Swatau's haven opengesteld
voor Britsche schepen
De nieuwe verkeersbrug bij
Dordrecht geopend
Het nieuws van heden
Luchtgevecht in
Mandsjoekwo
Restaurant „DEN HOUT
JAPANSCHE EISCHEN
OVER TIENTSIN
„AnnieWicman"
DE STAD WAS IN
FEESTTOOI
NOORD-A TLANTISCHE
LUCHTDIENST GEOPEND
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Bezuidenhoutscheweg 11
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
ZATERDAG 24 JUNI 1939 - AVONDBLAD
'Japanners hebben nog enkele
gedeelten van het eiland
Hainan bezet
Amerikaansche stappen
te Amoy en Tientsin
Anti-Britsche massa-
betoogingen
Italië werkt met Japan samen
Oorlogsrechten voor Japan?
BLOEMENMAGAZIJN
H. W. BRAKEL
Zakenleven in Swatau hervat
inhuur
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN
De Fransch-Turksche
overeenkomsten
Goedgekeurd door Nationale
Vergadering te Ankara
Duitsche pers vertoornd
Het Weer
Na een rede verrichtte minister
Van Buuren de openings
plechtigheid
Een ideale verbinding
is gereed
Rede minister
Yankee Clipper vertrekt met 20
passagiers voor eerste vlucht
naar Southampton
Van zestig Russische vliegtuigen
zouden twaalf door Japansche
toestellen zijn neer
geschoten
Olieconcessies voor
Duitschland
Joego-Slavische regeering aan-
vaardt aanbod uit Berlijn
De kerkbelasting in
Oostenrijk
Negen Duitsche bladen
in Polen verboden
Duitsche marine-officieren brengen
bezoek aan Danzig
Wilt ge U zelf in Den Haag tracteeren
Ga dan in „DEN HOUT" dineeren.
APARTE ZALEN VOOR DINERS
n.b. Staatsspoor Den Haag
NIEUWE KAARLEMSCHE COURANT
DRIE EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 21854
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Inget.
mededeellngen 50 cent; Idem op pag één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroeper*" zie de rubriek
HONGKONG, 24 Juni (Reuter). Officieel
wordt medegedeeld dat de Japansche ma
rine-autoriteiten met ingang van vanmid
dag 12 uur aan Britsche schepen het recht
toekennen de haven van Swatau binnen te
varen-
Verder bericht Reuter uit Tientsin, dat
het Britsche consulaat-generaal een brief
heeft ontvangen van de onder Japansche
controle staande voorloopige regeering,
waarin deze de onmiddellijke uitlevering
van de terroristen en communisten in de
Britsche concessie eischt.
Verdere eischen zijn medewerking voor de
Japansche valutapolitiek, vergunning tot het
inspecteeren van alle Chineesche banken, wis
selkantoren en magazijnen in de concessie en
onderdrukking van alle daden, bewegingen,
meeningen en publicaties, welke tegen de on
der japansche controle staande regeering ge
richt "zijn.
In het schrijven wordt voorts verklaard dat,
als de autoriteiten der concessie door het be
wind van Tsjang Kai Sjek veroorzaakte orde
verstoringen dulden, de voorloopige regeering
zich genoodzaakt zal zien de fundamenteele
bron van het probleem te bestudeeren en de
noodige stappen te nemen.
Te Washington heeft minister Huil medege
deeld, dat de Amerikaansche vertegenwoordiger
te Amoy stappen heeft ondernomen bij de Ja
pansche autoriteiten naar aanleiding van de
te Koelangsoe heerschende levensmiddelen-
schaarschte. De Japanners hebben toegezegd
het protest te zullen bestudeeren. Huil beves
tigde, dat te Tientsin stappen van denzelfden
aard waren ondernomen, doch dat de schepen,
die de levensmiddelen vervoeren, nog steeds
voor Tientsin door de Japansche autoriteiten
Worden vastgehouden.
Naar Domei bericht is in verband met da
anti-Britsche agitatie in Peiping, Tientsin en
Tsingtau te Tsinan, de hoofdstad van de pro
vincie Sjantoeng, de veertiende verjaardag her
dacht van het incident van Kanton, waarbij
tal van Chineesche studenten vielen «nder ma
chinegeweervuur en gedood werden door de
Britsche troepen in 1925. Er werden een anti-
Britsche massabetooging en een parade gehou
den. Ongeveer 30.000 Chineezen kwamen bijeen
en namen resoluties aan tegen het Britsche
imperialisme, waarin bij Engeland wordt aan
gedrongen op het laten varen van de politiek
ten gunste van Tsjang Kai Sjek. Wanneer
hieraan geen gevolg gegeven wordt, aldus de
resoluties, zal het Chineesche volk nooit de
anti-Britsche campagne laten varen. Na de
massabetooging trokken de Chineezen in op
tocht door de straten van Tsinan met vlaggen,
die opschriften droegen als; „Weg met Enge
land".
Volgens een Reuter-bericht uit Sjanghai
heeft ook Tsingtao zich geschaard in de rij
der steden in Noord-China, waar een anti-
Britsche beweging gaande i.s.
Op alle gebouwen, o.a. op het Britsche con
sulaat en op kantoorgebouwen, zijn anti-Brit-
Sche biljetten aangeplakt. Chineezen en Rus
sen worden gedwongen aan de massabetoogin-
Sen deel te nemen. Een massavergadering van
Sisteravond eindigde met een betooging voor
het Britsche consulaat.
Tusschen generaal Soegiyama, den opperbe
velhebber der Japansche expeditietroepen in
^oord-China aldus meldt Domei uit Pei-
bing en schout bij nacht Catalano Gonzaga,
opperbevelhebber der Italiaansche vloot in het
Verre Oosten, zijn heden hoffelijkheden uitge
wisseld.
.Gonzaga bracht een bezoek aan Soegiyama
hl diens officieele verblijf en zeide de volle
dige samenwerking van Italië toe met de Ja
pansche militaire autoriteiten in Noord-China.
Soegiyama zeide Gonzaga dank voor de sa
menwerking der Italiaansche autoriteiten, in
het bijzonder te Tientsin,, met de Japansche
Autoriteiten.
Volgens Domei is de Japansche eenheid
Watanabe in den oostelijken sector van het
®Uand Hainan opgerukt onder dekking van
Vliegtuigen. Wengtien op den uitersten oost
punt van het eiland werd Woensdagmiddag
hezet.
De Japansche eenheid Nagai heeft Tsjinsjan
dpzet op ongeveer 20 kilometer ten westen van
"Vongtien.
t Een eenheid Japansche marinetroepen heeft
Lotoe genomen op ongeveer 10 kilometer ten
Zuidoosten van Poetsien, zoodat de Chineesche
hoepen thans omsingeld zijn.
Mitsoeroe Toyama, een van de meest voor-
instaande Japansche nationalisten, heeft, te
mmen met drie andere nationalisten een pe-
ntie aan den keizer gericht, om er op aan te
gingen, dat Japan aan China den oorlog ver
aart, teneinde op die manier de rechten van
Alleen CROOTE HOUTSTR. 185
Geen filialen
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
VOOR HET GEHEELE LAND:
Geen regen van beteeken is, betrokk.cn tot Ej
E zwaar of halfbewolkt, koel weer, matige |j
tot zwakke meest Noordelijke wind.
oorlogvoerende- te verwerven. Aldus meldt
United Press aan haar bladen.
Do drie andere onderteekenaars van de pe
titie aan den keizer zijn; Kanitsji Otaka, lid
van het hooger huis, Yoejiro Miyaka, een be
kend publicist en Koemataro Honda, oud-am
bassadeur te Berlijn.
Men veronderstelt, dat de petitie de gevoe
lens weergeeft van de ultra-patriottische orga
nisaties, «ooals de „Zwarte Draak" van Toyama.
De rechten van oorlogvoerende zouden volgens
de requestranten verkregen worden door den
niet-verklaarden oorlog in China tot een for-
meelen te maken. Dit zou Japan o.a. het recht
van blokkade geven en de huidige actie tegen
de buitenlandsche belangen legaliseeren.
Naar uit Swatau wordt gemeld hebben voor
aanstaande burgers der stad een commissie voor
behoud van den vrede gevormd, teneinde het
normale leven te herstellen. Reeds zijn 50.000
uitgeweken Chineezen naar de stad teruggekeerd
en hebben verscheidene zaken hun winkels weer
geopend.
Gisteren hebben 400 vooraanstaande burgers
vergaderd en het volgende besloten;
lo. De burgers hervatten hun zaken binnen
drie dagen.
2o. De Kamer van Koophandel heropent zoo
spoedig mogelijk.
3o. De Japansche oorlogsbodems worden aan
genomen tegen een koers van 1% yoean per
Japansche yen.
STORM WAARSCHUWINGSDIENST:
Hedenmorgen te 10.45 werd geseind aan
de posten van Delfzijl tot Hoek van Hol-
land „attenticsein neerhalen".
E AARDAPPELZIEKTEWAAR-
SCHUWINGSDIENST:
In het etmaal van 's avonds 22 Juni
tot 's avonds 23 Juni is op de Zuid-Hol-
landsche eilanden en waarschijnlijk ook
in Zeeland de weersgesteldheid kritiek ge-
weest voor het optreden van aardappel-
zieke; in Groningen kritiek behou-
dens het ontbreken van regen, in Noord-
E Holland benoord.cn Alkmaar critiek behou-
dens iets te geringe bewolking.
Zon op 4.38 onder 21.26 - LicKt op 21.56
Maan op 13.38 onder 24.57
24 Juni E. K.
Dordrecht. Het belang van deze brug wordt
daardoor wel in sterke mate geaccentueerd.
Spr. ging daarna èver tot een nadere be
schouwing van het bruggencomplex.
Tenslotte maakte hij nog een opmerking in
verband met het tijdstip van de openstelling
van deze brug.
Spr. stelde er prijs op, te verklaren, dat zoo
wel het bruggenbureau als de betrokken rijks-
wegendienst alles in het werk hebben gesteld
om, van het oogenblik af, dat de beslissing tot
den bouw van de brug was genomen, dit moei
lijke werk binnen den kortst mogelijken tijd
te voltooien.
Hierna sprak de Commissaris der Koningin
in de Provincie Zuid-Holland.
De Japanners staan aan Britsche schepen
toe de haven van Swatau weer binnen
te varen-
De Noord-Atlantische luchtdienst wordt
geopend door een vlucht naar Southamp
ton.
Bij een luchtgevecht boven Mandsjoekwo
zouden twaalf Russische machines zijn
neergeschoten-
Buma's eisch tegen Bioscoopbond inzake
vertooning van geluidsfilms ontzegd.
Excursie langs werkverschaffingsobjec
ten in Limburg.
De nieuwe verkeersbrug bij Dordrecht
geopend.
O
ANKARA, 24 Juni. (Havas). De premier
Refik Seydam heeft Vrijdag in de Groote
Nationale Vergadering, die bij deze gele
genheid in plechtige zitting bijeen gekomen
was, de onderteekening medegedeeld van
het Fransch-Turksche accoord over het
Sandsjak Alexandrette. Hij verklaarde daar
bij o.m. dat het Turksche leger bereid is
zijn geheelen plicht te doen. Engeland,
Frankrijk en Turkije vormen een eenheids
front voor het behoud van den vrede. De
vergadering hechtte met algemeene stem
men goedkeuring aan de accoorden.
De Duitsche bladen leveren toornige com
mentaren op het Fransch-Turksche verdrag.
De „Boersenzeitung" ziet er een voorwend
sel in voor Italië, om het pact met Engeland
op te zeggen, want, aldus het blad, Engeland
heeft de grondslagen van het accoord onder
mijnd, daar het Turkije ertoe heeft aangezet
mede te werken aan de omsingeling. Het blad
dreigt de democratieën zelfs met „een Itali
aansche actie."
Tenslotte beschuldigt het Frankrijk er van
het volkerenrecht geschonden te hebben door
het afstaan van gebied onder een mandaat,
dat de Volkenbond gegeven heeft, toen Italië
er nog lid van was. De instemming van Italië
is volgens het blad noodig om den afstand wet
tig te maken.
Londen, Genève en Ankara vergissen zich,
zoo vervolgt het Duitsche orgaan, indien zij
gelooven dat Italië zal berusten in de uitwis-
selin van het Sand jak tegen de medewerking
van Turkije aan de omsingeling, of tegen de
indringing van het Britsche imperialisme in de
Roode Zee, of zelfs tegen de geheele politiek van
omsingeling.
Volgens den „Volkischer Beobachter" is de
door Engeland in het Paasch-accoord met Ita
lië gegarandeerde status quo in het oostelijk
deel van de Middellandsche Zee thans prac-
tisch ondermijnd.
De democratieën hebben zich door deze
handelwijze opnieuw aan een verdragsbreuk
schuldig gemaakt, welke van invloed moet
zijn op hun verhouding tot Italië, als de
beheerschende mogendheid van de Middel
landsche Zee.
Het nieuwe raadhuis van Steenbergen is Vrijdag officieel door den commissaris der
Koningin in Noord-Brabant, jhr. mr. dr. A. B. G. M. van Rijckevorsel geopend.
Overzicht tijdens de zanghulde d er kinderen voor de autoriteiten
De minister noemde de brug in Dordrecht een
zeer belangrijke schakel in het rijkswegenplan
omdat een groot gedeelte van de provinciën
Noord-Holland en Zuid-Holland voor het ver
keer naar en van Noord-Brabant, Zeeland en
België op deze brug ls aangewezen.
Zeer vele wegen, welke thans reeds gereed
zijn, of aan welker uitvoering binnenkort zal
worden begonnen, zijn gericht op de brug in
WEENEN, 24 Juni (Havas). Dc Oostenrijk-
sche bisschoppen zijn ln conferentie bijeen om
de toepassing van de onlangs door Buerckel
ingestelde kerkelijke belasting te bespreken.
Men gelooft dat de bisschoppen nog niets be
sloten hebben, doch voornemens zijn deze be
lasting in te voeren in den vorm van een ma
tige heffing. De kerkelijke overheid moet n.l.
zelf de belasting vaststellen,
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 750J
Vorige stand: 750.0
Na deze tweede rede begaf minister Van Buu-
ren zich naar het machinehuisje. De groote
klappen van de brug stonden nog naar boven
en versperden den doorgang. De minister stel
de de machines in werking en langzaam daal
den de klappen. Daarmee was de opening van
de nieuwe verkeersbrug over de Oude Maas
bij Dordrecht verricht.
De Koning en de Koningin van Engeland zijn na hun terugkeer in Londen Vrijdag
officieel verwelkomd door de City. De vorstelijke stoet onderweg na de traaitio-
neele ceremonie bij Temple Bar
Dordt, de oude, grijze historische stad aan
de Oude Maas en Merwede heeft zich in
feesttooi gestoken en heeft zich opgemaakt
blijde en opgewekt het feit te vieren dat de
ia-ng-verbeide brugverbinding over het bree-
de water dat na den Moerdijk tot voor kort
Noord en Zuid nog scheidde, tot stand
kwam.
Vroolijk, frisch en fleurig zijn enkele straten
in de binnenstad versierd en Vrijdagavond
reeds, aan den vooravond van de plechtige open
stelling, woei de Nederlandsche driekleur, die
juist als in Amsterdam zoo mooi harmonieert
met het grijs der luchten en het grauwe der
oude gevels, van zeer vele huizen.
Ook de oude toren, dien de Dordtenaren
trotsch den Dom, den Dordtschen Dom noemen,
zal zich toonen met een staande vlag, die hoog
uitwaait boven de wijzerplaten, die de typisohe
afsluiting vormen van dit onvoltooid gebleven
bouwwerk uit de vroege middeleeuwen. Zaken
lieden hebben al dan niet toepasselijke etalages
gemaakt, buurtverenigingen hebben sierlijke
verfraaiingen aangebracht tusschen de niet zoo
heel ver op Kalverstraatbreedte van elkaar
liggende straatzijden.
En de brug zelf, met een deel der viaducten,
prijkt in een feilen, kleurigen tooi van allerlei
bonte vlaggen, die klapperend wapperen in den
in dit waterrijke land altijd lustig blazenden
wind.
Vanmorgen dan is de brug in gebruik ge
nomen. Er was zeer .veel en zeer hooge be
langstelling.
De Belgische gezant, J. baron Herry. was er,
mr. dr. J. Schönfeld, raadsadviseur bij het de
partement van Waterstaat, de voorzitter der
Tweede Kamer, mr. J. R. H. van Schaik, de
Commissaris der Koningin in Zuid-Holland, jhr.
mr. dr. H. A. van Karnebeek, de burgemeesters
van Rotterdam en Breda, de oud-burgemeester
van Rotterdam, dr. A. R. Zimmerman,
de oud-burgemeester van Dordrecht. de
heer P- L- de Gaay Fortman, de voor
zitters van de Rotterdamsche en de Bredasche
Kamer van Koophandel resp. mr, K. F. v. d.
Mandele en ir. A. J. F. Beukeren, ir. W. J.
Harmsen, hoofdingenieur-directeur van den
Rijkswaterstaat, lt. generaal J. van Andel, pl.-
vervangend commandant der vesting Holland,
generaal-majoor jhr. J. T. Alting von Geusau,
bevelhebber der eerste militaire afdeeling. de
oud-ministers van Waterstaat ir. Bongaerts en
mr. P. J. Reymer en zooals wel vanzelf spreekt
de tegenwoordige bewindsman Z.Exc. mr. dr. ir.
J. A. M. v. Buuren; de commandant van het
Veldleger baron van Voorst tot Voorst, de chef
van den Marinestaf, vice-adm. J. F, Fürstner.
Te kwart voor tien vertrok een extra pont
naar den „opstap" van het nieuwe bruggevaar-
te, om vervolgens naar een der toegangen te
wandelen, waar minister van Buuren de plech
tigheid der openstelling verrichtte.
De minister schetste het in 1927 verschenen
rijkswegenplan en de werkzaamheid van een
ambtelijke commissie, ingesteld om van advies
te dienen omtrent het tracé van de wegen van
Rotterdam naar het Zuiden en Oosten van het
land. Het resultaat van het onderzoek van de
commissie is neergelegd in een in Juni 1929
verschenen rapport, waarin de bouw van over
bruggingen over de Nieuwe Maas ten oosten
van Rotterdam, over de Noord bij Hendrik-Ido-
Ambacht en over de Oude Maas bij Dordrecht
wordt aanbevolen. Verder gaf deze commissie
in overweging deze overbruggingen door nieuw
aan te leggen wegen te verbinden. Na raad
pleging van de rijkscommissie van overleg voor
de wegverbetering is de aanbevolen oplossing
aanvaard.
Er wordt op het oogenblik aan gewerkt om
de ontworpen verbinding tusschen het zuid
oosten van Rotterdam en Breda, voor zoover
nog niet gereed, te voltooien.
Na afloop van de plechtigheid vertrokken de
genoodigden naar het neo-klassieke raadhuis,
waar de Dordtsehe vroedschap recipieerde, waar
na het hooge gezelschap aan een noenmaal werd
vereenigd.
Ten raadhuize sprak de burgemeester van
Dordrecht, de heer J. Bleeker, die kort na zijn
ambtsaanvaarding de tot stand koming van
deze door hem zoo vurig gewenschte verbinding
mocht beleven.
Heel hartelijk sprak hij vooral jegens de ver
schillende ministers van Waterstaat, die dezen
bouw hebben bevorderd en zeer vriendelijk
waren de woorden welke hij richtte tot den
Antwerpschen wethouder.
Zich mede tot minister Van Buuren richtend,
vertolkte hij de erkentelijkheid van de geheele
Dordtsehe burgerij voor twee waterstaatkundige
werken, die voor de oude haven- en industrie
stad van groot belang zijn gebleken, n.l. de be-
vaarbaarmaking van de Oude Maas met den
daaraan verbonden bouw van groote hefbruggen.
waardoor een rendabeler exploitatie van de
zeehaven mogelijk werd, en de hieuwe toezeg
gingen van den tegenwoordigen Minister voor
de totstandkoming van de nieuwe verkeersbrug
over de Merwede bij Baanhoek.
De burgemeester wees erop, dat door deze
brug ook het internationale verkeer niet weinig
bevorderd zal worden en wel in het bijzonder
dat tusschen het westen van ons land met zijn
groote steden en het land der Belgen.
In elk geval, zoo besloot hij, ondanks de som
bere voorspellingen van enkele middenstanders,
is de burgerij van Dordrecht vol goeden moed.
Aan het noenmaal sprak o. a. de voorzitter
van de Dordtsehe Kamer van Koophandel, de
heer C. J. van Helden.
Nadat het noenmaal was geëindigd, bood het
gemeentebestuur van Dordrecht zijn zeer ge-
waardeerden gasten het beste aan, dat het aan
bieden kon, namelijk een boottocht door de
prachtige wateren in en om de oude stad aan
het water, die wel eens, juist als Amsterdam,
maar misschien met iets meer recht, het Venetië
van het Noorden genoemd wordt.
Dordt viert feest, wandelaars trekken over
de brug, meedoende aan den wandelwedstrijd
van de wakkere katholieke, ja lezers, katholieke
wandelclub Spirit.
Er is feest, echt, vroolijk, lustig feest.
En dat alles omdat de brug er ligt met haar
witte beton stralend boven het blinkende, schit
terende water van de Oude Maas, de mooie, mis
schien wel de mooiste rivier van Nederland.
NEW-YORK, 24 Juni. (Reuter). Heden
vertrekt de „Yankee Clipper" van de Pan-
American Airways op zyn eerste vlucht
naar Engeland over het noordelijke deel
van den Atlantischen Oceaan.
Men verwacht dat de tocht naar South
ampton 24 uur zal duren.
Aan boord bevinden zich 20 passagiers,
waaronder Stephen Early, de secretaris van
president Roosevelt, verscheidene regeerings-*
ambtenaren en vertegenwoordigers van het
Congres.
TOKIO, 24 Juni (Reuter) Volgens een
hier ontvangen bericht zijn zestig Sovjet-
Russische vliegtuigen vanmorgen opnieuw
over de grens van Mandsjoekwo gekomen.
Japansche toestellen hebben twaalf Russi
sche machines neergeschoten.
BELGRADO, 24 Juni (D.N.B.). Naar van
welingelichte zijde vernomen wordt zijn de
sinds geruimen tijd door den Duitschen
consul-generaal met de Joego-Slavische re
geering gevoerde onderhandelingen betref
fende groote olieconcessies in Joego-Slavië
geëindigd met aanvaarding van het Duit
sche aanbod door den ministerraad. Een
Duitsch consortium zal de concessies ex-
ploiteeren.
WARSCHAU, 24 Juni (Havas) Het mi
nisterie van Binnenlandsche Zaken heeft den
verkoop in geheel Polen verboden van negen
Duitsche dagbladen, w.o. de „Berliner Lokal-
anzeiger", de „Angriff" en de „Nachtausgabe".
Verder meldt Havas, dat Zondag a.s. te Dan
zig een delegatie hooge Duitsche marine-offi
cieren wordt verwacht, die aanwezig zullen
zijn bij de plechtigheden, welke georganiseerd
zijn ter eere van tijdens den oorlog gestorvefc
Danzigsche zeelieden. Admiraal Raeder, de
chef van de Duitsche marine, zal de leiding
dezer delegatie hebben.
