De oorzaak van de
kabinetscrisis
Onverzettelijke houding der
Japansche pers
Aanvoer van Duitsche wapens
naar Danzig
Een invitatie van
Engeland
In het bijzonder geen overeenstemming
inzake werkloosheidspolitiek
Italiaansche pers
tegen Halifax
Het nieuws van heden
WILLEKEURIGE
KOERSWIJZIGING
„ENGELAND MOET ZIJN
HOUDING HERZIEN"
DE VORMING VAN EEN
VRIJWILLIGERSCORPS
DE BAROMETER
aWiSWtBWW
mm
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 1 JULI 1939 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD; HAARLEM
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21865
In aansluiting aan het bericht over het aftreden van
het kabinet meldt de Regeeringspersdienst: bij de be
sprekingen over het voorontwerp van de begrooting
voor 1940, welke ten doel hadden tot een beperking
van het te verwachten tekort te geraken, is in het
kabinet over de wijze, waarop dat doel ware te berei
ken, geen overeenstemming verkregen. In het bijzon
der is zulks gebleken bij de beraadslagingen over de
wijze, waarop op de kosten ter bestrijding van de werk
loosheid en hare gevolgen een grootere vermindering
beneden het eindcijfer der begrooting 1939 zou kun
nen worden bereikt. Tegenover het door een deel van
het kabinet ingenomen standpunt van handhaving in
de begrooting-1940 van de tot nog toe gevolgde werk
loosheidspolitiek waren andere ministers van oordeel,
dat wijziging van de tot nog toe met gemeene instem-
ming ter zake getroffen of voorgenomen maatregelen
met het oog op hun beoordeeling van den financieelen
toestand thans noodzakelijk moest worden geacht en
derhalve geoorloofd was.
Amerika beschermt de
Philippijnen
Pe lichting van de Thetis
Zondagavond een rede
van Chamberlain
De Luiksche spionnage-
affaire
Bestrijding van politieke activiteit
van vreemdelingen
Het Weer
Eén opmerkelijke uitzondering:
de Londensche correspondent
van de Giornale d'Italia
Gunstig oordeel te Parijs
Iersche terroristen
veroordeeld
Tot twintig jaar dwangarbeid
Ongeacht de a.s. Japansch-Britsche
onderhandelingen wordt de
controle te Tientsin
verscherpt
Militairen willen van
geen wijken weten
Volgens de Poolsche pers bereiden
de nat.-soc. autoriteiten een
mobilisatie der bevol
king voor
Ernstiger provocaties
verwacht
Britsche en Fransche ambas
sadeurs op reis
VERTREK VAN KENNEDY
TEGENGESPROKEN
„Geen compromis!"
Japanners bezetten Tenghai
Wijziging in Noorsche
kabinet
Aanp<
assen
Nederlandsch elftal aangezocht
voor een wedstrijd in
Londen
Uitnoodiging aanvaard
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent
per regel Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
B
de kleine annonces „Omroeoers" zie de rubriek
11111ininnniniininiiimmmiiminimum
Het bovenstaande communiqué over de kabi
netscrisis toont duidelijk, dat het kabinet uit
eengedaan is niet op grond van eenigen nieu
wen eisch der katholieke ministers of van mi
nister Romme alleen, noch op grond van hun
vasthoudendheid, maar wegens een algemeene
koersffüziging, waartoe andere leden van het
kabinet geneigd bleken.
Met verloochening van de tot nu toe door
het geheele kabinet aanvaarde sociale politiek
op het stuk der werkloosheidsbestrijding wilde
men voortaan de groeiende uitgaven voor De
fensie vinden door terugdringing van die voor
de werkloosheidsbestrijding.
Het communiqué laat verstaan, dat de be
grooting voor 1940 van Sociale Zaken geen
accrès vertoonde tegenover die voor 1939, maar
veeleer reeds een vermindering van uitgaven en
dat de minister van Sociale Zaken ook nog tot
Verdere offers bereid was.
Andere leden van het kabinet, waren echter
blijkbaar van zins, de reeds door het geheele
kabinet aanvaarde en ten deele reeds in de
wetgeving verwerkelijkte sociale maatregelen
aan te tasten en de werkloosheidsbestrijding, in
beginsel achtergesteld bij de Defensie, aan deze
laatste op te offeren.
Daarmee zou het kabinet den grondslag van
zijn politiek hebben verlaten, die nog bij den
aanvang van dit zittingsjaar ijerd omschreven
als een drieledige taak, n.l.: Defensie, Werk
loosheidsbestrijding en sluitende begrooting.
De kabinetscrisis is dus geen gevolg van
eenigen door de katholieke ministers gestelden
eisch, maar van een principieele wijziging in de
kabinetspolitiek, midden in de vierjarige re-
geeringsperiode door eenige ministers voorge
staan.
INDIANAPOLIS, 30 Juni (Reuter). De Ame
rika ansche Hooge Commissaris voor de Philip
pijnen, MacNutt, heeft te Indianapolis een rede
voering uitgesproken, waarin hi) er op aan
drong, dat de Vereenigde Staten de contröle
over de Philippijnen voor onbepaalden tijd zou
den behouden, in plaats van dezen in 1946 on
afhankelijkheid te verleenen.
Zoolang onze vlag op de eilanden waait zal
geen buitenlandsche mogendheid de grenzen
overschrijden zonder rekening te houden met
de militaire strijdkrachten, die daar gestation
eerd zjjn. Wanneer onze vlag neergehaald
wordt, aldus MacNutt, komen er moeilijkheden
voor minstens een generatie.
LONDEN, 30 Juni (Havas). Chamberlain
zal Zondagavond een radiotoespraak over
den nationalen dienst houden. Het eerste
deel van het weekeinde zal hij doorbrengen
bij vrienden, niet ver van Londen. Hij blijft
in die dagen voortdurend in contact met
Whitehall. Zondagmiddag keert hij naar
Downingstreet terug, van waaruit hij zijn
toespraak zal houden.
LUIK, 30 Juni (Belga). Vrijdagochtend heeft
de Belgische luitenant Dombret de eerste be
kentenissen afgelegd aan den rechter van in
structie, die belast is met het onderzoek in
de Luiksche spionnage-affaire.
De commissie van den Belgischen Senaat voor
Justitiezaken heeft het ontwerp van wet tot
bestrijding van het politiek optreden van vreem
delingen in België aangenomen.
VOOR HET GEHEELE LAND:
EE Meest zwaar bewolkt met plaatselijke re-
gen- of onweersbuien, Jater iets koeler.
Aanvankelijk zwakke veranderlijke wind,
E§ later matig uit Westelijke richtingen.
1 ALGEMEENE VOORUITZICHTEN: 1
Koeler weer.
ROME, 30 Juni (Havas). De Italiaansche
bladen leveren slechts in hun corresponden
ties uit Londen commentaar op de rede
van Halifax. De pers noemt de rede „uit
dagend" en spreekt van een „scherpe rede
zonder eenigen diplomatieken vorm", een
uiting van de „Britsch-Fransche oorlogs
psychose". De rede wordt het meest ver
oordeeld wegens de toespelingen van Hali
fax op den binnenlandschen Duitschen toe
stand.
Een opmerkelijke uitzondering vormt echter
de correspondent van de Giornale d'Italia, die
zich zeer welwillend uitlaat over het Britsche
memorandum over het vlootverarag met Ber
lijn. „Het is duidelijk, aldus schrijft deze cor
respondent, dat Engeland nog steeds bereid is
om te komen tot een zékere matiging bij de
thans bestaande spanning tusschen Duitschland
en Engeland. Dit blijkt volkomen uit het ant
woord, dat Chamberlain in het Lagerhuis heeft
gegeven, waarin hij zeide, dat hij het niet noo-
dig achtte diplomatieke protesten in te dienen
bij de Duitsche regeering over de anti-Britsche
campagne in de Duitsche pers. Wel heeft het
Engelsche kabinet besloten een intense actie
van propaganda te beginnen om de Duitsche
aantijgingen recht te zetten."
Verder geeft de correspondent in zijn be
schouwing te kennen, dat het duidelijk blijkt,
dat Engeland geen politiek van omsingeling
voert en zijn garanties alleen van kracht zal
laten worden in geval van een agressie.
De rede van Halifax wordt in politieke en
diplomatieke kringen te Parijs beschouwd als
een der belangrijkste redevoeringen, door een
leider der Britsche politiek uitgesproken. Ir.
gezaghebbende kringen verklaart men dan ook
het geheel eens te zijn met het standpunt van
Halifax en met voldoening constateert men de
gelijkheid van inzicht van Parijs en Londen.
Tijdens den burgeroorlog is een groot aantal tramwagens te Madrid verwoest.
Passagiers, die groote afstanden moeten afleggen, benutten alle plaatsjes op de
weinige nog overgebleven trams
LONDEN, 30 Juni (Havas). Vijf personen, die
ervan beschuldigd werden in den nacht van 3
op 4 Mei te Londen bomaanslagen te hebben
gepleegd, zijn veroordeeld tot twintig jaar
dwangarbeid.
Een der beklaagden, Keer genaamd, vervaar
digde bommen voor het Iersche republikeinsche
leger.
De vijf veroordeelden zijn resp. 24, 21, 19, 27
en 20 jaar oud.
Scotland Yard heeft een speciale bewaking in
gesteld voor bekende en verdachte leden van
het Iersche republikeinsche leger. Speciale pos
ten zijn Vrijdagavond geplaatst bij regeerings-
gebouwen en electrische centrales als voorzorgs
maatregel tegen eventueele represailles in ver
band met de zware vonnissen van heden.
TOKIO, 30 Juni. (Reuter) Men verwacht,
dat de Britsch-Japansche besprekingen op
6 Juli zullen beginnen.
De Japansche bladen melden, dat de Ja
pansche consul te Tientsin, een militair
vertegenwoordiger uit dezelfde stad en de
Britsche consul Herbert zullen onderhan
delen over het plaatselijke geschil, terwijl
Craigie met Sotomatsoe als vertegenwoor
diger van minister Arita over algemeene
vraagstukken betreffende China zal spre
ken. Sotomatsoe is Japansch gezantschaps-
raad te Hsinking.
Britsche matrozen, naar men zegt 36, zijn aan
land gegaan op het terrein van het Britsche
consulaat te Foetsjau, om het leven en de be
zittingen der Engelsche onderdanen te be
schermen.
Verklaard wordt, dat thans 26 Japansche
oorlogsschepen voor Foetsjau liggen.
Ongeacht de as. onderhandelingen te Tokio
tusschen Japan en Engeland over een regeling
van de Tientsin-kwestie hebben de militaire
Japansche autoriteiten te Tientsin besloten de
controle te versterken op het verkeer.
Hiermede zal over enkele dagen een aanvang
worden gemaakt, met het doel de isolatie van
de Britsch-Fransche concessie te vergrooten.
De nieuwe bepalingen op de verkeerscontrole
zullen op 1 Juli afgekondigd worden en de vol
gende punten omvatten:
1. Het verkeer tusschen de Britsch-Fransche
LONDEN, 30 Juni (Reuter). Na een uitstel
van verscheidene dagen in verband met de
slechte weersomstandigheden zijn heden red
dingschepen uit de Mersey uitgevaren naar Li
verpool Bay, ten einde een begin te maken met
het lichten van de Thetis. De zee was heden
■Wak,
GDINGEN, 30 Juni (Havas) De Pool
sche commissaris-generaal is uit Danzig
naar Warschau vertrokken, om aan de Pool
sche regeering verslag uit te brengen over de
militaire voorbereidingen, die thans worden
getroffen en nieuwe instructies te vragen.
Uit Poolsche bron wordt vernomen, dat van
nacht verscheidene koopvaardijschepen uit Oost-
Pruisen in de havens van Danzig en Schihau
zijn aangekomen en daar allerlei soorten wa
pens, onder meer lucht-afweergeschut, ont
scheept hebben.
Deze wapens' zijn voor het meerendeel naar
-Danzig gebracht. Zij zullen geïnstalleerd worden
aan de kust en op de hoogten rondom de vrije
stad.
De instelling van het vrijwilligerscorps, waar
toe vrijwilligers uit alle deelen van Duitschland
komen, wordt voortgezet. Zij zullen waarschijn
lijk den naam Danziger Heimwehr aannemen,
gelijk blijkt uit den armband, dien de nationaal-
socialistische militie-manschappen sinds kort in
Danzig dragen. De Poolsche autoriteiten in Dan
zig zijn op de hoogte gebracht van deze voort
schrijdende openlijke militarisatie van de vrije
stad met manschappen en materiaal.
De Poolsche pers brengt nadere bijzonderhe
den over de maatregelen van den Senaat van
Danzig, in het bijzonder over het oprichten van
een vrijwilligerscorps. In den afgeloopen nacht
zijn vier stukken geschut van zwaar kaliber over
zee aangevoerd; 32 paarden waren noodig om dit
geschut den Bischofsberg op te trekken. Deze is
thans voor burgers afgesloten. Verder is een con-
vooi paarden door Danzig getrokken, klaarblij
kelijk bestemd voor het vrijwilligerscorps.
De Poolsche pers bericht bovendien, dat op
het gebied van de vrije stad in allerijl wordt ge
bouwd aan barakken, waaraan meer dan 3000
werklieden arbeiden.
De leden van het vrijwilligerscorps zijn jonge
lieden van 19 tot 23 jaar die uit Oost-Pruisen
zijn gekomen, alsook leerlingen van de polytech
nische schooi te Danzig. Schoen- en kleerma
kers hebben opdracht gekregen 4000 uniformen
te maken. Hiervoor zijn aanzienlijke sommen
besteed. Het leer en de stof werden door natio-
naal-socialistische agenten geleverd.
De ,,Wieczor Warszawski", het orgaan van het
Poolsche ministerie van Financiën, schrijft, dat
er twee mogelijkheden zijn, ofwel een „Putsch"
oiwel een chantage met oorlog. Het tweede
schijnt het meest waarschijnlijk, doch is niet het
minst gevaarlijke. Het blad vervolgt met de
mededeeling, dat de nationaal-socialistische
autoriteiten te Danzig een mobilisatie van de
bevolking voorbereiden.
Opmerkelijk hierbij is, dat tot nu toe de
Duitschers bij het voorbereiden van 'n „Putsch"
ir. het geheim te werk gingen, zooals bij Oosten
rijk en Tsjecho-Slowakije is geschied.
Het gerucht, dat thans gemaakt wordt rond
de voorbereidingen te Danzig, doet veronderstel
len, dat dit een onderdeel is van de taktiek van
enerveering, welke sedert eenigen tijd door de
Duitschers wordt toegepast. Men moet derhalve
voorbereid zijn op provocaties, welke grooter
zijn, dan tot nu toe het geval was.
In verband met de moeilijkheden, welke door
de Duitsche consulaten in den weg worden ge
legd aan Poolsche reizigers, hebben de meeste
Poolsche reisbureaux besloten hun reizen naar
bet Westen van Europa over zee te maken.
De Britsche ambassadeur te Warschau, Ken-
nard, is Vrijdagavond te Londen per vliegtuig
aangekomen. Er wordt geen bijzondere beteekenis
gehecht aan dit bezoek.
Men wijst er n.l. op, dat Kennard uit War
schau js vertrokken voor zijn normale vacantie,
waarvoor reeds eenigen tijd geleden regelingen
zijn getroffen.
De Fransche ambassadeur in Warschau, Noel,
brengt een kort bezoek aan Parijs. Hij is door
den Franschen minister van Buitenlandsche
Zaken, Bonnet, ontvangen.
LONDEN, 30 Juni (Havas). Het bericht, als
zou de Amerikaansche ambassadeur, Kennedy,
naar de Vereenigde Staten vertrokken, wordt op
de ambassade der Ver. Staten te Londen tegen
gesproken.
concessies en de buitenwereld, dat tot dusverre
geoorloofd was tusschen 6 uur des morgens en
10 uur des avonds, zal nog slechts toegestaan
worden tot half negen des avonds, uitgezon
derd langs de internationale brug, waar het
verkeer toegestaan zal zijn tot 12 uur des nachts.
2. Het verkeer langs de Yanaguchi naar de
concessie zal geheel geschorst worden.
3. Het verkeer langs de Asahi naar de Fran
sche concessie zal eenrichtingsverkeer worden,
waarbij alleen het verkeer uit de Fransche
concessie langs dien weg zal zijn toegestaan.
4. Het verkeer langs de Fuyo zal beperkt wor
den tot voertuigen.
5. Schepen, die de Pei stroomopwaarts van
de internationale brug bevaren en schepen, die
de rivier afvaren bij de Japansche brug, zul
len worden aangehouden en doorzocht bij het
Japansche wachtstation op den Yamaguchi-
weg.
Terwijl aanvankelijk de aankondiging van
de besprekingen te Tokio tot een zekere
ontspanning scheen te leiden, kan men
thans in militaire kringen te Tokio en in
een deel der Japansche pers een groeiende
onverzettelijkheid waarnemen.
De woordvoerder van het leger heeft in een
onderhoud met de „Japan Times" verklaard:
„Als het blijkt, dat het incident te Tientsin
niet geregeld kan worden, kan het tot een se
rie dergelijke incidenten in China komen. Het
incident te Tientsin zal nooit geregeld worden,
noch plaatselijk noch te Tokio, als Engeland
niet afziet van zijn onvriendelijke houding je
gens Japan, de vergissingen van zijn politiek in
het Verre Oosten niet inziet en de Japansche
actie niet in haar geheel steunt."
De „Asahi" en de „Kokoemin" melden, dat de
militaire autoriteiten te Tientsin als minimum
eischen, dat Engeland geheel afziet van een po
litiek, die Tsjang-Kai-Sjek gunstig gezind is.
De Mandchuria Daily News publiceert een
scherp gestelde verklaring van het Japansche
opperbevel in Tientsin. Verwijzend naar de in
Tokio verwachte Engelsch-Japansche onderhen-
delingen, wordt het parool uitgegeven, geen
stap terug te wijken. In de verklaring wordt
er op gewezen, dat men geen reden heeft tot
optimisme. Door tegemoetkomendheid van Ja
pan wordt de toestand eerder verscherpt dan
verzacht. Het oppercommando geeft in de ver
klaring uitdrukking aan de hoop, dat de re
geering in Tokio een standpunt zonder com
promis zal innemen, aangezien het besluit van
net oppercommando onveranderlijk is.
Deze verklaring is door het oppercommando
in Tientsin gegeven aan talrijke Japansche
militaire en civiele instanties.
Reuter verneemt te Tokio, dat de Japanners
Tenghai, ruim dertig kilometer ten Noorden
van Swatau, zonder bloedvergieten hebben
bezet.
Verder wordt gemeld, dat de blokkade van
Foetsjau op verzoek van de Engelschen enkele
dagen is uitgesteld. Zooals de Japansche mari
ne-autoriteiten hadden aangeraden, zijn de
Britsche torpedojagers gistermiddag uit Foet
sjau vertrokken. De Britsche autoriteiten heb
ben evenwel den Japanschen autoriteiten ver
zocht nog eenige dagen te wachten met het
leggen van een versperring, aangezien de lor-
pedojagers terug moeten keeren om nog een
aantal Engelschen aan boord te nemen. Dit
geschiedt thans en de Japanners zullen de na
ven blokkeeren, zoodra de Britsche oorlogsbo
dems zijn vertrokken.
Te Wentsjau is thans de blokkade voltooid;
geen buitenlandsch schip ligt meer in de
haven.
Vrijdag is een directe telefoonlijn tusschen
Peking en Tokio in gebruik genomen. Deze lijn
is ruim drieduizend kilometer lang en wordt
de langste ter wereld genoemd.
OSLO, 30 Juni (Havas). De ministers van
Financiën en Handel, Bergsvik en Madsen, zijn
om particuliere redenen afgetreden. De minister
van Arbeid, Torp, is derhalve benoemd tot mi
nister van Financiën en Stoestad, de voorzitter
van het Odelsting (de Tweede Kamer), is be
noemd tot minister van Arbeid. De minister van
Justitie, Lie, is benoemd tot minister van
Handel en wordt op het ministerie van Justitie
opgevolgd door Juge Wold.
Bergsvik is benoemd tot prefect van de pro
vincie Telemark.
COMMUNIQUé VAN DEN REGEE
RINGSPERSDIENST OVER DE OOR
ZAAK VAN DE KABINETSCRISIS.
De Japansche militaire autoriteiten te
Tientsin storen zich niet aan .de a.s. on
derhandelingen met Engeland.
In Danzig worden voortdurend wapens
aangevoerd uit Oost-Pruisen-
Commentaren op de rede van Halifax.
Zondagavond zal minister-president
Chamberlain een rede houden voor den
nationalen dienst.
Persstemmen over het aftreden van het
ministerie.
Bijzonderheden over de tentoonstelling
,,Ons Leger", te 's-Gravenhage.
Ontwerp van nieuw mijnreglement heeft
het departement van Waterstaat ver
laten.
Nieuwe Noorsche gezant bij het Neder-
Iandsche Hof benoemd.
Twee motorrijders onder Hooghalen
(Dr.) gedood bij verkeersongeval.
Het Nederlandsch voetbal-elftal is uit-
genoodigd voor een wedstrijd te Londen.
New-Yorksche beurs: betere stemming;
slot prijshoudend.
O
Aanpassen is een rekbaar begrip. Er
wordt in de laatste jaren veel over
aanpassen geschreven en gesproken.
Natuurlijk moeten we ons aanpassen
aan veranderde tijdsomstandigheden.
We moeten nieuwe toestanden weten
te zien en we moeten onze levenswijze
daarmede regelen. Menigeen kan niet
meer op den ouden voet blijven voort
leven. Aanpassen is de boodschap.
Maar aan alles is een grens en met
honger en ellende past men zich moei
lijk aan. Aanpassen is een rekbaar
begrip. We moeten ons geestelijk aan
nieuwe gewoonten en nieuwe vormen
aanpassen. Doch ook hier is een grens.
We kunnen noch mogen ons bij alles
aanpassen. Er is veel in de moderne
wereld waartegenover we afwijzend
moeten staan. Waar het geen princi
pieele zaken betreft is het goed met
z'n tijd mee te gaan, maar nooit-of-
te-nimmer kunnen we met een tijd
meegaan welke ons zou dwingen te
doen wat tegen onze overtuiging in
gaat. Aanpassen? Goed! Maar er zijn
grenzen.
Naar wij van officieele zijde ver
nemen heeft het bestuur van den En
gelschen Voetbalbond een uitnoodi
ging gericht tot den Koninklijken
Nederlandschen Voetbalbond voor
het spelen van een officieelen inter
landwedstrijd EngelandNederland-
De KNVB heeft deze uitnoodiging
aanvaard. De wedstrijd zal gespeeld
worden te Londen en wel op 8 No
vember a.s-
li"0 l k l unnminmiiiiHMUJD i r i/r?
Stand op Zaterdag 1 uur v.m.: 759.1
Vorige stand: 759.8
