Chamberlain's verklaring
over Danzig
a
I
Londen zal zijn woord
Vliegtuigenregen
in Mandsjoekwo
De catastrophe te
Pejaranda
De besprekingen
in Tokio
Het nieuws van heden
Rond de kabinets
crisis
vereenigde katholieke pers
V
Een poging om de Vrije Stad te overheerschen zou een
gevaar beteekenen voor het nationale bestaan
en de onafhankelijkheid van Polen
GESTAND DOEN
DE BUITENLANDERS IN
ZUID-TIROL
DE BAROMETER
^AUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
^ASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
aarlem 25 cent per week; per kwartaal
•25. Bij onze Agenten 27H ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
DINSDAG 11 JUL11939 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 21881
nsev^
er vo<*
ver5.
de incidenten in Danzig niet
Zo° worden, dat zij een bedrei
ging vormen voor den
vrede in Europa"
hitler zelf waarborgde
eens den status quo
Geen sprake van onder
drukking
A
De Duitsche houding
in Maart j.l.
„Let op de data!"
Geen locale kwestie
De onderhandelingen
in Moskou
De afsluiting van de Britsche concessie te Tientsin. Een kleine hoeveelheid melk in
flesschen wordt met toestemming van de Japansche schildwachten door een ver-
kooper in de concessie gebracht
De Japansche strijdkrachten mel
den groote overwinningen
op de Russen
Ontploffing eischte 80 dooden en
1500 gewonden, terwijl 80 per
sonen worden vermist
Een kijkje op de internationale lucht vaarttentoonstelling, die te Brussel
wordt gbhouden
Het Weer
in
Italiaansche regeering sommeert
vreemdelingen Alto Adige
te verlaten
Nederlanders, Britten
en Zwitsers getroffen
De Britsche credïeten
aan Polen
Kolonel Koe voert besprekingen
te Londen
VON RIBBENTROP NAAR
SALZBURG
„In de Vergulde Wagen"
het dorado voor
verwende magen
Spijzen fijn, prijzen klein
Naast Stadt Schanke, Leidscheplein
Japansche dagbladen bespreken
de mogelijkheid van een
Engelsch-Japanschen
oorlog
Drukke activiteit ten
Vaticane
Secretarissen der nuntii door den
H. Vader ontvangen
Besteïro tot dertig jaar
veroordeeld
U kunt gelijk hebben
Dr. Deckers overlegt met
katholieke politici
Ciano te Barcelona
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et., Ingez
mededeelingen 50 cent: Idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterlc verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
zoti
e Of''
j#
presi-
Londen, 10 juh. Minister-
etlt Chamberlain heeft Maandag in
j^etl duidelijke verklaring voor het
a£erhuis het Britsche standpunt ten
atlzien van Danzig uiteengezet.
"Kt heb reeds vroeger verklaard",
begon Chamberlain zijn verkla-
,,dat de regeering een nauw
°Utact handhaaft met de Poolsche
Fransche regeeringen over deze
^stie. Ik heb voor het oogenblik
s toe te voegen aan de inlichtin-
^etl> die het Huis reeds gegeven zijn
den plaatselijken toestand.
1SSchien echter is het nuttig, dat ik
^etl overzicht geef van de elementen
^e*er kwestie, zooals zij zich aan de
r'tsche regeering voordoen.
Vat v,
S^heei tiet ras betreft, is Danzig een bijna
duitsche stad, doch de welvaart van
LnW0ners tiangt in zeer groote mate af van
°°lschen handel. De Weichsel is de eenige
haVerWes van Polen naar de Oostzee en de
5t>„ aan de monding is daarom van vitaal
ategisch
Een
êendh(
idelijk waren voor het opstellen van het
'Se statuut der Vrije Stad, waren zich
en economisch beiang voor Polen.
andere, in Danzig gevestigde mo-
p leid zou. wanneer zij dat wenschte,
retiens toegang tot de zee kunnen blokkee-
aldus economisch en militair Polen
6eI bunnen verstikken. Zij, die verant
woord
hUidj
feiten volledig bewust en deden hun
0£n dienovereenkomstige voorzieningen
tretten
^tigV®'lci'Rn is er geen sprake van onderdruk-
el. h 1 ^^sche bevolking in Danzig. Integen-
^he' j at bestuur over de Vrije Stad is in Duit-
0tl8eiegJ n en de eenige beperkingen, die het
vrbh Z^n' zi-'n niet zo°danig, dat daardoor
Sij q n van haar burgers worden be-
frbêterrt Schoon de huidige regeling misschien
d 2ou kunnen worden, kan deze rege-
r°iid niet worden beschouwd als in den
Èn j "Rechtvaardig of onlogisch.
sÜQ ges was de handhaving van den status
elkr ^'uudeerd door den Duitschen rijkskan-
^drao. 1944 door het tien jaar loopende
bot. dat hij met maarschalk Pilsoedski
\,evOeien Maart j.l, schijnt Duitschland van
*1 j>aj te zijn geweest, dat, terwijl de positie
kuri12'5 uiteindelijk een herziening noodig
A fjo h®h hebben, de kwestie noch urgent
histu c waarschijnlijk leiden zou tot een
e Seschil.
tN een^ ecllter bracht de Duitsche regee-
fl aanhod naar voren in den vorm van
aaShe esMerata, begeleid door een perseam-
2ii "w- toen hegroep de Poolsche regeering,
tolver dra 2011 kunnen komen te staan te-
b al ®en éénzijdige oplossing, waartegen zij
O. Öen ^aar krachten weerstand zou moeten
6 gp-Ci 'i 2as de gebeurtenissen voor zich
(j ket - ""S""
Ad j-.F'uhsehe standpunt te aanvaarden en
waren in Oostenrijk, Tsjecho-Slo-
et r> het Memelgebied. Bijgevolg weigerde
lit
W van ursteuen voor een mogelijke opios-
^.frsseer pr°blemen, waarbij Duitschland geïn-
aetden f is' Wekere defensieve maatregelen
/:'!Vo0rl r p°len genomen op 23 Maart en het
frld6tl u Werd op 26 Maart naar Berlijn ge-
de het Huis nauwkeurig acht te slaan
jj^düit en en de data. Er is in Duitschland
a ae reerklaard, dat het de waarborg der Brit-
was' die de Poolsche regeering
j,at ik ulgde om over te gaan tot het optreden,
jjl' dat-eSChreven heb. Men zal echter opmer-
6e ktaart°hze garantie niet werd gegeven vóór
jv^ag v Tegen 26 Maart was er zelfs geen
e? recen? gemaakt bij de Poolsche regeering.
jjfrertfnjkfr gebeurtenissen in Danzig hebben
u b« :jk de vrees doen opkomen, dat het
4 regeig °e*ing "St om zijn toekomstigen status
SahiSe„n d001 een unilateraal optreden, ge-
q®'en e 'd hiet heimelijke methoden om aldus
he andere .mogendheden voor een vol-
'bdigh le plaatsen. Onder dergelijke om-
'1&, dj„ n zou, zoo wordt opgeworpen, iedere
door Polen werd ondernomen om den
toestand te herstellen, voorgesteld worden als
een daad van agressie van zijn kant en wan
neer zijn actie gesteund werd door andere mo
gendheden, zouden zij beschuldigd worden Polen
te helpen en aan te hitsen tot het gebruik van
geweld.
Wanneer het vervolg der gebeur
tenissen in feite zou zijn, zooals in
deze hypothese wordt verondersteld,
zullen de leden van het Huis uit het
geen ik eerder gezegd heb, begrijpen,
dat de kwestie niet zou kunnen wor
den beschouwd als een zuiver locale
aangelegenheid, betrekking hebbende
op de rechten en vrijheden der Dan-
zigers, welke tusschen twee haakjes
op geenerlei wijze bedreigd worden,
doch terstond ernstiger kwesties zou
doen opkomen, welke het Pool
sche nationale bestaan en de Pool
sche onafhankelijkheid raken.
Wij hebben den waarborg gegeven,
dat wij onzen bijstand zouden ver-
Ieenen aan Polen, in geval van een
duidelijke bedreiging van zijn onaf
hankelijkheid, welke het van vitaal
belang zou achten om te weerstaan
met zijn nationale strijdkrachten en
wij zijn vastbesloten om deze ver
plichting ten uitvoer te.
In zijn rede voor den Rijksdag op 28 Maart
zeide de Duitsche rijkskanselier, dat, wanneer
Polen wenschte te komen tot nieuwe ver
dragsregelingen betreffende zijn betrekkingen
met Duitschland, hij dit denkbeeld slechts zou
kunnen toejuichen. Hjj voegae er aan toe, dat
iedere toekomstige regeling van dien aard ge
baseerd zou moeten zijn op een volstrekt dui
delijke verplichting, gelijkelijk bindend voor
béide partijen.
De Britsche regeering is er zich van be
wust, dat de recente ontwikkelingen in de
Vrije Stad het vertrouwen hebben ver
stoord en het op het oogenblik moeilijk
hebben gemaakt de atmosfeer te vinden,
waarin redelijk overleg kan overheerschen.
Tegenover dezen toestand blijft de Poolsche
regeering kalm en de Engeische regeering
hoopt, dat de Vrije Stad met haar oude tra
dities wederom moge bewijzen, gelijk zij te
voren in haar geschiedenis heeft gedaan, dat
verschillende nationaliteiten tezamen kunnen
werken, wanneer haar werkelijke belangen
samenvallen. Intusschen vertrouw ik, dat alle
betrokkenen hun vastbeslotenheid zullen uit
spreken en toonen, dat niet toegestaan zal
worden, dat welke incidenten ook met betrek
king tot Danzig een zoodanig karakter zullen
aannemen, dat zij een bedreiging zouden kun
nen vormen voor den vrede in Europa.
In antwoord op vragen betreffende de on
derhandelingen in Moskou heeft Chamberlain
verklaard, dat de Britsche en Fransche regee
ringen verdere algemeene instructies hebben ge
zonden aan haar vertegenwoordigers in Moskou
en dat dezen thans weer nieuwe besprekingen
hebben gevoerd met Molotof. Er zijn zekere ver
dere voorstellen gedaan door de Sovjet-regee
ring, die thans bestudeerd worden. Op andere
punten is het Russische antwoord nog niet ont
vangen.
M
TOKIO, 10 Juli. Volgens een telegram,
dat het Japansche persbureau Domei heeft
ontvangen van de Japansche strijdkrachten
te velde, heeft de Japansche luchtmacht 59
Sovjet-Russische en Buiten-Mongoolsche
vliegtuigen neergeschoten in een luchtge
vecht boven de Kalkha, de grensrivier tus
schen Mandsjoekwo en Buiten-Mongolië,
welk gevecht Maandagmiddag om 1 uur
werd geleverd.
Bovendien werden vermoedelijk nog zes vlieg
tuigen neergehaald, doch daarvan is nog geen
bevestiging gekregen. Slechts één Japansch
vliegtuig is niet naar zijn basis teruggekeerd.
Een algemeene aanval werd Maandagmorgen
vroeg ingezet door de gecombineerde Japan-
dsjoerijsche strijdkrachten met als
resultaat, dat de Russische en FViten-Mongool-
sche troepen verdreven werden van de delta
tusschen de Kholstai en de Kalkha. De Japan
ners maakten ruim 50 tanks en pantserwagens
buit, benevens een groot aantal kanonnen,
waaronder drie 15 c.M. houwitsers en twee
stukken veldgeschut. De houwitsers verkeerden
in goeden staat en werden terstond gericht op
de vluchtende Russische en Mongoolsche troe
pen, die de Kalkha overstaken, waarbij hun
zware verliezen werden toegebracht.
Ten slotte meldt het telegram, dat ongeveer
1000 Russische en Buiten-Mongoolsche scherp
schutters met 40 tanks en ruim 100 pantser
wagens er in slaagden den westelijken oever te
bereiken van de rivier, waar zij thans echter
door de Japanners zwaar bestookt worden.
MADRID, 10 Juli (Reuter). Volgens de
laatste gegevens zijn b« de ontploffing van
het kruitmagazijn te Pejaranda de Braca-
monte tachtig personen gedood en 1500 ge
wond. Daarenboven worden tachtig perso
nen vermist.
De goederentrein, welke op het station stond,
toen de ontploffing geschiedde, werd geheel
vernield.
Uit Salamanca, Zamore, Valladolid en Avila
kwamen brandweerafdeelingen ter plaatse, doch
zij konden wegens de geweldige hitte niet bü
het bluschwater komen. Volgens Havas is de
oorzaak van de ramp nog onbekend. Er zijn
maatregelen genomen om het gevaar voor een
epidemie af te wenden. Het plaatsje ligt voor
de helft in puin.
VOOR HET GEIIEELE LAND: i
S Matige, later afnemende Noord-Westelijke
j|j tot Westelijke wind. Gedeeltelijk bewolkt,
weinig of geen regen. Weinig verandering
in temperatuur.
Onze Romeinsche correspondent seinde d.d
10 Juli:
De Nederlandsche legatie te Rome ontving
heden van verschillende in Alto Adige woon
achtige Nederlanders telegrammen, waarm
medegedeeld werd, dat de Italiaansche autori
teiten hen gesommeerd hadden Alto Adige te
verlaten en waarin de Nederlandsche legatie te
Rome om bemiddeling werd gevraagd.
Later werd bekend, dat ook de te Alto Adige
wonende Zwitsers een dergelijke sommatie had
den ontvangen en hedenavond werd' door de
Engeische legatie meegedeeld, dat ook de En-
gelschen blijkens uit Alto Adige ontvangen te
legrammen hun verblijf aldaar moeten op
geven.
Men mag dus wel aannemen, dat de Italiaan
sche regeering alle buitenlanders uit Alto Adige
verdrijven wil. Wat de Duitschers betreft, stond
het reeds vast, dat zij Zuid Tirol moeten ver
laten. Wanneer alle buitenlanders uitgewezen
zijn, dan is er zeer veel optimisme voor noodig
om te kunnen veronderstellen, dat de Neder
landsche legatie iets zal kunnen doen.
Naar wij vernemen heeft overigens Z. Exc. dr.
Hubrechts, de Nederlandsche gezant te Rome,
zich naar aanleiding van de ontvangen tele
grammen met de Italiaansche regeering in ver
binding gesteld. Omtrent het aantal van de ga-
troffen Nederlanders kon men ons op de legatie
nog niet inlichten. Men kon alleen zeggen dat
het aantal tusschen de 20 en de 200 in lag.
Van Engeische zijde wordt ons medegedeeld,
dat in het betreffende gebied slechts een dozijn
Engeische families woonachtig is.
Wat de motieven betreft, welke de Italiaan
sche regeering tot haar besluit heeft gebraedt
tast men nog volkomen in het onzekere. Men
kan begrijpen, dat de regeering in Alto Adige,
waar zooals men weet in den komenden tijd de
meest ingrijpende bevolkingsverandering zal
plaats hebben, de handen geheel vrij wil heb
ben. Men vraagt zich echter af, hoe de wei
nige vreemdelingen deze vrijheid zouden kunnen
beperken.
Op het oogenblik, dat wij dit seinen, heeft
het Engeische gezantschap nog geen contact
met de Italiaansche regeering verkregen. De
Engeische legatie zal echter evenals de Neder
landsche alles in het werk stellen om hulp te
verleenen.
LONDEN, 10 Juli. (Havas) Kolonel Koe, het
hoofd der Poolsche financieele missie, heeft
Maandag te Londen een onderhoud gehad met
Sir Frederic Leith Ross. Dit gesprek vormde
het begin der hervatting van de onderhande
lingen inzake eredieten voor de Poolsche lands
verdediging.
BERLIJN, 10 Juli (Havas). Von Ribbentrop
heeft zich in gezelschap van Dr. Schmidt, den
rijksperschef, naar een kasteel bij Salzburg be
geven, waar hij, naar men te Berlijn verklaart
eenige weken zal verblijven.
Ook generaal Von Brauchitsch is voor een
langdurig verlof uit Berlijn vertrokken.
TOKIO, 10 Juli Het Japansche pers
bureau Domei meldt: Japansche vlootkringen
geven uitdrukking aan hun diepe bezorgd
heid betreffende de a.s. besprekingen te
Tokio over een regeling van de kwestie-
Tientsin, hoewel nog geen besluit is geno
men over het zenden van een waarnemer
door de admiraliteit naar de BritschJa
pansche besprekingen.
Naar aanleiding van de ontoegeeflijke houding
die veld wint in Engeland ten aanzien van
Japan in verband met Tientsin, waarbij zelfs
denkbeelden naar voren komen als het instellen
van economische sancties en het ten uitvoer leg
gen van een vlootdemonstratie tegen Japan
schrijven de dagbladen Yomioeri Sjimboen en
Miyaki Sjimboen over de mogelijkheid van een
EngelschJapanschen oorlog, waarvan niemand
kan zeggen of hij niet volgen zal op de anti-
Japansche agitatie der Engelschen, vooral omdat,
naar de bladen schrijven, de Japansche regeering
besloten heeft in geer. geval de blokkade van
de Britsche concessie in Tientsin te verzachten,
tenzij Engeland de politiek ten gunste van
Tsjang Kai Sjek laat varen. Mocht een oorlog
uitbreken tusschen Engeland en Japan, dan
voorspelt de Yomioeri Sjimboen, dat het Verre
Oosten het tooneel zal worden van een grooten
slag.
Het blad geeft een opsomming van de sterkte
der Britsche vloot en merkt op, dat Engeland
14 kapitale schepen heeft, 14 kruisers der A-
klasse. 49 kruisers der B-klasse, met inbegrip
van de Belfast en de Edinburgh, 7 vliegtuigmoe-
derschepen, waarbij twee van verouderd type. De
gespannen verhoudingen in Europa verhinderen
Engeland echter kapitale schepen en kruisers
naar 't Verre Oosten te zenden. Aldus redenee-
rende gelooft de Yomioerie Sjimboen, dat Enge-
lang gedwongen zal zijn om zijn vlootstrijdmacht
te Singapore te concentreeren in plaats van in
Hongkong, dat blootgesteld zal zijn aan Japan
sche aanvallen. Het blad citeert echter vlootdes-
kundigen en voorspelt, dat Singapore gemakke
lijk zal vallen voor de Japansche strijdkrachten,
die het waarschijnlijk evenmin moeilijk zullen
vinden het schiereiland Malakka te veroveren.
Een aanval met alle beschikbare middelen door
de Japansche vloot buiten beschouwing latende
wijst het blad er op, dat Singapore bedreigd zal
worden door de Japansche duikbooten. Het ver
lies van Singapore zou het signaal vormen voor
de ineenstorting van het geheele Britsche
defensiesysteem in het Verre Oosten.
Sprekende over beweerde Britsche machina
ties om de Vereenigde Staten er toe te brengen
zich aan Britsche zijde te plaatsen in 'n oorlog
in het Verre Oosten tegen Japan, schrijft de
Yomioeri Sjimboen niet te gelooven. dat de Ver
eenigde Staten Engeland in de kaart zullen spe
len en tegen Japan zullen vechten alleen om de
Britsche vlootsuprematie te vestigen. Mochten
de Vereenigde Staten zich echter bij de Engel
schen en Franschen aansluiten tegen Japan, dan
geeft het blad de Japansche natie den raad
te vertrouwen op de vlootautoriteiten, die een
vlootpolitiek moeten hebben uitgewerkt met het
oog op ieder mogelijk noodgeval. Het blad be
sluit met hieraan toe te voegen, dat het resul
taat van een oorlog tusschen Japan en Engeland,
wanneer die zou ontstaan, zou eindigen ten
gunste van Japan.
J
Onze Romeinsche correspondent seinde d.d.
10 Juli:
Z.H. de Paus ontving heden in particu
liere audiëntie Mgr. Pirozzi, secretaris van
de Apostolische Nuntiatuur in Spanje, Mgr.
Barettini, secretaris van de Apostolische
Nuntiatuur in Joego-Slavië en Mgr. Moz-
zoni, secretaris van de Apostolische Dele
gatie in Londen.
Heden arriveerde te Rome Mgr. Cicognani
van de Apostolische Delegatie in de Vereenigde
Staten. Wij kunnen aan deze feiten, welke men
geneigd is in verband te brengen met de pause
lijke vredesactie nog toevoegen, dat de gezan
ten bij den H. Stoel van de verschillende Euro-
peesche mogendheden het Vaticaan den laat-
sten tijd zeer dikwijls bezoeken.
MADRID, 10 Juli (Reuter) Prof. Juan
Besteiro, het eenige lid van den verdedi-
gingsraad van Madrid, dat in de Spaansche
hoofdstad is achtergebleven na de verovering
van de stad door Franco, is door den
krijgsraad tot dertig jaar gevangenisstraf
veroordeeld.
Chamberlain legde in het Lagerhuis een
verklaring af over het Britsche stand
punt ten aanzien van Danzig-
Prof. Juan Besteiro door den Spaan-
schen krijgsraad tot dertig jaar gevan
genisstraf veroordeeld.
De ontzettende ontploffing in het kruit
magazijn te Pejaranda heeft 80 dooden
geëischt.
Graaf Ciano is te Barcelona aangekomen.
Onderzoek voor den Raad van de Lucht
vaart naar de oorzaken van de ramp
van de Ijsvogel.
Pater Ubald Lehman is benoemd tot
Apostolisch Prefect van de Cook-eilan-
den.
De Nederlanders startten uitstekend in
den Tour de France.
New-Yorksche beurs: betere stemming;
iets hooger koersen.
We willen allemaal graag voor be
leefd doorgaan en wanneer we 't met
een ander oneens zijn wanneer zijn
we 't ooit eens?! dan zeggen we
heel beleefd .,u kunt gelijk hebben."
Doch we denken er dan onuitgespro
ken bij: „maar toch hebt u 't mis en
heb ik gelijk." Dat is iets hetgeen diep
bij de meeste menschen geworteld zit:
de overtuiging dat men zelf gelijk
heeft.
We kunnen ons moeilijk voorstellen
dat wij het niet bij het rechte eind
hebben noch een ander den juisten
kijk bezit. Schoorvoetend en beleefd
heidshalve geven we soms toe: „u
kunt gelijk hebben" maar in ons hart
geven we den ander absoluut geen
gelijk. Het is een mooi ding met groote
stelligheid in een eigen hoogere over
tuiging te gelooven maar daarom be
hoeven we nog niet voor onze meening
in alles den voorrang te eischen en
ons haantje koning te laten kraaien.
„U kunt gelijk hebben, maar
De kabinetsformateur, mr. dr. D. A. P, N.
Kooien, heeft Maandag, zooals gemeld, den voor
zitter der R. K. Kamerfractie, dr. mr. L. N.
Deckers, ontvangen. In het verdere verloop van
den dag heeft de heer Kooien niet meer bezoe
ken, waaraan een politiek karakter zou kunnen
worden toegekend, afgelegd, noch ontvangen.
Dr. Deckers echter heeft in den namiddag
enkele der voornaamste katholieke politici ont
moet en vermoedelijk in verband met zijn be
sprekingen met den kabinetsformateur met hen
ruggespraak gehouden. Hij had o.m. een zeer
langdurig onderhoud met prof. mr. P. J. M.
Aalberse. In Haagsche parlementaire kringen is
men over het algemeen geneigd aan deze laat
ste conferenties meer gewicht toe te kennen,
wijl de kabinetsformateur tot nu toe niemand
anders dan den katholieken fractieleider en
hem zelfs tweemaal heeft ontvangen.
BARCELONA, 10 Juli (Reuter) De Ita
liaansche minister van Buitenlandsche Za
ken, Graaf Ciano, is te Barcelona aange
komen.
Ciano werd bij zijn aankomst verwelkomd
door Jordana, Serrano, Suner en generaal Gam-
bara.
Stand op Dinsdag 1 uur v.m.: 762.5
Vor%e stand: 762.9
