo
ver met water worden gevuld, dat ze precies
zweven en in dezen stand worden ze met ster
ke stalen trossen aan het gezonken schip ver
bonden. Het vastmaken geschiedt dan bij laag
water. Na het vastmaken worden de ketels met
saamgeperste lucht leeggeblazen, zoodat ze wil
len drijven en met de rijzende beweging van het
water is het dan juist voldoende om de boot
van den bodem te lichten.
Dan komen sleepbooten, die het heele geval
zoover naar den wal sleepen, tot het gezonken
schip weer geboeid zit. Daarna wordt het spel
letje van zinken, inkorten en opdrijven weer
herhaald. Bij zeer ondiep water laat men de
pontons tenslotte naast het gezonken schip
zinken, waarna het leegblazen van de pontons
voldoende is om het schip boven water te halen.
Daarna kan men beginnen met het dichten van
Op het Binnenhof te Den Haag werd Woensdagavond door de Kon. Militaire Ka
pel het eerste van een reeks komende zomerconcerten gegeven, evenals dit vroe
ger het geval was
de plekken, waardoor het water het schip bin
nenstroomt.
Blijft tenslotte de vraag, of de opvarenden,
die nu zoo'n jammerlijken dood hebben gevon
den, niet gered hadden kunnen wórden en deze
vraag moet bevestigend beantwoord worden.
Niet dat het ronduit mogelijk zou zijn geweest,
doch uitgesloten wss het geenszins, waarbij ech
ter gezegd moet worden, dat het sterk te betwij
felen is of deze hulp voor de Thetis op tijd was
gekomen.
Doch als men direct ter plaatse was geweest
en direct had geweten, dat het gewicht van
het volgeloopen voorcompartiment het schip
onder water hield, had men onder water het
voorschip kunnen afbranden. Dat had wel lang
geduurd, doch op een gegeven moment zou het
voorschip zijn afgebroken en zou het achter
stuk, dat de menschen bevatte, omhoog zijn
gedreven. Natuurlijk had men niet zoo dichtbij
het schot moeten afbranden, dat het afbreken
van het voorschip het waterdichte schot ont
zette, doch het was te probeeren geweest.
Toen de duikboot echter zoo lang onder water
was geweest eer zij werd gevonden en het ook
nog zoo lang duurde voor hulp kon worden aan
gevoerd en men eerst wat neel menschelijk
was wilde probeeren om schip en menschen
te redden, kon deze ultima ratio geen baat
meer bieden.
In ieder geval is er geenerlei reden, om aan
de hand van de tot nu toe gepubliceerde berich
ten blaam op de Britsche admiraliteit te wer
pen. Zij heeft de zaak deskundig en voortvarend
genoeg aangepakt. Dat desondanks zooveel le
vens verloren gingen, ligt aan de moderne oor
logstechniek, die de duikboot niet kan ontberen
en dat kan men haar moeilijk als een persoon
lijke schuld aanwrijven.
De tusschen haakjes geplaatste cijfers hebben
'betrekking op de verkiezingen van 1935.
V'
Totaal geldig: 38365 (33.820).
S.D.A.P. 12653 (12.093), perc. 32.97 (35.76), R.
K. Staatspartij 7986 (6683) perc. 20.82 (19.76),
Anti-Rev. Partij 4484 (3604) perc. 11.69 (10.66),
Christ. Hist. Unie 6606 (5127) perc. 17.22 (15.16),
Comm. Partij Nederland 1024 (882) perc. 2.67
(2.61), Vrijz. Dem. Bond 2182 (843) perc. 5.69
(2.49), Christ. Dem. Unie 339 (308) perc. 0.88
(0.91), Gemeentebelang 1026 perc. 2.67, Alge
meen Belang 111 perc. 0.29, Liberale Staats
partij 1569 (1661) perc. 4.09 (4.91), Herv. Geref.
Staatspartij 260 (308) perc. 0.68 (0.91), Bolsj.
Leninisten 125 perc. 0.33.
De zetelverdeeling is als volgt: S.D.A.P. 12 (14),
R.K.S.P. 8 (7), A.R. 4 (4), C.H. 6 (6), Commu
nisten 1 (1), V.D. 2 (1), Gem. Belang 1
Liberalen 1 (1), Nat. Herstel had in 1935 een
zetel.
Totaal geldig: 43580 (38044).
S.D.A.P. 11573 (9334) pefc. 26.56 (24.54), R. K.
Staatspartij 9191 (6406) perc. 21.09 (16.84), Li
berale Staatspartij 2528 (3165) perc. 5.80 (8.32),
Comm. Partij Nederland 3700 (3032) perc. 8.49
(7.97), Vrijz. Dem. Bond 3843 (2164) perc. 8.82
(5.69), R.S.AP. 957 (1098) perc. 2.20 (2.88), Oud-
Lonneker 993 (1598) perc. 2.28 (4.20), Christ.
Dem. Unie 2686 (2020) perc. 6.16 (5.31), Anti-
Rev. Partij 3583 (2858) perc. 8.22 (7.51), Alge
meen Belang 2014 perc. 4.62, Christ. Hist. Unie
2512 (2341) perc. 5.76 (6.15).
De zetelverdeeling is als volgt:
S.D.A.P. 11 (11), R.K.S.P. 9 (7), Liberalen 2
(3), Communisten 3 (3), f'.D. 3 (2), C.D.U. 2 (2),
A.R. 3 (3), Alg. Belang 2 C.H. 2 (2), R.S.
A.P. 0 (1), O.S.P. (1), oud-Lonneker (1),
Kath. Dem. Partij (1).
BATAVIA, 15 Juni. (Aneta). Hedenmorgen
zooals gemeld de nieuwe zitting van der.
Volksraad geopend.
Er was veel publieke belangstelling langs de
wegen, terwijl in het gebouw zelf de publieke
tribune tot de laatste plaats bezet was.
Tegen negen uur in den morgen arriveerde
mevrouw Van Starkenborgh.
De Gouverneur-Generaal, die, zooals gebrur
keiijk, van het paleis aan het Koningsplein oe
geleid door een escorte cavalerie naar het Her
togspark was gereden, arriveerde te negen uur
precies en trad onder de tonen van het Wilhe
mus het gebouw binnen, nadat hij door d
commissie van ontvangst was verwelkomd.
Te kwart voor tien had de Gouverneur-Gene
raai zijn openingsrede uitgesproken, waarna
Z. Exc. op de gebruikelijke wijze uitgeleide
werd gedaan.
Te half 12 kwam de Volksraad voor de eer'
ste vergadering bijeen, waarin de leden werden
beëedigd.
Tevoren had mr. Jonkman, de voorzitter, een
rede uitgesproken, waarin hij wees op de taak
welke het college wacht en op de voornaamste
rechten en verplichtingen aan den Volksraad
toegekend.
Na de plechtigheid der beëediging sprak
de voorzitter eenige woorden aan het adres
van zijn afgetreden voorganger en van ver
schillende leden, die niet meer in het col
lege terugkeerden. De heer Jonkman zeide
het te betreuren, dat enkele der afgetreden
leden verdacht zijn van feiten, waardoor
zij de strafwet zouden hebben overtreden.
Hij wees er op, dat zij daardoor niet alleen
den goeden naam en de belangen van de
gemeenschap hebben geschaad, doch in het
bijzonder de waardigheid van den Volks
raad hebben geschonden en de democratie
in haar grondslagen hadden aangetast.
Maar niet wij zijn belast met de vervolging
en berechting. Ons past evenwel het ern
stig voornemen om elke eigenbaat en elke
onbehoorlijke gedraging uit de uitoefening
van ons lidmaatschap te bannen.
HARWICH „ac—t HOtKvHOL L AMD
<r*"> m Vtrétm
LONOEM
VII55INCE N
Dr. W. J. Leyds vierde Woensdag te Den Haag zijn 80sten verjaardag en tevens het
feit dat hij voor 55 jaar benoemd werd tot staatsprocureur van Transvaal. Vele
autoriteiten, o.w. minister-president dr. H. Colijn en de Zuid-Afrikaansche gezant,
dr. H. D. v. Broekhuizen, waren bij de huldiging van den jubilaris (x) tegenwoordig
In verband met de groote tentoonstelling
„Ideaal wonen" van 15 Juli tot 7 Augustus a.s.
te 's-Hertogenbosch, is thans een keurige af
fiche verschenen, teneinde belangstelling voor
deze expositie te trekken. Ongetwijfeld zullen
velen deze tentoonstelling gaan bezoeken, daar
de vacantie niet compleet is, zonder in die dagen
in Den Bosch te zijn geweest.
„Dat gaat naar Den Bosch toe
BUITENZORG, 15 Juni (Aneta) Bij gou
vernementsbesluit van 14 Juni is de afkondi
ging gelast van de wetten van 31 Mei 1939,
houdende goedkeuring van de besluiten tot
vaststelling van de Indische Begrooting voor
1939.
De Tweede Kamerleden Bakker en Algera
hebben aan de Ministers van Waterstaat en
Binnenlandsche Zaken gevraagd of het juist is
dat krachtens besluit der regeering de directie
van den Noordoostelijken polder is of zal wor
den gevestigd te Zwolle en de technische dienst
van dezen polder te Kampen
Indien bovenstaande vraag bevestigend wordt
beantwoord, z;jn de Ministers dan bereid mede
te deelen:
1. Om welke algemeene en bijzondere rede
nen vestiging is gezocht in de provincie Over
ijssel, die voor verreweg het grootste deel door
water van den N. O. polder is en zal blijven ge
schaiden en niet in de provincie Friesland, die
binnenkort direct en wel met het eerst droog
liggend gebied met den polder, verbonden zal
zijn en waar de landbouworganisaties veel meer
dan in Overijssel, zulks als gevolg van de bo
demgesteldheid, van beteekenis zijn voor den
N O. polder;
2. Of vestiging van een of meer bureaux in
Friesland nader zal worden overwogen;
3. Dat deze vestiging van de directie en den
technischen dienst, resp. te Zwolle en te Kam
pen geenszins vooruitloopt op tijdelijke of defi
nitieve indeeling bij gemeenten en provincies?
Een 9-jarig zoontje van de familie L.Jans
sen te Meyel, dat dezer dagen een zonnesteek
kreeg, is aan de gevolgen daarvan overleden.
jf
Het ziet er naar uit, dat Japan op zeer eigen
aardige echt Oostersche wijze den derden ver
jaardag van het uitbreken der vijandelijkheden
met China, welke de volgende maand herdacht
wordt, zal gaan vieren. Al weken te voren zijn
de voorbereidingen voor het feest begonnen:
incidenten te Koeloengsoe, Poetoeng, Hongkong
en thans Tientsin. Er zit een climax in, want
zoo driest als de Japanners in deze laatste stad
optreden tegen de buitenlandsche mogendheden
is nog niet voorgekomen, hoewel men toch in
deze drie jaren aan heel wat gewend is geraakt.
Het mishandelen van buitenlanders, het aan
houden en beschieten van buitenlandsche sche
pen bijvoorbeeld zijn dingen, die nog nauwelijks
protest uitlokken, want ze worden door Tokio
toch maar met een glimlach van de hand ge
wezen. Hetgeen thans echter te Tientsin ge
schiedt, is geen incident meer, het is eea uit
dagen van Engeland, het moet de bekroning
worden op hetgeen na drie jaar oorlog in China
bereikt is: de anti-Japansche actie in de bui
tenlandsche concessies moet worden lam gesla
gen. Tientsin is de toetssteen, waaruit moet blij
ken of de buitenlandsche mogendheden, vooral
Engeland als de meest geïnteresseerde, al vol
doende murw zijn gemaakt en het systeem der
internationale concessies reeds zoo zwak is ge
worden, dat het voor algeheele opruiming eer
lang in aanmerking zou komen.
Zooals men weet, hebben de Japanners sinds
Woensdagmorgen de Britsche concessie te
Tientsin geblokkeerd. De onmiddellijke oorzaak
van dit optreden is de moord op den douane
inspecteur Tsjeng, waarvan vier Chineezen ver
dacht worden. De Japanners eischten hun uit
levering, doch de Britsche regeering wenschte
tot nu toe hieraan geen gevolg te geven, omdat
zij de aanwijzingen tegen deze Chineezen niet
sterk genoeg achtte. Hierop besloten de Japan
ners de Britsche concessie te blokkeeren, waar
door de geheele handel van de bewoners dei-
concessie met het daarbuiten gelegen land wordt
stilgelegd. Wat dit beteekent, kan men eenigs-
zins begrijpen als men weet, dat in de Britsche
concessie 3000 Engelsche onderdanen wonen,
2000 buitenlanders van verschillende nationali
teit en 45.000 Chineezen. Daar de Britsche con
cessie aan de Fransche grenst, die uit 1000
Franschen en 60.000 Chineezen bestaat, en beide
onderling verbonden zijn, strekt de blokkade zich
ook tot de Fransche concessie uit. De Engelsche
regeering heeft op het laatste moment de blok
kade nog trachten te voorkomen door een com
promis-voorstel. Dit hield in, dat een commissie
van drie benoemd zou Worden, bestaande uit een
Engelschman, een Japanner en een „neutralen
buitenlander". Zij zou uitspraak doen inzake de
kwestie van het al of niet uitleveren van de
vier verdachte Chineezen. Japan heeft dit voor
stel afgewezen, daar zij deze commissie als een
soort internationale conferentie beschouwde.
Van zeer veel belang is echter, dat de Ame-
rikaansche consul-generaal te Tientsin met
instemming van zijn regeering aanbood als de
„neutrale buitenlander" in de commissie te
fungeeren. Hoewel de Japanners het voorstel
niet aanvaard hebben hecht men te Londen
aan de houding van Amerika toch groote betee
kenis, daar dit voor de eerste maal een aanwij
zing is, dat de Vereenigde Staten bereid zijn
eventueel als arbiter tusschen Engeland en Ja
pan op te treden. Een volgenden keer zal mis
schien de bemiddeling van Amerika wèl door
de Japanners geaccepteerd worden.
Herhaaldelijk is het opgevallen, dat Tokio
alles doet om de Ver. Staten niet tegen zich in
het harnas te jagen. De schadevergoeding voor
den op de Jangtsekiang gezonken Amerikaan-
schen kruiser „Panay" werd in een paar weken
tot op den laatsten cent betaald, terwijl Engeland
nog steeds wacht op een schadevergoeding voor
zijn twee zwaar beschadigde oorlogsschepen.
Vrijwel iedere maand gaan er z.g. Japan-
sche „goodwill''-missies naar de V. S. om do
stemming van het Amerikaansche volk te pei
len. Want niets vreest Tokio zoo zeer dan dat
op zekeren dag* de Ver. Staten zich openlijk er.
definitief bü Japans tegenstanders zouden
aansluiten. Een boycot bijvoorbeeld van Japan-
sche goederen in Amerika zou voor Tokio een
ontzettende ramp beteekenen. Dit is ook een der
voornaamste redenen, waarom Japan nog niet
op de voorstellen van Berlijn en Rome is inge
gaan om het anti-Kominternpact uit te breiden
tot een offensief en defensief verbond. Het wil
Amerika niet' voor het hoofd^stooten.
Intusschen vraagt men zich af, waarom de
Japanners plotseling zoo fel optreden tegen de
internationale concessies; want het is duidelijk
dat hier veel meer achter schuilt dan de uit
levering van een paar Chineezen. De „Man
chester Guardian" gelooft dat waarschijnlijk een
der redenen is, dat te Tientsin voor meer dan
50,000.000 dollar aan zilver, toebehoorend aan
de centrale Chineesche regeering, in buiten
landsche banken wordt bewaard. Deze banken
Weigeren de munt van de door de Japanners in
het bezette gebied opgerichte Federal reserve
bank te erkennen en buitenlandsch geld voor
het geld van deze Japansche bank in te wisse
len. Dit klopt wonderwel met hetgeen een
Woordvoerder van het departement van Buiten
landsche Zaken te Tokio gisteren verklaarde
„Een van de voornaamste doeleinden van de
blokkade von Tientsin is de controle der munt
„Onwettige" deviezen zullen aan de controle
posten der concessie in beslag worden genomen
doch indien de buitenlandsche banken meewer
ken, zou het mogelijk zijn, een meer tegemoet
komende houding aan te nemen."
Het is ook mogelijk, dat dit optreden van
Tokio ten doel heeft tegenover het Japansche
volk en heel de wereld „het gezicht te red
den". De eerste twee jaar van den oorlog volgde
de eene overwinning op de andere, maar het
laatste jaar zijn er maar weinig successen te
vermelden geweest. En wat het Japansche volk
vooral niet kan begrijpen is het feit, dat Tsjang
Kai Sjek zich nog steeds weet te handhaven en
de hoofdmacht van zijn leger nog nimmer ver
slagen is. Dit is zeker niet prettig voor de eer
zuchtige Japansche generaals en daarom moest
er een zondebok gezocht worden en wie zou
hiervoor beter kunnen fungeeren dan Engeland?
Dezer dagen heeft het Japansche leger een
geschrift uitgegeven over de perspectieven van
het conflict met China. Hierin wordt gezegd, dat
naar alle waarschijnlijkheid nog tWse A drie
jaar noodig zullen zijn om den tegenstand van
het Chineesche leger te overwinnen.
Daarna zal men nog jaren bezig zijn om een
nieuwe orde in Oost-Azië te scheppen. In totaal
zal men zich, aldus dit geschrift, op een periode
van twintig tot dertig jaren moeten voorberei
den, waarin de grondslagen der nieuwe orde
gelegd zullen worden.
Een weinig prettig vooruitzicht voor het Ja
pansche volk. Is het wonder dat er wat vuur
werk moest zijn om de oogen der Japanners te
verblinden? En is de blokkade van Tientsin niet
een prachtig vonkend, luid knallend, op effect
berekend rad om hun voor de oogen te draaien?
VRAAGT INLICHTINGEN I
Hei nieuwe motorschip „KONINGIN EMMAvoor
den degdienst Vlissingen—Harwich v.v. der Maat
schappij ZEELANDin de vaartzusterschip
mi. PRINSES BE A TRIX" Juli a.s.
Aan het voorloopig verslag over het voor
stel van wet van den heer De Marchant et
a'Ansembourg c.s. tot verbod van politieke
vergaderingen op Zondagen en door de kerk
genootschappen van den christelijken gods
dienst algemeen erkende en gevierde christe
lijke hoogdagen is het volgende ontleend:
Algemeen was men van oordeel, dat dit
ontwerp niet kan worden beschouwd als
een ernstige poging om te komen tot
grootere eerbiediging van den Zondag en
de christelijke feestdagen.
Het ontwerp heeft in werkelijkheid slechts
betrekking op een klein deel van het vraagstuk
der Zondagsheiliging en der Zondagsrust. In
dien de voorstellers werkelijk de door hen be
doelde wettelijke voorziening hadden gewenscht,
dan zou hun aandacht niet alleen en zelfs
niet in de eerste plaats zijn uitgegaan naar
politieke vergaderingen, maar veeleer naar
openbare vermakelijkheden en wedstrijden,
waardoor, naar het oordeel van vele leden, de
Zondagen en christelijke feestdagen ernstiger
en veelvuldiger worden ontheiligd dan door
het houden van politieke vergaderingen. Alge
meen was men dan ook van oordeel, dat de
voorgestelde incidenteele regeling slechts een
onevenwichtigen toestand in het leven zou
roepen.
Men deed o.a. opmerken, dat ook de vol
strekte onbepaaldheid van het begrip „poli
tieke vergaderingen" de kern toch van dit
voorstel een gemis aan ernst bij de voor
stellers verraadt.
Zelfs de vrijheid van prediking op den kan
sel zou aan banden kunnen worden gelegd, in
dien dit voorstel tot wet werd verheven. Een
godsdienstoefening, gedurende welke een preek
wordt gehouden over de overheid en haar
werk, zou als een politieke vergadering kun
nen worden aangemerkt. Het uitspreken van
gebeden in openbare godsdienstoefeningen voor
de regeering, voor regeeringspersonen, voor het
behoud van den vrede, zou belemmerd kunnen
worden. Verklaren de voorstellers een derge
lijke interpretatie niet te willen, dan treft hun
het verwijt, aldus merkte men op, dat zij zich
niet de moeite hebben gegeven, zich de con
sequenties van hun voorstel voor oogen te
stellen.
Op grond van deze overwegingen kwam
men algemeen tot de slotsom, dat het in
dienen van dit wetsontwerp niet als een
ernstige parlementaire handeling kan wor
den beschouwd, hetgeen vele leden te meer
betreurden, wijl het ontwerp betrekking
heeft op een onderwerp van zoo verheven
aard als de Zondagsheiliging.
Vele leden achtten ook uit constitutioneel
oogpunt de indiening van dit voorstel on
gewenscht.
Het had vele leden verbaasd, dat dit ont
werp is ingediend door aanhangers van een
systeem, onder hetwelk gewelddadige politieke
excessen ook op Zondagen zijn gebeurd, onder
hetwelk op Zondagen een groote politieke be
drijvigheid wordt ontwikkeld, onder hetwelk
een groot deel van het volk door de verplich
ting tot het deelnemen aan oefeningen, de
monstraties en politieke vergaderingen, als
mede door het gedwongen verblijf in kampen
feitelijk niet in staat is godsdienstoefeningen
bij te wonen; onder hetwelk militaire operaties
op christelijke hoogtijdagen werden ingezet.
Deze leden wilden dan ook een woord
van protest doen hooren tegen de onwaar
achtige geestesgesteldheid, welke uit deze
tegenstelling spreekt.
Eenige leden meenden zelfs te weten, dat
op de terreinen van den eersten onderteeke
naar van de memorie van toelichting des Zon-
dags marschoefeningen en dergelijke werden
gehouden, wat al zeer moeilijk in overeenstem
ming is te brengen met diens zorg voor de
Zondagseerbiediging door anderen, die zich tot
ergaderingen beperken.
Algemeen gaf men uiting aan zijn verba
zing, dat de voorstellers de memorie van toe
lichting doen aanvangen met de door niets
gestaafde bewering dat de neiging tot min
dere eerbiediging van de Zondagen en christe
lijke feestdagen te wijten is aan „den steeds
toenemendien invloed van volksvreemde ele
menten in ons land".
Indien het den onderteekenaars met hun
voorstel ernst was geweest, zouden zij niei
hebben nagelaten nauwkeurig mede te deelen,
wie deze elementen zijn en welken invloed zij
hadden en hebben op de eerbiediging van de
Zondagen en de christe'ijke feestdagen in ons
land. Intusschen kende men de wijze, waarop
de voorstellers zich plegen uit te drukken,
voldoende om te begrijpen, dat zy Joden be
doelen. Of zij daaronder verstaan zoowel de
niet-christeiyke als de christelijke Joden, is
een vraag, waarop men gaarne een duidelijk
antwoord zou ontvangen.
