Stilleven van A. Adriaensen
Een bescheiden
meester
DE VLIEGENDE
MISSIONARIS
Laatste Nieuws
rtf;
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
I Plaats dan een „Omroeper" j
voor 90.000 gezinnen
STAD
UWS
Pater Schulte in het
Poolgebied
Voor Amerika's
veiligheid
DOCH FRAAI WERK
R0BBEN0LIE EN DRIE
JARIG VISCHDIEET
OOK BLOKKADE DER
FRANSCHE CONCESSIE i
|iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii!i!iiiii!!niin!i!niiiiiiiniinniiiiiiiiiinniiiuifii!iiiiiiiiiiiiii!i!niiriiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiii|
WOENSDAG 12 JULI 1939
|!iiiiiiniiiiimtiniiiiiiiiiiiiniiii!imiHHitiifnfliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiHiiiiiiiiHiiii!iinHnni<uiininiiHi|
N.Z.H.T.M.
Vervoersopbrengst
EINDEXAMENS
Middelbare Meisjesschool 't Kopje
FAILLISSEMENTEN
Staatsexamen muziek
Federatie van Wielerclubs
ZANDVOORT
HONDENRENNEN
Op 30 Juli a.s.
IJMUIDEN
GROOTE VERDUISTERINGS
OEFENING
Wandelaars opgepast!
Op heeterdaad betrapt
Diploma zwemmen
HEEMSTEDE
Het stilleven van A. Adriaensen, dat in den kunsthandel Liernur te 's Gravenhage
is te zien, en waarover H. P. Bremmer, bekend schrijver over beeldende kunst, in
dit blad een beschouwing geeft
Pater Schulte de vliegende missionaris
THANS ALLEEN NAAR
DE WEST
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
Huil acht aanvaarding van zeS
programpunten noodzakelijk
O.m. afsnijding van waterefl
lichtvoorziening
wor'
Tour de France
De uitslagen
u'
33 uur 47 min. 46 sec.; 2. Frankrijk 3* sec\_
Noorse?
Heden leidt de derde etappe van y
van Rennes naar Brest, een afstand va»
SiiiiiiiininiiiniiiiiiuiiiiiiiiiuiiiiiiiuiiiuiiiiiiiiuiiiuiiiiitiiiuiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiuiiiiiiiiiiHiiiil
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
iiiiiiiininniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiimiiiiiinimiiiu3
De vervoersopbrengst gedurende de maand
Juni bedroeg (ongecontroleerd) ƒ259.927 tegen
ƒ277.605 in de overeenkomstige maand van het
vorig jaar.
I. de Beaufort, M. Bierens de Haan, S. Bierens
de Haan, Th. Delbrück, E. de Flines, W. Geel,
J. Groenevelt, A. ter Haar Romeny, E. Heinsius,
N. Hoogland, B. Kalis, T. van Leer, D. van der
Plaat, R. Schuller, G. van Thiel, P. van Weezei,
N. Willink, N. de Wit. Afgewezen 3.
De Arrondissements-rechtbank te Haarlem
heeft de volgende faillissementen uitgesproxer.
op Dinsdag 11 Juli 1939:
Mevr. F. HemmesTonkens, handelende on
der de firmabenaming „Glashandel en Indus
trie „Lux" te Haarlem, Schoterweg no. 69,
particulier adres Berkenrodestraat 11. Curator
mr. C. Elankevoort te Haarlem.
M. J. A. Artz, schrijver van kinderboeken,
wonende te Haarlem, Merkmanstraat 13. Cura
tor mr. J. Deenik te Haarlem.
Mevr. G. van Geemen, weduwe F. J. Hunter,
zonder beroep, wonende te Haarlem, Eiken
straat 40. Curator mr. F. J. D. Theyse te Haar
lem.
C. van Hooff, koopman in groenten, wonen
de te IJmuiden, gem. Velsen, Kanaalstraat 79
zw. Curator mr. L. Ali Cohen te Haarlem.
Rechter-Commissaris in al deze faillissemen
ten mr. S. J. Pit te Haarlem.
Wegens het verbindend worden der uitdee-
lingslijst zijn geëindigd de faillissementen van:
C. Yff Czn., veehouder, wonende te Assen
delft. Curator mr. A. Bruch te Haarlem.
H. Visser, handelaar in bouwmaterialen, wc
nende te Brussel, voorheen te Amsterdam. Cu
rator mr. H. J. Pot te Haarlem.
Klaas Vloon, winkelier, wonende te Zaan
dam. Curator mr. J. H. van Gelderen te Haar
lem.
Bij arrest van het Gerechtshof te Amsterdam
d.d. 28 Juni 1939 is vernietigd het faillissement
van: J. L. van Dijk, timmerman, wonende te
Badhoevedorp, gem. Haarlemmermeer. Curator
mr. J. H. Ekering te Haarlem.
By de te 's-Gravenhage gehouden Staats
examens voor muziek slaagde voor het theore
tische gedeelte L.O. Mej. Truus Ligthart, leer
linge van den heer Jacob Bijster.
De F.W. H. hield Maandagavond een wed
strijd voor onafhankelijken en amateurs over
een afstand van 80 K.M.
De nieuwelingen reden 45 K.M. en de beide
categorieën junioren A en B over een afstand
van 35 K.M. De belangstelling was zeer groot
van de zijde van het publiek. Er reden bijna
100 renners mee. Allereerst startten de onaf
hankelijken en amateurs.
De uitslag werd na veel spanning: 1. C. Sie-
beling; 2. G. Peters; 3. B. de Vries; 4. J. Stet:
5. J. Klinkenberg; 6. A. v. d. Neut; 7. J. Smit:
8. D. Claasen; 9. J. Banken; 10. H. v. Es; 11.
Wesselman; 12. B. Fennis; 13. B. Scheil.
Uitslag nieuwelingen: 1. P. Peters; 2. H. Veer
man; 3. G. v. Dijk; 4. H. v. Dijk; 5. C. de Gier;
6. Daene; 7. Hilterman.
Uitslag junioren A: 1. J. Keyzer; 2. Van
Roode; 3. Van Zijl; 4. Chr. Schelfout; 5. Ger
ritsen; 6. Wooning; 7. M. Taverne; 8. Van
Tongeren; 9. T. v. d. Heyden; 10. H. v. d.
Heyden.
Uitslag junioren B: 1. C. Boersma; 2. De
Jong; 3. Droog; 4. Kabel; 5. Koopman; 6. U.
Smit; 7. K. Neeft; 8. Keyzer; 9. Markenstein;
10. Zijde; 11. Boudcwijn; 12. H. Jas.
In samenwerking met de Vereeniging voor
Vreemdelingenverkeer te Zandvoort, is de Ky-
nologen Club „Kennemerland" voornemens op
30 Juli a.s. Windhondenrennen te organisee-
ren in het Gemeentelijk Sportpark te Zand
voort, gelegen onmiddellijk achter het Station
der Nederl. Spoorwegen.
Voor deze rennen is de medewerking verze
kerd van de eigenaars der beste renhonden in
Nederland. Er zal gerend worden op de vlakke
baan door Greyhounds en Whippets en over
hindernissen door Greyhounds.
Het is de eerste maal dat deze sport door bo
vengenoemde vereeniging in Zandvoort zal
worden beoefend en zeker zal het een aantrek
kelijke dag worden voor de vele bezoekers en
badgasten.
In Engeland zijn de Windhondenrennen zéér
populair, courses waarvan een 50.000 tal toe
schouwers getuige zijn, zijn daar geen zeld
zaamheid.
Voor hen, die van snelheidssport houden is
het een ongekende sensatie om deze mooie,
slanke, gespierde hondenlichamen achter het
electrische kunsthaas te zien rennen.
De in Zandvoort mededingende honden zijn
gefokt uit het allerbeste Engelsche bloed; ver
schillende bekende sterren op rengebied zullen
medeloopen. Voorwaar, 't neusje van den zalm!
Wij vertrouwen dat dit sport-evenement voor
Zandvoort in het drukst van het seizoen een
ware attractie zal worden.
Verhuur voetbalvelden Met de voetbal-
vereeniging „Zandvoort" heeft de gemeente een
contract loopen, waarbij twee voetbalvelden,
clubhuis, tribune en verdere accommodatie is
verhuurd voor f 1000.per jaar. Dit contract
loopt tot 14 September 1939. De vereeniging
heeft verzocht de huur te continueeren, doch te
vens heeft zij er op gewezen, dat het bedrag ad
f 1000.per jaar haar financieele draagkracht
te boven gaat. Thans heeft de vereeniging nog
een achterstand van pl.m. f 1700.B. en W.
stellen daarom voor den huurprijs te verlagen tot
f750 per jaar en wenschen hieraan twee voor
waarden te verbinden. Vooreerst, dat moet wor
den betaald f 15.— per week en bovendien f 30.—
voor eiken thuiswedstrijd van het eerste elftal,
totdat in het huurjaar f 1000.is betaald, zijn
de f 750.huur en f 250.als aflossing van
huurschuld. Bij wanbetaling zal de gemeente
zich in het bezit van de huurpenningen kunnen
stellen door te beschikken over de opbrengsten
van de entree-gelden.
Voorts is in het ontwerp-besluit opgenomen de
bepaling, dat het personeel der gemeentepolitie
op werkdagen van het gehuurde gebruik mag
maken voor sportbeoefening, welke deel uit
maakt van den politiedienst, hetgeen reeds thans
vrijwillig door de vereeniging is aangeboden tot
dusverre.
B. en W. stellen den Raad voor op deze voor
waarden wederom de voetbalvelden met accom
modatie te verhuren voor f '50.per jaar voor
den tijd van twee jaar, ingaande 15 September
Vrijdag 14 Juli a.s. zal des avonds van 1012
uur in de gemeente Velsen een groote verduis
teringsproef worden gehouden.
Voor het houden van deze oefening is toe
stemming verkregen van den minister van Bin-
nenlandsche Zaken, hetgeen beteekent, dat de
geheele bevolking verplicht is mede te werken,
door de lichtuitstralingen uit de woningen, be
drijven enz. geheel te voorkomen.
Men beperke er zich niet toe de lichten in
de woning uit te draaien, doch houde er reke
ning mede, dat ook in oorlogstijd het licht in
de woningen niet kan worden ontbeerd, zoodat
noodzakelijk is ramen enz. lichtdicht af te
schermen.
Degene, die nog niet op de hoogte mocht zijn
van de wijze, waarop dit is te bereiken, stelle
zich in verbinding met het secretariaat van de
afdeeling Velsen van de Nederlandsche Veree
niging van Luchtbescherming, Stationsweg 24,
Velsen, of met de bestuursleden van de onder-
afdeelingen IJmuiden, IJmuiden-Oost. Driehuis,
Velsen-Noord of Santpoort. In het bijzonder
wordt de aandacht gevestigd op de maatregelen
ten aanzien van het verkeer.
In het park „Velserbeek" is een drietal perso
nen geverbaliseerd, terzake het zich begeven
buiten openbare wegen en voetpaden.
Door de politie werd een inwoper van de Aca
ciastraat op heeterdaad betrapt bij het stelen
van straatklinkers.
In het zwembad „De Heerenduinen" vond
wederom diploma-zwemmen plaats. De proef
bestond uit 100 meter schoolslag, 50 meter rug
slag en 3 minuten „waterhappen".
De namen der geslaagden zijn: W. Smits, L.
v. Beek, J. v. Venetien, M. Sjouw, P. Pruissen,
J. Duikman, M. en G. Bus, A. v. Es, A. Kelbing,
A. Hoogerbeets, W. de Bruin, J. Smit, G. Smit,
R. Dalmeyer, J. Gonkel, E. Thijssen, F. v. Vene
tien, F. Starreveld, N. Zwanenburg, M. Gaulette,
J. Haantjes, M. Bakker, L. Dekel, H. Sjouw, M.
Bronkhorst, C. Maris, L. Krftb, J. Hollmann,
W. Hollmann, H. Struyk, C. de Man, T. Rib-
bens en A. Dijkhuis.
Burgerlijke Stand Ondertrouwd: A. Moeke
en G. v. d. Putten; E. A. Snoek en S. C. Kat;
J. J. v. d. Munnik en L. Hamstra.
Getrouwd: J. Bot en L. den Dekker; A. J. R.
Mauritz en A. van Mourik Broekman.
Geboren: d. van J. C. Stoffer-Verhoek;
z. van J. S. Dondorp-Tazelaar; z. van H. J. de
Bruijn-Heemel.
Overleden: B. de Boer, 57 j., gehuwd; Jac.
J. Weijer, 43 j., gehuwd; J. M. Hoogesteijn,
echt. SI u ij ter, 67 jaar.
Er bestaat een tamelijk nauwe overeenkomst
tusschen het Vlaamsche stilleven en het Hol-
landsche in de 17e eeuw. In het algemeen kan
men zeggen dat het Vlaamsche van een meer
pronkerig en dekoratief karakter is; de sobere
houding die men in Hollandsche stillevens veel
vuldig vindt is in het Vlaamsche werk haast
a-ltijd afwezig.
Van Alexander Adriaensen ontmoet men
nogal eens werken op Hollandsche veilingen.
Meestal zijn dit vischstukken, zelden een bloem
stuk, en meestal heeft men de neiging om dat
werk als van niet groote kracht aan te zien.
Het hier gereproduceerde stilleven, dat in den
Kunsthandel Liernur te 's-Gravenhage is te
zien, maakt een groote uitzondering in zooverre
als dit tot zijn beste werk gerekend moet wor
den; ik zag ten minste geen beter van hem.
Het Vlaamsche karakter kan men hier her
kennen aan het veelvuldige. Naast het boven
deel van visch met oesters, zou een Hollander
niet de neiging hebben om nog een stilleven
van vogels in de onderste helft te schilderen.
Door deze tweeledigheid heeft het werk niet het
geconcentreerde karakter van compositie als
men in de meeste Hollandsche stillevens vindt.
Neemt men dit werk echter rustig in zich op,
dan gaat men den samenhang van het geheel
gemakkelijker aanvaarden dan dit misschien
bij den eersten aanblik het geval mocht zijn.
Het overzicht over het geheel blijkt toch met
een bepaalden zin voor ordening gegeven te
zijn. Het domineerende is het steenen vergiet
met de visch, Welk gedeelte voor de meesten
wel het eerst het oog tot zich zal trekken. De
in de breedte daarvóór uitgestalde oesters bren
gen de compositie meer naar het rechter ge
deelte heen, waar dan van rechts uit de massa
van de vogels, in het voorplan, naar links ge
ïnterpreteerd wordt. De beide in elkaar ge
schoven roemers die men in het rechter ge
deelte ziet zijn een terug gehouden vulling al
daar, zooals zij in de donkere tonaliteit opgaan.
Het licht op het vogelborstje, links in het midden
van het ondergedeelte, gaat over naar boven
op de beide blanke oesters en vanuit deze naar
het lichtende vischlichaam om in een paar
licht-accenten in den kattekop te eindigen. De
horizontale tafelvlakte geeft natuurlijk een
stevigen bouw in dit geheel; ze is een domi
neerende kracht in het meer los verspreid zijn
van al deze voorwerpen er op en er onder.
De kleur van dit werk is van de diepe volheid
zooals men die bij de beste oude meesters vindt.
De kleuren zijn fijn en van een diepe kracht,
met die sterke en pittige variaties van kleur
zooals die er in bonte vogellichamen zijn. Het
kleurige heeft voor dezen schilder een bepaalde
waarde, hij heeft niet de neiging om het onder
geschikt te maken in het overheerschende van
een fijne tonaliteit, hoewel de tonaliteitswaar-
den hier verder toch op zeer gevoelige wijze uit
gedrukt zijn.
Zooals de Hollandsche meesters daar zeer
sterk in zijn, heeft obk deze Vlaming hier een
positieve neiging om het stoffelijke uit te
drukken. Gewoonlijk is bij de Vlaamsche mees
ters deze tendentie niet in zoo sterke mate aan
wezig, maar hier behoeft Adriaensen voor de
goede werken van de Hollanders in dit opzicht
niet onder te doen. Het is het visueele behagen
van deze voorstelling die hem tot uitbeelding
er van gebracht heeft; juist een prettige neiging
tot aanschouwen zonder meer, omdat hij het
heerlijk vond naar de kleurige mooiheid van
zoo'n geheel te kijken.
Wil men zich in dit werk verdiepen, dan kan
men zijn Oogen den kost geven; het is heerlijk
om den schilder in al de fijne nuancen van
zijn aandachtig bekijken te volgen. Het verf.iet
met den grooten visch er in moest hij een heer
lijkheid gevonden hebben om te zien. Dit leeft
alles als een wonder bp ons in. Wat kon eigen
lijk de beteekenis van zoo'n eenvoudig geval
voor ons zijn? Het moet er om gaan dat zoo'n
onderwerp in een vastheid en eigenaardigheid
van verbeelding in ons geopenbaard moet wor
den. Er moet voor ons iets uit spreken dat meer
beteekent dan wij vanuit ons zelf in de aan
schouwing van zoo'n stuk werkelijkheid be
leven. Wij zien een visch in dat vergiet liggen,
maar wanneer wij zooiets als kunstwerk ge
nieten dan zeggen wij: „wat ligt die visch daar
heerlijk." Hieruit blijkt dat er een reactie is
van anderen aard, namelijk het genieten van
de aanschouwing van het neerliggen van dien
visch. Moeten wij dit als een fictie opvatten
en meenen dat alleen onze verbeelding zelf zoo
iets daarin brengt? Wij weten Wel beter omdat
wij ons genoeg gevallen kunnen voorstellen
waarbij een visch in zoo'n situatie is afgebeeld
en wij dan juist dit bijzondere er niet bij
ondergaan. Gaat men zich er op bezinnen waar
in het 'm steekt dat dit zoo bijzonder geworden
is, dan bemerkt men wel dat dit niet gemak
kelijk onder woorden te brengen is. Natuurlijk
komt de uitbeelding van zooiets voor een groot
Ik herinner mij aldus schrijft Dorothy
Grant in het Amerikaansche tijdschrift „Light"
een interview met Friedl Lang (den jongsten
zoon van wijlen Anton Lang uit Oberammer-
gau), die als twintigjarig piloot Pater Schulte,
den vliegenden missionaris uit het Poolgebied,
ter zijde staat. En ik herinner mij hoe Lang
vertelde:
„Eén missionaris uit deze streken had gedu
rende drie jaar tijds niets anders dan visch te
eten. En weet U hoe hij zich warm hield?"
„Met vischtraan?" vroeg ik, veronderstellende
dat hij een primitief oliekacheltje had gemaakt.
„Neen," zei Lang. „Robbenolie.Hij dronk
dat! Het is een vreeselijk goedje. Het stinkt
tien mijl in den wind. En soms daalt de tem
peratuur daar in Pelly Bay tot 50 graden onder
nul,"
Hij sprak over een van de vele eenzame mis
sionarissen die Pater Schulte elk jaar op zijn
barmhartigheidsreizen bezoekt, om hen te voor
zien van voedsel, medicijnen, en wat de groot
ste weldaad is: nieuws uit de buitenwereld, en
het leeren kennen van een nieuwen vriend
De bekwaamheid van den jongen Lang werd
op een harde proef gesteld toen hij eens met
Pater Schulte van Moosenee vertrok naar Fort
Albany, dat op een afstand van slechts 200
mijl gelegen is. Hij volbracht de vlucht met
behulp van een kompas en een horloge. Een
zware mist maakte uitstel gewenscht, maar
voorzichtigheid werd „in den Poolwind gesla
gen", want de reis was dringend noodig. Meer
dan een uur lang moest Lang blindvliegen, ter
wijl hij den mist trachtte te overstijgen. Hij
moest ruim twaalfhonderd meter klimmen om
er boven te komen!
Vliegen in het Poolgebied blijft gevaarlijk
werk, vooral in een machine als de St. Lucas
die al een heelen dienststaat achter den rug
heeft, en oorspronkelijk niet bestemd was voor
lange vluchten over verlaten land zonder ben
zinestations. Bovendien strekken de meeste
vluchten zich juist uit boven het gebied van
de magnetische pool, die op het schiereiland
Boothia is gelegen; daarom wordt een gyro-
kompas gebruikt dat door luchtstrooming in
beweging bjjft. De St. Lucas kan slechts veilig
400 mijl ver vliegen, en vaak wordt deze actie
radius verkleind door sterken tegenwind. Als
een noodlanding noodig zou worden kan de bat
terij voor het uitzendstation slechts gedurende
een half uur stroom leveren.
Onlangs kreeg Pater Schulte een ander vlieg-
tuig, maar deze machine mocht niet naar het
Poolgebied. „Omdat zij gebruikt is wil de regee
ring van Canada haar niet registreeren als Ca-
nadeesch vliegtuig, en daarom zoeken wij naar
een andere machine," zei Lang. „Deze machine
zal dan gezonden moeten worden naar de missie
in een streek, waar wij mogen vliegen met een
die alleen in de Vereenigde Staten staat inge
schreven."
Terwijl de heldhaftige missionaris die zich
warm hield door robbenolie te drinken een af
wisseling genoot van zijn driejarig vischdieet
nadat Pater Schulte hem conserven had ge
bracht, volbracht de vliegende missionaris een
prachtigen reddingstocht naar Father Cochard,
die doodziek lag op zijn missiepost te Arctic
Bays. Een radiobericht dat door de Hudson Bay
Company te Chesterfield ontvangen was, verwit
tigde Pater Schulte. Een reddingspoging bracht
een gevaarlijke vlucht met zich mee van 2200
mijl, en dat met de St. Lucas, die een actiera
dius van slechts 400 mijl bezit. Het was noodig
voor deze vlucht een groote extra-hoeveelheid
benzine mee te nemen, en zoo stond Friedl Lang
op den bevroren grond naar boven te kijken
terwijl Pater Schulte na den start voor zijn red
dingstocht naar Arctic Bay in de wolken ver
dween.
Terwijl hij er over stond te treuren dat hij
alleen achterbleef, kwam er een Eskimo vra
gen, of er een priester mee kon gaan om hem
te vergezellen naar zijn geboortedorp Ogoki,
dat 300 mijlen naar het binnenland ligt en al
leen bereikt kon worden door de Albany-rivier
te volgen, welke bekend is door haar roerige
wateren en stroomversnellingen. Gedurende drie
jaar was er in Ogoki geen priester geweest, en
de bewoner van het dorp met zijn metgezel ver
klaarde dat er vele kinderen moesten worden
gedoopt en huwelijken ingezegend.
Een kano werd volgeladen met voedsel en
medicijnen, en een bemanning gevormd door
Father Dechene O.M.I., Lang en de twee Es
kimo's. De reis ging maar langzaam. Na vier
dagen worstelen met den stroom had men Ogoki
nog niet bereikt. Toen moest Lang terugkeeren,
omdat Pater Schulte eiken dag naar Fort Al
bany kon terugkomen en de St. Lucas moest
worden nagezien. Daarom keerden, terwijl Fa
ther Dechene met een der Eskimo's zijn moei
lijken tocht voortzette, Lang en de andere Es
kimo weer terug. Geen van beiden kende de taal
van zijn reisgezel. Zeven dagen waren noodig
om het fort weer te bereiken. Gedurende vijf
daarvan hadden zij geen eten, en om de beurt
droegen zij een buitenboord-motor, die was
achtergelaten en weer naar Fort Albany moest
worden teruggebracht.
deel op een zuiver waarnemen aan, maar het
meest eigenlijke is toch altijd dat andere on
definieerbare wat het wezen van den kunstenaar
uitmaakt. In dit opzicht van het zóó uitdruk
ken van den visch op dit vergiet doet deze
schilder niet onder voor den grootsten schilder
van vischstukken dien wij in de 17e eeuw gehad
hebben en dien wij Abraham van Béyeren
noemen.
In de teekening en plastische uitbeelding van
den visch is hier het beste gegeven wat men
zich in dit soort kan voorstellen. Ook al wil
men de zwierige gemakkelijke uitbeelding van
visschen in de Japansche kunst er bij halen
dan kan deze de vergelijking daarmee goed
doorstaan. Het gewicht van het lichaam is bij
zonder goed Uitgedrukt en hierin zal ook wel
voer een groot deei het associatieve gevoel van
het zóó positief neerliggen voor ons gegeven
zijn. Al de plastische nuancen meent men in
den bouw van dit lichaam te zien; alleen reeds
door het aandachtig beschouwen van dezen
blanken buik zal men daar een inzicht krijgen
van de plastisch gevoelige uitbeelding. Als een
pannen-bekleeding op het dak duidt hij de
schubben aan en toch blijft men een vrij spel
van beweeglijkheid dOor al deze regelmaat heen
voelen en komt het nergens tot het doode punL
Alle nuancen van lichttipjes en donkere con
touren doet ons de vertrouwdheid zien die deze
schilder tot zijn onderwerp had, zooals Pieter
de Hboch in zijn beste schilderijen elk steentje
van een binnenplaats-vloer uitbeelden kan
zonder daarbij in een doode herhaling te ver
vallen. Dit intieme karakter van aanschouwing
vindt men ook in de uitbeelding van het oog
dat zoo juist in de houding tot het geheel ge
plaatst is. Fijn is de structuur van den bek,
terwijl de schubben aan den kop die dezen doen
overgaan in den eigenlijken romp ons de zeker
heid geven van een trouwhartige uitbeelding
naar de werkelijkheid; toch kunnen wij als lee-
ken heel niet controleeren of dit alles nauw
keurig gegeven is. Het is alleen doordat wij in
de uitbeeldingswijze die verzekerdheid waar
nemen, waaruit wij onderbewust concludeeren
dat dit alles ook goed gezien moet zijn. Men
kan de beweging van het eindstuk en van den
staart over den rand liggend, vooral ook als
een prachtig stukje van plastische uitbeelding
bewonderen. En wil men tot het laatste er uit
halen dan kan men vooral de voorste zij-vin
als een stukje sterke picturale uitbeelding ge
nieten. Zooals die vin tegen het lichaam ge
plet ligt, zooals de dunheid er van in een sterke
wijze gegeven is en in al dit dunne de fijne
bouw van de graten er doorheen komt, zobals
die in zijn donkerheid tegen het licht van den
buik uitkomt, zien wij in dit alles een tinte
lende, levende beelding, zooals alleen het schep
pend brein van een kunstenaar dit kan voort
brengen. Fotografeert men zoo'n visch naar de
werkelijkheid dan krijgt men dit alles niet zóó
nadrukkelijk te zien.
Deze visch is in een prachtige eenhied tot het
vergiet gezien. Zoo'n stuk aardewerk te schil
deren is ook iets geweest waarin de oude mees
ters zich op heerlijke wijze te objectiveeren
wisten. Zoo'n ding uit de weeke klei gedraaid
bezit de accidenteele vormen van het potte-
bakkerswerk dat vrij uit de hand gemaakt is
en waarvan nooit twee stukken geheel hetzelfde
zijn. Al het accidenteele van tintelende glim
lichtjes wisten deze schilders te accentueeren,
zij staan zoo goed op hun plaats dat wij inééns
de geheele plastiek van zoo'n voorwerpje er in
voelen. Met een gemakkelijken zwaai wordt de
omtrek geschilderd, een oor heeft het zware
karakter zooals het op smeuïge wijze in de
weeke klei er aan gelascht is, met een harder
voorwerp zijn de gaten in de weeke klei ge
prikt en zoo'n eenvoudig voorwerp is voor den
schilder t»t een festijn van uitbeelding ge
worden. Dat de poes daar nu bij komt moet men
vanuit de conventie van den tijd aanvaarden en
ook beseffen dat die nu niet op zoo fijne wijze
gezien is als juist dit vergiet met visch. Deze
Adriaensen is niet de eenige die in een visueel
stilleven een halve karikatuur van een poes
maakt; de enkele beeldingen, die Paulus Potter
van deze huisvriendinnen gegeven heeft zijn
in het geheel al niet van beter allooi. De eigen
lijke waarneming van de poes begint bij Hen
rietta Ronner; of men haar nu geen groote
kunstenares wil noemen is een andere zaak;
de poesen goed waargenomen heeft ze.
De geestigheid van uitbeelding kan men hier
vooral ook zien in de beide open liggende
oesters. De slierende lijnen van deze omtrekken,
het spel van de blanke onbestemde vormen van
den inhoud, dit alles heeft een groote be
weeglijkheid en levendigheid van doen waarin
sterke aandoenlijkheid zich openbaart. In de
ongeopende, meer in toon liggende, oesters is
ook een spel en beweeglijkheid waarbij het ons
moeilijk valt den vorm, op zichzelf meer ge
detailleerd waar te nemen omdat men inééns
de groep als éénheid in het oog heeft.
Wie dit werk met aandacht beziet zal ook
van de beide roemers rechts genieten. Men
kon ze misschien als een eenigszins kokette
vulling beschouwen, maar daar komt men spoe
dig over heen, wanneer men eenmaal ziet hoe
puntig en scherp die glazen waargenomen en
geschilderd zijn. Vooral het tikken van de glim
lichten is hier zoo juist en raak en ook beseft
men hbe dit alles niet enkel métier kan zijn
maar hoe een levend gevoel, een echte schil
dersdrift, de grondslag van dit alles moet zijn.
De vogels zijn dan dingen die zich bijzonder
leenen tot een puntig penseelen en tot een
fijne uitbeelding van stoffelijkheid en karak
teristiek. Het gevaar is altijd dat zooiets op een
bloot-kokette vaardigheid uitloopt. Ik meen ech
ter dat daarvan hierbij geen sprake is, men moet
maar eens goed het meest links liggende vo
geltje bekijken. De verstijving is er in uitge
beeld zooals de dood die met zich brengt. De
bouw van het diertje is plastisch van een in-
gewikkeld-eigenaardigen vorm; in het uitstaar,
van de staartveeren is een strafheid die ons
als het eigen en persoonlijk inzicht van den
schilder meegedeeld wordt. Zoo ook het voorste,
op den rug liggende, vogeltje rechts. In de fijne
uitbeelding van het kopje, in de puntige karak
teristiek van den snavel vindt men evenzeer
gevoeligheid als in de schildering van de teere
veerenvacht van de borst zooals ook van staart,
vleugel en pootjes.
Alles is in dit werk van een geconcentreerde
aandacht, van een fijne waarneming en van eeiP
gevoelige kleur en tonaliteit die, in al deze
eigenschappen tezamen, dit werk tot een kos
telijk iets maken.
H. P. BREMMER
„Amelte".
Met het s.s. „Stuyvesant" van de K.N.S.M. is
gistermiddag naar Suriname vertrokken het lid
der Eerste Kamer, prof. dr. mr. jhr. B. C. de
Savornin Lohman, die door het genootschap ter
bevordering van de kennis van Suriname en
Curacao was uitgenoodigd tot het maken van
een studiereis naar Suriname, evenals het lid
der Tweede Kamer, mr. A. M. Joekes, die even
wel als fractievoorzitter der Vrijzinnige Demo
cratische Kamergroep in verband met de kabi
netscrisis van zijn reis moest afzien.
Prof. de Savornin Lohman werd uitgeleide
gedaan door familieleden en vrienden alsmede
door den secretaris van genoemd genootschap,
den heer W. R. Menkman. In het begin van
October hoopt de Utrechtsche hoogleeraar in ons
land terug te zijn.
WASHINGTON, 11 Juli (Havas). Na
eet
conferentie met Roosevelt heeft de min'
van Buitenlandsche Zaken, Huil, aan de
verklaard, dat de regeering in het belang
den vrede en de veiligheid van de Vereend
Staten, haar pogingen zal voortzetten offl
door de regeering aanbevolen neutraliteits-Pr0
gramma te doen aannemen.
tijd
Deze verklaring werd afgelegd, korten
nadat de Commissie voor Buitenlandsche
ken van het Huis van Afgevaardigden de de»
ten over de herziening van de neutraliteit5
naar de volgende zitting had verwezen
Omtrent deze verklaring van Huil wordt
der gemeld, dat hij niet met zijn gewonen g'11"
lach de verslaggevers ontving. Hij voegde
zijn verklaring toe, dat hij van meening
het programma van zes punten aangen®
moet worden in het belang van den vrede
de veiligheid van de Vereenigde Staten.
ijie'
Vervolgens zeide hij, dat hij vandaag
Roosevelt niet de neutraliteit heeft bespr°K^
doch iedereen kon zien dat de president
minister op dit punt eensgezind gijn.
Huil gaf een kort overzicht van de genoé»1
zes punten: „j.
Ten eerste: Verbod aan Amerikaansche 5°
pen om het gebied van den strijd binned
stoomen. e.
Ten tweede: Beperking van reizen door S
rikanen in strijdgebieden.
Ten derde; De bepaling, dat de uitvoer
goederen naar oorlogvoerenden wordt v°°
gegaan door het overdragen van de eigend"
rechten aan een buitenlandschen kooper- j.
Ten vierde: Het voortbestaan van de
dende rechten tot eerbiediging van de iee
gen en credieten aan de mogendheden, w
oorlogvoeren.
Ten vijfde: Het regelen van het verzaP1®
van gelden in de Vereenigde Staten voor 0
logvoerenden.
Ten zesde: Voortzetting van de bestak,
munitie-controle en het systeem van lie®11
voor in- en uitvoer van wapenen.
In regeeringskringen is - men van me€!L'.
dat de oppositie in den Senaat niet meer
35 of 40 stemmen zal kunnen verzamelen, z t
dat de regeering een overwinning zal beha
HANKAU, 11 Juli. (Reuter). De mogelij^-
van een blokkade der Fransche concessie is
genomen, daar de Fransche consul vandaag,
eischen van den Japansch gezinden gernee g
raad te Hankau heeft afgewezen met betrek*,,
tot het op 8 Juli door de autoriteiten der
sche concessie uitgevaardigde verbod, een v f(|
Japansche parade te houden. In zijn ant«„r
zeide de Fransche consul, dat de burgeme®
van Hankau zich moest verantwoorden, daa
den Franschen autoriteiten niet té voren va j0f
parade op de hoogte heeft gesteld en v
wilde hebben, den stoet door de Fransche
cessie te laten trekken.
Een ambtenaar van den Chineeschen
meenteraad heeft vandaag in een inter?1
gezegd, dat indien geen voldoening zou
den ontvangen, de water- en electricii
voorziening van de Fransche concessie
worden afgesneden en ook andere toe?
zou worden belemmerd.
.te1*'
rfA
CaenVire: 1. Romain Maes (België) '^iC'
40 min. 13 sec.; 2. Lambrichts 1 uur 40
37 sec.; 3. Litschi (Zwitserland) 1 uur jpt'
31 sec.; 15. Albert van Schendel 1 uur 44 I®
27. Sijen 1 uur 45 min.; 44. Gommers t
min. 54 sec.; 52. De Korver 1 uur 47 min. jje1-'
5"* .c I
62.
55. Anton van Schendel 1 uur 48 min.; hS
Dom1111
min. 45 sec.; 2. Fontenay (Frankrijk) 3 u." l'
#r jj
lemons 1 uur 48 min. 20 sec.;
uur 48 min. 57 sec.
VireRennes: 1. Tassin (Frankrijk) 3 u^r
o t,™*ikrijk) 3
min. 51 sec.; 30. De Korver 3 uur 18 b* V
sec.; 33. Dominicus 3 uur 20 min. 21 s®
Anton van Schendel; 38. Lambrichts, z jt,, f
tijd als Dominicus; 49. Sijen 3 uur 24
- - - - - 62. G°
Hellemons 3
sec.; 52. Albert van Schendel
zelfden tijd als Sijen; 69
min. 13 sec.
De stand in de algemeene rangschikki»| ft
1. Fontenay. 11 uur 15 min. 15 sec.: I1
2.
1D se^., -
droli, 11 uur 17 min. 25 sec.; 3. TaS®.
uur 17 min. 26 sec.; 4. M. Clemens, 11
31 sec.; 5. Disseaux 11 u. 18 m. 31 s.; 6- j6 s'
11 u. 18 m. 55 s.; 7'. Vlaeminck 11 u. 19
8. Galateau 11 u. 19 m. 23 s.; 9. Cosson w
19 m. 40 s.; 10. Le Moal 11 u. 20 m. 24 f
Lambrichts 11 u. 22 m. 55 s.; 38. De 3q v'
u. 30 m. 34 s.; 40. A. van Schendel U
40 s.; 43. Sijen 11 u. 31 m. 40 s.; op de 49e a
Gommers 11 uur 33 min. 34 sec.; op 0p
plaats Dominicus 11 uur 33 min. 48 sec.>.p, 1
59e plaats T. van Schendel 11 uur 40
sec.; op de 70e plaats Hellemons 11 uur
49 sec
Landen-kl assement
1. Zuid-Oost
min. 45 sec.; 3. België-B. 34 uur 1 mi»-_ g
4. West Frankrijk 34 uur 2 min. 16 sec
gië-A. 34 uur 3 min. 5 sec.; 6.
Frankrijk 34 uur 9 min. 42 sec.; 7.
Frankrijk 34 uur 12 min. 23 sec.; 8. L«*
34 uur 22 min. 18 sec.; 9. Nederland
24 min. 9 sec.; 10. Zwitserland 34 uu?
23 sec. jj
