Erkenning van den nieuwen
toestand in China
De besprekingen met Molotof
nog gaande"
vereenigde katholieke pers
JAPANSCHE dreigingen
PER STROOIBILJET
Dividend Philips
DE ZITTING VAN HET
LAGERHUIS
mm
De Polen in het
Derde Rijk
Het nieuws van heden
Uit Vaticaanstad
DE BAROMETER
^REAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
^ASSAULAAN 51 •- TEL 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Harlem 25 cent per week; per kwartaal
'3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DINSDAG 20 JUNI 1939 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21845
lOKlO'S EISCH AAN LONDEN:
prikkeldraadversperring om de
concessies te Tientsin onder
stroom gezet
Zoete broodjes voor
Washington
Krachtig protest van Japan
Bemiddeling der Ver. Staten?
Medeleven met de ramp
van de Phénix
Telegrammen van deelneming o.a.
van H. M. de Koningin
Het auto-ongeluk op
den Gross-Glockner
Koning Zog vermoede
lijk naar Engeland
Het Weer
7 pCt. op preferente en 11 pCt.
op gewone aandeelen
Spaansche millioenen
naar Mexico
Geheimzinnig jacht vervoerde
124 millioen
Tornado teistert
Minneapolis
De situatie rond de Engelsche concessie te Tientsin is zeer gespannen. De Japanners
hebben overal barricades opgeworpen, die streng worden bewaakt
99
Chamberlain hoopt op een plaat
selijke regeling van het conflict
over de concessies
te Tientsin
Benoeming van een
consul te Praag
Het nieuwe Fransche passagiersschip Pasteuris gereedgekomen. Het schip is
van de werf van St. Nazaire naar het droogdok gesleept
De toestand der Poolsche minder
heid verergert met den dag
Reacties op de rede
van Göbbels
De tijd gaat voort
De H. Franciscus en de H. Catha-
rina van Siena uilgeroepen tot
beschermheiligen van Italië
F ransch-Britsche
besprekingen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per tossen regel 50 et., Inoez
mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 55 ceni
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
PEKING, 19 Juni (Domei;. De opperbe
velhebber van de Japansche strijdmacht in
^oord-China, generaal Soegijama, heeft
baandag de vertegenwoordigers van de pers
"dtvangen. Hij verklaarde, dat de Japan-
*°he autoriteiten niet de bedoeling hebben
®eh met geweld meester te maken van de
buitenlandsche nederzettingen, doch zij
2ullen hun krachtige politiek handhaven
*°tdat de Britten den nieuwen toestand in
het Verre Oosten zullen hebben erkend en
^et Japan zullen samenwerken tot het op
houwen van een nieuwe orde.
°P het oogenblik neemt het incident van
™entsin alle aandacht in beslag. Engeland
Voerde stelselmatig een politiek ten voordeele
^ah Tsjang Kai Sjek en de concessie van
lebtsin werd gebruikt als basis voor deze
®Peraties en als schuilplaats voor de anti-
"■^Pansche terroristen, die de financieele en
^oriomische operaties van de nieuwe regeering
e peking deden mislukken en de orde in Noord-
oiha verstoorden.
j Generaal Soegijama verklaarde verder, dat de
,aPanners de Britsche concessie te Tientsin
ebben geïsoleerd om een einde te maken aan
verstoren van de orde en om een „mooi en
ahgenaam Noord-China op te bouwen"
Lie Engelschen, zoo ging spreker voort, zeg-
A dat de Japansche autoriteiten het verkeer
«sschen het Chineesche deel van Tientsin en
jj® concessie controleeren om de belangen van
''de mogendheden in China te schaden en als
v hienschelijken maatregel zouden de Japanners
vervoer van levensmiddelen naar de neder-
het
z«tti
v 'hg onmogelijk maken. Dit is evenwei een
.'keerde voorstelling van de feiten en getuig*
een niet begrijpen van den nieuwen toe-
aan Britsche zijde, waar men de politiek
2 d gunste van Tsjang Kai Sjek wil voort-
®c>. en sPreekt over aanranden van de Brit-
s(de belangen, wanneer deze politiek ten gun-
van Tsjang Kai Sjek niet wordt geduld.
5 a?ijama voegde hieraan toe, dat de Japansche
'oriteiten alles doen om het vervoer van le-
hsmiddelen naar de nederzetting te verge-
"akkelüken.
Tenslotte verklaarde hij te hopen, dat de
^.derdanen van andere mogendheden en de
(jd'heezen geduldig de moeilijkheden zullen
v agen, welke het gevolg zijn van de isolatie,
j.0' de zaak van het herstel van orde en rust
Noord-China.
Volgens Domei hebben de Japansche mi-
htaire autoriteiten aangekondigd, dat van
hedenavond (Maandag) 22 uur af de prik
keldraadversperringen rondom de Fran-
Sf'he en Britsche concessies te Tientsin on-
''er een eleetrischcn stroom van 220 volt
?u'lcn staan.
L>e Chineesche groentenventers zouden beslo-
eft1 hebben de Britsche concessie te boycotten
slechts te verkoopen in de Japansche con-
"Sie en in chineesche wijken.
jjJ^'hei meldt verder, dat de Japansche con-
"generaal te Tientsin het verzoek van den
tt 'tschen consul tot verzachting van de con-
Yg °P het verkeer en den aanvoer van le-
bstniddelen heeft afgewezen.
t-Wee Britsche onderdanen hebben, aldus
c 'bt Reuter uit Tientsin, op het Britsche
Y- Ulaat hun beklag ingediend over de wijze,
q, ar°P zij door de Japanners aan de grens van
nederzetting zijn gefouilleerd. Zij moesten
geheel ontkleeden en werden onderworpen
h een vernederend onderzoek. Vervolgens
^'den hun sleeren teruggegeven en moesten
Y net lokaal verlaten, waarna zij zich moesten
W temidden van de Chineezen, die
dom stonden.
JaPansche soidaten in burger hebben Maan-
s Pamfletten verspreid onder de Chineesche
'tiemannen in Britschen dienst, waarin de-
Werden aangespoord hun ontslag te nemen,
gezien anders tegen hen en hun familie zou
rden opgetreden.
De
'otesteerd.
'et alleen echter beambten van de gemeen
Britsche consul-generaal heeft hiertegen
politie, doch ook Chineesche beambten, die
de bureaux van den Britschen gemeente
led werkzaam zijn, blijken door de Japanners
q maatregelen bedreigd te worden, als zij
dienst niet verlaten.
®'en denken er thans ernstig over. ontslag
y lemen. In de bedreiging wordt het dooden
bun familie genoemd als een der mogelijke
tq, 018en van het in den wind slaan ddr waar-
k Uwing. De Japanners zouden een telling heb-
gehouden onder de familieleden van al net
O^btepersoneel, dat in het onder Japansche
'e staande gebied nabij de Britsche con-
le woont.
j Lvomei publiceert een verklaring van de
aPansche militaire autoriteiten te Tientsin,
aarin gezegd wordt, dat de blokkade ge-
eel gericht is tegen de Britsche concessie,
een agéntschap van de regeering der
^omxatang was. De blokkade is niet tegen
eenig ander land gericht en zeker niet tegen
de Vereenigde Staten.
In de verklaring wordt verder gezegd, dat de
Japansche regeering de rechten van derde mo
gendheden in China zal eerbiedigen.
Hieraan hebben de Japanners zich steeds ge
houden. Indien echter de Britsche regeering
meent nu maatregelen te moeten toepassen als
economischen druk, dan zullen de Japanners
zich van de verplichting tot het eerbiedigen van
deze rechten ontslagen achten.
De Japansche autoriteiten verklaren echter
de moeilijkheden voor Amerikanen, Duitschers
en andere vreemdelingen, die geen concessie
hebben te Tientsin, zoo klein mogelijk te zullen
houden
Japan heeft vandaag krachtig geprotes
teerd bij de Britsche marine-autoriteiten te
Sjanghai omdat de Britsche kanonneerboot
Scarab met geweld goederen zou hebben ge
lost te Woehoe aan den Jangtse.
Volgens het Japansche militaire hoofdkwar
tier te Nanking heeft de bemanning van de
Scarab de Japansche officieren en manschap
pen „geïntimideerd" door machinegeweren op
hen te richten.
Verlangd wordt, dat verontschuldigingen
worden aangeboden en dat garanties worden
gegeven tegen een herhaling van dergelijke in
cidenten.
In het Japansche protest wordt betoogd, dat
de Scarab gehandeld heeft in strijd met de ver
plichting, wélke de Britsche marine-autoriteiten
op zich genomen hebben, om aan de Japanners
gedetailleerde lijsten voor te leggen van alle
goederen, die door marinevaartuigen in Jang-
tse-havens zullen worden gelost.
Verklaard wordt, dat gewapende matrozen
Woensdag ongeveer 150 kisten goederen uit de
Scarab aan land gebracht hebben. Toen Japan
sche soldaten tusschenbeide trachtten te komen,
aldus het protest, werden machinegeweren op
hen gericht.
De Amerikaansohe zaakgelastigde te Tokio,
Dooman, heeft een bezoek gebracht aan Josji-
zawa, den chef van het Departement voor Ame-
rikaansche aangelegenheden on het Japansche
ministerie van Buitenïandsche Zaken.
Bij dit onderhoud heeft Dooman officieel de
jongste verklaring van Cordell Huil. den Ameri-
kaanschen minister van Buitenïandsche Zaken,
ter kennis gebracht van de Japansche regee
ring. Huil heeft n.l. gezegd: „De consul-gene
raal van de Vereenigde Staten te Tientsin heeft
zijn goede diensten aangeboden, voor het geval
Groot-Brittannië en Japan hiervan gebruik wil
len maken."
Onmiddellijk na het onderhoud van Josjizawa
werd Dooman ontvangen door Arita. Dit heeft
aanleiding gegeven tot geruchten over een even-
tueele bemiddeling van de Vereenigde Staten,
niettegenstaande de officieele houding van de
Japansche regeering, die elke bemiddeling van
een derde mogendheid uitsluit.
PARIJS, 19 Juni (Havas) De president der
Fransche republiek heeft naar aanleiding van
de ramp van de Phénix telegrammen van deel
neming ontvangen van den Koning van Enge
land, rijkskanselier Hitier, de Koningin der Ne
derlanden, den Koning van Egypte, den rijks
bestuurder van Hongarije en de presidenten van
Turkije en Haïti. De Koning van België heeft
zijn deelneming betuigd door bemiddeling van
zijn ambassadeur. Bovendien hebben de diplo
matieke vertegenwoordigers van Nederland,
Hongarije, Ierland, Egypte, Siam, Zuid-Afrika,
de Vereenigde Staten en Luxemburg, condolean-
tiebezoeken aan Bonnet gebracht. Tenslotte
heeft de minister een schrijven van deelneming
van Tatarescoe en Soeritz ontvangen.
HEILIGENBLUT, 19 Juni. (D. N. B.) Het
aantal dooden bij het auto-ongeluk op den
Gross-Glocknerweg, waarbij, zooals gemeld,
een autobus met Duitsche boeren van den weg
af in een afgrond is gereden, is gestegen tot
elf. Een-en-twintig zwaargewonden zijn in een
ziekenhuis opgenomen.
Men vermoedt, dat het ongeluk door het wei
geren van remmen en koppeling veroorzaakt
ia
LONDEN, 19 Juni. Naar aanleiding van het
bericht, dat Koning Zog toestemming heeft
gevraagd, zich in Engeland te vestigen, ver
neemt Reuter, dat het verzoek van den Koning
door de Britsche regeering overwogen wordt
en dat het waarschijnlijk niet op bezwaren zal
stuiten, op voorwaarde, dat Zog de gebruike
lijke garantie geeft, dat hjj zich van alle poli
tieke actie zal onthouden.
VOOR HET GEHEELE LAND:
wisselende bewolking, enkele regenbuien.
Weinig verandering in temperatuur.
Meest matige Zuid-Westelijke tot Noord-
Westelijke wind.
Directie en commissarissen van de N.V. Phi
lips' Gloeilampenfabrieken te Eindhoven zullen
aan de jaarlijksche algemeene vergadering van
aandeelhouders voorstellen over het boekjaar
1938/1939 een dividend uit te keeren van 7 pet.
op de preferente aandeelen en 11 pet. op de ge
wone aandeelen.
De raad van beheer der N.V. Gemeenschap
pelijk Bezit van aandeelen Philips' Gloeilampen
fabrieken zal aan de jaarlijksche algemeene ver
gadering van aandeelhouders voorstellen over
het boekjaar 1938/'39 een dividend uit te keeren
van 7 pet. op de preferente aandeelen en 11 pet.
op de gewone aandeelen.
MEXICO, 19 Juni. (Havas). Men verneemt
thans dat het jacht Vies, hetwelk 30 Maart te
Tampico is aangekomen met een Baskische be
manning en passagiers en een geheimzinnige
lading, veertien millioen pond sterling naar
Mexico heeft gébracht, die afkomstig zijn van
de reserves der Spaansche republikeinsche re
geering. t,
Het geld is gestort bij de Mexicaansche Bank
en bestemd voor het stichten van industrieele
ondernemingen, waar Spaansche vluchtelingen
te werk zullen worden gesteld.
MINNEAPOLIS, 19 Juni (Havas). Zondag is
het gebied van Minneapolis door een tornado
geteisterd. De storm woedde met ongekende
kracht. Verscheidene gebouwen werden vernield
of ernstig beschadigd, tien personen zijn om
gekomen.
LONDEN, 19 Juni (Reuter). In het
Engelsche Lagerhuis heeft minister
president Chamberlain medegedeeld,
dat Donderdagmiddag j.l. de ambas
sadeurs van Frankrijk en Engeland te
Moskou, vergezeld van Strang door
Molotof zijn ontvangen. De diplomaten
WARSCHAU, 19 Juni (Havas). De bond
van Polen in Duitschland heeft den Duit-
schen minister van' Binnenlandsche Zaken,
Frick, een memorandum over den toestand
der Po#lsche minderheid overhandigd.
„De toestand aldus zegt het memorandum
wordt opnieuw slechter. Wij wenden ons tot
de Duitsche regeering om uiting te geven aan
de groote bezorgdheid der Poolsche ouders over
de steeds ernstiger wordende vervolging van de
jonge generatie. De strijd tegen alles, wat
Poolsch is, is thans uitgebreid tot de jongste
kinderen. Wij verzoeken den leiders van het
Duitsche rijk dan ook de jeugd de steeds tal
rijker kwellingen te besparen."
De Senaat der vrije stad Danzig kan opnieuw
een incident melden. Volgens den persdienst van
den Senaat is op 16 Juni ds koffiehuishouder
Brenk uit Kohling, burger van de vrije stad,
op doorreis door den corridor te Dirschau, om
onbekende redenen gearresteerd. Tevens werd
de vrouw van den hulpwachtmeester bij de
douane, Müller, in hechtenis genomen. Zij
werd echter na een uitvoerig verhoor op vrije
voeten gesteld en kwam na 12 uur terug te
Kohling, waar zij het gebeurde vertelde.
Propaganda-minister Göbbels is Maandag
per vliegtuig uit Danzig vertrokken. Bjj zijn
vertrek riep de menigte volgens het DNB
steeds weer: „Wij groeten den Führer" en „De
Führer moet naar Danzig komen."
Ten aanzien van de rede van Göbbels mer
ken de Poolsche bladen op, dal het vraagstuk-
Danzig volgens den Duitschen minister geen
cultureel of ethnisch probleem, maar een po
litiek vraagstuk is en dat Göbbels daarmede
erkent, dat de noodzaak tot inlijving van 400.000
Duitschers bij het rijk slechts een voorwendsel
is ter bereiking van het werkelijke doel: de
beheersching van het strategisch belangrijke
Danzig als uitgangspunt voor het verkrijgen van
de hegemonie in Europa.
De president der Poolsche Republiek,
Moscicki, zal op 29 Juni een rede houden,
die door binnenlandsche en buitenïandsche
zenders zal worden uitgezonden.
hebben de jongste Fransch-Britsche
voorstellen uiteengezet.
Vrijdagmiddag is een tweede bijeenkomst ge
houden, waarop Molotof enkele opmerkingen
heeft gemaakt ten aanzien van deze voorstellen.
De besprekingen zijn nog gaande.
Tijdens de debatten stelde de afgevaardigde
van de Labour-party, Dalton, de vraag, of de
instructies aan den Britschen ambassadeur te
Moskou uitgebreid genoeg waren om onder
handelen zonder ruggespraak mogelijk te maken.
De minister-president antwoordde hierop,
dat dit begrijpelijkerwijs zal afhangen van het
verloop van de besprekingen. Het is mogelijk,
dat punten ter sprake zullen komen welke rug
gespraak noodig maken, doch tot nu toe is dit
niet het geval geweest.
Op de vraag van den conservatief Adams, of
er nog andere moeilijkheden waren, behalve Je
positie van de Oostzee-staten, antwoordde
Chamberlain: „Ja, er zijn nog verscheidene an
dere punten."
Chamberlain heeft verder in het Lager
huis de situatie tg Tientsin besproken. Hij
verklaarde, dat men nog steeds hoopte, dat
een plaatselijke regeling zou worden ge
vonden. De Britsche regcering staat in
nauwe verbinding met de Fransche en
Amerikaanschc gouvernementen.
De minister van Buitenlanasche Zaken heeft
vandaag een onderhoud gehad met den Japan-
schen ambassadeur en de Britsche ambassa
deur te Tokio poogt eveneens de zaak op te
helderen. De Britsche regeering is verder in
nauw contact met de regeeringen van Frankrijk
en de Vereenigde Staten. Ook let de regeering
qp de reactie van het huidige conflict op de
overige Britsche en internationale nederzettin
gen in China.
De minister-president merite verder op. dat
op 15 Juni een menigte, opgehitst door Chi
neesche en Koreaansche agitatoren, zich ver
zamelde voor de Britsche concessie te Tientsin.
Een detachement van het regiment lichte infan
terie uit Durham werd gezonden om de politie
bij te staan. Toen de menigte was geslonken
tot ongeveer 200 personen, werden de militairen
teruggetrokken.
De versperringen op de wegen tot de Britsche
nederzetting blijven gehandhaafd. Alle Britsche
onderdanen worden aangehouden en in som
mige gevallen zijn zij onwaardig behandeld.
Het invoeren van aan bederf onderhevige le
vensmiddelen en ijs wordt bemoeilijkt door het
langzame onderzoek. Derhalve wordt slechts
weinig aangevoerd, naar gemeld wordt is de
aanvoer in de aangrenzende Fransche neder
zetting evenwel normaal. Op het oogenblik zijn
nog geen maatregelen overwogen, doch nadere
inlichtingen worden verzocht aan de plaatse
lijke autoriteiten.
Op 18 Juni zijn twee Britsche kustvaartuigen
te Tientsin aangekomen zonder te zijn aange
houden of doorzocht. Over het algemeen wor
den evenwel Britsche schepen door de Japan
sche autoriteiten aangehouden. De Britsche
consul-generaal te Tientsin heeft bij zijn Ja-
panschen collega geprotesteerd en ook de Brit
sche ambassadeur te Tokio heeft opdracht ont
vangen de zaak te bespreken met de Japansche
regeering.
Over het algemeen is de toestand niet dui
delijk. De Britsche regeering kan niet gelooven,
dat de Japansche regeering den toestand moei
lijker zot? willen maken.
In antwoord op een vraag van Eden zeide de
minister-president, dat maatregelen genomen
zullen worden dat voldoende levensmiddelen
voorradig zullen zijn.
Verder zeide hij, dat de blokkade van Koe-
langsoe neg wordt gehandhaafd.
De onderstaatssecretaris voor Buitenïandsche
Zaken, Butler, deelde mede, dat de Britsche
ambassadeur te Berlijn het exequatur heeft
verzocht voor een consul-generaal te Praag.
De redenen, waarom de regeering hiertoe is
overgegaan, zijn door Sir John Simon 'n zijn
rede van 21 Mei j.l. uiteengezet, toen hij teiée.
dat het van groot belang is voor de regeering
een vertegenwoordiger te hebben te Praag, die
o.a. visa kan verleenen aan emigranten.
Ten aanzien van den stap van den Britschen
ambassadeur te Berlijn verklaarde Butler, dat
de regeering zich wel bewust is, dat deze stap
een erkenning de facto van de huidige positie
van Bohemen en Moravië beteekent, doch dit
beteekent niet. dat het Britsche standpunt is
gewijzigd. Alvorens dit besluit te nemen heeft
de regeering de regeeringen van Frankrijk,
Polen, de Vereenigde Staten en de Sovjet Unie
geraadpleegd.
Verklaring van generaal Soegijama over
de tegenstellingen tusschen Japan en
Engeland; de bewaking der intern, con
cessies te Tientsin verscherpt.
Het Lagerhuis bespreekt de onderhan
delingen met Moskou en den toestand te
Tientsin.
Dividendvoorstel N.V. Philips' Gloeilam
penfabrieken: 7 pCt. op preferente en 1 1
pCt. op gewone aandeelen.
Besprekingen gevoerd over de betalings
contingenten voor den uitvoer naar
Duitschland in het derde kwartaal.
De 750ste Indië-vlucht is hedenochtend
begonnen.
Gewezen procuratiehouder van de Mid-
denstandsbank te Maastricht wegens
fraude tot anderhalf jaar veroordeeld.
Beurs van New York: Stemming vast;
later volgde eenige reactie.
De wereld verandert en de loop der
dingen gaat zijn noodzakelijken gang.
We moeten ons niet al te zeer bezin
nen op terugkeer naar oude toestan
den. We moeten integendeel het
nieuwe aanvaarden en er het beste
van maken voor tijd en eeuwigheid.
Er wordt en is misschien veel te wei
nig gepraat over crisissen en er is te
eenzijdig allicht gehandeld om uit die
t crisissen te komen alsof we te rekenen
hadden op terugkeer van oude toe
standen. Maar het verleden keert nu
eenmaal niet weder en we hebben
veeleer te rekenen met een toekomst
vol nieuwe eischen. Het is goed dat
we ons daarop instellen. We moeten
niet denken dat we klaar komen door
passief af te wachten „betere tijden".
We moeten zelf die betere tijden ma
ken door de handen uit de mouwen te
steken en den nieuwen dag te aan
vaarden, niet als dien van gisteren
maar als dien van heden of morgen.
ROME, 19 Juni. (Stefani) Z. H. de Paus heeft
in een breve den Heiligen S. Franciscus van
Assisië en de Heilige Catharina van Siena uit
geroepen tot eerste patroonheiligen van Italië.
De Heilige Vader verklaarde in deze breve, dat
in de huidige moeilijke tijden, welke ook Italië
treffen, Hij niet beter kon doen, dan te
wijzen op deze twee voorsprekers in den hemel.
De Heilige S. Franciscus en de Heilige Catha
rina, beiden Italianen, hebben in buitengewone
moeilijke tijden een groote deugd getoond en
hun vaderland, dat ook dat van den Opper
herder der H. Kerk is, veel goed gedaan. Der
halve heeft de Paus deze beide heiligen uitge
roepen tot eerste beschermheiligen van Italië.
Elk jaar zal hun feest plechtig worden gevierd.
PARIJS, 19 Juni (Reuter). Te Parijs hebben
MacDonald en Mandel verscheidene econo
mische en militaire vraagstukken, Engeland en
Frankrijk betreffende, besproken. Hiertoe be
hoorden vraagstukken betreffende de grond
stoffen en het goederenverkeer en de stappen,
welke zoo noodig genomen moeten worden ter
verzekering van een nauwe militaire samen
werking.
iNo t i vni imiTTiiii Mi 1/Dlin 9 r i/vO
Stand op Dinsdag 1 uur v.m. 762.2
Vorige stand 759.9
